Hagiografia to również bezkrytyczny opis biograficzny
Legenda o św. Aleksym - prawdopodobnie tlumaczenie z innego języka (XV)
Św. Aleksy pochodzil z patrycjuszowskiego rodu rzymskiego
Z Polsce brak świętego wladcy, ale św. Jadwiga Śląska była pierwszą znaną ascetką-kobietą
Schemat tekstów hagiograficznych (aby jak najlepiej oddziaywać moralizatorsko):
Inwokacja - uroczysty zwrot do Boga z prośbą o natchnienie
Vitae - życie (najobszerniejszy fragment legendy o świętym); opis cudownych narodzin (wymodlone narodziny Aleksego); podkreślenie możnego pochodzenia; opuszczenie żony w noc poślubną (stąd 2 wersje legendy: sam podejmuje decyzję o odejściu lub żona godzi się na to)
W PRL legenda czytana była z naciskiem na antyspoleczny przykład postępowania Aleksego (dziwaka)
Asceza (gr. ćwiczenie) - trening woli; dotyczy nie tylko chrześcijaństwa; dążenie do doskonalości; eremityzm - pustelnictwo; anachoretyzm - wycofanie się z życia publicznego; monastycyzm - życie wedlug reguly zakonnej; walka z cialem wg koncepcji św. Augustyna (ciala jako więzienia duszy)
Dopiero mniszka Hildegarda z Bingen, przeorysza zakonu Benedyktynek stwierdzila, że ludzkie cialo tez jest stworzone przez Boga (dlatego w jej zakonie mniszki dbaly o swój wygląd zewnętrzny)
Passio - śmierć świętego ukoronowaniem życia; najczęściej męczeńska śmierć z lemenetami cudownymi (np. w czasie śmierci Aleksego rozbrzmialy wszystkie dzwonyw Rzymie)
Mirakla - lac.miraculum; cuda
Literatura ludowa
Każde dzielo jest pewnym faktem spolecznym - również literatura tworzona przez gmin, choć była ona zawsze poza obrębem literatury oficjalnej; na literaturę ludową nie mialy wplywu mody
Twórcy z ludu, pochodzenia chlopskiego (a nie szlachcice stylizujący na ludowość); literatura o charakterze ustnym (analfabetyzm)
Do I WŚ w Polsce 90% analfabetów - spuścizna po zaborach (najgorzej w rosyjskim); lud nie chcial szkól - dzieci nie mogly pomagać w gospodarstwie
Bracia Grimm - zbieranie literatury ludowej (brutalnej i obscenicznej), która okazala się nienadająca się do spisania; lud nie miał rozwiniętego myślenia abstrakcyjnego, stąd konieczność dosadności; moda na opowiadanie baśni dzieciom nastala dopiero w XVIII wieku; kontynuatorami braci Grimm byli: Zorian Dolęga Chodakowski (Adam Czartoryski), Oskar Kolberg (usystematyzowal kulturę ludową calej Polski) - polscy folkloryści
Ludowość - również literatura o tematyce ludowej, stylizowana (czyli również Mickiewicz i Reymont) - jedno z glównych hasel polskiego romantyzmu (tylko lud jest nieskażony cywilizacją, modą - najprawdziwsza polskość, autentyczna)
Literatura ludowa jest anonimowa, przechodzi z pokolenia na pokolenie,a więc zmieniano je, „dopisywano” do nich nowe fragmenty; to literatura okolicznościowa: rodzinno-domowa - związana z cyjlem naturalnym, obrzędami, życiem codziennym; to literaura o charakterze pragmatycznym
Rodzaje literatury ludowej:
Liryka: pieśni, kolędy, pastoralki, ballady (utwory synkretycze: liryka+epika+dramat); powiązanie utworów z muzyką, wiersze do odśpiewywania (lirnik - Wernyhora, dudziarz, gęsiarz, gawędziarz - Sabala, Jan Krzeptowski z rodu Gąsieniców)
Pieśni obrzędowe: „Pieśń o chmielu” (podczas oczepin; moment przejścia; pochodzi z X-XI wieku lub nawet starsza), pieśni związane z Kupalą (lączenie chrześcijaństwa z pogaństwem - tylko dlatego przetrwaly; Jan Chrzcicel był nazywany Kupalką, stąd teoria, że nie była żadnego boga Kupaly, a slowo to pochodzi o czasownika „kąpać”), kolędy i pastoralki (choć kolędy przychodzily glównie z dworów do chat; pierwsze polskie kolędy z XV wieku; dzisiaj znane pochodzą z baroku), pieśni rodzinne (kolysanki), pieśni komiczne, rubaszne, pieśni dziadowskie (przynoszone przez dziadów - żebraków, o charakterze kościelnym lub patriotycznym; stąd literatura jarmarczna - pod koniec XIX wieku często wydawano tanie broszurki z prostymi utworami, bazującymi na rymach częstochowskich; dziadowie byli często jednymi źródlami informacji o świecie i historii)