EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ ELEKTRO-ENERGETYCZNYCH

Zgodnie z artykułem 51 Ustawy Prawo Energetyczne, urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja powinny być tak zaprojektowane , budowane i eksploatowane, aby zapewniały racjonalne i oszczędne zużycie energii elektrycznej przy zachowaniu:

1. niezawodności współdziałania z siecią,

2. bezpieczeństwa obsługi i otoczenia po spełnieniu wymagań ochrony środowiska,

3. zgodności z wymaganiami odrębnych przepisów, a w szczególności przepisów: prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o dozorze technicznym, o ochronie dóbr kultury, o muzeach, Polskich Normach wprowadzonych do obowiązkowego stosowania lub innych przepisów wynikających z technologii wytwarzania energii i rodzaju stosowanego paliwa.

Natomiast na podstawie art. 52.1. Producenci i importerzy urządzeń (elektroenergetycznych) mają obowiązek określenia w dokumentacji technicznej wielkości zużycia paliw i energii elektrycznej odniesionej do wielkości uzyskiwanego efektu użytkowego urządzenia w typowych warunkach użytkowania, zwanego „efektywnością energetyczną”. Potwierdzenie efektywności energetycznej powinno być wydane w formie certyfikatu zgodności z wymaganiami, zawartymi w normach przedmiotowych, a to znaczy, iż urządzenia instalowane i eksploatowane w instalacjach i sieciach, muszą spełniać wymagania racjonalnej gospodarki paliwami i energią elektryczną, oraz bezpieczeństwa obsługi i otoczenia oraz zachowania wymagań w zakresie ochrony środowiska.

Wymagania powyższe obejmują wszystkie urządzenia i instalacje elektroenergetyczne, zainstalowane i eksploatowane zarówno odbiorców energii elektrycznej jak i u dostawców - dystrybutorów energii.

OGÓLNE WYTYCZNE EKSPLOATACJI

Wytyczne w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych

Ogólne zalecenia:

Eksploatację urządzeń elektroenergetycznych należy prowadzić zgodnie ze szczegółowymi zasadami eksploatacji, w sposób zapewniający ich właściwe i zgodne z przeznaczeniem wykorzystanie tych urządzeń, racjonalne i oszczędne użytkowanie paliw i energii, bezpieczeństwa obsługi i otoczenia oraz zachowania wymagań ochrony środowiska.

Stan techniczny urządzeń elektroenergetycznych i ich zdolność do dalszej pracy i warunki eksploatacji powinny być poddawane ocenie technicznej w terminach ustalonych w szczegółowych zasadach eksploatacji: wyniki oceny stanu technicznego powinny być odnotowane w dokumentacji technicznej.

Dokumentacja techniczna i eksploatacyjna.

Do dokumentacji technicznej zalicza się w zależności od rodzaju urządzenia elektroenergetycznego,

zalicza się w szczególności:

• projekt techniczny z wszystkimi rysunkami zamiennymi lub naniesionymi zmianami wprowadzonymi w toku realizacji,

• protokół zakwalifikowania pomieszczeń i ich stref lub przestrzeni zewnętrznych w miejscu zainstalowania urządzeń elektroenergetycznych do właściwej kategorii zagrożenia wybuchem, niebezpieczeństwa pożarowego i porażeniowego,

• dokumentację fabryczną dostarczoną przez dostawcę obejmującą w szczególności: świadectwa, karty gwarancyjne, instrukcje obsługi, dokumentację techniczno- ruchową, rysunki techniczne, montażowe i zestawieniowe,

Dokumentacja eksploatacyjna winna zawierać:

• dokumenty przyjęcia urządzenia elektroenergetycznego do eksploatacji, w tym protokoły

przeprowadzonych prób oraz protokoły rozruchu i ruchu próbnego tych urządzeń,

• instrukcję eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych,

• książki i raporty pracy urządzeń, obejmująca parametry i ich zapisy w określonym czasie, umożliwiające ocenę sprawności energetycznej urządzeń i instalacji bądź poziomu strat paliw i energii lub poboru mocy i energii elektrycznej,

• dokumenty dotyczące oględzin, przeglądów i konserwacji, napraw i remontów tych urządzeń,

• protokoły dotyczące awarii tych urządzeń oraz zakresu uszkodzeń i napraw,

• protokoły zawierające wyniki prób i pomiarów,

• wykazy sprzętu specjalnego i narzędzi specjalnych lub nietypowych, niezbędnych do wykonania prac eksploatacyjnych, napraw i remontów,

• wykazy niezbędnych części zamiennych,

Z kolei instrukcja eksploatacji powinna zawierać :

1. Ogólną charakterystykę urządzenia:

2. Warunki techniczne eksploatacji urządzenia,

3. Określenie czynności związanych z uruchomieniem, obsługą w czasie pracy i zatrzymaniem urządzenia elektroenergetycznego w warunkach normalnej eksploatacji,

4. Wymagania w zakresie konserwacji i napraw urządzeń,

5. Zasady postępowania w razie awarii, pożaru lub innych zakłóceń w pracy urządzania,

6. Zakresy i terminy wykonywania zapisów ruchowych ( wskazania aparatura AKP, manipulacje ruchowe i inne),

7. Zakresy i terminy przeprowadzania oględzin,. przeglądów oraz prób i pomiarów,

8. Wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem, pożarem wybuchem, oraz inne wymagania w zakresie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia oraz ochrony środowiska,

9. Wymagania dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją,

10. Inne wymagania określone odrębnymi przepisami,

Instrukcję eksploatacji urządzenia elektroenergetycznego, ustala i zatwierdza kierownik zakładu.

Na stanowisku pracy powinien znajdować się wyciąg z instrukcji eksploatacji, zawierający podstawowe wymagania w zakresie BHP i zasad udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcja eksploatacji musi być bezwzględnie przestrzegana.

W toku remontu urządzenia elektroenergetycznego celowe jest dokonywanie jego modernizacji dla poprawienia parametrów techniczno-ekonomicznych lub przystosowania do nowych warunków pracy.

Oględziny i przeglądy urządzeń elektro-energetycznych oraz próby i pomiary przeprowadza się w zakresie i terminach ustalonych w szczegółowych zasadach eksploatacji lub w instrukcjach eksploatacji.

SZCZEGÓŁOWE WYTYCZNE EKSPLOATACJI

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych.

Ilekroć w wytycznych jest mowa o sieci elektroenergetycznej, rozumie się przez to:

1. elektroenergetyczne linie napowietrzne wraz z zainstalowanymi na nich łącznikami i

zabezpieczeniami, ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową, zwane dalej „liniami napowietrznymi”.

2. elektroenergetyczne linie kablowe, wraz z zainstalowanymi na nich łącznikami zabezpieczeniami, ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową, zwane dalej „liniami kablowymi”.

3. elektroenergetyczne linie, w których zastosowano przewody gołe, izolowane lub szynowe, ułożone na stałe w pomieszczeniach lub na zewnątrz pomieszczeń wraz z osprzętem, tablicami i ochroną przeciwporażeniową, zwane dalej „instalacjami”.

4. stacje elektroenergetyczne, stanowiące zespół urządzeń służących do przetwarzania lub rozdzielania albo do przetwarzania i rozdzielania, energii elektrycznej, znajdujących się we wspólnym pomieszczeniu lub ogrodzeniu albo umieszczonym na wspólnych konstrukcjach wsporczych wraz z urządzeniami pomocniczymi zwane dalej „stacjami”.

Transformatory o mocy znamionowej, 100 MVA i większej z uzwojeniami o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, transformatory blokowe, rozdzielnie szynowe wielopolowe, o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, linie kablowe o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym oraz inne urządzenia określone przez kierownika jednostki organizacyjnej, przed przyjęciem do eksploatacji powinny być poddane ruchowi próbnemu wg wytycznych jednostki, która będzie je eksploatowała. Warunki ruchu próbnego powinny być uzgodnione między eksploatującym, producentem i wykonawcą, z tym że czas trwania ruchu próbnego nie może być krótszy niż 48 godzin.

Oględziny sieci elektroenergetycznych powinny być wykonywane w miarę możliwości podczas ruchu sieci, w zakresie niezbędnym do ustalenia jej zdolności do pracy.

Jeżeli właściciel jednostki eksploatującej nie zleci firmie specjalistycznej dokonywania przeglądów i oględzin, to w świetle prawa odpowiada za skutki nieprawidłowej eksploatacji.

W sieci el-en. należy prowadzić pomiary ruchowe. Wartość pomiarów powinny być odnotowane w terminach i zakresach niezbędnych do prowadzenia ruchu oraz ustalenia programu pracy sieci lub jej części, nie rzadziej niż:

- raz na zmianę - w stacjach ze stałą obsługą

• raz w roku, w miarę możliwości w dniach i godzinach największego obciążenia - w stacjach bez stałej obsługi o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym,

• co 5-lat w innych punktach sieci,

Oględziny należy przeprowadzać:

w liniach napowietrznych i kablowych:

• o napięciu 110 kV i wyższym co rok,

• o napięciu niższym od 110 kV co 5 lat,

w stacjach elektro-energetycznych:

ze stałą obsługą:

• raz na zmianę w ograniczonym zakresie

• raz na miesiąc w pełnym zakresie,

bez stałej obsługi:

• o napięciu 110 kV i wyższym co miesiąc,

• o napięciu niższym od 110 kV raz w roku,

w instalacjach:

• raz w roku w budynkach mieszkalnych (Rozporządzenie MSWiA z dnia 16-08-99 w sprawie użytkowania budynków mieszkalnych - Dz..U. Nr 74 poz. 836),

• co 5-lat w pozostałych instalacjach,

Termin przeglądów poszczególnych urządzeń sieci el-en powinny wynikać z przeprowadzonych oględzin oraz oceny stanu technicznego sieci i instalacji wg. szczegółowych instrukcji.

