Najwięcej zachowanych pieśni miłosnych; występowały również łagodniejsze żale
spisywanie pieśni w XVIII w. (Oskar Kolberg, W.K. Wójcicki, Zorian Dołęga Chodakowski)
przerabianie tekstów, przed spisaniem, aby odpowiadały obyczajom (ze względu na odmienne poczucie wstydu) i nie były tak drastyczne (baśnie)
wg Michaiła Bachtina (rosyjski historyk kultury; twórca pojęcia "karnawalizacji") i Huizingi ten nacisk na tematykę milosną nie wynikal z rozpasania gminu; w kulturze ludowej silna byla wciąż kultura pogańska asymilująca się do chrześcijańskiej; pewne rytuały pogańskie pozostały; literatura miłosna miała funkcję terapeutyczną - miała rozładowywać niepięcia poprzez śmiech
teoria efektu kompensacji - wyrazu pragnień
Bachtin - żywioł materialno-celesny ma bardzo pozytywne znaczenie; ciało jest w kulturze ludowej elementem naturalnym, związanym z życiem; miłość to olbrzymia siła, wiąże się to z płodnością, a więc z z narodzinami, co chroni ludzkość przed wyginięciem
brak opisu uczuć (w szczególności w porównaniu z literaturą oficjalną, erotykami, np. Tetmajera czy Mickiewicza); kultura ludowa nie lubie sentymentalizmu; bazuje na fizyczności dosadnej, konkretności; eksponuje cieleność człowieka bez poczucia grzeszności; traktuje miłość bez śmiertelnej powagi (np. Tematyka kontaktu cielesnego przed ślubem)
ludowe kanony piękna: krzpekość (chożość) kobiet, porównywanie do zwierząt
rymy proste (częstochowskie), budowa stroficzna, powtórzenia, refreny, paralelizm (zestawienie emocji z obrazami przyrody - przyroda wczuwa się w to, co czuje człowiek);
typowość bohaterów (zła machocha, uboga sierota, dziewczyna uwiedziona przez panicza, stary mąż - młoda żona, zazdrość dwóch sióstr)
przesunięcie tabu; język symbolu (ruciany wianek - dziewictwo, pierścionek - obietnica, wierność, koń - męska potencja); odpowiedzialność zbiorowa
bardziej subtelne, wysublimowane pieśni: O Pani, która zabiła Pana ("Lilije"), o siostrze, która zabiła siostrę
Epika Ludowa
w Polsce się nie wykształciła ludowa epika w wielkim stylu
epika w formie eposu ludowego (na zachodzie "Pieśń o Nibelungach", "Słowo o wyprawie Igora" - sfabrykowany na podstawie starych pieśni) lub w formie prozy:
gawędy - okolicznościowe; postać narratora centralna, luźny charakter, pełna dygresji, liczne zwroty do słuchaczy
podania - o postaciach i wydarzeniach historycznych z elementami fantastycznymi; np. O Wnadzie, popielu, Kraku; wywodzą się z kronik (Galla Anonim XII wiek, Wincenty Kadłubek XII/XIII wiek, Jan Długosz XV wiek); są to utwory symboliczne, np. U Kadłubka podanie o Kraku zawiera bardzo dokładnie wywiedziony rodowód, aż do Gracchusa - ma to funkcję ustarożytniającą: Kraków kontynuacją Rzymu
o Wandzie: pokrewna do czeskiej "O Libuszy"; pierwsza legendarna królowa (obsadzając Jadwigę na tronie powoływano się na podanie o Wandzie); Wanda sama sobie wymierzyła karę, za to, że przez swoją urodę sprowadziła nieszczęście
o smoku: symbol zła; bohater ludowy: szewc Skuba, pokonał go sprytem; zło nie zawsze można pokonać walką wprost; ludowy bohater mógł być cwany i przebiegły
legendy piastowskie: Piastun - odpowiednik majordomusa; Piast - kołodziej; nawiązanie do ubogiego Chrystusa, który stał sie królem; Piast poganinem, wiec Polska była już wybrana znaim się ochrzciła (jego syn był ślepy - poganin); Piasta odwiedza dwóch wędrowców (aniołowie lub Cyryl i Metody) - wygnani przez Popiela, Piast ich przygarnia; odtąd dochodzi w jego domu do rozmnażania jadła - kolejne nadanie religijnego charakteru; uzdrowienie syna Ziemowita, który odzyskuje wzrok (chrzest Polski); na stole Piasta wieprzowina i alkohol: nie był więc żydem czy muzułmaninem - miał zadatki na dobrego chrześcijanina
baśni - patrz zesżły semestr
legendy (związane z katolicyzmem)
przysłowia (prognozy, rady)