Wyroby ceramiczne o struktura* porowatej (ogólnie) wyroby ceramiczne o strukturze porowatej o nasiąkliwości wagowej do 22%; otrzymywane są przez formowanie i wypalanie gliny w temperaturze 850 + 1000'C; inaczej zwane ceramiką czerwoną
Glina, której podstawowym składnikiem jest minerał ilasty kaolin
(AIjOi 2SiOj 2H,0), w tym zakresie wartości temperatury traci wodą chemicznie
związaną, wskutek czego przestaje być plastyczna.
Do grupy tej należą wyroby:
cegła płaskie (cegły budowlane, cegły modularne, dziurawki i kratówki, pustaki ścienne i stropowe, pustaki do przewodów kominowych, elementy nadproży ceramiczno-żelbetowych, dachówki i gąsiory dachowe, rurki drenarskie itp.),
szkliwione (np. kafle piecowe, płytki ścienne i elewacyjne),
ogniotrwałe ( kształtki i cegły szamotowe, kształtki krzemionkowe lub dolomitowe) ;
Wyroby ceramiczne o strukturze zwartej (ogólnie) wyroby ceramiczne o strukturze zwartej o nasiąkliwości wagowej od 21% do 12%; produkuje sią je z glin o stosunkowo niskiej temperaturze spiekania I wysokiej temperaturze stapiania.
Otrzymywane są przez formowanie i wypalanie gliny w temperaturze spiekania, w której niektóre minerały ulegają stopieniu, a wyrób uzyskuje strukturą bardziej zwartą i o większej wytrzymałości.
wyroby o strukturze spieczonej I nasiąkliwości zwykle ok. 6%, a maksymalnie
do 12%
Do tej grupy zalicza sią: budowlane cegły klinkierowe, cegły kanalizacyjne, cegły kominowe, cegły i płytki klinkierowe, płytki podłogowe terakotowe, płytki i kształtki kamionkowe ścienne szkliwione, płytki kamionkowe kwasoodporne, kamionkowe rury i kształtki kanalizacyjne;
Wiadomoici ogólne i klasyfikacja szkła budowlanego
Szkło budowlane jest zazwyczaj szkłem sodowo-wapniowo-potasowo- krzemianowym.
Klasyfikacja:
Szkło okienne - jest to szkło płaskie, najcząidej produkowane metodą float lub metodą szklą ciągnionego. Szkło dostosowania w budownictwie dostępne jest standardowo w grubościach od 3 do 12 mm. Przepuszczalność światła zależy od grubości oraz zawartości tlenku żelaza w masie szklanej. Szkło o niskiej zawartości tlenku żelaza nazywane jest szkłem odbarwianym lub ekstra białym. Szkło płaskie walcowane - produkowane najczęściej jako szkło ornamentowe (wzorzyste) w grubościach od 3 do 8 mm.
Szkło płaskie zbrojone - z wtopioną metalową siatką zbrojeniową, w taflach o grubości od 5 do 8 mm.
Szkło płaskie barwione) - podczas wytopu szklą dodawane są składniki, które powodują zabarwienie masy szklanej na pożądany kolor. Najcząidej są to związki metali dążkich.
Szyby zespolone - zestawy szyb złożone ż dwóch, trzech lub więcej pojedynczych szyb przedzielonych ramką dystansową, które produkuje sią z dwustopniowym uszczelnieniem krawędzi zespolenia.
Szkło hartowane - o większej wytrzymałości mechanicznej i większej odporności na powierzchniową różnicą temperatur. Otrzymywane przez poddanie szkła zwykłego odpowiedniej obróbce termicznej polegającej na podgrzaniu do temperatury 680-720 `C i bardzo szybkim schłodzeniu sprężonym powietrzem, tworzy się bardzo regularna sieć drobnych kryształków krzemionki poprzedzielana niewielkimi domenami fazy amorficznej. Przy rozbiciu szkło to rozpada się na małe kawałeczki o nieostrych krawędziach. Używane w budownictwie i do produkcji szyb samochodowych.
Szkło klejone - W wypadku jego stłuczenia, warstwy folii zabezpieczają przed przebiciem i utrzymują kawałki szklą w niezmienionej pozycji. Używane w budownictwie i do produkcji szyb samochodowych.
Szkło refleksyjne - szkło płaskie, poddawane jest obróbce polegającej na napyleniu specjalnej selektywnej powłoki, która przepuszcza światła, ale posiada duży współczynnik odbicia promieniowania podczerwonego. Zastosowanie takiego szklą zabezpiecza pomieszczenia przed nagrzaniem i ogranicza wypromieniowanie ciepła z wnętrza pomieszczenia. Przez możliwość naniesienia warstwy refleksyjnej o różnej barwie - daje ciekawe efekty architektoniczne na elewacjach budynków.
Szkło elektroprzewodzące - z naniesioną powłoką z materiału elektroprzewodzącego.
Szkło nieprzezroczyste (marblit) - w postaci płyt i płytek używanych do dekoracji ścian.
