1.Wymień elementy zaliczane do środowiska zgodnie z Ustawą o Ochronie środowiska.

Środowisko - ogół elementów przyrodniczych obejmujących:

* powierzchnię ziemi łącznie z glebą

* kopaliny

*wody

* powierzchnie atmosferyczne

* świat roślinny i zwierzęcy także krajobraz

* :znajdujące się w stanie naturalnym jak też przekształconym w wyniku działalności człowieka

2.Co rozumiemy pod pojęciem środowiska naturalnego.

Środowisko naturalne - część biosfery stworzonej przez przyrodę bez wpływu sił i środków innych. Na zamieszkałych przez człowieka obszarach kuli ziemskiej praktycznie nie występuje. W Polsce bliskie ob. rezerwatów i parków narodowych.

3.Wymień elementy zaliczane do środowiska przyrodniczego

Środowisko przyrodnicze - część biosfery przekształconej przez człowieka, w skład tego pojęcia wchodzą przede wszystkim: obszary rolnicze, leśne, rekreacyjne, poza częścią przyrodniczą , które przeważają , występują części antropogenicznej / cz. techniczne, agrotechniczne

4.Co rozumiemy pod pojęciem środowiska antropogenicznego.

Środowisko antropogeniczne - inaczej środowisko człowieka, sztuczne, całkowicie zmienione przez człowieka np. miejskie.

5.Co rozumiemy pod pojęciem „ekosystem”.

Ekosystem - podstawowa jednostka funkcjonalna w przyrodzie obejmująca: wszystkie organizmy żywe / biocenozę/ wraz ze środowiskiem fizycznym.

6.Wyjaśnij pojęcie „biotop”.

Biotop - środowisko życia i wzrostu organizmów żywych, zespół czynników abiotycznych: klimatycznych, glebowych.

7.Wyjaśnij pojęcie „biocenoza”

Biocenoza - zespół organizmów żywych (rośliny, zwierzęta, mikroorganizm) występujące w jednym ekosystemie.

Biocenoza - samodzielna jednostka ekologiczna stanowiąca żywą część ekosystemu. Biocenozy duże małe. Biocenoza kuli ziemskiej obejmuje 0,5 mil. Gatunków roślin i 1,5 mil. g. zwierząt. W powstawaniu układów ekologicznych brak przypadkowości. Inne gatunki roślin i zwierząt w : - małych zbiornikach wodnych, płynących rzekach i potokach, - lasach, - łąkach.

EKOSYSTEM = BIOCENOZA + BIOTOP

8.Wymień 3 poziomy organizmów w łańcuchu troficznym biocenozy.

- producenci

- konsumenci

- reducenci

9.Podaj charakterystykę ekosystemu miejskiego.

Ekosystem miejski - układ złożony z elementów biotycznych i abiotycznych w którym zachodzą podstawowe obiegu materii i przepływu energii, w dużej mierze uwarunkowane przez system społeczno-gospodarczy, mający na celu zaspokojenie potrzeb człowieka.

10.Wymień charakterystyczne cechy dla ekosystemu miejskiego.

- Odwrócona piramida troficzna, zdecydowana przewaga populacji ludzkiej, - Brak możliwości samoregulacji, nie jest samowystarczalny, - Zmodyfikowane biotyczne i abiotyczne, -Zmodyfikowany mikroklimat

11. Scharakteryzuj mikroklimat miasta :
Mikroklimat miasta:

- Obniżona wilgotność,

- Podwyższona temperatura powietrza, duże różnice temperatur /wpływ asfaltu/,

- Zróżnicowana prędkość wiatru,

- Powstawanie korytarzy powietrznych,

- Hamowanie prędkości wiatru w obrębie terenów zielonych i zabudowanych,

- Znaczny stopień zanieczyszczenia

- Smog.

12. Wymień najważniejsze przyczyny zanieczyszczenia środowiska w miastach :
Przyczyny zanieczyszczenia środowiska:

- nadmierne zagęszczenie centralnych części

- ruch drogowy i lotniczy

- emisja zanieczysz. pyłowych i gazowych i główne żródło hałasu

- ograniczenie powierzchni zajmowanych przez tereny zielone.

- zakłady przemysłowe i usługowe.

13. Wymień charakterystyczne cechy dla powietrza w miastach :

Duża koncentracja różnego rodzaju zakładów przemysłowych i żródeł energii oraz wzmożony ruch samochodowy w miastach powodują zanieczyszczenie atmosfery różnego rodzajami zw. chemicznych w formach pyłów lub gazów.

Są to najczęściej: tlenki siarki i azotu, związki metali ciężkich: ołowiu kadmu, niklu, cynku, miedzi, chromu, związków formaldehydu, fenolu, fluoru, chloru, substancji smołowych.