Oceny stanu technicznego sieci el-en. należy przeprowadzać:

• o napięciu 110 kV i wyższym co rok,

• o napięciu niższym od 110 kV co 5 lat,

Podczas przeprowadzania oględzin linii napowietrznych, należy sprawdzić w szczególności:

1. stan konstrukcji wsporczych, fundamentów i izbic,

2. stan przewodów i ich osprzętu,

3. stan łączników, ochrony przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej,

4. stan odcinków kablowych sprawdzanej linii napowietrznej,

5. stan izolacji linii,

6. stan napisów informacyjnych, oznaczeń identyfikacyjnych i tablic ostrzegawczych oraz zgodność oznaczeń z dokumentacją techniczną,

7. stan instalacji oświetleniowej,

8. zachowanie prawidłowej odległości przewodów od ziemi, zarośli, gałęzi drzew oraz od obiektów znajdujących się w pobliżu linii,

9. zachowanie prawidłowej odległości od składowisk materiałów łatwopalnych,

10. wpływ na konstrukcję linii działania wód lub osiadania gruntu,

Podczas przeprowadzania oględzin linii kablowych, należy sprawdzić w szczególności:

1. stan oznaczników linii kablowych i kabli ostrzegawczych na brzegach rzek,

2. stan wejść do tuneli, kanałów i studzienek kablowych,

3. stan osłon przeciwkorozyjnych kabli, konstrukcji wsporczych i osłon przed uszkodzeniami mechanicznymi,

4. stan głowic kablowych,

5. stan połączeń przewodów uziemiających i zacisków,

6. stan urządzeń dodatkowego wyposażenia linii,

7. stan łączników i zabezpieczeń w sieci o napięciu znamionowym poniżej 1 kV,

8. stan instalacji i urządzeń przeciwpożarowych oraz sprzętu pożarniczego,

Podczas przeprowadzania oględzin stacji, należy sprawdzić w szczególności:

1. zgodność schematu stacji ze stanem faktycznym,

2. zgodność układu połączeń stacji z ustalonym w programie pracy,

3. zgodność położenia przełączników automatyki z aktualnym schematem połączeń stacji,

4. stan napisów i oznaczeń informacyjno-ostrzegawczych,

5. stan transformatorów, przekładników, dławików gaszących i odgromników,

6. stan baterii kondensatorów w zakresie określonym odrębnymi przepisami,

7. gotowość ruchową układów zabezpieczeń, automatyki i sygnalizacji oraz telemechaniki,

8. działanie przyrządów kontrolno-pomiarowych i rejestrujących,

9. stan i gotowość ruchową aparatury i napędu łączników,

10. stan zewnętrzny izolatorów i głowic kablowych,

11. poziom gasiwa lub czynnika izolującego w urządzeniach,

12. stan i gotowość ruchową urządzeń potrzeb własnych prądu AC,

13. stan urządzeń i instalacji urządzeń sprężonego powietrza,

14. stan prostowników oraz stan i stopień naładowania baterii akumulatorów w zakresie określonym odrębnymi przepisami,

15. gotowość ruchową przetwornic awaryjnego zasilania urządzeń teletechnicznych,

16. działanie oświetlenia elektrycznego stacji,

17. aktualny stan liczników rejestrujących zadziałanie odgromników, wyłączników, przełączników zaczepów i układów automatyki łączeniowej,

18. stan dróg, przejść, pomieszczeń, ogrodzeń i zamknięć przy wejściach do pomieszczeń ruchu elektrycznego i na terenie stacji,

19. stan fundamentów, kanałów kablowych i konstrukcji wsporczych i ich wyposażenia, instalacji wod.-kan., ochrony przeciwprzepieciowej i przeciwporażeniowej,

20. stan urządzeń grzewczych i wentylacyjnych,

21. działanie łączy teletechnicznych, lokalizatorów uszkodzeń linii oraz innych urządzeń stacji określonych w instrukcji eksploatacji,

22. stan i kompletność dokumentacji eksploatacyjnej znajdującej się na stacji,

23. stan i warunki przechowywania oraz przydatność do użytku sprzętu ochronnego,

24. stan instalacji i urządzeń przeciwpożarowych oraz sprzętu pożarniczego,

Podczas przeprowadzania oględzin instalacji, należy sprawdzić w szczególności:

1. stan widocznych części przewodów, izolatorów i ich zamocowania,

2. stan dławików w miejscu wprowadzenia przewodów do skrzynek przyłączeniowych, odbiorników energii elektrycznej i osprzętu,

3. stan osłon przed uszkodzeniami mechanicznymi przewodów,

4. stan ochrony przeciwporażeniowej,

5. gotowość ruchową urządzeń zabezpieczających, automatyki i sterowania,

6. stan napisów ostrzegawczych i informacyjnych oraz oznaczeń oraz ich zgodność z dokumentacją techniczną,

Przegląd linii napowietrznych powinien obejmować w szczególności:

1. oględziny w zakresie określonym wyżej,

2. pomiary i próby eksploatacyjne określone w załączniku lp 1 i 10,

3. konserwacje i naprawy,

Przegląd linii kablowych powinien obejmować w szczególności:

1. oględziny w zakresie określonym wyżej,

2. pomiary i próby eksploatacyjne określone w załączniku lp 2 i 10,

3. konserwacje i naprawy,

Przegląd urządzeń stacji powinien obejmować w szczególności:

1. oględziny w zakresie określonym wyżej,

2. pomiary i próby eksploatacyjne określone w załączniku lp 3-9,

3. sprawdzenie stanu technicznego, transformatorów, przekładników, dławików gaszących i

odgromników,

4. sprawdzenie działania układów zabezpieczeń, automatyki, pomiarów i sygnalizacji,

5. sprawdzenie działania i współpracy łączników, oraz ich stanu technicznego,

6. sprawdzenie działania instalacji urządzeń sprężonego powietrza,

7. sprawdzenie działania urządzeń potrzeb własnych stacji prądu AC i DC,

8. sprawdzenie ciągłości i stanu połączeń głównych torów prądowych,

9. sprawdzenie stanu osłon, blokad, urządzeń ostrzegawczych i innych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo pracy,

10. konserwacje i naprawy,

Przegląd instalacji elektrycznych powinien obejmować w szczególności:

1. oględziny w zakresie określonym wyżej,

2. pomiary i próby eksploatacyjne określone w załączniku lp 11,

3. sprawdzenie ciągłości przewodów ochrony przeciwporażeniowej,

4. konserwacje i naprawy w tym usterek, zgłoszonych przez użytkowników,

Załącznik:

Nieobligatoryjny, opracowując instrukcję należy uwzględnić aktualne wymagania norm i innych przepisów również i zaleceń fabrycznych bądź atestów.

1. Linie napowietrzne:

• o napięciu znamionowym powyżej 110 kV, należy badać: stan połączeń prądowych metodą termowizyjną lub równorzędną, przy obciążeniu minimum 0,7 obciążenia znamionowego. Temperatura połączenia nie może być wyższa niż podaje instrukcja eksploatacji. Badanie należy wykonać co10 lat.

• o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, należy zmierzyć rezystancję uziemienia przewodów odgromowych, odgromników i iskierników oraz uziemień ochronnych słupów ewentualnie napięć rażenia, po wykonaniu naprawy. Rezystancja uziemienia musi odpowiadać wymaganiom przy przyjmowaniu do eksploatacji.

2. Linie kablowe:

1. o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym w izolacji papierowo-olejowej: należy

sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• rezystancję żył, odpowiadać musi wartości rezystancji przy przyjmowaniu do eksploatacji,

• rezystancję izolacji, nie mniej niż 1000 MΩ w przeliczeniu na 1 km,

• próba napięciowa izolacji, izolacja powinna wytrzymać w czasie 15 minut napięcie wyprostowane o wartości 4,5 x napięcia znamionowego fazowego dla kabli 64/110 kV oraz 4 x napięcia znamionowego fazowego dla kabli 130/220 kV.

oraz co dwa lata sprawdzenie układu kontroli ciśnienia oleju, ocenie podlega sprawność działania układu.

2. o napięciu 110 kV izolacji polietylenowej, należy sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• rezystancję żył,( roboczych i powrotnych) odpowiadać musi wartości rezystancji przy

przyjmowaniu do eksploatacji,

• rezystancję izolacji, nie mniej niż 1000 MΩ w przeliczeniu na 1 km,

• próba napięciowa izolacji, izolacja powinna wytrzymać w czasie 15 minut napięcie wyprostowane o wartości 4 x Uo (napięcia między żyłą a ziemią),

oraz nie rzadziej niż co pięć lat i po wykonaniu naprawy:

• próbę napięciową powłoki polwinitowej, powłoka powinna wytrzymać w ciągu dwóch minut napięcie wyprostowane o wartości 5 kV.

3. o napięciu znamionowym 6 do 60 kV w izolacji papierowej: należy

sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• ciągłość żył,

• rezystancję izolacji, większa niż 50 MΩ w przeliczeniu na 1 km, przy temp. 20 ^oC.

• próba napięciowa izolacji, izolacja powinna wytrzymać w czasie 10 minut 0,75 wartości napięcia wymaganego przy przyjmowaniu linii do eksploatacji.

4. o napięciu znamionowym 10 do 20 kV w izolacji polwinitowej; należy

sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• ciągłość żył,

• rezystancję izolacji, większa niż 100 MΩ w przeliczeniu na 1 km, przy temp. 20 ^oC

• próba napięciowa izolacji, izolacja powinna wytrzymać w czasie 10 minut 0,75 wartości napięcia wymaganego przy próbie fabrycznej.

• próbę napięciową powłoki polwinitowej, powłoka powinna wytrzymać w ciągu jednej minuty napięcie wyprostowane o wartości 5 kV.

5. o napięciu znamionowym 6 kV w izolacji polwinitowej należy sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• ciągłość żył,

• rezystancję izolacji, większa niż 200/ ³√ S MΩ w przeliczeniu na 1 km, przy temp. 20 ^oC

gdzie: S przekrój żyły w mm²

• próba napięciowa izolacji, izolacja powinna wytrzymać w czasie 10 minut 0,75 wartości napięcia wymaganego przy próbie fabrycznej

• próbę napięciową powłoki polwinitowej, powłoka powinna wytrzymać w ciągu jednej

minuty napięcie wyprostowane o wartości 5 kV,

6. o napięciu znamionowym poniżej 6 kV należy sprawdzić po wykonaniu naprawy:

• ciągłość żył,

• rezystancję izolacji, powinna być nie mniejsza niż: 75 MΩ, dla kabla w izolacji gumowej, 20 MΩ, dla kabla w izolacji papierowej, 100 MΩ dla kabla w izolacji polietylenowej, 100/³√ S dla kabla w izolacji polwinitowej, gdzie: S przekrój żyły w mm²

3. Stacje elektroenergetyczne:

1. o napięciu znamionowym 220 kV i wyższym należy badać: stan połączeń prądowych

metodą termowizyjną lub równorzędną, przy obciążeniu minimum 0,7 obciążenia

znamionowego. Temperatura połączenia nie może być wyższa niż podaje instrukcja

eksploatacji. Badanie należy wykonać co 5 lat.

2. w stacjach o napięciu znamionowym wyższym od 1 kV, należy badać wyłączniki i zwierniki po przeglądzie wewnętrznym z tym że wyłączniki o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym nie rzadziej niż co 5 lat, w zakresie:

• pomiar rezystancji izolacji głównej wyłącznika czy zwiernika, , rezystancja izolacji nie może być mniejsza niż przy przyjmowaniu wyłączników do eksploatacji, a dla wyłączników małoolejowych nie mniejsza niż 50 % tej wartości,

• pomiar rezystancji głównych torów prądowych wyłącznika, wartość rezystancji nie powinna być mniejsza niż przy przyjmowaniu wyłączników do eksploatacji,

• pomiar czasów własnych i czasów niejednoczesności otwierania i zamykania wyłącznika,

uzyskane wyniki nie mogą być gorsze niż przy przyjmowaniu wyłączników do

eksploatacji,

• badanie olejów wyłączników olejowych, wymagane jest aby napięcie przebicia było nie mniejsze niż 20 kV, a w oleju nie było wody wydzielonej,

• badanie gazów wyłączników z SF_{6 ,}jeżeli wymaga tego wytwórca, normy poprawności podaje wytwórca, nie mogą być gorsze od obowiązujących w momencie przyjmowania wyłącznika do eksploatacji,

• próba szczelności wyłącznika powietrznego lub z SF₆ , jeżeli wymaga tego wytwórca, spadek ciśnienia powinien odpowiadać wymaganiom, obowiązującym w momencie przyjmowania wyłącznika do eksploatacji,

• pomiar zużycia powietrza wyłącznika powietrznego, jeżeli wymaga tego wytwórca, zużycie powietrza na przewietrzanie i na jeden cykl łączeniowy powinno odpowiadać wymaganiom obowiązującym w momencie przyjmowania wyłącznika do eksploatacji.

• pomiar czasów łączenia układu zwiernik-odłącznik powinien być wykonany nie rzadziej niż raz w roku przy tym czas zamykania zwiernika oraz czas otwarcia na bezpieczną odległość powinny odpowiadać wymaganiom obowiązującym w momencie przyjmowania układu do eksploatacji.