Szkło ceramiczne - używane głównie jako szkło kominkowe i w kuchenkach elektrycznych. Jego odporność temperaturowa sięga 7S0*C.
Ponadto ze szkła produkowane są wyroby takie, jak np. pustaki szklane, wełna szklana.
Właściwości techniczne drewna: skład chemiczny, właściwości fizyczne i mechaniczne (dokładnie)
Skład chemiczny drewna
Podstawowy skład: węgiel (49,5%), tlen (43,8%), wodór (6,0%), azot (0,2%) i inne. Tworzą one związki organiczne: celulozę, hemicelulozę i ligninę, są to związki podstawowe. Ponadto w drewnie występują też: cukier, białko, skrobia, garbniki, olejki eteryczne, guma oraz substancje mineralne, które po spaleniu dają popiół. Skład chemiczny zależy od rodzaju drzewa, klimatu, gleby itp. właściwości fizyczne drewna
barwa drewna krajowego nie odznacza sią tak dużą intensywnością, jak niektórych gatunków egzotycznych (mahoń, palisander). Drewno z drzew krajowych ma barwę od jasnożółtej do brązowej.
rysunek drewna - różni się w zależności od przekroju, barwy drewna, wielkości przyrostów, sęków itp.
połysk - związany jest z twardością drewna i gładkością powierzchni. Połysk najbardziej jest widoczny w przekroju promieniowym.
gęstość pozorna drewna - zależy od jego wilgotność, rodzaju drzewa, z którego jest otrzymane.
higroskopijność ■ to skłonność materiału do wchłaniania wilgoci z powietrza. Drewno zawsze wchłania wilgoć lub oddaje ją do pomieszczenia tak długo, aż osiągnie stan równowagi pomiędzy własną wilgotnością a wilgotnością otoczenia.
przewodność cieplna - drewno źle przewodzi ciepło, zatem jest dobrym izolatorem. Oczywiście współczynniki przewodności cieplnej zależą od rodzaju drzewa i stopnia wilgotności drewna.
skurcz i pęcznienie - drewno wilgotne podczas suszenia zawsze kurczy się, podczas nasiąkania wodą pęcznieje. Podczas skurczu drewno pęka i paczy się. Dlatego konstrukcje drewniane (więźby, ramy okienne, listwy boazeryjne itp.) powinny być przygotowywane z drewna już wysuszonego, do takiej wilgotnoid, w jakiej będzie ono użytkowane.
wilgotność ■ zależy od warunków w jakich drewno się znajduje i ma znaczny wpływ na pozostałe właściwości drewna. Bezpośrednio po ścięciu wilgotność drewna wynosi ponad 35%, ale może być znacznie większa.
zapach - każdy gatunek drewna ma swój specyficzny zapach. Pochodzi on od znajdujących się w drewnie żywic, olejków eterycznych, garbników itp. Z biegiem lat, drewno traci zapach.
Właściwości mechaniczne
Drewno jest materiałem anizotropowym, jego wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie, zginanie zależy od kierunku działania sił w stosunku do włókien. Drewno znacznie łatwiej przenosi siły (ma większą wytrzymałość) działające wzdłuż włókien; wraz ze wzrostem kąta odchylenia tych sil od kierunku włókien wytrzymałość drewna zmniejsza się. W zależności od osiąganej minimalnej wartości wytrzymałości mechanicznej drewno dzieli się na klasy.
Twardość ■ jest mierzona oporem stawianym przez drewno podczas wciskania stalowej kulki o ściśle określonej wielkości. Twardość zależy od gatunku drzewa, z którego drewno pochodzi.
Przykładowa twardość mierzona metodą Janki (przy pomocy kulki metalowej o przekroju 1 cm2)
Ścieralność - drewna twarde są najczęściej najodporniejsze na ścieranie. Ta cecha ma duże znaczenie przy wyborze drewna jako materiału do wykonania np. podłóg.
Podział lepiszczy bitumicznych LEPISZCZA BITUMICZNE:
Asfalty:
naturalne
- ponaftowe(drogowe lub przemysłowe)
Smoły:
koksownicze
gazownicze
Wyroby z lepiszczy bitumicznych do izolacji przeciw wilgotnościowych (dokładne)
materiały bitumiczne w postaci płynnej:
emulsje asfaltowe do izolacji przeciwwilgociowych - mogą być anionowe (A), kationowe (k) i niejonowe (N).
Kationom - zastosowanie do zabezpieczania ścian betonowych i ceramicznych przed działaniem wody.
asfaltowe pasty emulsyjne (są to 3fazowe układy koloidealne składające się z wody i asfaltu i gliny bentonitowe, rodzaje:
-WT (pasta wysokotopliwa stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych lekkiego typu oraz do konserwacji pokryć dachowych.
SM, (pasta specjalna modyfikowana lateksem stosowana do wykonywania samonośnych powłok przeciwwilgociowych typu lekkiego w trudniejszych warunkach budowlanych, konserwacji pokryć papowych, przyklejania materiałów ocieplających.