14. Wymień najważniejsze czynniki wpływające na degradację gleb na terenach zurbanizowanych :

- zanieczyszczenia pyłowe i gazowe dostające się z zewnątrz mają zmienione właściwości chemiczne. Większość gleb na obszarach miejskich to gleby antropogeniczne, a więc gleby

sztuczne, powstałe w wyniku gospodarczej działalności człowieka.

Wśród gleb antropogenicznych na obszarach miejskich wyróżnia się gleby:

- kulturoziemne - - urbiziemne -

przekształcone w wyniku uprawy geneza ich jest związana

mechanicznej i nawożenia organicznego z przekształceniami spowodowanymi

/rigosole, hortisole/ ogrody działkowe. zabudową komunalną.

15. Podaj ogólną charakterystykę gleb terenów zurbanizowanych :

Gleby obszarów miejskich charakteryzują się:

1. Silnym odwodnieniem i zasoleniem,

2.Całkowitym zniszczeniem lub skróceniem profilu glebowego przez usunięcie niektórych poziomów genetycznych, w tym usunięcie poziomu próchnicznego,

3. Wprowadzenie do profilu glebowego materiałów budowlanych stali konstrukcyjnej i innych domieszek utrudniających rozwój roślin,

4. Chemiczną degradację w wyniku niewłaściwej gospodarki ściekami i odpadami oraz poprzez depozyt zanieczyszczeń z powietrza.

16. Wymień najważniejsze związki chemiczne zanieczyszczające gleby terenów zurbanizowanych :

Głównymi związkami chemicznymi zanieczyszczającymi gleby miejskie są:

- siarka i jej związki, NOx, CO.

- pyły, metale ciężkie - Zn, Pb, Cd, Cu, Ni, Cr.

- fluorowce, zw. ropopochodne i inne.

17. Wymień gałęzie przemysłu zanieczyszczające środowisko przyrodnicze

Gałęzie przemysłu zanieczyszczające środowisko :

1. Chemiczny farbiarstwo, garbarstwo, środki czystości, środki ochrony roślin, wyroby gumowe.

2. Nawozy mineralne azotowe, fosforowe, potasowe.

3. Celulozowo - papierniczy.

4. Petrochemiczny - rafinerie ropy naftowej.

5. Energetyczny - elektrownie węglowe, zakłady koksownicze.

6. Hutnictwo, metalurgia żelaza i stali.

7. Hutnictwo metali nieżelaznych miedzi.

8. Szklarski, ceramiczny, cementowy, wapienniczy, azbestowy.

9. Hutnictwo glinu.

10. Reaktory i elektrownie jądrowe.

18. Omów wpływ zakładów chemicznych na środowisko :

- Zakłady przemysłu chemicznego emitują do atmosfery najbardziej bogatą gamę zanieczyszczeń chemicznych o bardzo dużej agresywności w stosunku do organizmów żywych. Należy do nich zaliczyć produkcję nawozów azotowych i fosforowych, paliw płynnych, olejów i smarów oraz włókien sztucznych.

19. Wymień zanieczyszczenia emitowane przez przemysł hutniczy :

- Hutnictwo żelaza i stali oraz metali kolorowych zalicza się do podstawowych żródeł zanieczyszczeń przemysłowych. Głównymi rodzajami zanieczyszczeń wytwarzanymi przez hutnictwo są dwutlenek siarki i pyły metali ciężkich: Zn, Cu, Ni, Fe, Pb, Cd, Cr. Ponadto huty aluminium emitują znaczne ilości związków fluoru, pierwiastka bardzo szkodliwego dla wszystkich organizmów żywych.

20. Wymień główne źródła emisji SO₂ do środowiska oraz omów jego ujemny wpływ :

- Rafinerie ropy naftowej, produkujące paliwa, oleje i smary to również bardzo uciążliwe źródła emisji zanieczyszczeń chemicznych. W trakcie przebiegu procesów technologicznych do atmosfery dostają się obok znacznych ilości SO2 i węglowodorów.

- Hutnictwo żelaza i stali oraz metali kolorowych zalicza się do podstawowych źródeł zanieczyszczeń przemysłowych. Głównymi rodzajami zanieczyszczeń wytwarzanymi przez hutnictwo jest dwutlenek siarki.

21. Wymień najważniejsze rodzaje zanieczyszczeń wód :

Głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych jak i podziemnych są:

- ścieki komunalne, bytowe

- detergenty

- ścieki przemysłowe,

- zasolone wody dołowe, które są pompowane

na powierzchnię w czasie eksploatacji kopalni,

- nawozy mineralne, azotowe stosowane w rolnictwie.

22. Co rozumiemy pod pojęciem ''obszaru ekologicznego zagrożenia"?

Obszar ekologicznego zagrożenia: terytorium, na którym wskutek intensywnej gospodarczej działalności człowieka nastąpiła degradacja komponentów środowiska przyrodniczego, doprowadzająca do naruszenia stanu równowagi ekologicznej. Degradacja ta jest wynikiem wielokrotnego i długotrwałego przekroczenia dopuszczalnych dawek zanieczyszczenia wód powierzchniowych i powietrza.