3. przekładniki napięciowe i prądowe o napięciu znamionowym wyższym niż 1kV, należy

badać nie rzadziej niż co 10 lat, a najwyższych napięć 220 kV i wyżej co 5 lat w zakresie:

• pomiar rezystancji izolacji uzwojeń pierwotnych i wtórnych, wartość rezystancji izolacji

powinna odpowiadać wymaganiom obowiązującym w momencie przyjmowania

przekładnika do eksploatacji,

• badanie oleju w przekładnikach olejowych niehermetyzowanych, jeżeli uzyskano negatywne wyniki pomiaru rezystancji izolacji. Oleje powinny odpowiadać wymaganiom jak dla olei transformatorowych na odpowiednie napięcia,

4. odgromniki zaworowe w stacjach o napięciu znamionowym 110 kV i wyższym, należy

badać, nie rzadziej niż co10lat, w zakresie:

• pomiar rezystancji uziemienia, przy czym rezystancja uziemienia nie większa niż 5 Ω,

• pomiar rezystancji przejścia, nie większa niż 0,1 Ω,

• pomiar prądu sterującego, nie powinien prąd sterujący być różny od podanego przez wytwórcę,

• pomiar statycznego napięcia zapłonu, punkt zapłonu powinien znajdować się w przedziale podanym przez wytwórcę o odpowiadać normie PN-71/E-06101,

• sprawdzenie liczników zadziałań odgromników, których zadziałania są zarejestrowane i analizowane, licznik powinien zadziałać przy impulsie prądowym z kondensatora,

5. transformatory suche, należy badać nie rzadziej niż co 5-lat wykonując pomiar rezystancji

izolacji R ₆₀, wartość rezystancji powinna odpowiadać wymaganiom przy przyjmowaniu

transformatora do eksploatacji,

6. transformatory olejowe o mocy 0,1-1,6 MVA oraz dławiki do kompensacji

ziemnozwarciowej należy badać nie rzadziej niż co 10 lat w zakresie:

• pomiar rezystancji izolacji, izolacja nie mniejsza niż 35 MΩ,

• pomiar współczynnika absorpcji, współczynnik R ₆₀ / R₁₅ nie mniejszy niż 1,15,

• badanie oleju w zakresie: zawartości wody i ciał stałych, rezystywności, napięcia przebicia, wyniki należy uznać za poprawne gdy: w oleju brak jest wody wydzielonej i zawartości stałych ciał obcych, rezystywność oleju jest nie mniejsza niż 5 10⁹ Ωm, przy temperaturze 50^o C, a napięcie przebicia jest nie niższe niż 30 kV przy temp. 20^o C,

7. transformatory olejowe o mocy 100 MVA i napięciu znamionowym niższym niż

220 kV, należy badać po pierwszym roku eksploatacji a następnie co 5-lat w zakresie:

• pomiar rezystancji izolacji, izolacja nie mniejsza 75 MΩ, przy temp. 30^o C w układzie doziemnym, przy napięciu znamionowym do 40 kV, 100 MΩ, dla napięć znamionowych powyżej 40 kV, rezystancja izolacji w układzie między uzwojeniami powinna być pięciokrotnie wyższa niż w układzie doziemnym,

• pomiar współczynnika absorpcji, współczynnik R ₆₀ / R₁₅ nie mniejszy niż 1,2 w układzie doziemnym i 1,4 w układzie pomiędzy uzwojeniami,

• pomiar rezystancji uzwojeń, rezystancja uzwojeń musi odpowiadać wymaganiom przy przyjmowani transformatora do eksploatacji,

• badanie pod obciążeniowego przełącznika zaczepów, dla transformatorów o mocy powyżej 25 MVA, na podstawie analizy oscylogramów należy sprawdzić zgodność z danymi podanymi przez wytwórcę,

• badanie oleju w zakresie: klarowności, zawartości obcych ciał stałych, lepkości kinematycznej, gęstości, liczby kwasowej, temperatury zapłonu, napięcia przebicia, rezystywności, współczynnika stratności tgδ, zawartości wody, wyniki należy uznać za poprawne gdy: olej jest klarowny, nie zawiera ciał stałych obcych, jego lepkość nie przekracza 30 cSt przy temperaturze 20^o C , liczba kwasowa nie wyższa niż 0,6mg KOH/g, temperatura zapłonu nie niższa niż 130^o C, a napięcie przebicia przy temp. 20^o C, 40 kV, rezystywność nie niższa niż 2*10⁹ Ωm, tgδ przy temp. 50^oC i częstotliwości

50 Hz nie wyższy niż 0,15, zawartość wody mierzona metodą Fischera niższa niż 40g/t.

8. transformatory olejowe o mocy większej od 100 MVA i napięciu znamionowym

220 kV, i wyższym należy badać po pierwszym roku eksploatacji a następnie co 5-lat

w zakresie:

• pomiar rezystancji izolacji, izolacja, przy temp. 30^o C w układzie doziemnym nie powinna być mniejsza niż: 1/C*1000 MΩ a w układzie między uzwojeniami nie mniejsza niż 10/C*1000 MΩ,gdzie: C-pojemność układu w nF w którym mierzono izolację,

• pomiar współczynnika absorpcji, współczynnik R ₆₀ / R₁₅ nie mniejszy niż 1,3 w układzie doziemnym i 2,0 w układzie między uzwojeniami,

• pomiar pojemności i współczynnika stratności tgδ, tgδ nie wyższy niż 0,05 przy temp. 30^o C,

• pomiar rezystancji uzwojeń, rezystancja uzwojeń powinna odpowiadać wymaganiom przy przyjmowaniu do eksploatacji,

• badanie pod obciążeniowego przełącznika zaczepów, na podstawie analizy oscylogramów należy sprawdzić zgodność z danymi podanymi przez wytwórcę,

• analiza chromatograficzna składu gazu rozpuszczonego w oleju, w oleju nie mogą wystąpić gazy wskazujące na uszkodzenia,

• badanie oleju w zakresie: klarowności, zawartości obcych ciał stałych, lepkości kinematycznej, gęstości, liczby kwasowej, temperatury zapłonu, napięcia przebicia, rezystywności, współczynnika stratności tgδ, zawartości wody, wyniki należy uznać za poprawne gdy: olej jest klarowny, nie zawiera ciał stałych obcych, jego lepkość nie przekracza 30 cSt przy temperaturze 20^o C, gęstość nie wyższa niż 0,905 g/cm³ przy temperaturze 20^o C, liczba kwasowa nie wyższa niż 0,3mg KOH/g ( dla transf. o napięciu znam. 400 kV 0,3 KOH/g), temperatura zapłonu nie niższa niż 130^o C, a napięcie przebicia przy temp. 20^o C , 45 kV (dla transf. o napięciu znam. 400 kV 50 kV), rezystywność przy temp. 50^o C nie niższa niż 5*10⁹ Ωm (dla transformatora o napięciu znam. 400 kV nie niższa niż 10¹⁰ Ωm), tgδ przy temp. 50^oC i częstotliwości

50 Hz nie wyższy niż 0,1, (dla transformatorów o napięciu znam. 400 kV 0,06),

zawartość wody mierzona metodą Fischera niższa niż 35g/t.( dla transformatorów o

napięciu znam. 400 kV niższa niż 30 g/t).

9. Obwody wtórne rozumiane jako:

• układy elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej należy sprawdzić w

zakresie: pomiar rezystancji izolacji oraz sprawdzenie wartości nastawionych, nie rzadziej niż co 5 lat, sprawdzenie funkcjonalne, natomiast nie rzadziej niż co rok. Wynik sprawdzenia należy uznać za poprawny jeżeli: rezystancja izolacji jest nie mniejsza niż 1 MΩ ( z tym że dla każdego, z elementów wchodzących w skład obwodów nie mniejsza niż 10 MΩ), dokładność nastawienia wartości do 5%, przy zasilaniu napięciem pomocniczym 0.8-1,1 Un, funkcjonalnie układy automatyki zabezpieczeniowej muszą działać zgodnie z przyjętym programem,

• układy pomiarowo-ruchowe, należy sprawdzić w zakresie: pomiar rezystancji izolacji oraz sprawdzenie parametrów ruchowych nie rzadziej niż co5-lat. Wynik sprawdzenia należy uznać za poprawny jeżeli: rezystancja izolacji jest nie mniejsza niż 1 MΩ ( z tym że dla każdego, z elementów wchodzących w skład obwodów nie mniejsza niż 10 MΩ), dokładność nastawienia wartości parametrów ruchowych do 2,5 %,

• układy rejestrujące, należy sprawdzić w zakresie: pomiar rezystancji izolacji co 5 lat, oraz sprawdzenie funkcjonalne działania urządzeń rejestracji co rok. Wynik sprawdzenia należy uznać za poprawny jeżeli: rezystancja izolacji jest nie mniejsza niż 1 MΩ ( z tym że dla każdego, z elementów wchodzących nie mniejsza niż 10 MΩ), urządzenia rejestrujące powinny działać zgodnie z przyjętym programem działania.

• układy telemechaniki, należy sprawdzić w zakresie: pomiar rezystancji izolacji oraz sprawdzenie wartości nastawionych nie rzadziej niż co 5 lat, natomiast sprawdzenie funkcjonalne nie rzadziej niż raz w roku. Wynik sprawdzenia należy uznać za poprawny jeżeli: rezystancja izolacji jest nie mniejsza niż 1 MΩ ( z tym że dla każdego, z elementów wchodzących w skład obwodów nie mniejsza niż 10 MΩ), dokładność nastawienia wartości do 5%, przy zasilaniu napięciem pomocniczym 0.8-1,1 Un, funkcjonalnie układy telemechaniki muszą działać zgodnie z przyjętym programem działania.

• układy sterowania i sygnalizacji należy sprawdzić w zakresie: pomiar rezystancji izolacji nie rzadziej niż co 5 lat, natomiast sprawdzenie funkcjonalne nie rzadziej niż raz w roku. Wynik sprawdzenia należy uznać za poprawny jeżeli: rezystancja izolacji jest nie mniejsza niż 1 MΩ ( z tym że dla każdego, z elementów wchodzących w skład obwodów nie mniejsza niż 10 MΩ), funkcjonalnie układy telemechaniki muszą działać zgodnie z przyjętym programem działania.

10. ochrona przeciwporażeniowa

• w rozdzielniach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym 110 kV i wyżej: należy dokonać nie rzadziej niż co10 lat oraz po zmianie warunków powodujących wzrost prądów uziomowych rozdzielni, pomiarów: rezystancji uziemienia, napięcia rażeniowego dotykowego i krokowego oraz sprawdzić zagrożenie spowodowane wynoszeniem z rozdzielni wysokiego potencjału ziemnozwarciowego. Wyniki sprawdzenia i pomiarów należy uznać za poprawne, gdy są one zgodne z przepisami w sprawie ochrony przeciwporażeniowej z tym że przy wyznaczaniu napięcia rażenia oraz sprawdzaniu zagrożenia spowodowanego wynoszeniem potencjału, dopuszcza się stosowanie metod obliczeniowych,

• w rozdzielniach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym od 1kV a niższym niż 110 kV: należy dokonać nie rzadziej niż co10 lat pomiarów: rezystancji uziemienia, napięcia rażenia dotykowego i krokowego, Wyniki pomiarów należy uznać za poprawne, gdy są one zgodne z przepisami w sprawie ochrony przeciwporażeniowej.

