Rachunkowość finansowa stanowi podsystem informacyjny przedsiębiorstwa. Jest to system ewidencji gospodarczej , który ujmuje w odpowiednich przekrojach, wyrażone wartościowo: majątek, źródła jego finansowania, stopień jego wykorzystanie, przebieg procesów gospodarczych i wynik działalności gospodarczej. Efekty procesu ewidencji prezentowane są w sprawozdawczości finansowej (bilans, rachunek zysków i strat i inne sprawozdania).

Tradycyjnie wymienia się następujące części składowe rachunkowości:

1. księgowość - część ewidencyjna rachunkowości

2. rachunek kosztów - ewidencja, kalkulacja i analiza kosztów

3. sprawozdawczość finansowa

4. analiza finansowa- pozwala na interpretowanie prezentowanych danych liczbowych w sprawozdawczości finansowej.

Najczęściej wykorzystywaną metodą w rachunkowości jest metoda bilansowa ( z łac. Podwójność). Zastosowanie tej metody przejawia się w ewidencji operacji gospodarczych na dwóch różnych kontach po przeciwstawnych stronach. Cechą charakterystyczną tej metody jest ciągłe poszukiwanie równowagi między stroną rzeczową i finansową. Najważniejszą częścią sprawozdawczości finansowej jest bilans. Bilans to wartościowe zestawienie majątku i źródeł jego finansowania podmiotu gospodarczego sporządzone na określony dzień w ściśle określonej przez normy prawnej formie. Przedstawiony jest on w formie tabeli.

Skrócony schemat bilansu:

Bilans przedsiębiorstwa „X” na 31.12.1999
Aktywa	Pasywa
1.majątek trwały 2.majątek obrotowy	1.kapitały własne 2.kapitały obce
∑ 1+2 A=	∑ 1+2 =P

Wartości bilansu nie można przedstawiać w wartościach naturalnych, nawet dla zagranicznych firm przestawia się go w polskich złotych. Bilans można sporządzić praktycznie na każdy dzień ale najczęściej sporządza się go na koniec miesiąca, kwartału, roku, a także w przypadkach przekształcenia, upadłości, przekwalifikowania itp. Układ bilansu wynika z ustawy o rachunkowości z dnia 29 IX 1994 opublikowanej u DU 121/94. Są to 3 wzory bilansów. Pierwszy dotyczy bilansu przedsiębiorstwa przemysłowego, drugi banków a trzeci ubezpieczycieli.

Majątek trwały charakteryzuje się następującymi cechami:

-posiada stosunkowo wysoką wartość

-zużywa się stopniowo w toku procesu produkcyjnego przekazując swoja wartość wytwarzanym produktom lub procesom

-wyrazem stopniowego zużywania się majątku trwałego są odpisy amortyzacyjne

-okres użytkowania przekracza 1 rok

-jego podgrupy to: rzeczowy majątek trwały i wartości niematerialne i prawne.

Majątek obrotowy różni się od majątku trwałego tym że w stosunkowo krótkim czasie następuje zmiana jego postaci naturalnej (jakościowe przekształcenie w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej). Cechą charakterystyczną przedsiębiorstwa produkcyjnego jest to, że w strukturze zapasów stosunkowo dużo posiada surowców. Do majątku obrotowego zaliczamy zapasy, środki pieniężne i należności.

Kapitał własny to cześć stała kapitału (kapitał podstawowy) i część zmienna. W zależności od formy podmiotu gospodarczego kapitały przybierają rożną postać. Umownie dzielimy kapitał na 2 części.

Forma podmiotu gospodarczego	Kapitał (fundusz) podstawowy	Kapitały uzupełniające (finansowania)
Spółka z.o.o.	Kapitał udziałowy	Zapasowy i rezerwowy
Spółka akcyjna	Kapitał akcyjny	Zapasowy i rezerwowy
Spółdzielnia	Fundusz udziałowy	Zasobowy
Przedsiębiorstwo państwowe	Fundusz założycielski	Fundusz przedsiębiorstwa

Kapitały obce wyrażają wielkość środków którymi dysponuje dany podmiot gospodarczy a które są własnością innych podmiotów gospodarczych. Podlegają one zwrotowi . do czasu zwrotu stanowią one zobowiązania.