23. Wymień kryteria brane pod uwagę przy wydzielaniu obszarów ekologicznego zagrożenia :

Kryterium wyodrębniania obszarów ekologicznego zagrożenia

- gęstość zaludnienia,

- zużycie wody,

- stopień uprzemysłowienia i wielkość zatrudnienia w przemyśle,

- wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych,

- ilość odprowadzanych ścieków,

- struktura użytkowania gruntów,

- powierzchnia gruntów zdegradowanych,

24. Wymień najważniejsze obszary ekologicznego zagrożenia na terenie Polski :

1. Region Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego - odkładanie min ton odpadów, zanieczyszczenie wód powierzchniowych wodami kopalnianymi przekroczone zostały dopuszczalne stężenia tlenków siarki azotu, pyłów metali ciężkich oraz lotnych C -H o działaniu rakotwórczym.

2. Okolice Legnicy, Lubina i Głogowa - kopalnie i huty miedzi - metale ciężkie.

3. Okolice Bełchatowa, Turowa i Konina - kopalnie i elektrownie C. brunatnego.

4. Okolice Puław i Włocławka - zakłady nawozów azotowych,

5. Okolice Płocka - zakłady petrochemiczne.

25. Co rozumiemy pod pojęciem pestycydów?

Pestycydy są to substancje chemiczne służące do zwalczania szkodników i patogenów powodujących choroby roślin oraz konkurentów roślin uprawnych, jakimi są chwasty. Pestycydy nie tylko chronią rośliny i ich plony, ale niewłaściwie stosowane prowadzą do zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego i stanowią zagrożenie dla zdrowia zwierząt i ludzi.

26. Omów szkodliwe działanie pestycydów w środowisku :

Pestycydy w glebie są zagrożeniem dla wszystkich mikroorganizmów w niej żyjących, zmniejszając ich liczbę lub aktywność.

- Przenikanie pestycydów do wód gruntowych i zbiorników wodnych stanowi zagrożenie dla wszystkich organizmów, które tą wodę piją lub w niej żyją,

Pestycydy - zatrucia zwierząt gospodarczych i dzikich oraz pszczół

- Ostre zatrucia zwierząt gospodarczych i dzikich występują rzadko i są zazwyczaj spowodowane przypadkowo przez łamanie podstawowych przepisów BHP.

- Zatrucia przewlekłe mają większy zakres i są bardziej niebezpieczne. Im dłużej

zalegają one w środowisku tym zatrucia są częstsze.

- Zagrożeniem dla pszczół są przede wszystkim środki owadobójcze, szczególnie działające kontaktowo lub przez przewód pokarmowy, rozpylane w czasie kwitnienia roślin.

- Stosowane pestycydy różne związki chemiczne eliminują z populacji jedynie osobniki wrażliwe, osobniki odporne pozostają.

27. Jakie warunki powinny spełniać pestycydy aby były bezpieczne dla środowiska?

Przy stosowaniu pestycydów wyróżnia się:

- okres karencji - czas, który musi upłynąć od ostatniego zabiegu chemicznego, aby pozostałości pestycydów znajdowały się na poziomie tolerancji,

- okres prewencji - czas, który musi upłynąć od wykonania zabiegu chemicznego do momentu, w którym ludzie mogą bezpiecznie wyjść na plantację bez obawy o ich zatrucie.

28. Wymień rodzaje nawozów mineralnych:

1. nawozy azotowe

2. nawozy fosforowe

3. nawozy magnezowe

4. nawozy potasowe

5. mikronawozy

6. nawozy mieszane

29. Dlaczego nadmierne nawożenie azotowe jest szkodliwe dla środowiska?

Stosowanie więc dużych dawek nawozów mineralnych prowadzi do eutrofizacji wód powierzchniowych w rzekach i jeziorach. Polega ona na ciągłym wzroście zasobności wód w składniki pokarmowe, zwłaszcza azotowe i fosforowe i na wzmożonym rozwoju roślinności wodnej, głównie glonów oraz na negatywnych następstwach tego rozwoju. W wyniku silnego rozwoju glonów i roślinności hydrofilnej brak jest tlenu dla innych organizmów - ryby, raki.

30. Wymień ujemne skutki stosowania jednostronnego nawożenia mineralnego (NPK)?

Innym ujemnym skutkiem stosowania bardzo wysokiego, jednostronnego nawożenia mineralnego, zwłaszcza azotowego, jest naruszenie równowagi jonowej w glebie. Niedobór lub nadmiar pewnych składników pokarmowych w glebach w bardzo poważnym stopniu wpływa na skład chemiczny roślin, a co zatem idzie na ich wartość biologiczną i pokarmową. Może to powodować poważne zaburzenia zdrowia ludzi i zwierząt domowych spożywających takie rośliny.

