Literatura austriacka JOSEPH ROTH 1894-1939
Urodziła się w Brodach w ówczesnej monarchii Austro-Węgierskiej. Z pochodzenia był żydem, na początku dość spolonizowanym. Kończył gimnazjum we Lwowie. W Wiedniu studiował germanistykę. Jego przyjacielem był Jozef Wittlin- wraz z nim był w tej samej jednostce wojskowej w roku 1916. W latach międzywojennych Witllin tłumaczył dzieła Rotha na język polski. Natomiast Roth był tłumaczem „Soli ziemi” Wittlina, napisał również posłwie na temat twórczości przyjaciela.
Pierwszą powieścią Rotha był „Hotel Savoy” 1924. Podejmuje w niej problematykę powojenną. Spotkanie dwóch bohaterów po I WŚ: byłego żołnierza z przyjecielem z wojny Chorwatem Włodimirem- energicznym, aktywnym człowiekiem. Powieść naznaczona jest dużą wrażliwością społeczną i robotniczą. Najwybitniejszym utworem Rotha jest „Marsz Radetzky`ego” 1932- której motywem przewodnim jest utwór Straussa grany co niedzielę. W warstwie fabularnej ukazuje 3 pokolenia Chorwatów z rodu von Trotta, dziadek : Józef uratował życie cesarzowi Franciszkowi Józefowi podczas bitwy pod Solferino. Drugie pokolenie reprezentuje urzędnik Franciszek- prowadzi życie uregulowane, nudne. 3 pokolenie reprezentuje Karol- utożsamia on schyłek rodziny, jest szlachetny ale pozbawiony charakteru. Umiera wraz z ideą Austro-węgierską. Ta powieść miała wpływ na mit austro-węg w polsce w latach 60. Inną powieścią jest „Król obojga Sycylii”: które akcja dzieje się w I miesiącu I WŚ. Powtarza się schemat wzrostu i upadku rodziny R. i jej upadek wyrażony samobójstwem homoseksualisty Emila R. (paralela obojnacza monarchi Austro-W.)
Niejako drugą częścią marszu jest „Krypta Kapucynów” 1938. Bohaterem jest potomek rodu von Trotta. Akcja kończy się w momencie Anschluss Austrii. Gdy Niemcy wchodzą do Austrii boh. idzie do krypty by zbudzić ducha Austro-węgier ale krypta jest zamknięta. W powieści „Zipper i jego ojciec” (1828) ukazuje konflikt pokoleń między ojcem i synem. Przeszłość przepadał a przyszłość jest niepewna- obraz Wiednia lat 20.
GREGOR VON REZZORI (1914-1998)
Pochodził z mitycznych Czerniowiec. Autor „Gronostaja z Czernopola” - To błyskotliwa, porywająca epickim rozmachem powieść o upadku habsburskiego imperium i rozkładzie wielonarodowej wspólnoty. Drugą powieścią są „Pamiątki antysemity” - zbiór opowiadań, bohaterami są oprócz bohatera wyraźnie autobiograficznego- Żydzi. Tytuł mylący. „Antysemita” ciągle zakochuje się w żydówkach. Wszystko jest jakby na opak. Wydarzenia są komiczną maskaradą. Tytułowy antysemityzm jest groteskowy i niejednoznaczny. Można ją odczytywać także jako dyskurs z Tomaszem Mannem.
ROBERT MUSIL 1880-1942
Autor przede wszystkim 2 książek. „Niepokoje wychowanka Torlessa” (1906). Ukazuje dojrzewanie chłopca z zamożnej rodziny. Źle znosi oddalenie od rodziny w czasie nauki, szuka przyjaciół. Przeżywa pierwsze wtajemniczenia erotyczne- odwiedza dom publiczny z kolegami. Buntuje się wobec norm świata z którego pochodzi. Ujawnia się ciemna i mroczna strona njego natury ale też jasny intelekt kontrolujący zasady Torlessa. Przełom w jego mysleniu następuje po eksperymentach homos. jakie jego koledzy przeprowadzili na innym koledze. Wyjeżdża ale najpierw odkrywa straszną prawdę przed dyrektorem. Głównym jego dziełem jest „Człowiek bez właściwości” , jej fabuła jest pocięta, czas jest nie do końca określony. Wskazuje na rok 1913. Bohaterem jest Ulrich, obywatel monarchii austro-węgierskiej. Wykonuje różne zawody, szuka. Jest duchowo czynnym obserwatorem rzeczywistości, niezaangażowanym nonkonformistą. Jest otwarty na wszelkie uczucia. Jest człowiekiem potencjalnym do wszystkiego, zarówno do dobra jak i do zła. Zachowuje dystans do świata do którego ma niejednoznaczny stosunek. Wplątuje się w „akcję równoległą” dla cesarza Wilhelma→ tu satyra na starą Austrię w której narastaj a niebezpieczne tendencje. Czas powieści jest mistyczno-mityczny. Na dużą skalę wykorzystuje Musil tryb przypuszczający. Płaszczyzna fabularna jest wielowątkowa.
HERMANN BROCH 1876-1981
Autor powieści „Lunatycy”- wielotomowa powieść ukazująca rozkłąd świata burżuazyjnego od końca XIX w. do I WŚ. Nie przetł na polski. W 1917 napisał „Śmierć Wergilego” przedstawia ostatnie godziny z życia Wergilego, dla Brocha- symbolu wieszcza. Powieść staje się rozprawą filozoficzn ą na temat znaczenia sztuki. Dwóch narratorów. Wnioski: dzieło sztuki daje możliwośc poznania ale nie jest to wiedza raczej intuicyjne rozumienie rzeczy. Wergili w chwili śmierci staje przed pytaniem czy poezja jest czynem, czy można ją porównać do dokonań Oktawiaan Augusta, W powieści znajdziemy: rozprawę filoz. i historioz., esej, lirykę.
THOMAS BERHARDT
Nie ma wnim nic z nostalgii za Austro-Węgrami, jest raczej nienawiśc do mitu szczęśliwej Austrii. Był niechętny Austrii, która nie wyleczyła się z faszyzmu i nazizmu. Zabrobnił wyd. tam dzieł aż do 2059r. Powieść „Wymazywanie”: boh. jest Franz potomek austr. wielkich posiadaczy ziemskich. Po śmierci rodziców podejmuje próbę rozrachunku z przeszłością. Sztuka monologu pełnego natręctw, powtórzeń to b. mocna strona pow.
MARTIN POLLACK 2 powieści reporterskie: „Ojcobójca” na kanwie prawdziwych wydarzeń. ojciec i syn w górach. ojciec ginie. syn oskarżony. po więzieniu wyjeżdża do Usa i tam kariera artyst. Druga to „Śmierć w bunkrze. Opowieść o moim ojcu” Powieść autobiograficzna. Nie zna ojca le dokonuje rekonstrukcji jego biografii: funkcjonariusz SS, oddany nazizmowi.