• w liniach o napięciu znamionowym do 1 kV nie rzadziej niż co 5-lat w warunkach możliwie największego obciążenia, należy wykonać pomiary napięć i obciążeń, natomiast co 10 lat sprawdzić skuteczność działania środków ochrony przeciwporażeniowej, oraz dokonać pomiaru rezystancji uziemień roboczych i ochronnych. Wyniki pomiarów należy uznać za poprawne, jeżeli linie są obciążone prądami, zgodnie z przepisami w sprawie obciążeń prądowych przewodów i kabli, natomiast skuteczność ochrony przeciwporażeniowej oraz rezystancja uziemień ochronnych i roboczych jest zgodna z przepisami w sprawie ochrony przeciwporażeniowej,

• w instalacjach elektrycznych o napięciu znamionowym do 1 kV należy: nie rzadziej niż co 5-lat w warunkach możliwie największego obciążenia, wykonać pomiary napięć i obciążeń, natomiast co rok w instalacjach eksploatowanych na otwartym powietrzu albo w pomieszczeniach o wilgotności względnej około 100 %, albo o temperaturze powietrza wyższej od 35 ^oC, co 5 lat w instalacjach w pomieszczeniach o wilgotności względnej od 75 % do 100 %, zapylonych oraz zaliczonych do kategorii I, II lub III niebezpieczeństwa pożarowego lub kategorii I, II lub III zagrożenia ludzi, nie rzadziej niż co 10 lat w instalacjach w pozostałych pomieszczeniach, należy sprawdzić: skuteczność działania środków ochrony przeciwporażeniowej dokonać pomiaru rezystancji uziemień ochronnych i roboczych oraz sprawdzić ciągłość przewodów ochrony przeciwporażeniowej. Wyniki pomiarów należy uznać za poprawne, jeżeli linie są obciążone prądami, zgodnie z przepisami w sprawie obciążeń prądowych przewodów i kabli natomiast skuteczność ochrony przeciwporażeniowej oraz rezystancja uziemień ochronnych i roboczych jest zgodna z przepisami w sprawie ochrony przeciwporażeniowej. Wartość rezystancji izolacji przewodów roboczych instalacji należy sprawdzać: co roku w instalacjach eksploatowanych w pomieszczeniach o wyziewach żrących lub zaliczonych do kategorii I, II lub III niebezpieczeństwa pożarowego lub kategorii I, II lub III zagrożenia ludzi, nie rzadziej niż co 5 lat w instalacjach w pomieszczeniach o wilgotności względnej od 75 % do 100 %, albo o temperaturze powietrza wyższej od 35 ^oC, lub zapylonych, nie rzadziej niż co 10 lat w instalacjach w pozostałych pomieszczeniach. Wartość rezystancji izolacji musi odpowiadać wymaganiom przy przyjmowaniu do eksploatacji.

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji baterii kondensatorów elektroenergetycznych do kompensacji mocy biernej

1. Wytyczne określają szczegółowe zasady eksploatacji baterii kondensatorów energetycznych o mocy 2 kVAr i większej przeznaczonych do kompensacji mocy biernej w urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych prądu przemiennego w jednostkach je eksploatujących.

2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do baterii kondensatorów szeregowych oraz baterii o częstotliwości znamionowej wyższej od 60 Hz.

3. Ilekroć w wytycznych mowa o baterii kondensatorów, rozumie się przez to urządzenia energetyczne stanowiące zestaw złożony z połączonych elektrycznie kondensatorów oraz pomocniczych urządzeń związanych z ich ruchem, bez urządzeń wyposażenia pola w stacji elektroenergetycznej.

4. Eksploatację baterii kondensatorów należy prowadzić zgodnie z przepisami i normami oraz szczegółowymi zasadami eksploatacji określonymi w wytycznych oraz INSTRUKCJACH SZCZEGÓŁOWYCH opracowanych i zatwierdzonych przez właściciela obiektu.

5. Przyjęcie do eksploatacji baterii kondensatorów nowych, modernizowanych lub po remoncie, może nastąpić po przeprowadzeniu badań odbiorczych z wynikiem pozytywnym odpowiadającym właściwej normie.

6. Eksploatację baterii kondensatorów powinna być prowadzona zgodnie z instrukcją eksploatacji. Dla baterii kondensatorów przyłączonych bezpośrednio (bez łączników) do urządzeń elektroenergetycznych, dopuszcza się ujęcie wymagań w zakresie, eksploatacji baterii kondensatorów w instrukcjach eksploatacji tych urządzeń.

7. Eksploatacja baterii kondensatorów powinna być prowadzona na podstawie programu pracy baterii.

8. Baterię kondensatorów, można załączyć pod napięcie tylko w stanie rozładowanym, z wyjątkiem załączeń samoczynnych przez SZR lub SPZ.

9. Baterię kondensatorów, można wyłączyć tylko przez łączniki przeznaczone tylko do tego celu, z wyjątkiem sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa otoczenia lub sytuacji awaryjnej grożącej uszkodzeniem baterii.

10. Baterię kondensatorów wyłączoną samoczynnie przez zabezpieczenia przekaźnikowe lub bezpieczniki, można załączyć ponownie pod napięcie po usunięciu przyczyn wyłączenia.

11. Dopuszcza się jednorazowe ponowne załączenie pod napięcie, bez usunięcia przyczyn wyłączenia, baterii kondensatorów przyłączonych bezpośrednio (bez łączników) do urządzeń elektroenergetycznych, lub baterii która posiada zabezpieczenia od skutków zwarć wewnętrznych, jeżeli załączenie to ułatwia lokalizację uszkodzeń.

12. Baterię kondensatorów należy wyłączyć spod napięcia w razie:

• wzrostu napięcia na poszczególnych kondensatorach powyżej 110 %,

• wzrostu prądu baterii powyżej 130 %

• wystąpienia różnicy w prądach fazowych, przekraczających 5 % dla układów kondensatorów połączonych w gwiazdę i 10 % dla układów połączonych w trójkąt w stosunku do fazy o największym obciążeniu,

• wystąpienia temperatury otoczenia, przekraczającej dopuszczalną temperaturę podaną przez wytwórcę,

• wyraźnego wybrzuszenia kadzi transformatora,

• przegrzania kondensatora, zacisków kondensatora ewentualnie przegrzanie innych połączeń,

• wyraźnego wycieku syciwa z kondensatora,

13. Przed dotknięciem lub zbliżeniem się do baterii kondensatorów należy dokonać ręcznego

rozładowania baterii za pomocą uziemionego zwieracza, nawet wtedy gdy istnieją

automatyczne układy rozładowcze,

14. Przerwanie obwodu rozładowania, może nastąpić po całkowitym rozładowaniu

kondensatorów wyłączonych spod napięcia,

15. Ocena stanu technicznego baterii kondensatorów, powinna być przeprowadzona nie rzadziej niż co 5 lat. W warunkach ciężkich eksploatacji co rok,

16. Oględziny baterii kondensatorów należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz w roku oraz:

• po stwierdzeniu nieprawidłowości w pracy baterii,

• bezpośrednio przed załączeniem baterii kondensatorów pod napięcie przez obsługę,

17. Podczas przeprowadzania oględzin baterii kondensatorów należy w szczególności sprawdzić:

• stan kondensatorów (wybrzuszenia, wyciek oleju, czystość izolatorów)

• stopień nagrzania poszczególnych kondensatorów,

• stan izolatorów, konstrukcji nośnej i przewodów roboczych baterii,

• stan urządzeń rozładowczych,

• stan urządzeń stanowiących wyposażenie baterii,

• stan wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej,

18. Usterki i nieprawidłowości zauważone w czasie oględzin baterii kondensatorów powinny być odnotowane w dokumentacji eksploatacyjnej, z zaznaczeniem przewidywanego sposobu i terminu ich usunięcia.

19. Terminy i zakresy przeglądów baterii kondensatorów przyłączonych bezpośrednio do

sieci powinny wynikać z przeprowadzonych oględzin oraz oceny stanu technicznego baterii.

20. Przeglądy baterii kondensatorów powinny obejmować w szczególności:

• oględziny w zakresie wyżej określonym punkt 17

• stwierdzenie w drodze pomiaru, braku zwarcia pomiędzy zaciskami a obudową,

• pomiar napięcia zasilania,

• pomiar obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii,

• kontrolę równomierności obciążenia prądowego faz baterii,

• sprawdzenie ciągłości obwodu rozładowania,

• sprawdzenie poprawności nastawienia zabezpieczeń,

• sprawdzenie ochrony przeciwporażeniowej,

• próby funkcjonalne łączników i zabezpieczeń,

• czynności konserwacyjne,

20. Pomiar pojemności kondensatorów oraz kontrolę równomierności rozkładu pojemności na

poszczególne fazy, należy wykonać gdy:

• po wymianie kondensatorów lub powiększenia mocy baterii

• po wystąpieniu nierównomiernego obciążenia prądowego poszczególnych faz baterii, przekraczającego wartości określone w p. 12 pp. 3

• po wystąpieniu znacznych asymetrii napięć w sieci elektroenergetycznej, spowodowanej pracą baterii kondensatorów,

• po wykryciu na kondensatorach śladów prądu zwarcia doziemnego lub śladów przegrzania,

21. Wyniki pomiarów i kontroli określonych w p. 20 należy uznać za pozytywne, jeżeli:

• różnica pojemności kondensatora w stosunku do wartości pojemności pomierzonej przy przyjmowaniu do eksploatacji nie przekracza:

• 3 % dla kondensatorów o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV,

• 15 % dla kondensatorów o napięciu znamionowym do 1 kV,

• różnica w pojemności poszczególnych faz baterii w odniesieniu do fazy o największej

pojemności nie przekracza:

• 5 % dla baterii łączonych w gwiazdę,

• 15 % dla baterii łączonych w trójkąt,

• różnica pojemności dla grup połączonych szeregowo w fazie baterii, nie przekracza 4 %.

22. Wycofanie baterii kondensatorów z eksploatacji powinno nastąpić w przypadku braku zapotrzebowania mocy biernej z tej baterii.

23. Wytyczne stanowią materiał pomocniczy dla opracowania szczegółowych instrukcji eksploatacji sieci, urządzeń i instalacji.

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji elektrycznych

urządzeń napędowych.

1. Wytyczne określają szczegółowe zasady eksploatacji elektrycznych urządzeń napędowych.

2. Szczegółowych zasad eksploatacji, nie stosuje się do elektrycznych urządzeń napędowych:

• przeznaczonych do pracy w miejscach zakwalifikowanych na podstawie przepisów do odpowiedniej kategorii zagrożenia wybuchem,

• o mocy znamionowej mniejszej niż 1 kW,

• przeznaczonych do pracy w cieczy,

• o częstotliwości znamionowej 60 Hz,

• zainstalowanych w urządzeniach zabezpieczenia ruchu kolejowego,

3. Eksploatację elektrycznych urządzeń napędowych należy prowadzić zgodnie z ogólnymi zasadami eksploatacji określonymi w wytycznych.

4. Przez elektryczne urządzenia napędowe zwane dalej „urządzeniami napędowymi”, należy rozumieć silnik elektryczny prądu przemiennego lub stałego wraz z układami służącymi do jego zasilania. regulacji, sterowania, sygnalizacji, zabezpieczeń oraz pomiarów.