31.Podaj uwarunkowania stosowania nawozów mineralnych bezpiecznie dla środowiska

- stosować nawozy mineralne pełne - mikro - makroelementy /jak w oborniku/, naturalne nawozy

- dawki nawozów dostosowane do potrzeb roślin, zasobności gleby w składniki

pokarmowe oraz możliwości sorpcyjnych gleby. / nawozy płynne

32. Jakie funkcje pełni gleba w środowisku przyrodniczym.

- produkcja biomasy - umożliwiają ludziom produkcję żywności, drewna i włókien /99%/

Z punktu widzenia człowieka najważniejszą funkcją jest dostarczenie żywności dla stale rosnącej liczby ludności na świecie.

- magazynowanie i przekształcanie składników pokarmowych i wody dla roślin,

- stanowią rezerwę genów, większą niż pokrywa roślinna oraz zasobów bioróżnorodności.

- baza surowcowa dla różnorodnych konstrukcji: żwir, piasek, ił, glina,

- podstawowa baza dla konstrukcji: zakładów przemysłowych, budownictwa mieszkaniowego, terenów komunikacyjnych, terenów sportowych i rekreacyjnych,

- rezerwuar węgla w formie związków próchnicznych / olbrzymie ilości przekształconej energii słonecznej/.

- fizyczne i kulturowe środowisko dla życia człowieka i jego działalności,

- stanowią paleontologiczne i archeologiczne skarbce wysokiej wartości dla poznania historii ziemi i zamieszkałej ludzkości.

33. Wymień różne możliwości użytkowania gleb przez ludzi

-użytki rolne
-grunty orne
-trwałe użytki zielone
-lasy
-tereny zabudowane
-nieużytki (a w nich wody)

34. Jaka jest najważniejsza funkcja gleby w środowisku

- produkcja biomasy - umożliwiają ludziom produkcję żywności, drewna i włókien /99%/

Z punktu widzenia człowieka najważniejszą funkcją jest dostarczenie żywności dla stale rosnącej liczby ludności na świecie.

35. Od czego zależy wysokość uzyskiwanych plonów oraz ich jakość

  Człowiek oddziałuje na strukturę poprzez:
-         zmianowanie (zasiew odpowiednich roślin po sobie),
-         odpowiednie zabiegi agrotechniczne (dobór maszyn, termin zabiegów),
-         stosowanie nawozów wapniowych i magnezowych,
-         stosowanie nawozów organicznych,
-         melioracje wodne.

   Czynniki przyrodnicze oddziałujące na strukturę gleby:
-         ilość i rodzaj opadów (deszcz ulewny lub drobny),
-         warunki wilgotnościowe,
-         zamarzanie i rozmarzanie,
-         nawilżanie osuszanie,
-         system korzeniowy roślin i ich wydzieliny
-         charakter i pochodzenie skały macierzystej.

36. Wymień czynniki wpływające w największym stopniu na żyzność i klasę bonitacyjną gleby

- charakter i zasobność skały macierzystej

- poziom wody gruntowej

- rzeźba terenu

37. Z czego wynika małe zainteresowanie glebami polityków i decydentów.

- nie są dostrzegane wizualnie i są nie jednorodne

- stanowią ograniczone zasoby i są nieodnawialne

- są mało zmienne w czasie i są brudne

- Kojarzą się z celem ostatecznym człowieka ZE ŚMIERCIĄ

38. Co jest główną przyczyną zróżnicowania gleb na obszarze polski

-stosunki wodne
-różnorodność skały macierzystej
-rzeźba terenu
-działalność człowieka
-ekspozycja zboczy
-szata roślinna

39. Co decyduje o przydatności rolniczej gleb na obszarze Polski

-żyzność (zdolność do zaopatrywania roślin w wodę, składniki pokarmowe i tlen)
-urodzajność gleb (wartość produkcyjna gleby)
-brak zanieczyszczeń

40.Wymień gleby strefowe na obszarze Polski

- brunatne, płowe

- rdzawe, bielicowe (75 %).

41. Podaj strukturę użytków gruntów w Polsce w 2004 roku.
1. grunty orne
2. trwałe użytki zielone (łąki, pastwiska)
3. lasy
4. pozostałe grunty i nieużytki, np. tereny osiedli, komunikacyjne, przemysłowe,

42. Omów zmiany w strukturze użytkowania gruntów w Polsce w latach 1946 - 2002.

43. Jaki procent wśród użytków rolnych stanowią klasy bonitacyjne V i VI?
W skali kraju gleby orne słabe i bardzo słabe (V i VI) - zajmują 31, 8% ogólnej powierzchni gruntów ornych.

