Silverman D. Prowadzenie badań jakościowych r.6 Wybór tematu
Za wyraźnym określeniem tematu badawczego przemawiają względy zarówno praktyczne jak i społeczne.
Zdecydowane określenie przedmiotu zainteresowań ukierunkowywuje badanie.
Funkcje pytań badawczych:
Porządkują projekt, wyznaczają jego kierunek i gwarantują spójność.
Ograniczają zasięg projektu, wyznaczaj jego granice.
Wyznaczają aspekty, na których koncentruje się uwaga badacza.
Pozwalają ustalić formę napisania badania.
Wskazują niezbędne metody i dane.
Błędne strategie stosowane przy wyborze tematu:
Uproszczony indukcjonizm
Prowadzi do przekonania ze znaczenie ujawni się samo za sprawa dogłębnego poznania obszaru badawczego, że jakiekolwiek wcześniejsze określenie tematu lub pojęć gdzie stanowiło przeszkodę w pełnym zrozumieniu. Identyfikuje się badania jakościowe z „odkrywaniem i „opisywaniem”. Akceptacja wykorzystania badań terenowych, gdy względnie mało wiemy o przedmiocie badania.
Każdy badacz, bez względu na to, na ile postępuje zgodnie z zasadami indukcji i na ile brak mu wstępnych oczekiwań, wchodzi w teren z mniej lub bardziej określonymi ideami, które nadają mu orientacje. Badanie terenowe nie może być oparte na niezogniskowanym problemie, podejście czysto indukcyjne grozi nie poszerzeniu wiedzy przez badacza
Strategia nadmiaru
Wyznaczanie bardzo obszernego tematu, sprawia ze badacz nie jest w stanie pogłębić danego problemu.
Przykład Sety Waller, która odeszła od szerokiego zainteresowania psychologicznym aspektem alkoholizmu i ograniczyła się do zagadnień związanych ze struktura narracyjna opowieści pacjentów.
Wielka teoria
Zajęcie się tworzeniem imperatywów teoretycznych, oderwanie od faktów. Oparcie się o wiedze książkową, ryzyko przegapienia zmiany kierunku tendencji teoretycznych.
Kontrstrategie:
Strategia właściwa dla idndukcjonalistów ze skłonnością do uproszczeń
Korzystaj z pojęć, jako z czynników wyostrzających spojrzenie
Tzw. wrażliwość:
Historyczna - badać należy istotne dowody historyczne
Polityczna - projekt nie może być tworzony z myślą o medialnej sensacji czy pod dyktando przełożonych bądź administracji
Kontekstualna
Pozornie jednorodne instytucje ( np. „rodzina”, „plemię”, „nauka”) przybierają różnorodne znaczenia w zależności od kontekstu
Uczestnicy życia społecznego aktywnie tworzą kontekst swoich działań
Na początek trzeba wybrać przynajmniej jeden z powyższych wymiarów zjawiska.
Rozwijaj wyniki innych badań
Warto jest bazować na „klasykach” tematu i badań na podobny temat
Wprowadzaj trzecia zmienną
Łączy się to z dodaniem elementu ukierunkowywującego zainteresowania badacza.
Strategia właściwa dla zwolenników nadmiaru
Rób mniej, ale dokładniej:
Opracowanie diagramu
Przejście od pasywnej lektury do aktywnej analizy. Warto przygotować już na wstępie diagram uwzględniający kluczowe pojęcia oraz rodzaje powiązań istniejących miedzy nimi. W trakcie badan diagram ten ulega zmianom.
Znalezienie łamigłówki
Potraktowanie procesu badawczego jako łamigłówki. Pytania służące do jej rozwiązania:
Jak i dlaczego doszło do rozwoju X?(łamigłówka związana z rozwojem)
Dlaczego X funkcjonuje? (łamigłówka mechaniczna)
Co jest przyczyna X lub, jaki wpływ wywiera X na Y? (łamigłówka przyczynowa)
Spojrzenie przez obiektyw o zmiennej ogniskowej
Walcott radzi, aby obrać pewna jednostkę, która można poddać obróbce i na niej skoncentrować uwagę.
Strategia właściwa dla wielkich teoretyków
Ignoruj mody
Znajdź dane
Strategia właściwa dla wszystkich badaczy
Ustal temat badania, nad którym możliwa jest praca (nie tylko jego zwężenie)
Cechy pytań badawczych, które sprzyjają pracy badawczej:
Zdolność do udzielania odpowiedzi
Wzajemne powiązanie
Wyraźne znaczenie - najlepiej, gdy pytania są frapujące i wartościowe
Dostrzeż sprzężenie zwrotne miedzy tematem ( tematami) i analiza danych
Zawsze trzeba być gotowym na zmianę problemu badawczego pod wpływem nowych danych
Zrozum, ze sformułowane przez Ciebie kategorie (lub zmienne) są zawsze przesycone teorią