5. Wprowadza się podział urządzeń napędowych na następujące grupy:

• I- grupa- urządzenia o mocy większej niż 250 kW oraz urządzenia o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, bez względu na wartość mocy,

• II- grupa -urządzenia o mocy od 50 kW do 250 kW o napięciu znamionowym 1 kV i niższym,

• III-grupa urządzenia o mocy poniżej 50 kW, ale nie mniejszej niż 5,5 kW,

• IV-grupa -urządzenia o mocy poniżej 5,5 kW.

6. Przyjęcie do eksploatacji urządzenia napędowego nowego, przebudowanego lub po

remoncie może nastąpić po stwierdzeniu, że:

• dobór napędu jest właściwy pod względem parametrów elektrycznych i mechanicznych,

w zależności od warunków sieci zasilającej i wymagań urządzenia napędzanego,

• spełnione są wymagania prawidłowej pracy urządzeń i warunki racjonalnego zużycia energii elektrycznej,

• uzyskano zadawalające wyniki przeprowadzonych badań technicznych w zakresie ustalonym w załączniku do wytycznych,

• stan połączeń w instalacji elektrycznej jest prawidłowy i zgodny z warunkami technicznymi określonymi w zatwierdzonej dokumentacji technicznej,

• protokół odbioru technicznego urządzenia po remoncie potwierdza zgodność parametrów technicznych z tabliczką znamionową, certyfikatem lub atestem,

7. Przed każdym uruchomieniem urządzeń napędowych dokonywanych bezpośrednio przez obsługę, należy sprawdzić czy ruch tych urządzeń nie stworzy zagrożenia bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia albo nie spowoduje uszkodzenia urządzeń napędzanych.

8. Przed uruchomieniem urządzeń I i II grupy po dłuższym postoju należy wykonać pomiary rezystancji izolacji, uzwojeń maszyn elektrycznych. W instrukcjach eksploatacji, uwzględniając lokalne warunki, należy określać czas postoju, po którym jest wymagane wykonywanie tych pomiarów.

9. Przed załączeniem pod napięcie na nowym stanowisku pracy przenośnych, przewoźnych oraz przesuwanych urządzeń napędowych należy sprawdzić:

• prawidłowość podłączenia do sieci elektroenergetycznej i doboru zabezpieczeń,

• spełnienie wymagań w zakresie ochrony przeciwporażeniowej i zabezpieczenia przeciwpożarowego,

10. Dla urządzeń napędowych I i II grupy o wydłużonym czasie rozruchu uruchamianych

przez bezpośrednie łączenie z siecią należy przestrzegać określonej przez wytwórcę

dopuszczalnej liczby rozruchów urządzenia następujących po sobie ze stanu zimnego

i nagrzanego.

11. Na urządzeniach napędowych powinny być umieszczone i utrzymanie w stanie czytelnym następujące napisy i oznaczenia:

• na wszystkich elementach wchodzących w skład urządzenia napędowego- symbole zgodne z dokumentacją techniczną,

• symbole zacisków ochronnych i wyprowadzeń końców uzwojeń oraz dane na tabliczkach znamionowych,

• napisy na podstawkach gniazd bezpiecznikowych określające wymagane prądy wkładek,

• napisy określające funkcję przycisków sterowniczych, przełączników i innych elementów sterowania oraz lampek sygnalizacyjnych,

• na obudowach maszyn elektrycznych pracujących w jednym kierunku, strzałki wskazujące wymagany kierunek wirowania,

12. W razie pracy urządzeń napędowych w warunkach trudniejszych odbiegających od znamionowych, dopuszczalne warunki pracy należy ustalić na podstawie wytycznych podanych w dokumentacji fabrycznej, a w odniesieniu do urządzeń produkcji krajowej, na podstawie pomiarów eksploatacyjnych uzgodnionych z wytwórcą.

13. Odchylenia napięcia zasilania urządzeń napędowych nie mogą:

• przekraczać wartości ustalonych w dokumentacji fabrycznej dla urządzeń I-grupy.

• być większe niż +- 5 % napięcia znamionowego dla urządzeń II, III i IV grupy,

14. Dopuszcza się ruch urządzeń II, III i V grupy, przy odchyleniu napięcia zasilania ponad

5 %, jeżeli urządzenia te są dostosowane do takich odchyleń napięcia lub są

eksploatowane w warunkach nie powodujących przekroczenia prądów znamionowych

oraz zapewniających prawidłowy rozruch.

15. Urządzenia napędowe wyłączone samoczynnie przez zabezpieczenia, można ponownie uruchomić po stwierdzeniu, że niewystępują objawy świadczące o uszkodzeniach.

16. Urządzenia napędowe wyłączone powtórnie, można załączyć dopiero po usunięciu przyczyn wyłączenia.

17. Urządzenia napędowe należy wyłączyć spod napięcia w razie ich biegu jałowego.

18. W instrukcji szczegółowej, eksploatacji mogą być określone warunki pod jakimi można odstąpić od stosowania p. 17.

19. Dla urządzeń I,II,II grupy zaleca się stosowanie ograniczników biegu jałowego.

20. Ruch urządzeń napędowych należy wstrzymać w razie zagrożenia bezpieczeństwa obsługi lub otoczenia oraz w razie stwierdzenia uszkodzeń lub zakłóceń uniemożliwiających normalną eksploatację a w szczególności w razie:

• trwałego przeciążenia urządzeń lub nadmiernego nagrzewania się elementów urządzenia,

• pojawienia się ognia, dymu lub zapachu spalonej izolacji,

• nadmiernych drgań,

• uszkodzeniu urządzenia napędzanego,

• zewnętrznych uszkodzeniach mechanicznych lub objawów świadczących o wewnętrznych uszkodzeniach,

• nadmiernego poziomu hałasu,

1. W programach pracy urządzeń napędowych I i II grupy należy uwzględnić racjonalne

użytkowanie energii elektrycznej. Programy te powinny być opracowane w terminach określonych w instrukcji eksploatacji.

2. W programach pracy, należy uwzględniać w szczególności:

• ekonomicznie i technicznie uzasadniony czas ruchu urządzeń technologicznych,

• optymalne wykorzystanie możliwości regulacji prędkości obrotowej urządzeń,

22 Stan techniczny urządzeń ich zdolność do pracy i warunki eksploatacji powinny być

kontrolowane i oceniane na podstawie wyników przeprowadzonych okresowo oględzin

i przeglądów.

23.1 Termin i sposób przeprowadzania oględzin należy ustalić w instrukcji eksploatacji z

uwzględnieniem zaleceń producenta, przepisów dozoru technicznego dla urządzeń

dźwignicowych i warunków pracy urządzeń. Oględziny należy przeprowadzać w czasie

ruchu i w czasie postoju urządzeń.

23.2 Przy przeprowadzaniu oględzin w czasie ruchu urządzenia należy dokonać oceny stanu

urządzenia i sprawdzić w szczególności:

• wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na

obciążenie i wartość współczynnika mocy,

• warunki chłodzenia elementów energoelektronicznych,

• ustawienie zabezpieczeń,

• stopień nagrzewania obudowy łożysk,

• stan osłon części wirujących,

• stan przewodów ochronnych i ich podłączenia,

• pracę szczotek,

• poziom drgań,

• działanie układów chłodzenia,

24. Oględziny w czasie ruchu urządzeń I-grupy , należy przeprowadzać nie rzadziej niż raz

na zmianę.

25. Przy przeprowadzaniu oględzin w czasie postoju urządzenia, należy usunąć nieprawidłowości stwierdzone w czasie ruchu oraz wykonać odpowiednie czynności konserwacyjne, w szczególności ze zwróceniem uwagi na stan :

• czystości urządzeń,

• układu zasilającego,

• urządzeń rozruchowych i regulacyjnych,

• urządzeń zabezpieczających,

• układów sterownia i sygnalizacji,

• urządzeń energoelektronicznych,

• pierścieni ślizgowych i komutatorów,

• szczotek i szczotko trzymaczy,

• połączeń elementów urządzenia,

26. Wyniki oględzin przeprowadzonych w czasie postoju urządzeń I i II grupy, należy odnotować w dokumentacji eksploatacyjnej,

Przeglądy:

27. Przeglądy urządzeń należy przeprowadzać w czasie ich planowanego postoju, w terminach ustalonych w dokumentacji fabrycznej oraz w przepisach dozoru technicznego dla urządzeń dźwignicowych, lecz nie rzadziej niż raz do roku.

28. Terminy, o których mowa w p. 27 nie dotyczą urządzeń napędowych III i IV grupy wbudowanych na stale w urządzenia technologiczne.

Przeglądy urządzeń napędowych:

1. III-grupy - należy przeprowadzać w terminach przewidzianych dla przeglądów i remontów

urządzeń technologicznych, lecz nie rzadziej niż raz na dwa lata,

2) IV-grupy- należy przeprowadzać w terminach przewidzianych dla przeglądów i remontów

urządzeń technologicznych,

Przeglądy powinny obejmować w szczególności:

1. oględziny w zakresie ustalonym w p.25 oraz przepisach i normach szczegółowych,

2. badania stanu technicznego w zakresie ustalonym w załączniku do wytycznych,

3. sprawdzenie styków w łącznikach,

4. sprawdzenie poprawności działania aparatury kontrolno-pomiarowej,

5. kontrolę poprawności działania zabezpieczeń,

6. sprawdzenie stanu urządzeń energo-elektronicznych,

7. sprawdzenie stanu łożysk,

8. czynności konserwacyjne w zakresie zgodnym z dokumentacją fabryczną,

9. wymianę zużytych części i usunięcie zauważonych uszkodzeń,

29. Wyniki przeglądów urządzeń I,II i III grupy, należy odnotowywać w dokumentacji

eksploatacyjnej.

30. Wyniki pomiarów wykonywanych w czasie eksploatacji urządzeń należy uznać za

zadowalające jeżeli:

1. wartość rezystancji uzwojeń silników oraz współpracujących z nimi maszyn elektrycznych,

są zgodne z danymi wytwórcy lub wynikami poprzednich pomiarów eksploatacyjnych,

2. dla silników I -grupy oraz dla współpracujących z nimi maszyn elektrycznych:

• rezystancja izolacji: R ₆₀ przy temperaturze 20 ⁰C i wyższej zmierzona po 60 sek. od chwili rozpoczęcia pomiaru jest nie mniejsza niż 1 MΩ na 1kV napięcia znamionowego uzwojenia.

• Stosunek rezystancji uzwojenia silników o napięciu powyżej 1 kV, zmierzonej po 60 sek. od chwili rozpoczęcia pomiaru, do rezystancji zmierzonej po 15 sek. jest nie mniejszy niż 1,3 niezależnie od temperatury uzwojenia.

• Rezystancja izolacji uzwojenia wzbudzenia silnika synchronicznego przy temperaturze 20 ⁰C jest nie mniejsza niż 0,5 MΩ.

3. Rezystancja izolacji uzwojeń silników , II,III, i IV grupy, zmierzona przy temperaturze 20⁰C i wyższej jest nie mniejsza od 1 kΩ na 1 kV napięcia znamionowego uzwojenia.

4. rezystancja izolacji innych elementów urządzeń jest zgodna z danymi wytwórcy, a przy ich braku jest nie mniejsza niż 1 kΩ na 1 kV napięcia znamionowego.

5. Ochrona przeciw porażeniowa spełnia wymagania podane w obowiązujących przepisach.

31. Przy składowaniu i przechowywaniu urządzeń napędowych, należy przestrzegać zaleceń

Wytwórcy.

32. Dla urządzeń stanowiących rezerwę magazynową należy w instrukcji eksploatacji podać terminy przeprowadzania kontroli warunków składowania, i pomiarów rezystancji izolacji uzwojeń.