44. Jaki procent wśród użytków ornych stanowią grunty orne bardzo dobre i dobre (I i III b)?
W skali kraju gleby orne bardzo dobre i dobre (I-IIIb) zajmują 29, 2 % powierzchni gruntów ornych.

45. Na czym polega ochrona gruntów rolnych zgodnie z ustawa?
Ochrona gruntów rolnych polega na ograniczaniu przeznaczenia ich na cele nierolnicze lub nieleśne, zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych oraz szkodom w produkcji rolniczej, powstającej wskutek działalności nierolniczej i ruchów masowych ziemi, rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze, a także zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych.

46. Wymień najważniejsze przyczyny pomniejszania zasobów glebowych.
- Erozja gleb
- Przejmowanie gleb na cele nie rolnicze i nieleśne w wyniku działania człowieka (przemysł, górnictwo, urbanistyka, transport)
- Zmiany stosunków wodnych
- Melioracje
- Wydeptywanie gleb
- Degradacja gleb

47. Na czym polega szkodliwość erozji gleb?
W przypadku erozji gleby, efektem szkodliwym jest obniżenie jej wartości, a czasem wręcz jej usunięcie i odsłonięcie skalistego podłoża. Skutkiem tego jest:
-zmniejszanie miąższości gleby,
-wymywanie składników pokarmowych,
-pogorszenie struktury gleby,
-straty powierzchni uprawnej (wąwozy, żłobiny itp.),

niszczenie roślin uprawnych.

48. Co rozumiemy pod pojęciem erozji gleb?
Pod pojęciem erozji gleb rozumiemy zmywanie i wymywanie przez wodę (erozja wodna), wywiewanie przez wiatr (erozja wietrzna) cząstek gleby. Występuje zwłaszcza w terenach górskich i pagórkowatych, pozbawionych lasu i na glebach ciężkich. W warunkach przyrodniczych Polski największe straty wywołuje erozja wodna.

49. Wymień rodzaje erozji wodnej.
-powierzchniowa
-liniowa (wąwozowa)
-suffozja (podziemna)

50. Wymień czynniki stałe wpływające na rozwój erozji wodnej.
Na rozwój erozji wodnej mają wpływ czynniki stałe i zmienne. Stałymi są:
-skład granulometryczny,
- nachylenie, długość, kształt zbocza,
- zawartość próchnicy.

51.Wymień czynniki wpływające na podatność gleb na erozje wodną

- Natężenie erozji uzależnione jest od

spadku i długości zbocza. Natężenie

erozji jest wprost proporcjonalne do spadku

i długości zbocza, przy czym wpływ spadku jest większy.

Z wkipedii:

Wycinanie i wypalanie lasów (zwłaszcza wilgotnych lasów równikowych)

Źle prowadzone osuszanie terenów

Likwidacja miedz w procesie łączenia małych gospodarstw w duże farmy

Usuwanie murków, żywopłotów, zakrzewień i zadrzewień śródpolnych

Zbyt intensywny wypas zwierząt

Zła lokalizacja dróg

Uprawa stromych stoków i dolinek śródzboczowych

Uprawa wzdłuż stoku

52.Jakie rodzaje gleb są najbardziej podatne na erozję wodną a jakie najbardziej odporne

Gleby strukturalne i pulchne, jako bardziej przepuszczalne, są odporniejsze na erozję

wodną niż gleby bezstrukturalne.

53.Omów wpływ opadów atmosferycznych na erozję wodną w Polsce

znaczny wpływ mają wody roztopowe powstające przy znacznych odwilżach na przedwiośniu oraz

intensywne, burzowe opady letnie.

54.Wymień czynniki ukształtowania terenu mające wpływ na (pytanie nie jest dokończone!!!)

W Polsce opady charakteryzują się dużą niestabilnością,w bardzo suchych latach

wysokość opadów może obniżyć się o 2/3, natomiast w latach mokrych może wzrosnąć

o ¾ i dlatego zagrożenie erozją jest duże.

- Opad roczny na terenie Polski wacha się w granicach 500 - 1000 mm.

Na obszarze północno-wschodniej,zachodniej i środkowej części kraju opad jest

najmniejszy ok. 500 mm. Średni opad występuje w pasie Wyżyn Polskich, Poiezierzu

Wschodniopomorskim i Mazurskim 600 - 700 mm.

Natomiast największe opady występują na terenie gór i pogórzy 700 - 1000 mm. dlatego

obszarem najbardziej zagrożonym przez erozję wodną jest południowa część Polski.

55.W jaki sposób użytkowanie gleb wpływa na nasilenie erozji wodnej

Okrywa roślinna odgrywa olbrzymią rolę w zapobieganiu erozji wodnej.

Szata roślinna nie tylko chroni glebę przed mechanicznym niszczeniem powierzchni

przez krople deszczu, ale zwiększa retencję wodną i zmniejsza spływ powierzchniowy.

