PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI

- jej treść opiewa w sensie wyrazowym, dosłownym, miłość czysto ziemską między parą kochanków: pasterzem i pasterką, których autor przedstawia pod imieniem króla Salomona i Sulamitki

- całość kompozycyjna = krótki wstęp + pięć wyodrębnionych pieśni, w których na przemian wyrażają swoje uczucia Oblubieniec i Oblubienica + zakończenie

- dialog przerywany czasami chórem dziewcząt, podobnie jak w teatrze klasycznym

- akcja rozgrywa się bądź to w samej Jerozolimie (np. pałac królewski, w nocy na ulicach miasta), bądź poza nią (np. na pastwisku w szałasie pasterskim, w ogrodzi porosłym drzewami balsamicznymi, orzechowymi, jabłoniami)

- autor nie przywiązuje większej wagi do samej akcji, a głównie skupia się na charakterach obojga bohaterów i natężeniu ich wzajemnej miłości = cały utwór utkany jest z luźnych scen, nie powiązanych ze sobą ściśle logicznie, mimo to utwór nie jest zbiorem pieśni nie związanych żadną wspólną myślą

KSIĘGA OZEASZA

- Ozeasz - jeden z dwunastu proroków mniejszych

- słowo Jahwe skierowane do Ozeasza, syna Beeriego, za panowania królów judzkich: Ozeasza, Jotama, Achaza, Ezechiasza i króla izraelskiego Jeroboama, syna Joasa.

Niewierność i kara

- Jahwe nakazuje Ozeaszowi pojąć za żonę nierządnicę (Gomer, córka Diblajima) i mieć z nią dzieci (Jizreel, Nie doznająca miłosierdzia, Nie mój lud!) na znak oddania się kraju w nierząd poprzez opuszczenie Jahwe

Geneza imion dzieci Ozeasza:

- Jahwe pomści na Domu Jehu krwawą zbrodnię jizreelską i położy kres panowaniu Domu Izraela, w owym dniu zdruzgocze łuk Izraela na równinie Jizreel

- Jahwe nie będzie okazywał miłosierdzia Domowi Izraela i już mu nie przebaczy, Domowi Judy natomiast okaże miłosierdzie i wybawi ich przez Jahwe, ich Boga; nie wybawi ich jednak łukiem, mieczem i wojną, ni przez rumaki i jeźdźców

- lud Izraela nie jest już jego ludem, a on nie jest ich Bogiem

Przyszłe wybawienie

- synowie Izraela staną się liczni jak piasek nadmorski

- zamiast mówić o nich „Nie mój lud” nazywać ich będą „Synami Boga żywego”

- synowie Judy i synowie Izraela razem obiorą jednego władcę, powrócą z krainy wygnania, bo Jahwe wywyższy Jizreela; do jego brata powie „Mój ludu”, a do jego siostry „Doznałaś miłosierdzia”

Niewierność narodu

- oskarżajcie matkę - naród izraelski - bo nie jest już małżonką Jahwe

- ma usunąć znamiona nierządu ze swej twarzy i oznaki cudzołóstwa spomiędzy swych piersi, w przeciwnym razie zostanie obnażona i wystawiona na widok, jaką była w dniu swego narodzenia

- Jahwe zamieni ją w pustkowie i sprawi, że stanie się podobna do ziemi jałowej; pozwoli jej zginąć z pragnienia, nie ulituje się nad jej dziećmi, bo są dziećmi nierządu, bo nierząd uprawiała ich matka (nawiązanie do przyjęcia przez naród izraelski kananejskiego kultu złotego cielca, łączącego się często z nierządem)

- mówiła „Pobiegnę za swymi kochankami, którzy dają mi chleb i wodę, wełnę i len, oliwę i napój”

Utrapienia drogą do poprawy

- jej droga zostanie zagrodzona cierniami i wzniesionym murem, aby nie odnalazła swych utartych ścieżek

- będzie gonić za kochankami, lecz nie zdoła ich doścignąć; będzie ich szukać, lecz ich nie odnajdzie i wtedy powie: „Powrócę do mego pierwszego małżonka, bo lepiej mi było wtedy niż teraz!”, a Jahwe pomści dni Baalów kiedy paliła im ofiary, stroiła się w klejnoty i biegała za kochankami zabierając je wszystko i odkrywając jej sromotę