PAPY
Papy smołowe. Izolacyjne (otrzymuje się przez nasycenie tektury do wyrobu papy masą smołowy Impregnacyjny) I specjalne z obustronną mineralizowaną powloką (dodatkowe powleczenie z obu stron masy smołowy powłokowy z dodatkiem wypełniaczy oraz posypka mineralny).
.Papy asfaltowe.
Rodzaje:
Papa asfalt na tekturze budowlanej - izolacyjna (nasycenie tektury budowlanej do wyrobu papy asfaltem),
P- podkładowa (nasycenie tektury budowlanej do wyrobu papy asfaltem, powleczenie z obu stron masy asfaltowy oraz posypanie wierzchu wstęgi drobnoziarnisty posypki mineralny, a od spodu drobnoziarnisty posypki miner lub założenie przekładki antyadhezyjnej),
W-wierzchniego krycia (nasycenie tektury bud do wyrobu papy asfaltem, powleczenie z obu stron masa asfaltowy oraz posypanie wierzchniej strony wstęgi papy gruboziarnisty posypki mineralny lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej).
Papa asfaltowa na tkaninie technicznej (jest to wyrób otrzymywany przez nasycenie tkaniny asfaltem impregnacyjnym I obustronne powleczenie zmineralizowany masy asfaltowy oraz obustronne posypanie posypki mineralny).
Papa asfaltowa na welonie z włókien sztucznych:
P-papa podkładowa (otrzymywana przez powleczenie obu stron welonu masy asfaltowy z dodatkiem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie wierzchu drobnoziarnisty posypki mineralny lub nalot tnie przekładki antyadhezyjnej, a spód drobnoziarnista posypki miner),
W-wierzchniego krycia (powleczenie obu stron welonu masy asfaltowy z dodatkiem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie wierzchu drobnoziarnista posypki mineralny).
Papa asfaltowa na taśmie aluminiowej (wytwarza się przez jednostronne lub obustronne powlecze wytłaczanej taimy Al. zmineralizowany masy asfaltowy oraz posypanie posyp miner lub powlecze emulsji z gliny).
Podział metali stosowanych w budownictwie metale żelazne stanowiące stopy żelaza z węglem oraz innymi dodatkami uszlachetniającymi do metali żelaznych należą stale I żeliwa
metale nieżelazne (kolorowe) składającej się z pierwiastków metalicznych bez dodatku żelaza należy do nich aluminium, miedź .cynk, cyna, ołów, bryz, mosiądz, spiż.
Rozróżnia sie metale łatwo palne oraz trudno palne Surówka • Stopy żelaza otrzymuje sie przez stopnienie I redukcję w wielkim piecu rud żelaza z koksem I topnikami którymi najczęściej są wapienie lub dolonity W wyniku procesu wielkopiecowego otrzymuje się surówkę.
Ze względu na skład chemiczny stale dzieli się na węglowe I niskostopowe
Rodzaje stall I sposób ich oznakowania (dokładnie)
Stal niestopowa - węglowa, jej głównym składnikiem obok żelaza jest węgiel. Stal niskowęglowa (C< 0,25%) stosowana w budownictwie (oznaczenie, np. St3SX, gdzie: St • stal, 3- wytrzymałość na rozerwanie, S- odmiany jakościowe stoli, X-stal nieuspokojona- może być też Y -półuspokojona lub nic nie ma wtedy stal uspokojono).
Stal nieuspokojona- zanieczyszczona Stal półuspokojona - częściowo oczyszczona Stal uspokojona- stal czysta
Stal stopowa - oprócz żelaza i węgla ma inne składniki stopowe (Mn, Si, NI, Cr, Cu, W, V, Al., Mo), ich celem jest uzyskanie potrzebnych właściwości mechanicznych, zwiększenie odporności na korozję oraz przystosowanie do pracy w wysokiej lub niskiej temperaturze:
wysokostopowe
średniostopowe
- niskostopowe (oznaczenie, np. 18G2AV, gdzie: 18- średnia zawartość węgla w setnych %, tu 0,18%, 6- główny składnik stopowy tu Mn, 2- zawartość głównego składnika stopowego 1,S-2H, brak liczby oznacza <1,5%, A- stal wyższej jakości"> odmiano jakości, V- składnik stopowy tutaj wanat).
Stal trudno rdzewiejąca - z dodatkiem niklu, chromu, fosforu, miedzi
Stale węglanowe mostowe :•> St3M
Stale do produkcji rur konstrukcyjnych » R, R3S, R45..
Obowiązujące dwa systemy oznaczania stali:
Znakowy (wg PN-EN 10027-1:11994); znak składa się z symboli
literowych i cyfr,
Cyfrowy (wg PN-EN 10027-2:1994), numer stali składa się
tylko z cyfr.
Stale, zależnie od ich składu chemicznego, właściwości, uspokojenia itp., są odpowiednio znakowane. Znak gatunku stali niestopowych konstrukcyjnych składa się z liter S t i cyfry porządkowej 0,3,4, 5,61 lub 7, do której, w przypadku gatunków przewidzianych do spawania, dodaje się literę S (np. StOS) oraz w przypadku określonej zawartości miedzi (z wyjątkiem StOS) dodatkowo litery Cu (np. St3SCu, St49Cu).