33. Remonty urządzeń napędowych należy przeprowadzać na podstawie szczegółowych instrukcji eksploatacji, w zakresie wynikającym z przeglądów oraz w terminach skoordynowanych z remontami urządzeń technologicznych.

34. Wytyczne stanowią materiał pomocniczy dla opracowania szczegółowych instrukcji eksploatacji dla poszczególnych rodzajów napędów.

Załącznik:

Nieobligatoryjny, opracowując instrukcję należy uwzględnić aktualne wymagania norm i innych przepisów również i zaleceń fabrycznych bądź atestów.

ZAKRES BADAŃ TECHNICZNYCH DLA ELEKTRYCZNYCH URZĄDZEŃ NAPĘDOWYCH

Lp.	Rodzaj pomiaru	Wymagania techniczne	Uwagi:
1	2	3	4
1.	Pomiar rezystancji uzwojeń silników.	Wartości rezystancji uzwojeń powinny być zgodne z danymi wytwórcy w granicach dokładności pomiaru.	Pomiar jest wymagany jedynie dla urządzeń napędowych I grupy tj. dla- urządzeń o mocy większej niż 250 kW oraz urządzeń o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, bez względu na wartość mocy,
2.	Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń.	Rezystancja izolacji uzwojeń silników elektrycznych I grupy przy temperaturze 75 ^0C, zmierzona po 60 sekundach od chwili rozpoczęcia pomiaru powinna być niemniejsza od 1 MΩ na 1 kV napięcia znamionowego uzwojenia: stosunek rezystancji izolacji uzwojenia silników o napięciu pow. 1 kV, zmierzonej po 60 sek. do rezystancji izolacji zmierzonej po 15 sek. od chwili rozpoczęcia pomiaru ( współczynnik absorpcji), powinien być mniejszy od 1,3 niezależnie od temperatury uzwojeń, rezystancja izolacji uzwojenia wzbudzenia silnika synchronicznego przy temperaturze 75 ^0C, nie powinna być mniejsza niż 0,5 MΩ, rezystancja izolacji uzwojeń silników II,III i IV grupy przy temperaturze 20 ^0C i wyższej nie powinna być mniejsza niż 5 MΩ.	Pomiar rezystancji izolacji należy przeprowadzić megaomomierzem o napięciu 500 V DC, w przypadku uzwojeń na napięcie 500 V i niższe, megaomomierzem o napięciu 1000 V DC w przypadku uzwojeń na napięcie 500 V-1000 V, i megaomomierzem o napięciu 2500 V DC w przypadku uzwojeń na napięcie wyższe niż 1000 V
3.	Pomiar rezystancji izolacji innych elementów urządzeń.	Rezystancja izolacji powinna być zgodna z danymi wytwórcy, a w razie ich braku nie mniejsza od 1 kΩ na 1 V napięcia znamionowego.
4.	Próba napięciowa uzwojeń	Wynik jednominutowej próby napięciowej uzwojeń silników I i II grupy oraz współpracujących z nimi maszyn elektrycznych, przeprowadzonej napięciem przemiennym o wartości równej 75% wartości napięcia podczas próby wykonanej w zakładzie wytwórczym lub remontowym, powinien być pozytywny. Wartość rezystancji mierzonej bezpośrednio po próbie, nie powinna być mniejsza od 80 % wartości otrzymanych przed próbą.
5.	Pomiar rezystancji izolacji łożysk	Rezystancja izolacji łożysk (dla silników z izolowanymi stojakami łożyskowymi) powinna być nie mniejsza od 1 MΩ
6.	Sprawdzenie stanu ochrony przeciwporażeniowej	Ochrona przeciwporażeniowa powinna spełniać wymagania ustalone w przepisach w sprawie warunków technicznych, jakim powinna odpowiadać ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektroenergetycznych.	Na placach budowy należy stosować dodatkowe wymagania określone w odrębnych przepisach.
7.	Rozruch i ruch próbny	Brak niewłaściwych objawów podczas: rozruchu urządzenia, ruchu nie obciążonego urządzenia w czasie nie krótszym niż 1 godzina. ruchu urządzenia grupy I i II w czasie przewidzianym dla urządzenia technologicznego przy obciążeniu zbliżonym do znamionowego. ruchu urządzeń III grupy w czasie nie krótszym niż 2 godziny przy obciążeniu prądowym większym niż 50% obciążenia znamionowego.
8	Pomiar drgań łożysk.	Podwójna amplituda drgań łożysk silników I grupy nie powinna przekraczać wartości: 100 μm dla urządzeń o znamionowej prędkości obrotowej niższej od600 obr/min 75 μm dla urządzeń o znamionowej prędkości obrotowej od 600 do 1000 obr/min 50 μm dla urządzeń o znamionowej prędkości obrotowej od 1000 do 1500 obr/min 35 μm dla urządzeń o znamionowej prędkości obrotowej od 1500 do 3000 obr/min
9.	Sprawdzenie komutacji maszyn DC	Stopień iskrzenia przy obciążeniu znamionowym nie powinien przekraczać 1,5 (PN-71/E-06000)	„perlenie pod szczotkami”, skala czterostopniowa
10.	Sprawdzenie układów zabezpieczeń sygnalizacji i pomiarów	Dobór i nastawienie zabezpieczeń działania sygnalizacji i pomiarów powinny być zgodne z dokumentacją techniczną i obowiązującymi przepisami.
11.	Sprawdzenie układu regulacji energoelektronicznego zasilania urządzenia napędowego.	Sprawność działania powinna być zgodna z warunkami technicznymi lub wymaganiami uzgodnionymi między dostawcą a użytkownikiem.

Podane w załączniku pomiary i wyniki stanowią wytyczne do opracowania zakładowych instrukcji eksploatacji.

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji urządzeń oświetlenia elektrycznego.

1. Wytyczne określają szczegółowe zasady eksploatacji urządzeń oświetlenia elektrycznego.

2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do urządzeń oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach lub przestrzeniach zewnętrznych zakwalifikowanych na podstawie odrębnych przepisów do odpowiedniej kategorii zagrożenia wybuchem oraz kategorii zagrożenia ludzi.

3. Eksploatację urządzeń oświetlenia elektrycznego należy prowadzić zgodnie z wytycznymi na temat ogólnych zasad eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych.

4. Ilekroć jest mowa o urządzeniach oświetlenia elektrycznego rozumie się przez to urządzenia oświetlenia elektrycznego, zewnętrznego i wnętrzowego oraz oświetlenia iluminacyjnego i reklam świetlnych, stanowiące zespół elementów składających się ze źródeł światła i opraw oświetleniowych wraz z obwodami zasilającymi i sterującymi ich pracą oraz z konstrukcjami wsporczymi.

5. Przyjęcie do eksploatacji urządzeń oświetlenia elektrycznego nowych lub po remoncie może nastąpić po stwierdzeniu, że:

• Odpowiadają odpowiednim wymaganiom określonych w normach i przepisach dotyczących budowy urządzeń oświetlenia elektrycznego,

• Zainstalowano je zgodnie z dokumentacją techniczną i warunkami technicznymi i posiadają atesty wymagane odrębnymi przepisami,

• Odpowiadają warunkom ochrony przeciwporażeniowej i ochrony przeciwpożarowej,

• Zostały dostosowane do środowiska i warunków pracy w miejscu zainstalowania.

• Zapewniają właściwe natężenie i równomierne oświetlenie, według norm obowiązujących w tym zakresie,

• Rozwiązania i podział obwodów oświetlenia elektrycznego zewnętrznego i wnętrzowego umożliwiają racjonalne zużycie energii elektrycznej,

• Protokół odbioru technicznego urządzenia po remoncie potwierdza zgodność parametrów technicznych z dokumentacją i warunkami technicznymi,

6. Na urządzeniach oświetlenia elektrycznego i tablicach rozdzielczych powinny być umieszczone i utrzymane w stanie czytelnym oznaczenia:

• Stosowanych zabezpieczeń i wartości ich nastawienia,

• Przewodów fazowych i zerowych oraz zacisków ochronnych,

• Obwodów oświetlenia elektrycznego,

• Podstawowych źródeł światła, wchodzących w skład urządzeń oświetlenia elektrycznego,

7. Urządzenia oświetlenia elektrycznego wyłączone przez zabezpieczenia można ponownie włączyć po usunięciu przyczyn wyłączenia, a w razie nie stwierdzenia tych przyczyn- po wykonaniu próbnego włączenia,

8. Stan techniczny urządzeń oświetlenia elektrycznego oraz warunki techniczne eksploatacji powinny być kontrolowane i oceniane na podstawie wyników przeprowadzonych okresowo oględzin i przeglądów,

9. Kontrolę sprawności oświetlenia w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi

należy przeprowadzać na bieżąco, a w pozostałych pomieszczeniach- co najmniej raz w miesiącu- brakujące źródła światła należy uzupełniać na bieżąco.

10. Liczba niesprawnych źródeł światła elektrycznego w stosunku do ogólnej liczby źródeł światłą nie powinna przekraczać w odniesieniu do:

• Oświetlenia wnętrzowego-10%,

• Oświetlenia centralnych i głównych dróg w granicach miast-5%

• Oświetlenia dróg krajowych -10%

• Oświetlenia innych dróg 15%

11. Dopuszczalna liczba niesprawnych źródeł światła oświetlenia drogowego dotyczy 100 kolejnych opraw dowolnie wybranego ciągu oświetlenia jednej lub kilku dróg w granicach miast.

12. Dopuszczalna liczba niesprawnych źródeł światła, w przypadku dróg w granicach miast, na których zainstalowano kilka lub kilkanaście opraw, nie powinna przekraczać 20%, ogólnej ich liczby i dotyczyć kolejnych opraw.

13. Terminy i zakres oględzin urządzeń oświetlenia elektrycznego zewnętrznego i wnętrzowego, należy ustalić w instrukcji eksploatacji. Oględziny powinny być przeprowadzane raz do roku.

14. Podczas przeprowadzania oględzin urządzeń oświetlenia elektrycznego należy dokonać oceny stanu urządzeń i sprawdzić w szczególności:

• Stan widocznych części przewodów, głównie ich połączeń oraz osprzętu:

• Stan czystości opraw, źródeł światłą, okien i świetlików,

• Stan ubytku źródeł światła,

• Realizację zasad racjonalnego użytkowania oświetlenia,

• Stan ochrony przeciwporażeniowej i przeciwpożarowej,

• Poziom hałasu i drgań źródeł światła,

• Stan urządzeń zabezpieczających i sterowania,

• Stan napisów informacyjnych i ostrzegawczych oraz oznaczeń,

• Wskazania aparatury kontrolno-pomiarowej,

15. Nieprawidłowości stwierdzone w czasie oględzin należy usunąć i w razie potrzeby wykonać zabiegi konserwacyjne dotyczące źródeł światła i opraw.

16. Oględziny urządzeń, instalacji i sieci oświetlenia elektrycznego w budynkach zakwalifikowanych do ZL-I, ZL-II, ZL-III kategorii zagrożenia ludzi -powinny być przeprowadzane raz na kwartał.

17. 1. Przeglądy urządzeń oświetlenia elektrycznego należy przeprowadzać nie rzadziej niż:

• raz na dwa lata: jeśli chodzi o oświetlenie zewnętrzne i wnętrzowe w pomieszczeniach wilgotnych, gorących, zapylonych, w których występują wyziewy żrące, oraz zakwalifikowanych do odpowiedniej kategorii zagrożenia pożarowego, a także jeśli chodzi o urządzenia oświetlenia drogowego głównych dróg w granicach miast.