Nawrócenie przywróci łaskę

- sam Jahwe przywabi ją i wyprowadzi na pustynię, by przemówić do jej serca

- odda winnica, zamieni „Dolinę Nieszczęścia” w „Bramę Nadziei”, tam będzie mu uległa jak za dni swej młodości, jak w czasie, gdy wyszła z ziemi egipskiej, będzie go zwać „Mój małżonek” a nie „Mój Baal”

- zawarte zostanie dla Izraela przymierze, usunięty z kraju zostanie miecz i oręż wojenny i zapanuje pokój

- w owym dniu Jahwe odpowie na wezwania niebios, a one odpowiedzą na wezwania ziemi, a ziemia odpowie na wezwanie zboża, moszczu winnego i oliwy, a te odpowiedzą na wezwanie Jizreela; zasieje go wtedy w kraju, okaże miłosierdzie „Nie doznającej miłosierdzia”, a do „Nie mojego ludu” powie „Tyś moim ludem”

Nowy związek z wiarołomną niewiastą

- Jahwe nakazał Ozeaszowi: „Idź i znowu miłuj niewiastę, która kocha innego i cudzołoży - podobnie jak Jahwe miłuje synów izraelskich, choć oni zwracają się do cudzych bogów”

- Ozeasz wykupił Gomer za piętnaście srebrnych syklów, jeden chomer i jeden letek jęczmienia i pozostawił ją przy sobie mówiąc „nie będziesz należała do żadnego mężczyzny, ani też ja nie zbliżę się do ciebie”

Nawrócenie po doświadczeniach

- przez wiele dni pozostaną synowie Izraela bez króla i księcia, bez ofiary i kamienia ofiarnego, bez efodu i bez terafim

- potem nawrócą się, będą szukać swego Boga i swego króla Dawida, a w czasach ostatecznych zwrócą się z lękiem do Jahwe i do jego dobroci

Upadek ogólny

- Jahwe wnosi skargę przeciwko mieszkańcom kraju, w którym nie ma wierności, miłości, uznania woli Boga i postępowania wdg Jego Prawa

- jest krzywoprzysięstwo, kłamstwo, zabójstwo, kradzież, cudzołóstwo, przemoc, a krew spada na krew, dlatego ziemia okryje się żałobą i wymrze wszelka zwierzyna wraz z ptactwem i rybami

Wina kapłanów

- za wszystko winni są kapłani - upadają w dzień i w nocy, a wraz z nimi upadają prorocy; odrzucają wiedzę dlatego narodowi brak poznania; zapominają o Prawie Boga; żyją z grzechu ludu i pragną jego nieprawości, dlatego pomszczone będzie ich postępowanie i dostaną odpłatę za uczynki = będą jedli - ale się nie nasycą, będą cudzołożyli - ale się nie rozrodzą, bo opuścili Jahwe na koszt rozpusty

Kult nieprawy

- lud ptyta radę o drewna, laska wróżbiarska udziela odpowiedzi

- na szczytach gór składają ofiary i palą kadzidło na wzniesieniach

- składają ofiary z nierządnicami świątyń

- „Jeśli już ty, Izraelu, złamałeś wiarę, niechże Juda nie obciąża się winą! Nie udawajcie się do Gilgal, nie podążajcie do Bet-Awen i nie przysięgajcie: „Na życie Jahwe!”

- Efraim sprzymierzył się z bożkami

Przeciwko kapłanom i panującym

- odbywa się sąd nad kapłanami, Domem Izraela, dworem królewskim

- „Staliście się sidłami dla Micpy i siecią rozciągniętą na Taborze; w Szittim wykopali głęboki dół - przeto ukarzę ich wszystkich. Znam Ja Efraima, a Izrael nie ma dla mnie nic skrytego; ty nadal cudzołożysz Efraimie, a Izrael okrył się niesławą”

- pycha Izraela i Efraima doprowadzą ich do upadku, a wraz z nimi upadnie Juda - pójdą szukać Jahwe, ale go nie znajdą

Wojna Syro - Efraimska

- przyjdzie czas, kiedy Jahwe jak lew wystąpi przeciw Efraimowi i jak szczenię lwa przeciw Domowi Judy; rozszarpie, uprowadzi, odejdzie do swej siedziby do czasu, aż uznają swą winę i poczną wyglądać jego oblicza