Stale gatunku 3 i 4 o podstawowych wymaganiach jakościowych (obniżona zawartość węgla oraz fosforu i siarki) oznacza się litery V lub W (np. St3V,
St4W). Znak gatunku stali St3, St6 i St7 w przypadku określonej dodatkowo zawartości węgla, manganu i krzemu uzupełnia się na początku litery M (np. MStS). Gatunki stali o cyfrach porządkowych 314 z litery S lub V oznacza się dodatkowo litery X (np. St3SX, St4SCuX, St3VX) w przypadku stali nieuspokojonej, zaś litery Y (St3SY, St3SCuY) w przypadku stali pól uspokojonej. Znaki gatunku stali, w przypadku wymaganej udarności uzupełnia się na końcu znakiem odmiany plastyczności B, C, 0 lub U, M, J (np. St3SYU, St4 W0).
Znak stali węglowej wyższej jakości, przeznaczonej do patentowania t), zawiera literę D (nadruk) i liczbę określający średnią zawartość węgla w setnych częściach procenta (np. 090).
Oznakowanie stall niskostopowych o podwyższonej wytrzymałości składa się z liczby oznaczającej średnią zawartość węgla w setnych procentach i liter określających składniki stopowe z ewentualnym dodaniem cyfry oznaczającej Ich zawartość w całkowitych jednostkach procentowych (np. 34GS lub 18G2).
Przy istnieniu dodatkowych ograniczeń składu chemicznego dodaje się na końcu literę A (np. 18G2A); składniki stopowe oznaczone tutaj literami: G - mangan,
Cu - miedź, V - vanad, N b - niob: Ze względów użytkowych można wydzielić następujące grupy stali budowlanych:
stale StOS, St3SX, St3SY, 18G2, 34GS stosowane do zbrojenia betonu w postaci walcówki lub prętów gorąco walcowanych bez obróbki cieplnej.
stal D90 stosowany w postaci drutu, splotów i lin do zbrojenia betonu sprężonego,
stale StOS, St3SX, St3SY, St3S, 18G2 i 18G2A stosowane w postaci blach, blach uniwersalnych, prętów i kształtowników do konstrukcji budowlanych.
Oddzielnie należy wyodrębnić stale:
St2N, St3N, St44N, walcówki pręty walcowane na gorąco, stosowane głównie do wyrobu nitów,
R, R35, R4S, R4SA, RSO, stosowane do wyrobu rur, z tym, że gatunki R3S, R45, R4SA przewidziane są do konstrukcji spawanych,
10H, 10HA stanowiące stale o zwiększonej odporności na
Przeważająca ilość wyrobów stalowych stosowanych w budownictwie stanowią wyroby walcowane, jak blachy grube, blachy uniwersalne, blachy cienkie, kształtowniki, pręty, rury i częściowo śruby.
Mniejszy Ilościowo pozycję stanowią wyroby ciągnione, do których zalicza się pręty i druty, oraz wyroby walcowane na zimno, tzn. taśmy i blachy cienkie, jak również kształtowniki gięte z blachy na zimno.
Najmniejszy pozycję stanowią wyroby drobne, jak gwoździe, nity, kolki i śruby wstrzeliwane.
Korozja metali (dokładnie)
Korozja chemiczna Jest to proces niszczenia wskutek reakcji chemicznych, zachodzących bez udziału prądu elektrycznego
Korozja elektrochemiczna jest wywołana przepływem prądu elektrycznego w układzie powstałych makro- mikroogniw
Korozja równomierna jest to niszczenie metalu o tym samym nasileniu na całej powierzchni (rdza)
Korozja miejscowa występuje w postaci plam na powierzchni metalu Korozja wżerowa Charakteryzuje się głębokim wnikaniem w metal przy stosunkowo niewielkich plamach na powierzchni
Korozja punktowa przejawia się tym, że powierzchnia metalu pokrywa się kropkami rdzy
Korozja międzykrystaliczna występuje wzdłuż powierzchni kryształów metali Korozja śródkrystaliczna jest to tak, że korozja, przy której rysy korozyjne przechodzę przez kryształy
Wiadomości wstępne dotyczące tworzyw sztucznych(dokładnie)
W budownictwie powszechnie są stosowane materiały, które zawierają polimery organiczne (związki wielocząsteczkowe), jako składnik zasadniczy lub modyfikujący ich właściwości użytkowe. Materiały, których głównym składnikiem są polimery nazywamy tworzywami sztucznymi.
Właściwości tworzyw sztucznych zależy od rodzaju polimeru stopnia polimeryzacji, zastosowanych substancji uzupełniających, warunków otrzymywania oraz struktury polimeru, czyli jego budowy.
Oprócz polimeru tworzywo sztuczne zawiera zwykle składniki dodatkowe, które nadają mu korzystne właściwości użytkowe. Mogą to być wypełniacze, nośniki, zmiękczacze, pigmenty, stabilizatory, środki antyelektrostatyczne, substancje smarne i wiele innych.