Wśród zobowiązań wyliczamy zobowiązania:

-z tytułu dostaw, materiałów, usług (rozliczenia z kontrahentami)

-kredyty bankowe

-rozrachunki publicznoprawne

-dla pracowników 9wynagrodzenia)

kapitały podstawowe, inaczej założycielskie są rejestrowane w sądzie są one względnie stałe. Kapitały finansowania są tworzone najczęściej z zysków i pożądaną tendencją jest aby się one zwiększały.

Wskaźnik zadłużenia= zobowiązania / kapitały własne

Aktywa bilansu są pogrupowane według zbliżonej treści ekonomicznej, podobnie pasywa. Aktywa są pogrupowane według rosnącej płynności tj. możliwości spieniężenia składników majątkowych podmiotu gospodarczego. Pasywa są uporządkowane wg rosnącego stopnia wymagalności tj. pilności ich zwrotu.

Operacje gospodarcze, konta i ich wykorzystanie w rachunku.

Każdy podmiot prowadzi działalność gospodarczą na którą składają się różne operacje. Operacje gospodarcze to te zdarzenia, które powodują wartościowe zmiany w składnikach majątkowych podmiotu gospodarczego i źródłach jego finansowania. Np. jeżeli jesteśmy kredytobiorcami to samo złożenie wniosku nie jest operacją gospodarczą jest nią natomiast faktyczne zaciągnięcie kredytu.

Konto księgowe jest to podstawowe urządzenie służące do rejestracji operacji gosp. a więc do wszelkich zmian kapitałowych i majątkowych.

Schemat teowy konta:

Nazwa konta

Debet (winien) Dt (Wn) Kredyt Ct (Ma)

Szczególne cechy konta:

-każde konto ma swoją nazwę

-ma dwie kolumny służące do ewidencji zmian

-w wyniku ewidencji operacji gospodarczych każde konto wykazuje obroty

-w dowolnym czasie istnieje możliwość ustalenia stanu konta

Otwarcie konta polega na wpisaniu na podstawie bilansu salda początkowego posiadanego majątku lub źródeł jego finansowania na odpowiednią stronę konta. Saldo początkowe aktywów wpisuje się na lewej stronie konta, pasywów na prawej.

Ogólne zasady ewidencji na kontach bilansowych przedstawiają schematy:

Konta aktywów (aktywne) konta pasywów (pasywne)

Dt Ct Dt Ct

Saldo początkowe Saldo początkowe

Zwiększenia Zmniejszenia Zmniejszenia Zwiększenia

Innym rodzajem kont są konta procesowe (wynikowe). Wyróżniamy konta wynikowe -kosztów, -dochodów, -strat i zysków nadzwyczajnych. Na podstawie informacji pochodzących z tych kont sporządzany jest rachunek zysków i strat. Wynik finansowy to zysk lub strata. Jeśli więcej jest kosztów niż przychodów to mamy stratę.

Dt Wynik finansowy Ct

Dt Koszty Ct Dt Przychody Ct

Poniesione koszty Zmniejszenia kosztów Zmniejszenie przychodów Uzyskane przychody

Przeniesienie kosztów na Przeniesienie przychodów

wynik finansowy na wynik finansowy

Dt Straty nadzwyczajne Ct Dt Zyski nadzwyczajne Ct

Poniesione straty Zmniejszenia strat Zmniejszenia zysków nadzw. Osiągnięte zyski nadzw.

Przeksięgowanie strat na Przeniesienie zysków nadzw.

wynik finansowy na wynik finansowy

Koszty i przychody są związane z normalną działalnością jednostki gospodarczej. Do kosztów zalicza się celowe zużycie środków materialnych, usług obcych, wypłacone wynagrodzenie pracownicze, podatki i opłaty.

Przychody są realizowane ze sprzedaży towarów, produktów i usług. Straty i zyski nadzwyczajne są związane z niepowtarzalnymi i losowymi zdarzeniami zaistniałymi w podmiocie gospodarczym - np. kradzież, pożar, ugoda.