- wtedy nawrócą się i zwrócą do Jahwe, do tego który zranił i uleczy, uderzył i opatrzy rany, ożywi po dwóch dniach a dnia trzeciego podźwignie i będą żyć przed Jego obliczem

Winy dawne i nowe

- Efraim wmieszał się między narody, stał się podobny do podpłomyka, który nie został odwrócony na czas

- obcy zżerają jego siły, na jego czoło wystąpiła siwizna, a on tego nie zauważa

- jego jak gołąb - naiwny i nierozumny

- pycha Izraela świadczy przeciwko niemu, ale nie zwraca się do Boga

- biada im, bo odeszli daleko od Pana

- zginą, bo powstali przeciwko niemu

- nie wołają z głębi serc

- buntują się przeciw Jahwe i złość wobec niego żywią

Polityka i kult

- Izrael odrzucił dobro - ścigać go będzie nieprzyjaciel

- ustanowili królów bez woli Jahwe, mianują książąt bez jego wiedzy, utworzyli kult cielca

- gniew Pana narasta, Izrael będzie pożarty, między narodami stanie się podobny do bezużytecznego naczynia

- Efraim zapłaci za niewierność

- Efraim wzniósł wiele ołtarzy dla grzechu

- Jahwe wypisal dla niego wiele praw, lecz on uważa je za ustanowione przez obcego

Zapowiedź kary

- Jahwe zachowa w pamięci ich winę i ukarze za grzechy, będą musieli znów powrócić do Egiptu

- Izrael zapomniał o Stwórcy i zbudował pałace - Jahwe podłoży ogień, który strawi jego budowle

- klepisko i kadź nie będą ich żywiły, a moszcz zawiedzie ich nadzieje

- jego ojczyzna zostanie utracona i spustoszona

- nadchodzą dni kary i zapłaty

- Izrael i Efraim prześladują Proroka (Ozeasza, czy kogo, do cholery?! nic nie kumam =='), czatują u jego namiotu, prześladują go nawet w Domu jego Boga

- pogrążyli się w nieprawości jak ongiś Giba (tam dosięgła ich wojna wydana synom nieprawości )- Jahwe zapamięta ich winy i ukarze za grzechy

- odstąpili od niego w Baal-Peor

- Efraim postępuje z dziećmi jak ze zwierzyną, dlatego synowie zostaną wydani na rzeź

- Jahwe da im łono bezpłodne i piersi wyschłe (no skonam!)

- ich przewrotność okazała się w Gilgal

- Efraim będzie powalony i uschną jego korzenie

- zburzone zostaną ołtarze Izraela i porozbijane święte kamienie

- mieszkańcy Samarii drżą o złotego cielca w Bet-Awen

- matki będą mordowane wraz z dziećmi

- Efraim powróci do Egiptu, a jego królem będzie Asyryjczyk, ponieważ nie chcieli się nawrócić

/i tu następuje coś, czego nie pojmuję, chociażbym bardzo chciała! nagle Bóg staje się miłosierny do nieskończoności i okazuje swoją litość po całych zapowiedziach wielkiej „rozpierduchy”/

- „Jakżebym miał cię porzucić, Efraimie, wydać cię na łup Izraelu? Jakżebym mógł cię opuścić, jak ongiś opuściłem Admę, postąpić z tobą podobnie jak z Cebojim? Odmieniło się we mnie serce i litość moja się poruszyła. Nie dam się unieść porywowi mego gniewu, nie dotknę ponownie Efraim zniszczeniem. Bogiem wszak jestem, a nie człowiekiem, Świętym pośród was; nie będę się kierował gniewiem”

/następnie następuje znowu ciąg zarzutów i gróźb: przypomnienie złotego cielca, fałszywej polityki, zarzut nieuczciwości, przypomnienie dawnych dziejów („Jam cię wywiódł z ziemi egipskiej”), zapowiedź kary („Stanę się dla nich jak lew”), zapowiedź zniszczenia Izraela. Jahwe nakłania do nawrócenia, bo tylko w nim istnieje szansa na wybawienie.

KSIĘGA HIOBA

---