Wypełniacze to substancje organiczne i nieorganiczne stosowane w postaci arkuszy, włókien lub proszków. Przykładami wypełniaczy organicznych są: mączka drzewna, tkaniny, papier a nieorganicznych: kaolin, włókno szklane krzemionka, opiłki metalowe, talk, grafit, mika. Wypełniacz wpływa na właściwości mechaniczne, fizyczne I chemiczne tworzywa.
Pigmenty umożliwiają uzyskanie żądanej barwy tworzywa.
Wymienić właściwości fizyczne mb
Gęstość objętościowa Gęstość nasypów*
Szczelność
Porowatość
Wilgotność
Nasiąkliwość wagowa (masowa)
Nasiąkliwość objętościowa Higroskopijność Podciąganie kapilarne Przesiąkliwość Stopień nasycenia Zdolność odparowania Przepuszczalność gazów Mrozoodporność
Rozszerzalność cieplna Przewodność cieplna Pojemność cieplna Ciepło właściwe Żaroodporność Żarowytrzymałość Odporność ogniowa Palność Toksyczność
Wymienić właściwości mechaniczne mb Wytrzymałość na ściskanie Wytrzymałość na rozciąganie Wytrzymałość na zginanie Podatność na rozmiękanie Sprężystość
Plastyczność
Lepkość
Relaksacja
Ciągliwość
Kruchość
Twardość
Ścieralność
Odporność na uderzenia Tiksotropia
Wymienić właściwości chemiczne mb Korozja
Odporność na kwasy Odporność na zasady Odporność na Sole Odporność na Tlen Odporność na Palność Odporność na promieniowania
Rodzaje I podział spoiw mineralnych
Spoiwa hydrauliczne:
cementy portlandzkie
cementy glinowe
cementy romańskie
cementy hutnicze (żużle wielkopiecowe)
wapno hydrauliczne
Spoiwa powietrzne:
wapno palone -gips
spoiwa magnezjowe
spoiwa krzemianowe
Podstawowe minerały klinkieru cementowego (cementu)
Alit
Braunmilleryt
Belit
Trójglinian pięciowapniowy
Glinian trójwapniowy -Gips
Rodzaje ł składy cementów powszechnego użytku
Klasy cementów powszechnego użytku
W zależności od wytrzymałości na ściskanie, normowej i wczesnej, rozróżnia się 6 klas cementu) symbol R jest wyróżnikiem klasy o wysokiej wytrzymałości wczesnej):
Klasa 32,5
Klasa 32,5 R Klasa 42,5 Klasa 42,5 R
Klasa 52,5
Klasa 52,5 R
Główne składniki cementów
CaO(tlenek wapnia),
Si02(tlenek krzemu),
AI203(tlenek glinu),
Fe203(tlenek żelaza),
MgO(tlenek magnezu),
S03(tlenek siarki)
9. Kierunki stosowania cementów powszechnego użytku
Cementy rodzaju CEM I mogę być stosowane bez ograniczeń, to jest do wszystkich rodzajów robót i w każdej porze roku.
Cementy hutnicze oraz portlandzkie żużlowe I popiołowe nie powinny być stosowane w okresie obniżonych temperatur ze względu na powolne narastanie wytrzymałości, powolne wydzielanie ciepła hydratacji oraz niebezpieczeństwo korozji cięgien sprężających pod wpływem związków siarki. Cementy niskoalkaiczne powinny być stosowane w przypadku użycia kruszyw naturalnych niełamanych i przy betonach narażonych podczas eksploatacji na zawilgocenie, a zwłaszcza przy stosowaniu kruszyw potencjalnie reaktywnych: wapieni, pirytów, opali.
Cementy o niskim cieple hydratacji powinny być stosowane w konstrukcjach masywnych (o grubości przekroju powyżej 50 cm), gdzie istnieje niebezpieczeństwo spękań termicznych wskutek wyższej temperatury 1 większej rozszerzalności termicznej rdzenia przekroju betonu.
Cementy pucolanowe są na ogól bardziej wodoszczelne i wymagają domieszki superplastyfikatora.
Cementy rodzaju CEM 11, zwłaszcza zawierające mielony wapień, mogę tworzyć na górnej powierzchni wyrobów słabszą warstewkę dodatku i mleczka cementowego, i dlatego są mniej przydatne do betonów nawierzchniowych, a nie powinny być stosowane na nawierzchnie dróg wysokiej kategorii ruchu. Cementy zawierające mielony wapień lub popiół lotny wapienny nie powinny być stosowane w środowiskach zagrażających korozję zbrojenia w betonie oraz w betonach narażonych na zamrażanie, ścieranie i środowiska chemicznie agresywne.
