Książka Sztuki wizualne jako nośnik ideologii pod redakcją Marcina Lisieckiego jest ciekawą propozycją dla każdej osoby zainteresowanej dziedzinami wiedzy z zakresu tak politologii, jak i komunikacji społecznej, antropologii czy sztuki. Jest to zbiór artykułów poruszających problematykę mediów wizualnych oraz analizujących ich ideologizację. Zbiór został wydany przez wydawnictwo Adam Marszałek w Toruniu, w 2009 roku. Całość składa się z sześciu części z czego pierwszą jest wprowadzenie, zaś kolejne związane są z danymi mediami: fotografią, filmem, komiksem, plakatem oraz sztuką i architekturą, na koniec zaś znajdujemy obszerne odwołanie do literatury oraz artykułów internetowych. Wszystko to zawiera się na 409 stronach niezwykle ciekawego tekstu.
Wstęp zawiera w sobie dwa artykuły: Estetyka błędów jako narzędzie przemocy ikonicznej Rafała Drozdowskiego oraz Społeczna funkcja ideologii Wojciecha Włocha. Oba teksty znajduję jako niezwykle interesujące, niemniej z pedagogicznego punku widzenia to Społeczna funkcja ideologii przykuła moją uwagę. W swym artykule Wojciech Włoch porusza kwestie dotyczące rozumienia istoty człowieka, teorii osobowości, procesu komunikacji jako takiego, dalej zaś społeczeństwa i sposobów komunikowania w owym społeczeństwie.
Rozdział dotyczący fotografii obejmuje zagadnienia dotyczące perswazji, przekazywania idei oraz o komunikatach krytycznych. Zagadnienia te kryją się w trzech artykułach: Fotografia jako perswazja Janusza Jesiółkowskiego, W służbie idei. Uwagi o fotografii ojczystej Macieja Symanowicza oraz w O możliwości krytycznego działania komunikacyjnego w fotografii Wojciecha Zielińskiego. W swej pracy Janusz Jesiółkowski mówi, iż żyjemy w świecie zdominowanym przez obrazy otaczające nas ze wszystkich stron. Znajdujemy je w ilustracjach książek, na plakatach, wypełniają gazety. Tworzone są także fotoblogi, gdzie obraz jest główną częścią przekazu. Stwierdza on, iż fotografia w znaczący sposób wpłynęła na nasze postrzeganie świata, co wiąże się z siłą obrazu jako komunikatu. Tekst Macieja Symanowicza zdaje się uzupełniać artykuł swego poprzednika, gdyż ukazuje nam rozwój fotografii polskiej na przełomie dekad. Uzupełnia o tyle, o ile pokazuje także rozwój mocy jakiej nabierały przekazy fotograficzne. Tekst skupiony jest na Janie Bułhaku, autorze licznych zdjęć, wykorzystanych do zilustrowania prezentowanych spostrzeżeń. Program tego fotografa odpowiadał na zapotrzebowanie władz, siejąc ich pozytywny wizerunek zakorzeniony w tradycji narodowej. Oba artykuły są niezwykle interesujące i poruszają ciekawą problematykę, jednak to O możliwości krytycznego działania komunikacyjnego w fotografii okazał się najbardziej zaskakującym w tej części książki. Zostało tam wyrażone przekonanie, że możliwe jest uprawianie filozofii za pomocą aparatu fotograficznego oraz o tym, iż fotografia sama w sobie jest ważnym elementem współczesnej filozofii. W eseju najpierw przedstawiono teoretyczne ramy koncepcji o możliwości krytycznego działania komunikacyjnego w fotografii, następnie analizowano i podano przykłady z prac teoretyków historii.
Kolejny dział omawianej przeze mnie książki dotyczył kategorii filmu. W tej części znalazły się prace: (Re)wizja wiedzy dominującej. O wizualizacji we współczesnym kinie science fiction Doroty Golańskiej, Film - propaganda - ideologia. Triumf woli Leni Riefenstal Magdaleny Saryusz - Wolskiej, Grissom przeciw Nowoczesności. O pewnym serialu, który (być może) wprowadza nas (myślowo) na drogę do innej Nowoczesności Krzysztofa Abriszewskiego, Konstrukcja, rekonstrukcja i dekonstrukcja znaczeń politycznych w kinie na przykładzie filmu Gandhi Richarda Attenbrough`a. Ujęcie interpretacjonistyczne Kamila Minkera, Dwa oblicza przemocy. Wątki terroryzmu w filmie fabularnym Krzysztofa Karolczaka oraz X muza na cenzurowanym. Z dziejów walki z kinem „niemoralnym” w USA Wiesława Wacławczyka. Rozdział dotyczący filmu porusza zagadnienia związane z ideologizacją kina jako medium, gdzie sposób filmowania czy ułożenie sekwencji ujęć mają charakter zideologizowany. Wynika to z tego, iż każdy obraz konstruowany jest w danym kręgu kulturowym, w danym kontekście, co dalej wiąże się z tym, że film jako taki przemyca właściwe dla danej kultury znaczenia. Należy to połączyć także z tym, iż w czasach dominacji elektroniki, epoce nowoczesnej, ideologie jako systemy kulturowe rodzą się w kulturze popularnej zdominowanej przez film.