• Raz na 3 lata- jeśli chodzi o urządzenia drogowego inne niż wymienione wyżej.

• Raz na 5 lat - w innych przypadkach,

1. Przeglądy powinny obejmować w szczególności:

• Oględziny w zakresie ustalonym w punkcie 14.

• Sprawdzenie działania urządzeń sterowania,

• Sprawdzenie stanu technicznego i pomiary skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,

• Pomiary rezystancji izolacji,

• Wymianę uszkodzonych źródeł światła,

• Sprawdzenie stanu osłon i zamocowania urządzeń oświetlenia elektrycznego,

• Badania kontrolne natężenia oświetlenia i jego zgodności z normą,

• Sprawdzenie stanu powierzchni ścian i sufitów oraz czystości okien i świetlików w pomieszczeniach w których zainstalowano urządzenia oświetlenia elektrycznego,

• Czynności konserwacyjne i naprawy,

17.3. Wyniki przeglądów i zakres wykonywanych czynności konserwacyjnych i remontowych należy odnotować w dokumentacji eksploatacyjnej.

18. Wyniki pomiarów wykonywanych w czasie eksploatacji urządzeń oświetlenia elektrycznego, należy uznać za zadowalające, jeżeli:

• Wartości rezystancji izolacji urządzeń są zgodne z wymaganiami obowiązującymi przy przyjmowaniu urządzeń do eksploatacji,

• Spełnione są wymagania ustalone w przepisach i normach o ochronie przeciwporażeniowej,

• Poziom natężenia oświetlenia jest zgodny z obowiązującymi normami,

19. Średnie obniżenie natężenia oświetlenia, w zależności od czasu pracy, nie powinno przekraczać 10%, wartości natężenia zmierzonej przy przyjmowaniu urządzeń do eksploatacji,

20. W instrukcji eksploatacji należy określić czas pracy urządzeń oświetlenia elektrycznego, uwzględniając warunki i rodzaj pomieszczeń, w których są zainstalowane,

21. Czas pracy urządzeń oświetlenia zewnętrznego i drogowego, powinien być regulowany automatycznie, za pomocą wyłączników zmierzchowych i być dostosowany do pory roku oraz warunków lokalnych,

22. Czas użytkowania oświetlenia elektrycznego wnętrzowego, pomieszczeń nie powinien być dłuższy niż czas trwania pracy w tych pomieszczeniach.

23. Czas pracy urządzeń oświetlenia tuneli drogowych i podziemnych przejść, powinien być dostosowany do warunków atmosferycznych i sposobu użytkowania danego obiektu lub terenu.

24. Urządzenia reklam świetlnych, mogą być włączone po zachodzie słońca i być czynne nie dłużej niż do godz. 24, z wyjątkiem reklam na obiektach użyteczności publicznej,

25. Urządzenia oświetlenia iluminacyjnego należy używać w czasie uzgodnionym z jednostką organizacyjną, która wydała zgodę na ich zainstalowanie,

26. Urządzenia powinny być przekazane do remontu, jeżeli stwierdzi się:

• Pogorszenie stanu technicznego opraw, które uniemożliwia uzyskanie wymaganej wartości natężenia oświetlenia,

• Uszkodzeniom zagrażającym bezpieczeństwu obsługi lub otoczenia,

27. W czasie remontu należy dążyć do modernizacji urządzeń oświetlenia elektrycznego w celu poprawy ich skuteczności i poziomu natężenia oświetlenia.

Wytyczne stanowią materiał pomocniczy dla opracowania szczegółowych instrukcji

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji zespołów prądotwórczych.

1. Wytyczne określają szczegółowe zasady eksploatacji zespołów prądotwórczych o mocy znamionowej 1 kVA i większej.

2. Ilekroć w wytycznych jest mowa o zespole prądotwórczym rozumie się przez to

urządzenie energetyczne stanowiące zestaw złożony z prądnicy synchronicznej,

silnika spalinowego, rozdzielnicy elektrycznej oraz urządzeń kontrolno-pomiarowych

i pomocniczych związanych z jego ruchem.

3. Eksploatację zespołu prądotwórczego należy prowadzić zgodnie z wytycznymi

ogólnymi podanymi w zasadach eksploatacji urządzeń

4. Przyjęcie do eksploatacji, zespołu prądotwórczego nowego, przebudowanego lub po

remoncie, może nastąpić po przeprowadzeniu prób i pomiarów. Przyjęcie do

eksploatacji, zespołu prądotwórczego nowego lub przebudowanego, przyłączonego do

wspólnej sieci elektro-energetycznej lub przewidzianego do rezerwowego zasilania

urządzeń zasilanych ze wspólnej sieci elektro-energetycznej, powinno odbywać się z

udziałem przedstawiciela jednostki organizacyjnej zarządzającej tą siecią i powinno być

odnotowane w ewidencji tej jednostki.

5. Zespół prądotwórczy o napięciu znamionowym 0,4 kV lub wyższym przed przyjęciem do eksploatacji powinien być poddany ruchowi próbnemu, na warunkach określonych w dokumentacji fabrycznej.

6. Eksploatacja zespołu prądotwórczego o mocy znamionowej 32 kVA lub wyższej powinna być prowadzona na podstawie programu pracy. Program pracy zespołu prądotwórczego przyłączonego do wspólnej sieci elektroenergetycznej, powinien być uzgodniony z jednostką organizacyjną zarządzającą tą siecią.

7. W programie pracy zespołu prądotwórczego należy uwzględnić w szczególności:

• układ połączeń sieci dla ruchu w warunkach normalnych i zakłóceniowych,

• sposób przyłączania do wspólnej sieci, sposób synchronizacji,

• moc przewidywana do dostarczenia z zespołu prądotwórczego,

• warunki uruchamiania i przewidywany czas pracy,

• wielkość zapasu paliwa,

• wymagania w zakresie oszczędności paliw i energii.

• Program pracy zespołu prądotwórczego, należy opracowywać nie rzadziej niż raz na trzy lata, lub przy zmianie warunków zasilania obiektu w energie elektryczną.

• Prowadzenie ruchu zespołu prądotwórczego powinno być udokumentowane, a zdarzenia ruchowe- bieżąco rejestrowane w dzienniku operacyjnym ruchu. Szczegółowy zakres i formy rejestracji określa instrukcja eksploatacji.

• Przed uruchomieniem na nowym stanowisku pracy ruchomego zespołu prądotwórczego należy sprawdzić:

• Prawidłowość ustawienia zespołu prądotwórczego,

• Prawidłowość podłączenia do sieci,

• Stan ochrony przeciwporażeniowej i zabezpieczenia przeciwpożarowego,

• Dostosowanie mocy i napięcia znamionowego zespołu prądotwórczego do mocy i napięcia zasilanych odbiorników,

• Zgodność obrotów silnika,

• Zgodność warunków pracy z dokumentacją fabryczną,

11. Jeżeli dokumentacja fabryczna nie stanowi inaczej, moc silnika elektrycznego zwartego, bezpośrednio zasilanego z zespołu prądotwórczego o napięciu znamionowym do 1 kV, nie może być wyższa niż:

• 70% mocy znamionowej zespołu prądotwórczego, jeżeli moc tego zespołu jest nie wyższa niż 60 kW.

• 50% mocy znamionowej zespołu prądotwórczego, jeżeli moc tego zespołu jest wyższa niż 60 kW.

12. Moc silnika elektrycznego zasilanego z zespołu prądotwórczego o napięciu znamionowym do 1 kV, za pomocą przełącznika zero-gwiazda-trójkąt, nie może być wyższa, niż od znamionowej mocy zespołu prądotwórczego wyrażonego w kW,

13. Na zespole prądotwórczym, powinny być umieszczone i utrzymane w stanie czytelnym następujące oznaczenia:

• Strzałki na obudowie silnika i prądnicy wskazujące wymagane kierunki wirowania,

• Symbole zacisków ochronnych i wyprowadzeń końców uzwojeń prądnicy,

• Dane na tabliczkach znamionowych,

14. Uruchamianie, praca lub zatrzymanie zespołu prądotwórczego, powinno odbywać się zgodnie z dokumentacją fabryczną,

15. Paliwa, oleje i smary używane zespołów prądotwórczych, powinny odpowiadać wymaganiom określonym przez wytwórcę,

16. Zespół prądotwórczy należy zatrzymać niezwłocznie w razie stwierdzenia:

• Zagrożenia życia ludzkiego,

• uszkodzenia zespołu prądotwórczego,

• zakłóceń w pracy silnika spalinowego, (spadku ciśnienia oleju, wzrostu temperatury wody chłodzącej, wystąpienia nieprawidłowych szumów i stuków),

17. W razie stwierdzenia niepełnej sprawności technicznej, w czasie pracy lub po wyłączeniu zespołu prądotwórczego, praca lub uruchomienie zespołu wymaga zgody osoby sprawującej nadzór nad jego eksploatacją,

18. Prowadzenie ruchu zespołu prądotwórczego, dopuszczonego do pracy w stanie niepełnej sprawności technicznej, powinno odbywać się przy wzmożonej obserwacji i stałej obecności obsługi, a naprawa zespołu powinna nastąpić niezwłocznie, jeżeli powstanie możliwość zatrzymania zespołu do jej wykonania,

19. Utrzymanie zespołu prądotwórczego w należytym stanie technicznym, powinno być zapewnione przez poddawanie go oględzinom, konserwacjom i remontom. W obiektach szczególnego znaczenia np. szpital, nastawnia PKP, wymóg ten w instrukcji szczegółowej powinien być określony jako zalecenie, którego nie przestrzeganie jest karalne.

20. Zespół prądotwórczy, stanowiący rezerwowe źródło zasilania, wyłączony z ruchu, powinien być, co najmniej raz w miesiącu, smarowany, uruchamiany i kontrolowany w zakresie:

• stanu technicznego akumulatora rozruchowego lub instalacji rozruchowej,

• działania pomp dostarczających paliwo,

• stanu czystości filtrów paliwa, oleju i powietrza,

• połączeń elektrycznych i stanu ochrony przeciwporażeniowej,

• odłączania za pomocą wyłącznika głównego odbiorników od wspólnej sieci,

• wartości rezystancji izolacji uzwojeń prądnicy,

• prawidłowego działania w szczególności podnapięciowego samoczynnego wyłączenia wyłączników oraz blokad. W obiektach szczególnego znaczenia np. szpital, nastawnia PKP, wymóg ten w instrukcji szczegółowej powinien być określony jako zalecenie, którego nie przestrzeganie jest karalne.

21. W czasie pracy zespołu prądotwórczego oględziny powinny być przeprowadzane, co najmniej raz w tygodniu:

22. Oględziny zespołu prądotwórczego powinny obejmować w szczególności:

• sprawdzenie:

a-stanu czystości zespołu,

b-układu zasilania w paliwo, smary i oleje,

c- układu rozruchu,

d- układu chłodzenia,

e-poprawności działania, wentylacji i urządzeń odprowadzających spaliny, jeżeli zespół prądotwórczy znajduje się wewnątrz budynku,

wskaźników kontrolno-pomiarowych,

g-stanu ochrony przeciwporażeniowej,

h-stanu zabezpieczeń przeciwpożarowych i sprzętu przeciwpożarowego,

i-stanu wyposażenia w odzież ochronną i sprzęt ochronny,

• osłuchanie i sprawdzenie zespołu prądotwórczego pod względem płynności pracy, występowania stuków i nienormalnych drgań. W obiektach szczególnego znaczenia np. szpital, nastawnia PKP, wymóg ten w instrukcji szczegółowej powinien być określony jako zalecenie, którego nie przestrzeganie jest karalne.