- Dlatego największe zdolności ochronne ma las, a następnie użytki zielone.

- Również uprawa poszczególnych roślin wpływa na intensywność erozji wodnej.

Najbardziej erozji wodnej sprzyja uprawa roślin okopowych, a najmniej zbóż.

56.Wymień stopnie zagrożenia gleb erozji wodną powierzchniową

Zagrożenie gleb erozją wodną powierzchniową przedstawia się w Polsce w skali

5 - cio stopniowej.

1. - erozja słaba - niewielkie zmywanie gleby z poziomów orno-próchnicznych,

straty wyrównywane są w procesie uprawy roli,

2. - erozja umiarkowana - wyrażnie zmniejsza poziom orno-próchniczny, pogorszenie

właściwości fizyczno-chemicznych, - poprzecznostokowa upr. rol., płod. ochr.

3. - erozja średnia - intensywnie degraduje poziom orno- próchniczny a często i

poziomy głębsze. Jest przyczyną tworzenia się rzeżby erozyjnej.

4. - erozja silna--------------------- niszczy cały profil glebowy, powstawanie krajobrazu

5. - erozja bardzo silna --------przeciwerozyjnego.

57.Wymień obszary Polski zagrożone erozją wodną powierzchniową w stopniu 4 5

Erozją wodną powierzchniową w stopniu 4 i 5 zagrożone są:

Góry Karpaty

Góry Świętokrzyskie,

Południowy i Środkowy Pas Pogórza Sudeckiego.

58.Omów erozję wodną żłobinową

Podtyp erozji liniowej (erozja wodna), która polega na niegłębokim rozmywaniu górnych poziomów profilu glebowego przez wodę ze spływu powierzchniowego spływające po stoku w postaci niewielkich strużek.

59.Omów szkodliwe działanie erozji wodnej wąwozowej

stanowi w zasadzie wyższy stopień erozji powierzchniowej. Powoduje

ona niszczenie wierzchnich a następnie głębszych

warstw glebowych, powstają kolejno: małe---

większe żłobiny, a z biegiem czasu: wyrwy, parowy, wąwozy.

60.Wymień obszary Polski szczególnie zagrożone erozją wodną wąwozową

Ten typ erozji występuje głównie na południu Polski oraz wszelkich odkrytych powierzchniach stokowych o znacznym nachyleniu. Szacuje się, ze w Polsce występuje około 40000 km wąwozów, przy czym ich gęstość osiąga 13km/km² (okolice Zbędowic na Płaskowyżu Nałęczowskim). Na takich obszarach konieczne jest stosowanie zabiegów przeciwerozyjnych np. miejscowe zadarnianie i zadrzewianie, umacnianie zboczy itp.

61.Wymien podtypy erozji wodnej podpowierzchniowej (sufozji).

-sufozja chemiczna

-sufozja mechamiczna

-erozja krasowa

62.Wymień rodzaje erozji wietrznej

-deflację

-korozję

-akumulację eoliczną

63.Wymień obszary Polski najbardziej zagrożone erozją wietrzną

Najbardziej zagrożona jest środkowa Polska, a w niej krainy: Pojezierze Wielkopolskie, Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie, Równina Raciąska, Równina Radomska, Wysoczyzny: Płońska i Siedlecka.

64.Jakie zabiegi stosuje się przew erozji wietrznej?

-Zalesianie wydm i piasków ruchomych,

-pasy wiatrochronne, złoże z drzew i krzewów na terenach bezleśnych

-zabiegi agrotechniczne przeprowadzone w takim okresie aby zapobiec przed nadmiernym wysychaniem gleb

-pozostawienie na zimę powierzchni pokrytej, np. ścierniska

-ustawianie płotów ochronnych

-stosowanie pasów ochronnych z roślin zbożowych wokół np. roślin warzywnych

-multowanie gleb przy użyciu słomy

65.Wymień zabiegi stosowane przy minimalizacji szkód powodowanych przez erozję wodną.

-Okrywa roślinna

-las, użytki zielone

-uprawa poszczególnych roślin

66.Wyjaśnij dlaczego lasy charakteryzują się największą odpornością na erozję wodną,

Odp. Chroni glebę przed mechanicznym niszczeniem powierzchni przez krople deszcze, ale zwiększa też retencję wodną i zmniejsza spływ powierzchniowy. Dlatego największe zdolności ochronne ma las a potem użytki zielone.

67.Na jakich terenach zagrożonych erozją wodną lasy mogą być zastępione sadami?

Na terenach o żyznych glebach i ciepłym klimacie lasy mogą być zastąpione sadami. Sady mogą być zakładane na zboczach o spadku do 60%. Stosowane są zazwyczaj drzewa owocowe niskopienne, łatwe do pielęgnacji

68.Dlaczego użytki zielone charakteryzują się dużymi właściwościami przeciw erozyjnymi?