Pomiędzy kontami występuje ścisły związek. Powiązanie to nazywamy korespondencją kont. Np. jeśli pobieramy pieniądze z rachunku do kasy, kontami korespondującymi będą kasa i rachunek. W śród kont wymieniamy także konta syntetyczne i analityczne. Syntetyczne odzwierciedlają ogólne dane o sytuacji majątkowej i finansowej oraz o wynikach działalności gospodarczej jednostki. Konta analityczne to urządzenia księgowe służące do szczegółowej ewidencji danych podlegających na kontach syntetycznych. Rozbudowy analitycznej wymagają konta: rozrachunków, środków trwałych, kapitałów. Kontem syntetycznym generalnie będzie konto przychodów np. operacyjne, finansowe, zyski nadzwyczajne.

Innym kryterium klasyfikacyjnym jest podział kont na -rozliczeniowe i -rozrachunkowe. Rozrachunkowe dotyczą zobowiązań np. z budżetem, kontrahentami. Rozliczeniowe natomiast są kontami przejściowymi między określonymi kontami.

Wyróżniamy także konta korygujące np. „umorzenie środków” trwałych jest kontem korygującym konto „środki trwałe” i pozwala określić nam środki netto.

Korekta (storno)

Sposobem poprawiania błędnych zapisów na koncie jest storno. Storno dokonywane jest jako storno czarne lub czerwone.

Np. podjęto gotówkę z banku do kasy w wysokości 100zł i gotówkę tą zaewidencjonowano, zapis jednak jest błędny.

1. za pomocą storna czarnego korygujemy:

Dt Rachunek bankowy Ct Dt Kasa Ct

1) 100 100 (1a 1a) 100 100 (1

100 (1b 1b) 100

1. błędny zapis

1a) storno błędnego zapisu

1b) zapis prawidłowy

2) za pomocą storna czerwonego korygujemy:

Dt Rachunek bankowy Ct Dt Kasa Ct

1) 100 100 (1b 1b) 100 100 (1

1a) 100 lub 100 lub (1a

100 lub oznacza minus

Storno czerwone zapewnia przejrzystość zapisów i nie zawyża obrotów. W szczególności jest stosowane do korygowania ewidencji sprzedaży gdy jest ona prowadzona na jednym koncie.

Zasady i metody rachunkowości.

Podstawowe reguły postępowania w rachunkowości obejmujące zasadnicze koncepcje, konwencje i procedury zostały określone jako reguły rachunkowości.

• Zasada memoriałowa wg której przychody uważa się za osiągnięte w momencie ich wystąpienia a nie wpływu kasowego. Zgodnie z tą zasadą należy w księgach rachunkowych ująć wszystkie osiągnięte i przypadające na rzecz jednostki gospodarczej przychody i obciążające ją koszty.

• Zasada współmierności- koszty odnoszące się do danych przychodów zaliczane są do tego samego okresu sprawozdawczego, w ewidencji wydziela się koszty i przychody przyszłych okresów.

• Zasada kontynuacji działania- zakłada że jednostka w najbliższej przyszłości nie ulega likwidacji lub też nie nastąpi istotne zmniejszenie działalności gospodarczej. Konsekwencją tej zasady jest odmienny sposób wyceny majątku jednostki, która kontynuuje działalność od wyceny majątku firmy która wkrótce zaprzestanie prowadzić działalność.

• Zasada ciągłości- oznacza stosowanie w kolejnych latach jednakowych zasad: grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów. Bilans zamknięcia roku poprzedniego staje się bilansem otwarcia roku bieżącego.

• Zasada ostrożnej wyceny- przy ustalaniu wartości majątku, przychodu, kosztów, zobowiązań, należy przyjmować realną wartość na dzień wyceny np. środki trwałe wykazuje się po uwzględnieniu umorzenia, papiery wartościowe zmniejsza się o trwałą stratę ich wartości na skutek zmian ich kursów na giełdzie.