10. Podział kruszyw skalnych wg PN-87/B-011
Typy kształtu ziaren zastosowanie do betonów
Do betonów zwykłych używa się kamiennych kruszyw mineralnych o
gęstości pozornej 1800-3100 kg/m`,
które w zależności od pochodzenia dzieli się na:
Kruszywa naturalne; powstałe w wyniku naturalnego rozdrobnienia skal na skutek wietrzenia i działania wody lub toczenia w rzekach. Do kruszywa tego zalicza się również tłuczeń żwirowy powstały w wyniku przekruszenia kruszywa z dużych otoczaków kamiennych, większych od założonego największego wymiaru ziaren kruszywa.
kruszywa łamane, powstałe w wyniku przekruszenia naturalnych (skalnych) materiałów kamiennych.
Ze względu na wymiary ziaren kruszywo dzieli się na:
Drobne do 5mm, przy czym kruszywo naturalne do 2,Smm stanowi piasek
Grube 5-80mm
Mieszanki, które zależnie od stosunku zawartości kruszywa drobnego do grubego dzieli się na:
-piaskowo-żwirowe (pospółki) zawierające nie więcej niż 60% kruszywa drobnego
-Żwirowo-piaskowe lub z tłucznia żwirowego i piasku przy ograniczeniu zawartości kruszywa drobnego
Piaski do zapraw budowlanych
Piasek jest tym lepszy (daje wyższe wytrzymałości), im więcej zawiera ziaren kwarcu (barwy jasnobeżowej, nie kolorowe). Piaski rzeczne maję ziarna okrągłe i są mniej wodoszczelne niż piaski kopalniane i łamane (o ostrokrawędzistych ziarnach). Do betonów i zapraw o dużej wytrzymałości (np.: na podkłady pod posadzki) lepszy jest piasek gruby, o uziarnieniu do 2 mm, a do zapraw tynkarskich piasek drobny - do 1 mm.
Kruszywa mineralne do betonu zwykłego Kruszywa przydatne do betonu zwykłego powinny być:
Czyste, czyli wolne od zanieczyszczeń, gliny i innych pyłów mineralnych oraz szkodliwych domieszek chemicznych Twarde, czyli odporne na ścieranie i odkształcenia powierzchni, co jest szczególnie ważne dla betonów narażonych na ścieranie na nawierzchniach drogowych itp.
Wytrzymałe, tzn. zdolne przenieść wymagane obciążenie Trwale przy możliwości zamarzania i zawilgocenia, w środowisku agresywnym, wodnym, gruntowym lub gdy są narażone na wpływy atmosferyczne
O odpowiednim uziarnieniu, czyli o wymaganym stosunku poszczególnych frakcji
piasek do betonu zwykłego - piasek wyższej jakości niż stosowany do konstrukcji betonowych I żelbetowych wyższych klas Żwir do betonu zwykłego - ziarna 2-63mm Pospółki do betonu zwykłego - mieszanina piasku i żwiru-ziarna 0-63mm
Kruszywa mineralne łamane do betonów wysokich wytrzymałości
W BWW dolną granicą uziarnienia Jest wielkość ziaren zastosowanego pyłu krzemionkowego, a górną wyznacza, maksymalna wielkość ziarna 20 • 25 mm, a pojawiają się również opinie badaczy o maksymalnej wielkości ziaren 10 mm.
Należy unikać ziaren płaskich, wydłużonych i przywiązywać dużą uwagą do stosowania kruszyw o izometrycznych kształtach ziaren. Przyczepność ziaren kruszyw do zaczynu spoiwowego jest bardzo istotnym czynnikiem. Wskazane jest stosowanie kruszyw o ziarnach z maksymalnie rozwiniętą powierzchnią w celu zwiększenia mechanicznej, fizycznej i chemicznej przyczepności. Wskazane jest również stosowanie kruszyw o ziarnach niepolerowanych, najlepiej łamanych, które wykazują lepszą przyczepność zaczynu. Istotą kruszyw łamanych jest ich mineralogia, ułatwiająca przyczepność chemiczną zaczynu do powierzchni ziaren. Do wykonania BWW o znacznych wytrzymałościach zalecanym kruszywem są granity, sjenity, dlabazy. Ze wzglądu na właściwości mechaniczne BWW, istotnymi parametrami kruszyw grubych są: moduł sprężystości i wytrzymałość dobra przyczepność do zapraw absorpcja poniżej 3 %
niska zawartość wielkości ziaren największych
Transport, odbiór i składowanie kruszyw
Kruszywa przewozi się w stanie luźnym dowolnymi środkami transportu.
Składuje się je na placach budowy w miejscach przewidzianych planem zagospodarowania i zabezpiecza przed zanieczyszczeniem np. gruzem wiórami ziemią. Ważne jest, aby kruszywa sortowane nie uległy wymieszaniu i dlatego należy stosować zasieki lub pryzmowanie ich w odpowiedniej odległości od siebie. Odbiór kruszyw powinien być ilościowy i jakościowy. Odbiór ilościowy polega na sprawdzeniu objętości lub masy, natomiast odbiór jakościowy ma na celu stwierdzenie zgodności cech technicznych dostarczonego kruszywa z podanymi w umowie dostawy lub z wymaganiami ustalonymi w obowiązujących normach.