Szata roślinna nie tylko Chroni glebę przed mechanicznym niszczeniem powierzchni przez krople deszcze, ale zwiększa też retencję wodną i zmniejsza spływ powierzchniowy.

69.Jakiego typu rozwiązania przeciw erozyjne są konieczne na zboczach o spadku powyżej 10%?

Konieczne jest stosowanie wstęgowego układu pól. Na zboczu wydzielone są pola przypominające wstęgi o jednakowej szerokości, o ganicach poziomych. Szerokość pól zależy od rodzaju gleb, spadku zbocza oraz skuteczności zabiegu.

70.Wymień czynniki naturalne przyczyniające się do degradacji gleb.

erozja gleb, przejmowanie gleb na cele nierolnicze i nieleśne w wyniku działalności człowieka (przemysł, górnictwo, urbanizacja, transport)

71.Co rozumiemy pod pojęciem gruntów zdegradowanych?

Grunty zdegradowane to tereny które:

• zostały dotknięte poprzednimi sposoba­mi ich zagospodarowania jak i terenów okolicznych

• są opuszczone lub słabo wykorzystywane

• mają rzeczywiste bądź subiektywne pro­blemy z zanieczyszczeniem

• znajdują się głównie na rozwiniętych tere­nach miejskich

• wymagają działań zmierzających do przy­wrócenia opłacalności ich ponownego wy­korzystania

72.Wymień trzy rodzaje degradacji (przekształceń) gleb.

-geochemiczne,

-hydrologiczne,

-chemiczne,

73.Wymień chemiczne formy degradacji gleb.

- nasilający się proces zakwaszenia gleb,

- zmniejszenie zawartości próchnicy;

- naruszenie równowagi jonowej w glebie, pod wpływem jednostronnego

nawożenia mineralnego i zanieczyszczeń przemysłowych,

- nadmierna koncentracja metali ciężkich na terenach przemysłowych, zurbanizowanych oraz obszarach położonych wzdłuż tras szybkiego ruchu,

-pestycydy,

-zasolenie,

-alkalizacja,

74.Wymień obszary na których głównie występują chemiczne formy degradacji gleb.

Chemiczna degradacja gleb głównie występuje:

- na terenach i w otoczeniu dużych zakładów przemysłowych, głównie przemysłu:

chemicznego, energetycznego, petrochemicznego i hutniczego,

- w aglomeracjach miejsko-przemysłowych,

- na terenach i wokół składowania odpadów przemysłowych i komunalnych,

- wzdłuż dróg o bardzo dużym natężeniu transportu kołowego,

- na terenach i wokół górnictwa i przetwórstwa surowców chemicznych.

75.Wymień najważniejsze przyczyny zakwaszenia gleb.

a) naturalne:

-charakter skał glebotwórczych-kwaśne,

-przewaga opadów nad parowaniem,

- procesy glebotwórcze: bielicowanie, ługowanie,

b) sztuczne:

-„kwaśne deszcze”

-„niedostateczne wapnowanie”

76.Wymień główne przyczyny spadku materii organicznej w glebach.

- intensywnej uprawy mechanicznej,

- zmianą technologii nawożenia z organicznego na mineralne,

- zmiana płodozmianu na monokulturę i wyeliminowanie roślin motylkowych,

- nieprawidłowo wykonane melioracje wodne.

77.Wymień główne przyczyny zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi.

-pyły atmosferyczne,

- spływ ścieków,

- wodna migracja ze zwałowisk odpadów stałych,

- rozwiewane hałdy i osadniki przemysłowe,

- odpady i ścieki używane do użyźniania gleb,

nawozy wapniowe,

- pyły silników samochodowych i

taśmociągów transportowych.

78.Wymień stopnie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi.

O - zawartość naturalna,

I - zawartość podwyższona,

II - słabe zanieczyszczenie,

III - średnie zanieczyszczenie,

IV - silne zanieczyszczenie,

V - bardzo silne zanieczyszczenie.

79. Jakie rośliny możemy uprawiać na glebach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi.

-na glebach lepszych można uprawiać rośliny przemysłowe /len, konopie, wiklina/; dopuszcza się uprawę ziemniaków dla przemysłu spirytusowego /na spirytus jako dodatek do paliwa/ i rzepaku na olej techniczny

80.Od czego zależy odporność gleb na degradacje chemiczną?

- od właściwości fizycznych, fizykochemicznych, i chemicznych,

-morfologii profilu glebowego, składu granulometrycznego (najodporniejsze są gleby ilaste i gliniaste, najmniej-piaszczyste) ,zawartości próchnicy, składu minerałów ilastych,

-stopnia wysycenia gleby kationami zasadowymi,

-pojemności sorpcyjnej gleby w stosunku do kationów,

81.Co rozumiemy pod pojęciem rekultywacji gruntów

Pod pojęciem rekultywacji rozumie się - nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym

lub zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych.