4 typy gospodarczych operacji bilansowych:

1. jeden składnik zwiększa się o daną wartość a drugi zmniejsza o tę samą wartość, po stronie pasywów nic się nie dzieje, suma bilansowa pozostaje bez zmian ∑A=A₁ + (A₂+Q) +(A₃ -Q) +...+A _n ∑A =∑P

2. zmiana następuje tylko po stronie pasywów, jeden składnik się zwiększa a drugi zmniejsza o tę samą wartość , suma bilansowa pozostaje bez zmian ∑A=P₁ + (P₂+Q) +(P₃ -Q) +...+P _n ∑A =∑P

3. jeden składnik pasywów rośnie o taką samą kwotę o jaką rośnie jeden składnik pasywów, suma bilansowa wzrasta o daną wartość Q

A₁ + (A₂+Q) ... +A _n = P₁ + (P₂+Q)+...+P _n ∑A+Q =∑P+Q

4. jeden składnik aktywów zmniejsza się o wartość Q i jeden składnik pasywów zmniejsza się o tę samą wartość, suma bilansowa maleje o wartość Q

A₁ + (A₂-Q) ... +A _n = P₁ + (P₂-Q)+...+P _n ∑A-Q =∑P-Q

Środki pieniężne to najbardziej płynne środki bilansu. Każda jednostka gospodarcza posiada niezbędne zasoby gotówkowe. Jeśli firma jest nowa to sam właściciel wyposaża ją w środki, potem już pochodzą one z działalności np. sprzedaży. Zapasy zamieniają się w środki pieniężne. Do środków pieniężnych są zaliczane; środki pieniężne w kasie w walucie krajowej i zagranicznej - w skrócie „kasa”, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych (rachunek bieżący, rachunki lokat terminowych, rachunki inwestycyjne w biurze maklerskim), inne środki pieniężne (obce weksle i obce czeki tzn. przyjęte przez firmę w wyniku rozliczeń). Środki pieniężne mają wpływ na płynność i wypłacalność każdej jednostki gospodarczej. Obrót środkami pieniężnymi odbywa się w formie bezgotówkowej i gotówkowej.

Obrót gotówkowy realizowany jest za pośrednictwem kasy, w której występują znaki pieniężne w walucie krajowej i zagranicznej, jak również substytuty znaków pieniężnych (czeki gotówkowe). Maksymalny zapas gotówki w kasie ustala kierownik jednostki organizacyjnej uwzględniając posiadane warunki zabezpieczenia gotówki jak również wielkość obrotu gotówkowego i możliwości bezpiecznego transportowania gotówki z i do banku. W naszej gospodarce obrót gotówkowy zmniejsza się na rzecz obrotu bezgotówkowego. Osobą materialnie odpowiedzialną za pobraną gotówkę jest kasjer. Wszelkie operacje finansowe, każdy przychód gotówki do kasy powinien być potwierdzony dokumentem „kasa przyjmie” KP. Także kasjer gdy przywozi pieniądze z banku musi wystawić dokument KP. Kasjer może dokonać wypłaty gotówki na podstawie: -faktury VAT , -rachunku uproszczonego, -listy płac, -wniosku o zaliczkę. Jeśli brak tych dokumentów źródłowych to dopuszczalny jest dokument zastępczy „kasa wypłaci” KW. Wówczas gdy kasjer odprowadza gotówkę do banku dowodem tego jest bankowy dowód wpłaty. Na koniec każdego dnia operacyjnego kasjer sporządza raport kasowy w którym podaje saldo początkowe kasy, przychody, rozchody z kasy a także saldo końcowe. Saldo końcowe dzisiaj staje się saldem początkowym jutro. Ewidencja gotówki w kasie prowadzona jest na koncie środki pieniężne w kasie (kasa). Stan początkowy oraz wpłaty gotówki są księgowane po stronie debetowej a wydatki po stronie kredytowej. Po stronie debetowej zawsze musi być więcej obrotów niż po stronie kredytowej.

Dt Kasa Ct Dt Kasa Ct

Sp Sp 50

Wpłaty wypłaty 100 120

• 120

--- 30 Sk -przechodzi do bilansu jako środki

150 150 pieniężne w kasi

Konto kasa ma konto zawsze debetowe informujące nas o stanie gotówki w kasie.