W czwartej części zamieszczone są badania nad komiksem. Znajdziemy tu dwa artykuły: Komiks amerykańskiego „głównego nurtu” jako forma komentarza politycznego Dariusza Czywilisa oraz Wizja jedynie słuszna? Wizerunek księdza w polskim komiksie Tomasza Marciniaka. Komiks mimo pozorów płytkości jest bardzo dobrym narzędziem do przemycania treści ideologicznych. W tej formie wyrazu artystycznego dopuszczalna jest każda tematyka, zarówno ta związana z poglądami politycznymi, jak i AIDS. W obrazach superbohaterów, ich zachowań, prezentowanych poglądów znajdujemy ukryty, kulturowy przekaz myśli i założeń autora. Bohaterzy opowiadań obrazkowych stają się swoistymi wzorami wartości, a ich dzieje mają wpływ na morale czytelników.
Dział poświęcony tematyce plakatu zawiera w sobie teksty: Bohater, wróg, zdrajca - amerykańskie i niemieckie plakaty z okresu II wojny światowej Tomasza Ferenca, Motyw sternika w podziemnych rysunkach satyrycznych lat osiemdziesiątych Wojciecha Polaka, Aleksander Łukaszenko w karykaturze politycznej Arkadiusza Czwołka oraz Ideologia i muzyka popularna. Ikonografia okładek płytowych Marka Jezińskiego. Praca Tomasza Ferenca porusza tematykę plakatów wojennych. Plakaty te spełniały różne role: ostrzegały, nakłaniały, przypominały. Swoje funkcje spełniały za pomocą specjalnie dobranych symboli, w zależności od tematyki czy grupy, do jakiej były kierowane. Artykuł w sposób ciekawy nakreśla różnice między obrazami i hasłami tworzonymi w Stanach Zjednoczonych oraz w Niemczech odwołując się do danej sytuacji historyczno - społecznej. Intrygującym tekstem okazał się także artykuł Marka Jezińskiego, który mówi o istotności okładki płytowej jako sposobu kształtowania tożsamości artystycznej twórcy nadającego przekaz o zabarwieniu ideologicznym. Ikonografia płytowa służy do manifestowania poglądów i postaw, integrowania wokół programu politycznego. Jest to tekst niezmiernie ciekawy z pedagogicznego punktu widzenia, gdyż zdajemy sobie doskonale sprawę z wpływu idoli na młodzież w okresie adolescencji, a więc także, na siłę przekazywania wyznawanej przez artystę ideologii.
Ostatnia część dotyczy sztuki i architektury, a zawiera w sobie artykuły: Polityczny potencjał wysławianego kobiecego ciała. Przypadek Carolee Schneemann Agaty Jakubowskiej, Etyka wizualna przedstawień AIDS Pawła Leszkowicza, Ideologia i utopia w twórczości Josepha Beuysa Jerzego Kaczmarka oraz Ideologia Holokaustu w architekturze. Współczesne muzea historyczne Katarzyny Krynickiej. Pierwszy z tych tekstów traktuje o zasługach Carolee Schneemann w wyswabadzaniu ciała z jego fizycznych i zmysłowych doznań, co ma w sobie prawdziwie polityczny potencjał. Ciekawym jest również spojrzenie na twórczość Josepha Beuysa, który w swych koncepcjach artystycznych posługiwał się różnorodnymi wątkami, często stojącymi w opozycji do siebie. Pojawiają się u niego wątki ideologiczne i utopijne przedstawiające przeciwległe bieguny. Jerzy Kaczmarek w swym tekście porusza właśnie temat tych przeciwstawnych elementów, ścierania się biegunów lewicowych i prawicowych, biegunów anarchistycznych i archistycznych.
Książka Sztuki wizualne jako nośniki ideologii pod redakcją Marcina Lisieckiego to próba wielopłaszczyznowej analizy wątków ideologicznych pojawiających się w przekazach wizualnych. Publikacja wpisuje się w widoczny ostatnimi czasy w naukach społecznych trend zainteresowania się mechanizmami perswazji. Poruszone w tym zbiorze teksów zagadnienia ukazują nasze uwikłanie w ideologiczne postrzeganie świata. Jest to ciekawa propozycja dla osób zajmujących się tak ideologiami w wychowaniu, jak i dla osób zainteresowanych sztuką, antropologią kulturową czy wszelkimi naukami humanistycznymi.