82. Wymień podstawowe fazy rekultywacji gruntów

- ukształtowanie rzeżby terenu,

- poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych,

- uregulowanie stosunków wodnych,

- odtworzenie gleb,

- umocnienie skarp,

- budowa dróg dojazdowych.

83. Jakie czynniki wpływają na wybór kierunku rekultywacji.

- czynniki przyrodnicze,

- funkcje terenów po rekultywacji

- czynniki przyrodnicze:

- ukształtowanie pionowe / nasypy stożkowe, stołowe /,

- pokrycie roślinnością - gatunki roślin,

- rodzaj gruntów otaczających i powierzchnia

obszaru zdewastowanego,

- stosunki wodne,

- skład granulometryczny rekultywowanego gruntu,

- toksyczność materiałów,

- funkcje terenów rekultywowanych.

- gospodarczo - produkcyjne,

- biologiczno - ochronne,

- społeczne,

- krajobrazowo - estetyczne

84. Wymień zasadnicze kierunki rekultywacji i zagospodarowania gruntów zdeformowanych

- rolniczy - rekultywowane grunty będą

przeznaczane pod: grunty orne, sady,

trwałe użytki zielone, wieloletnie plantacje

jagodowe.

kierunek najbardziej pożądany, ale

zarazem najbardziej kosztowny, ze

względu na przygotowanie powierzchni.

- leśny - rekultywowane grunty będą

przeznaczone pod zalesienie lub

zadrzewienie.

- kierunek najwcześniej stosowany przy

rekultywacji hałd na Śląsku, koszty dużo

niższe jak w kierunku rolniczym.

- kierunek wodny po zakończeniu eksploatacji,

np. węgla brunatnego, powstaje wyrobisko

końcowe, które wypełnia się wodą;

powstający zbiornik wodny może być

wykorzystany dla:

- rolnictwa, jako zbiornik retencyjny,

- rekreacyjnych, sportowych /wioślarstwo,

żeglarstwo, sporty motorowodne /,

- rybołówstwo.

- Kierunek rekreacyjny /Chorzów/

- Kierunek infrastrukturowy - po

zakończeniu eksploatacji wyrobisko

przeznaczane jest na składowanie

popiołów, odpadów przemysłówych i

komunalnych, budownictwo przemysłowe

85. Jakie zabiegi składają się na rekultywację podstawową (techniczną)

- Faza rekultywacji podstawowej /technicznej/ - obejmuje czynności realizowane

na powstającym lub już istniejącym nieużytku

- właściwe ukształtowanie rzeżby terenu,

- separacja utworów toksycznych,

- ukształtowanie i regulacja warunków

hydrologicznych,

- użyżnienie gruntów jałowych /piaski/,

- odtworzenie gleb metodami technicznymi

/np. nawiezienie ziemi próchnicznej/,

- budowa dróg dojazdowych.

86 Wymień grunty zaliczane do gruntów rolnych w rozumieniu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty:

1) określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne;

2) pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa;

3) pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu;

4) pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych;

5) parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi;

6) pracowniczych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych

7) pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi;

8) zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa;

9) torfowisk i oczek wodnych;

10) pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.

87. Co rozumiemy pod pojęciem użytków rolnych.

Użytki rolne - tereny w obrębie gospodarstwa rolnego lub danego regionu wykorzystywane do produkcji roślinnej, ogrodniczej lub zwierzęcej. Do użytków rolnych zalicza się: grunty orne, trwałe użytki zielone (pastwiska, łąki), ogródki przydomowe, sady i szkółki drzew owocowych, trwałe plantacje (np. chmielu, wikliny, herbaty, kawy, trzciny cukrowej, winnice itp.). Do użytków rolnych nie wlicza się terenów leśnych, szkółek leśnych ani wód śródlądowych. Powierzchnia użytków rolnych na świecie wynosi 4868,3 mln ha (1992), w Polsce - 18,87 mln ha (2011), co stanowi 60,3%^[1] ogólnej powierzchni kraju.

88. Jakie grunty zaliczane są do gruntów leśnych i zadrzewionych zgodnie z ustawą o lasach

1/określone jako lasy w przepisach o lasach;

2/ zrekultywowane dla potrzeb gospodarki leśnej,

3/ pod drogami dojazdowymi do gruntów leśnych.

89 Kto wydaje zgodę na przeznaczenie gruntów rolnych na cele nie rolnicze

Zmiany dotyczące użytkowania gruntów mogą być dokonane tylko w miejscowym

planie zagospodarowania przestrzennego, na wniosek wójta /burmistrza, prezydenta

miasta/, za zgodą marszałka województwa wyrażoną, po uzyskaniu opinii izby

rolniczej.

---