Konto kasa koresponduje z następującymi kontami:

Dt Kasa Ct

Dt R-k bankowy Ct Dt R-k bankowy Ct

1a 2b

Dt Pozostałe rozrach. z pracow. Ct Dt Pozostałe rozrach. z pracow. Ct

1b 2b

Dt Inne środki pien. Ct Dt Rozrach. z dostawcami Ct

1c 2c

Dt Sprzedaż Ct Dt Rozrach. publ- prawne Ct

1d 2d

Dt Przychody przyszłych okresów Ct Dt Rozrach. z tytułu wynagrodz. Ct

1e 2e

1. Wpływy gotówki do kasy

1. podjęcie gotówki z banku na podstawie czeku gotówkowego

2. wpłata rozliczonej zaliczki

3. zdyskontowanie weksla obcego - kwota otrzymana

4. wpływy z tytułu sprzedaży gotówkowej

5. zaliczka na poczet przyszłych dostaw

2. Wypłaty gotówki z kasy

1. odprowadzenie gotówki do banku

2. wypłata zaliczki pracownikom

3. uregulowanie zobowiązania względem kontrahenta

4. uregulowanie zobowiązań wobec budżetu

Niedobory, nadwyżki kasowe.

Przynajmniej raz w roku zgodnie z prawem powinna być przeprowadzona inwentaryzacja kasy i szczegółowe przeliczenie gotówki. Ujawnione w wyniku inwentaryzacji niedobory lub nadwyżki kasowe są ujmowane na kontach „ rozliczenia niedoborów i szkód' względnie `rozliczenia nadwyżek”.

Dt Kasa Ct

Dt Rozliczenie nadwyżki Ct Dt Rozliczenia niedoborów i szkód Ct

1a 1b

Operacja (1a) to ujawnienie nadwyżki kasowej, wystawiamy wtedy dokument KP. Operacja (1b) to stwierdzenie niedoboru kasowego, wystawiamy dokument KW.

Ewidencja zagranicznych środków pieniężnych.

Środki pieniężne w walucie obcej wykazuje się w księgach rachunkowych wg wartości nominalnej przeliczonej na wartość złotową po kursie zakupu lub sprzedaży danej waluty. Środki pieniężne w zagranicznej walicie ewidencjuje się na koncie dwuwalutowym.

Dt Kasa DEM Ct Dt Kasa PLN Ct Dt Pozost. koszty finans. Ct Dt Przychody finans. Ct

1) 1000 1) 2.395 100 (3 3) 100 5 (2

2) 5

różnice kursowe

1)dzień zakupu 1DEM=2,395

2)na dzień bilansowy 1DEM= 2,400

3)na dzień bilansowy 1DEM=2,300

Jeżeli waluta wzrośnie lub spadnie to na koniec miesiąca należy urealnić wartość.

Obrót bezgotówkowy

Formy rozliczeń bezgotówkowych:

-polecenie przelewu

-czeki rozrachunkowe

-akredytywa

Polecenie przelewu to najczęściej stosowana forma rozliczeń między kontrahentami. Wystawca przelewu zleca swemu bankowi by obciążył jego konto określoną sumą i przekazał ją do banku wierzyciela.

Czek rozrachunkowy jest również dyspozycją dla banku przelania wymienionej kwoty przelewu z konta wystawcy na konto wierzyciela. Otrzymany czek od dłużnika wierzyciel przekazuje do swojego banku, który to uznaje rachunek wierzyciela zwykle po 2,3 dniach. W tym przypadku wierzyciel składa czek.

Akredytywa- polega na wydzieleniu na wniosek dłużnika określonej kwoty na odrębnym rachunku bankowym.

Obrót bezgotówkowy dokonywany jest za pośrednictwem rachunku bankowego. Ewidencję środków pieniężnych w banku prowadzi się na koncie rachunek bieżący. Stan początkowy oraz wpływy księguje się po stronie winien, wypłaty środków pieniężnych po stronie Ma. W przypadku posiadania kilku rachunków bieżących należy prowadzić ewidencję analityczną na poszczególne rachunki.