23. Przeglądy zespołu prądotwórczego powinny być przeprowadzanie nie rzadziej niż raz na 6-miesięcy.

24. Przeglądy zespołu prądotwórczego powinny obejmować w szczególności:

• Oględziny, w zakresie określonym w p.24

• Wymianę oleju i przesmarowanie całego zespołu,

• Oczyszczenie styków elektrycznych,

• Pomiary rezystancji izolacji obwodów zespołu,

• Pomiary skuteczności ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym,

• Sprawdzenie:

1. akumulatora lub instalacji rozruchowej i zapłonowej,

2. układów paliwa, smarowania, chłodzenia i rozrządu,

3. stanu technicznego prądnicy i silnika,

4. przyrządów pomiarowych i sygnalizacyjnych oraz zabezpieczeń,

5. stanu technicznego tablicy rozdzielczej zespołu,

6. układu regulacji zapłonu,

7. stanu oświetlenia w miejscu pracy zespołu,

• czynności konserwacyjne:

• wymianę zużytych części.

25. wyniki pomiarów, o których mowa w p. 24 pp.4 i 5 powinny być zgodne z odpowiednimi przepisami szczegółowymi oraz dokumentacją fabryczną.

26. Terminy i zakresy przeprowadzanych remontów zespołu prądotwórczego określa kierownik zakładu na podstawie wyników oceny stanu technicznego zespołu.

27. Ocena stanu technicznego zespołu powinna być przeprowadzana nie rzadziej niż raz do roku.

28. Wytyczne stanowią materiał pomocniczy dla opracowania szczegółowych instrukcji eksploatacji zespołów prądotwórczych.

Wytyczne w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji urządzeń prostownikowych i akumulatorowych.

1. Wytyczne określają szczegółowe zasady eksploatacji urządzeń prostownikowych i akumulatorowych,

2. Szczegółowych zasad eksploatacji nie stosuje się do rtęciowych urządzeń prostownikowych.

3. Ilekroć w wytycznych jest mowa o:

• Urządzeniu prostownikowym- rozumie się przez to urządzenie elektroenergetyczne stanowiące zestaw złożony z zespołu prostownikowego, rozdzielni prądu przemiennego i stałego, instalacji, oraz urządzeń zabezpieczających, sterowniczych, kontrolno-pomiarowych, sygnalizacyjnych i pomocniczych związanych z jego ruchem.

• Urządzenia akumulatorowe-rozumie się przez to urządzenia elektroenergetyczne, stanowiące zestaw złożony z jednej lub większej liczby baterii akumulatorów, rozdzielni prądu stałego, instalacji oraz urządzeń zabezpieczających, sterowniczych, kontrolno-pomiarowych, sygnalizacyjnych i pomocniczych związanych z jego ruchem.

4. Eksploatację urządzeń prostownikowych i akumulatorowych należy prowadzić zgodnie z wytycznymi ogólnymi podanymi w zasadach eksploatacji urządzeń.

5. Przyjęcie do eksploatacji, urządzeń prostownikowych i akumulatorowych nowych,

przebudowanych lub po remoncie, może nastąpić po przeprowadzeniu prób i

pomiarów z wynikiem pozytywnym.

6. Urządzenia prostownikowe i akumulatorowe przed przyjęciem do eksploatacji powinny być poddane ruchowi próbnemu, na warunkach określonych w dokumentacji

fabrycznej i posiadać odpowiednie atesty.

7. Eksploatację urządzeń prostownikowych i akumulatorowych należy prowadzić

zgodnie z instrukcją eksploatacji tych urządzeń.

8. Eksploatacja urządzeń prostownikowych i akumulatorowych powinna być

prowadzona na podstawie programu pracy tych urządzeń.

9. W programach pracy urządzeń prostownikowych i akumulatorowych należy

uwzględnić w szczególności:

• Przewidywane obciążenie,

• Możliwość przesuniecie pracy urządzeń prostownikowych i akumulatorowych poza godziny szczytu elektroenergetycznego,

• Charakterystykę zasilanych odbiorników i wymagane wartości napiec,

• Układy połączeń dla ruchu normalnego i w warunkach zakłóceniowych,

• Rodzaj i wymagany czas dokonywania połączeń,

Program pracy urządzeń prostownikowych i akumulatorowych powinien być aktualizowany nie rzadziej niż raz w roku.

10. W razie samoczynnego wyłączenia urządzenia prostownikowego lub

akumulatorowego, przez zabezpieczenie ponowne włączenie do ruchu tego urządzenia

może nastąpić po ustaleniu i usunięciu przyczyny, która spowodowała wyłączenie.

11. W akumulatorniach oraz w innych pomieszczeniach zamkniętych w których odbywa się ładowanie akumulatorów, nie wolno spożywać posiłków i napojów oraz używać otwartego ognia lub żarzących się przedmiotów.

12. W razie spawania lub lutowania z użyciem otwartego ognia w pomieszczeniach wymienionych w p.11, prace te można wykonać po dodatkowym przewietrzeniu pomieszczenia.

13. Obserwacja stanu technicznego urządzeń prostownikowych i akumulatorowych powinna być prowadzona na bieżąco, a ocena stanu technicznego- dokonywana nie rzadziej niż raz w roku.

14. Oględziny urządzeń prostownikowych i akumulatorowych powinny być wykonywane w miarę możliwości w czasie ruchu tych urządzeń.

15. Oględziny urządzeń prostownikowych i akumulatorowych, należy przeprowadzać:

• W obiektach ze stałą obsługą, -raz na zmianę w ograniczonym zakresie, określonym w instrukcji eksploatacji i w pełnym zakresie- nie rzadziej niż raz w miesiącu.

• W obiektach bez stałej obsługi- nie rzadziej niż raz w miesiącu.

16. Podczas przeprowadzania oględzin urządzeń prostownikowych należy sprawdzić w

szczególności:

• Zgodność układu połączeń z ustalonym programem pracy,

• Stan napisów i oznaczeń informacyjno-ostrzegawczych,

• Stan zespołów prostownikowych, rozdzielni i instalacji,

• Stan urządzeń zabezpieczających, sterowniczych i sygnalizacyjnych,

• Działania przyrządów kontrolno-pomiarowych,

• Wartość napięcia przy buforowej pracy z baterią akumulatorów,

• Stan łączników,

• Działanie oświetlenia elektrycznego, w miejscu zainstalowania urządzeń prostownikowych,

• Skuteczność działania urządzeń wentylacyjnych pomieszczeń oraz urządzeń grzewczych w miejscu zainstalowania urządzeń prostownikowych,

• Stan pomieszczeń, ogrodzeń i zamknięć przy wejściach do pomieszczeń z urządzeniami prostownikowymi,

• Wysokość temperatury występującej w pomieszczeniach i warunki chłodzenia urządzeń,

• Stan ochrony przeciwporażeniowej i zabezpieczenia przeciwpożarowego,

• Stan i warunki przechowywania oraz przydatność do użytku sprzętu ochronnego i przeciwpożarowego,

• kompletność dokumentacji eksploatacyjnej,

17. Podczas przeprowadzania oględzin urządzeń akumulatorowych, należy sprawdzić w

szczególności:

• Zgodność układu połączeń z ustalonym programem pracy,

• Stan napisów i oznaczeń informacyjno-ostrzegawczych,

• Stan ogniw akumulatorowych i połączeń między nimi a rozdzielnią,

• Stan urządzeń zabezpieczających,

• Działania przyrządów kontrolno-pomiarowych,

• Działanie oświetlenia elektrycznego, w miejscu zainstalowania urządzeń akumulatorowych,

• Stan i skuteczność działania urządzeń wentylacji pomieszczeń z urządzeniami akumulatorowymi,

• Wysokość temperatury występującej w pomieszczeniach i warunki chłodzenia urządzeń,

• Stan zbiorników z elektrolitem i wodą destylowaną, jak również pojemników z częściami zapasowymi częściami ogniw,

• Stan czystości pomieszczeń z urządzeniami akumulatorowymi,

• Stan wyposażenia w środki do neutralizacji elektrolitu,

• Stan ochrony przeciwporażeniowej i zabezpieczenia przeciwpożarowego,

• Stan i warunki przechowywania oraz przydatność do użytku odzieży ochronnej, sprzętu ochronnego i przeciwpożarowego,

18. Przeglądy urządzeń prostownikowych i akumulatorowych powinny być przeprowadzane

nie rzadziej niż raz w roku. W obiektach szczególnego znaczenia nie rzadziej niż raz na kwartał.

19. Przeglądy urządzeń prostownikowych powinny obejmować w szczególności:

• Oględziny o których mowa w p.16,

• Pomiary rezystancji izolacji w stosunku do ziemi, obwodów głównych oraz obwodów i urządzeń pomocniczych,

• Sprawdzenie:

• stanu technicznego zespołu prostownikowego, rozdzielni i instalacji,

• działanie urządzeń zabezpieczających, sterowniczych i sygnalizacyjnych,

• działania łączników oraz ich stanu technicznego,

• ciągłości i stanu połączeń głównych torów prądowych,

• stanu osłon i blokad i innych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo pracy,

• konserwację i naprawy urządzeń,

20. Przeglądy urządzeń akumulatorowych powinny obejmować w szczególności:

• Oględziny o których mowa w p.17,

• Pomiary:

• napięć ogniw akumulatorowych,

• rezystancji łączników wewnątrz baterii akumulatorów,

• rezystancji izolacji w stosunku do ziemi baterii akumulatorów,

• pojemność baterii,

• Sprawdzenie:

• stanu technicznego ogniw akumulatorowych i rozdzielni,

• działania urządzeń zabezpieczających,

• ciągłości i stanu połączeń głównych torów prądowych,

• stanu osłon i innych urządzeń zapewniających bezpieczeństwo pracy,

• warunków przechowywania i stanu zapasu elektrolitu, wody destylowanej i części zamiennych,

• konserwację i naprawy urządzeń,

21. Wyniki pomiarów, o których mowa w p.20 pp.2 należy uznać za prawidłowe, jeżeli:

• Rezystancja izolacji urządzeń prostownikowych w stosunku do ziemi jest nie niższa niż 1000 Ω na 1 V napięcia znamionowego prądu stałego i nie niższa niż 500 kΩ.

• Napięcie ogniwa akumulatorowego zmierzone przy obciążeniu baterii akumulatorów nie różni się więcej niż o 0,03 V od wartości średniej napięć ogniw akumulatorowych,

• Rezystancja łącznika wewnątrz baterii jest nie wyższa niż 130% wartość procentową należy określić wg. wymagań dokumentacji fabrycznej lub badań na podstawie których wydano stosowny atest lub aprobatę techniczną, wartości średniej rezystancji łączników.

• Pojemność baterii akumulatorów jest nie mniejsza niż 80 % jej pojemności znamionowej,

• Rezystancja izolacji baterii akumulatorów w stosunku do ziemi, jest nie niższa niż 500 Ω na 1 V napięcia znamionowego baterii akumulatorów i nie niższa niż 10 kΩ dla całej baterii akumulatorów.

22. Remont urządzeń prostownikowych i akumulatorowych należy przeprowadzać na podstawie instrukcji eksploatacji w terminach odpowiadających terminom remontu odbiorników z nich zasilanych.

23. Wytyczne stanowią materiał pomocniczy dla opracowania szczegółowych instrukcji

eksploatacji urządzeń prostownikowych i akumulatorowych.

---