Woda stosowana do mieszanek betonowych, betonów I zapraw- wymagania techniczne
Woda w mieszance betonowej jest potrzebna do hydratacji cementu (w ilości około 24% masy cementu) oraz do upłynnienia mieszanki. Do betonu nadaje się 1 woda pitna niezmineralizowana, spełniająca następujące wymagania:
- Sucha pozostałość poniżej 1500 mg/l;
■ Zawartość siarczanów poniżej 600 mg/l;
pH powyżej 4;
Zawartość cukrów poniżej 500 mg/l;
Zawartość chlorków poniżej 400 mg/l.
Zaprawy cementowe: składniki, przygotowanie, zastosowanie Skład: cementy portlandzkie 32,5; 42,5: hutnicze oraz murarskie, piasek i woda. Stosowane są również dodatki uplastyczniające, uszczelniające, ulepszające wiązanie, dodatki barwiące bądź zmniejszające ścieralność.
Przygotowanie: mieszanie narzędziami ręcznymi w skrzyniach lub mechanicznie w mieszarkach.
Zastosowanie: murowanie ścian i fundamentów budynków, murowanie łuków i sklepień, do osadzania stalowych elementów (kotew, krat, balustrad itp), łączenia prefabrykatów (wypełnienia spoin między nimi), podłoża pod posadzki, obrzutki tynkarskie.
Zaprawy cementowo-wapienne: składniki, przygotowanie, zastosowanie
Skład: Cementy portlandzkie lub cement murarski, murarskie ciasto wapienne lub wapno hydratyzowane, piasek lub miał kamienny bądź granulowany żużel wielkopiecowy. Mogą być wzbogacone dodatkami uplastyczniającymi, regulującymi wiązanie lub barwiącymi.
Przygotowanie: mieszanie narzędziami ręcznymi w skrzyniach lub mechanicznie w mieszarkach.
Zastosowanie: przy wykonywaniu robót murarskich i tynkarskich zewnętrznych i wewnętrznych,
Oznaczenie wytrzymałości na zginanie zapraw budowlanych Po dokładnym wymieszaniu zaczyn formuje się w postaci sześciu beleczek o wymiarach 4x4x16 cm. Po upływie 2 h beleczki poddaje się wysuszeniu w temp. 50»C do stałej masy.
Oznaczenie wytrzymałości na zginanie przeprowadza się przez położenie beleczki na podporach o rozstawie 10 cm i obciążeniu silą skupioną w środku rozpiętości. Obliczenie wartości naprężeń niszczących przeprowadza się według wzoru:
Rg * M/W (MPa], gdzie M * PI /4, W « bh2/6 M-moment zginający (N*m), W- wskaźnik wytrzymałości |m3], P - siła niszcząca (NJ. I « 0,1 m -rozstaw podpór, bh * 0,04 m -wymiary poprzeczne beleczki.
Jako wynik pomiaru przyjmuje się średnią arytmetyczną uzyskanych wyników. Ocena wyników badań partie materiału należy uznać za zgodną z wymaganiami norm przedmiotowych, jeżeli wszystkie przeprowadzone oznaczenia dadzą wynik dodatni. Jeżeli chociaż Jedno z oznaczeń daje wynik ujemny, partię należy uznać za niezgodną z wymogami normy
Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie zapraw budowlanych Po dokładnym wymieszaniu zaczyn formuje się w postaci sześciu beleczek o wymiarach 4x4x16 cm. Po upływie 2 h beleczki poddaje się wysuszeniu w temp. 50*C do stałej masy.
Oznaczenie wytrzymałości na ściskanie przeprowadza się na połówkach beleczek. Siłę niszczącą przekazuje się przy użyciu podkładek metalowych. Wytrzymałość na ściskanie oblicza się ze wzoru:
Rs s P/A (MPa), gdzie: P -siła niszcząca |N], A * 25 cm2 - powierzchnia ściskania.
Jako wynik pomiaru przyjmuje się średnią arytmetyczną uzyskanych wyników. Ocena wyników badań partie materiału należy uznać za zgodną z wymaganiami norm przedmiotowych, jeżeli wszystkie przeprowadzone oznaczenia dadzą wynik dodatni. Jeżeli chociaż jedno z oznaczeń daje wynik ujemny, partię należy uznać za niezgodną z wymogami norm
Klasyfikacja materiałów Kamiennych i wyrobów z materiałów kamiennych
Klasyfikacja skał stosowanych w budownictwie (wg PN-84/B- 01080)
Z uwagi na pochodzenie geologiczne, skały stosowane w budownictwie można podzielić analogicznie na trzy zasadnicze grupy:
• skały magmowe - powstałe przez zakrzepnięcie ciekłej magmy czyli
gorącego plastycznego stopu minerałów:
ite-i magmy zastygłej powoli w głębi skorupy ziemskiej.
wylewne - z magmy zastygłej szybko na powierzchni Ziemi, skały osadowe - powstałe w wodzie albo na powierzchni Ziemi jako osad pochodzenia mechanicznego (z cząstek (okruchów) innych wcześniej powstałych skal), organicznego (z cząstek zwierzęcych i roślinnych) albo chemicznego, utworzone przez akumulację osadów w środowisku wodnym lub lądowym,
skały przeobrażone (metamorficzne) - powstałe z przeobrażenia (metamorfozy) skał magmowych lub osadowych pod wpływem zmiany warunków fizykochemicznych (temperatury i ciśnienia), tzn. z innych skał, które uległy wtórnemu przeobrażeniu w głębi skorupy ziemskiej, pod wpływem bardzo wysokiego ciśnienia i temperatury.