Ewidencja

Powiązania księgowe konta rachunek bieżący:

Dt Rachunek bieżący Ct

Dt Kasa Ct Dt Kasa Ct

1a 2a

Dt Kredyt bankowy Ct Dt Rozrachunki z dostawcami Ct

1b 2b

Dt Inne środki pieniężne Ct Dt Rozrachunki publiczno -prawne Ct

1c 2c

Dt Rozrachunki z odbiorcami Ct Dt Koszty finansowe Ct

1d 2d

Dt Przychody finansowe Ct Dt Zobowiązania wekslowe Ct

1e 2e

Dt Kredyty bankowe Ct

2f

1-wpływy na rachunek bieżący

1. wpłata (odprowadzenie) gotówki do banku

2. otrzymany kredyt bankowy

3. realizacja weksla (czeku) obcego

4. wpływa należności od odbiorców

5. uzyskane odsetki od środków na rachunku, otrzymane dywidendy i przychody ze sprzedaży papierów wartościowych

2-wydatki z rachunku bieżącego

1. podjęcie gotówki z banku na podstawie czeku

2. zobowiązania z tytułu dostaw

3. przelew podatków, składek na rzecz ZUS

4. zapłacone odsetki od kredytu bankowego

5. zapłata weksla własnego

6. spłata zaciągniętego kredytu bankowego

Konto rachunek bieżący może wykazywać 2 salda:

-jeżeli podmiot gospodarczy posiada środki

-gdy jednostka gospodarcza korzysta z kredytu bankowego w rachunku bieżącym

Operacje przeprowadzane za pośrednictwem rachunku bankowego są udokumentowane następującymi dokumentami:

-bankowym dowodem wpłaty

-czekiem gotówkowym

-czekami rozrachunkowymi

-notami bankowymi

-poleceniami przelewu (gdy firma dokonuje zapłaty)

Stwierdzone błędy na rachunku bankowym umieszczane są na koncie pozostałe rozrachunki do czasu wyjaśnienia z bankiem.

Specyficznym rodzajem obrotu bezgotówkowego jest obrót wekslowy.

Weksel to bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty (uregulowania) sumy wekslowej w określonym miejscu i czasie. Bezwarunkowy charakter weksla polega na tym, że każda osoba umieszczona na wekslu jest dłużnikiem, wystarczy jedynie jej podpis.

Wyróżniamy weksle:

1. własne (proste lub weksle sola). Występują tutaj 2 osoby; wystawca weksla i remitent, czyli osoba na rzecz której ma być dokonana zapłata.

2. Obce (trasowane) . Występują przynajmniej 3 osoby (podmioty gospodarcze): wystawca weksla zwany trasantem, trasat czyli osoba która ma dokonać zapłaty- zsy7kle jest nim bank ale niekoniecznie i osoba trzecia- remitent, osoba otrzymująca sumę wekslową.

Remitent może zachować weksel do terminu jego wykupu a może wcześniej, przed terminem płatności zamienić go na gotówkę oddając weksel do dyskonta w banku. Bank wypłaca posiadaczowi weksla należność niższą od sumy wekslowej o pobrane dyskonto (odsetki) za okres złożenia weksla do banku do czasu jego płatności. Dyskonto zapłacone księgujemy zawsze w kosztach finansowych a otrzymane w przychodach finansowych.

Typowe powiązania księgowe:

Dt Inne środki pieniężne Ct

Dt Rozrachunki z odbiorcami Ct Dt Rachunek bieżący Ct

X 7500 1a,b 2a,b 3800

Dt Pozostałe przychody finansowe Ct Dt Pozostałe koszty finansowe Ct

b b

• 
  
  200

2c Pozostałe rozrachunki z dostawcami

1000

Pozostałe koszty operacyjne

2d

2000

1-przyjęcie weksla obcego o wartości nominalnej 8000

1. wartość należności od odbiorcy 7500

2. otrzymane dyskonto

2-zdyskontowanie weksli obcych o wartości nominalnej 4000

1. kwota uzyskana

2. zapłacone dyskonto

3. uregulowanie zobowiązania wekslem obcym o wartości nominalnej 1000

4. spisanie weksli nieściągalnych lub przedawnionych

Sprzedaż może być realizowana pod względem finansowym poprzez:

• gotówka (która wpłynie do kasy)

• czek rozrachunkowy (księgujemy na Inne środki pieniężne)

• należności (wpływają przelewem na rachunek bankowy)

• weksel obcy (inne środki pieniężne)

Weksle są wystawiane zwykle z terminem płatności 3 miesiące. Weksle przekazane innemu podmiotowi gospodarczemu są w drodze indosu ewidencjonowane na koncie pozabilansowym , które służy do ewidencji naszych zobowiązań abyśmy nie zapomnieli że mamy za ten weksel zapłacić. Konto to nazywa się zobowiązania z tytułu weksli. Po stronie Ma ewidencjuje się wartość oddanych weksli do dyskonta lub indosowanych.

Biorąc pod uwagę czas papiery wartościowe dzielimy na krótko i długoterminowe. Podstawowym wyróżnikiem określającym do której grupy należy je zaewidencjonować jest ich przeznaczenie a więc określenie czy mają charakter handlowy czy są zakupywane z zamiarem przejęcia kontroli nad drugim podmiotem gosp. Zwykle w tym drugim przypadku zaliczamy je do długoterminowych. Do krótkoterminowych zaliczamy: obligacje, bony skarbowe, akcje.

Obligacje są papierami wartościowymi o charakterze dłużnym tzn. że jeżeli mamy określić ich miejsce w bilansie to firma emitująca obligacje umieszcza je po stronie pasywów w zobowiązaniach. Obligacja jest to papier wartościowy w którym emitent potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji w określonym z góry terminie wraz z należnymi odsetkami. Obligacje mogą być jednoroczne, dwu lub trzy letnie. Obligacje 1-roczne są indeksowane stopą inflacji, natomiast w tych dłuższych odsetki są wypłacane co 3 miesiące.

Akcja jest papierem wartościowym stwierdzającym bezwarunkowe uczestnictwo jej właściciela w kapitale spółki. Uprawnia do udziału w zyskach w formie dywidendy oraz do majątku spółki w razie jej likwidacji. Każda akcja posiada 3 ceny:

-wartość nominalna , określona w świadectwie depozytowym lub też występuje na akcji w przypadku akcji imiennych

-cenę emisyjną, cena oferowana nabywcom akcji

-cenę bieżącą (rynkową), cena ukształtowana pod wpływem popytu i podaży na giełdzie.

Bony skarbowe, stanowią instrument umożliwiający zaciągnięcie przez Skarb Państwa krótkoterminowego kredytu na finansowanie długu publicznego. To poprzez nie Skarb Państwa zaciąga od społeczeństwa, firm kredyt na sfinansowanie deficytu publicznego. Termin ich wykupu określony jest w tygodniach. Sprzedaż dokonywana jest z dyskontem w formie przetargów bądź sprzedaży aukcyjnej. W sprzedaży pośredniczy NBP. Nabywamy je także w obrocie maklerskim.

Dt Krótkoterminowe papiery wartościowe Ct

Dt Pozostałe rozrachunki Ct Dt Koszty finansowe Ct

5000 1a 2a 3000

Dt Środki pieniężne Ct Dt Rachunek bankowy Ct

6000 1b 3800

Pozostałe przychody finansowe 2b

3800

moment zainkasowania należności w cenie sprzedaży

1a- zakup bonów skarbowych, obligacji, akcji na subskrypcje (zapisy) według ceny nabycia 5000

1b- gotówkowy zakup lub na podstawie polecenia przelewu według ceny nabycia 6000

2a- sprzedaż krótkoterminowych papierów wartościowych w cenie nabycia 3000

2b- sprzedaż krótkoterminowych papierów wartościowych według ceny sprzedaży 3800

RozrachunkiMiędzy poszczególnymi podmiotami gospodarczymi ciągle zawierane są umowy. Moment zakupu nie zawsze pokrywa się z momentem zapłaty i stąd powstają należności i zobowiązania.

Należności- powstają w związku ze sprzedażą dóbr i usług i poprzedzają wpływ środków do kasy bądź na rachunek bieżący.

Zobowiązania- wynikają z zawartych umów zakupu składników majątkowych i poprzedzają zwykle wydatek środków pieniężnych z kasy bądź rachunku bieżącego.

Ogół zobowiązań i należności wraz z przebiegiem ich rozliczeń nazywamy rozrachunkami.

Podział rozrachunków uwzględniający kryterium podmiotowe:

I Rozrachunki z odbiorcami

II rozrachunki z dostawcami

III rozrachunki publiczno- prawne

100

100

100

---