Kamień budowlany jest materiałem naturalnym, pozyskiwanym ze skal odspajanych w kamieniołomach lub z głazów narzutowych I poddawanym obróbce kamieniarskiej lub kruszeniu. Kamień budowlany występuje także w stanie naturalnego rozdrobnienia - w złożach piasku lub żwiru. Obecnie zastosowanie:, jako materiał przenoszący obciążenie, m.in. na fundamenty, ściany nośne, podpory mostowe;
do celów wykończeniowych (płyty, elementy profilowe), m.in. do licowania ścian lub do wykonywania podłóg odpornych na ścieranie;
do budowy dróg (podsypki, krawężniki, kostka brukowa);
Jako kruszywo do betonów i zapraw, a także bardzo szeroko i powszechnie:
jako wyroby (elementy ciężkie) zdobnicze, elementy malej f architektury, np. w nagrobkarstwie.
Klasyfikacja ceramiki budowlanej
ceramika czerwona, produkowana z niskotopliwych glin żelazistych i wapnistych z surowcami schudzającymi; temperatura wypalania jest rzędu 900*C, a po wypaleniu otrzymuje się porowate wyroby o zabarwieniu od kremowego do ciemnoczerwonego; ceramika czerwona poryzowana otrzymywana przez dodanie do gliny składników łatwo palnych, jak np. trociny czy mączka drzewna, które w czasie wypalania wyrobu ulegają utlenieniu, pozostawiając mikropory zwiększające termoizolacyjność wyrobu;
klinkier, otrzymywany zwykle z gliny jednego gatunku lub mieszanin glin z dodatkami schudzającymi; po spieczeniu w temperaturze 1150-12S0gC uzyskuje się wyroby o bardzo malej nasiąkliwości i dużej wytrzymałości; kamionka, wytwarzana z glin kamionkowych z dodatkiem materiałów schudzających i topników, po spieczeniu w temperaturze 1160-1300»C otrzymuje się wyroby o dużej wytrzymałości, barwy od ciemnoczerwonej do brązowej, które są zwykle szkliwione;
ceramika ogniotrwała, otrzymywana z glin ogniotrwałych z dodatkiem surowców mineralnych; w zależności od rodzaju dodatków otrzymuje się wyroby szamotowe, krzemionkowe, magnezytowe i inne; wyroby te odznaczają się wysoką ogniotrwałością, a temperatura topnienia przekracza zwykle 1S80»C;
fajans, produkowany z biało wypalających się glin w temperaturze ok. 1350`C, z domieszką skaleni lub kwarcu; wyroby fajansowe są szkliwione;
porcelana, wytwarzana z kaolinu, kwarcu i skaleni; po spieczeniu czerep w kolorze białym charakteryzuje się zwartością i dużą odpornością mechaniczną; wyroby porcelanowe są szkliwione;
porcelit, otrzymywany z mas ceramicznych zawierających materiały ilaste, kwarc i węglan wapnia; wyroby te są zwykle szkliwione.
Plastyfikatory rozszerzają zakres temperatury, w której tworzywo jest elastyczne.
Stabilizatory zapobiegają rozkładowi tworzywa pod wpływem światła temperatury i tlenu z powietrza.
Środki antyelektrostatyczne zmniejszają przyciąganie kurzu i pyłu.
Substancje smarne wywołują zmniejszenie przyczepności materiału do ścianek form oraz nadają otrzymanym wyrobom gładkość i połysk.
Obecnie tworzywa sztuczne nie tylko dorównują właściwościami takim jak tradycyjnym materiałom jak drewno metal skóra czy szkło, ale nawet je przewyższają. Do szczególnych cech i zalet TSZ przede wszystkim należą:
Łatwość formowania wyrobów o skomplikowanych kształtach
Stosunkowo dużą odporność chemiczna
Dobre właściwości mechaniczne i często doskonałe
elektryczne
Mała gęstość a co za tym idzie korzystny stosunek wytrzymałości mechanicznej do gęstości
Możliwość wykonywania wyrobów o estetycznym wyglądzie(barwa połysk)
TSZ mogą być stosowane, jako tworzywa konstrukcyjne, materiały powłokowe, spoiwa, kleje, kity, włókna syntetyczne.
Wadami TSZ są:
W porównaniu z metalami maja niższą wytrzymałość mechaniczna i mniejsza twardość
Podatne na pełzanie
Niezbyt zadowalająca odporność cieplna