Anna Kamieńska - ur. 12 kwietnia 1920 r. w Krasnymstawie (woj. lubelskie), zmarła 10 maja 1986 r. w Warszawie.Pracowała jako redaktor w pismach: „Wieś”, „Nowa Kultura”, „Twórczość”. Debiut Wychowanie [Wiersze]. Warszawa: KiW 1949.

Aleksander Wilkoń Poezja Anny Kamieńskiej, W: Debiuty poetyckie 1944 -1960

I

Anna Kamieńska jest znakomitą tłumaczką słowiańskiej poezji ludowej, publicystką i krytykiem poezji, autorką tomu opowiadań, pisze utwory dla dzieci. Poezja stanowi jednak główną dziedzinę jej twórczości o czym świadczy ilość wydanych tomików - 9.

Wiersze Kamieńskiej nie prezentują jednorodnego materiału: wewnętrzny układ elementów poetyckich tworzy nierzadko siatkę napięć, kontrastowe zderzenie stanowią istotny składnik struktury niejednego wiersza.

Wcielenia poetyckie Kamieńskiej:

1. Poezja „otwierająca wszechświat”, utrzymana w stylu patetyczno - dyskursywnym.

Cechy:

• dowodzenie

• skłonność do posługiwania się pojęciami abstrakcyjności

• przekazywanie treści pozajednostkowej, służącej często dydaktycznym zamierzeniom

2. Poezja spraw intymnych, konkretnych

• nawiązuje do liryki opisowej

• ilustruje sensualny obraz świata

Trzy okresy twórczości Kamieńskiej:

1. lata 1945 - 1949

2. okres realizmu socjalistycznego, przedłużony wierszami rozrachunkowymi

3. okres prawdziwego przełomu (nowego debiutu), który zarysował się najsilniej w tomiku W oku ptaka (1960)

Utwory sprzed 1950 roku:

• przedstawiają autentyczniejszy portret poetycki, ambitniejsze poszukiwania

• zamyślenia nad doświadczeniami przeszłości , akcenty pesymizmu

• próby otrząśnięcia się z urazów okupacyjnych, znalezienia swojego miejsca w rzeczywistości

• w zakresie środków poetyckich widać wpływ poezji poawangardowej, dążenie do odpoetycznienia, przejawiające się , m.in. w nawiązaniu do potocznych struktur wypowiedzi, czy w ograniczeniu metaforyki

• motyw narodzin i macierzyństwa ( Kwiaty i owoce, Genezis)

• ekspresyjne, ruchowe czasowniki

• słownictwo silnie nacechowane pod względem zabarwienia, odnoszące się do sfery biologii ( „ krwawe wątrobiane głębie”, powieki oblane posoką”)

Ogólne właściwości liryki Kamieńskiej, tworzące trwałą tradycję:

• brak ironii, nadrealistycznej fantastyki i groteski

• tworzenie symbolicznych obrazów przy równoczesnym dążeniu do zrównania znaku z rzeczą

• silne związki z poezja i kulturą starożytną, a przede wszystkim z poezją ludową

• kontrast ( zderzenie pojęć abstrakcyjnych z konkretnymi, metafor i symboli z opisem nie zmetaforyzowanym)

• dążenie do narzucenia wierszowi rygorów kompozycyjnych, zwartości i kondensacji całej wypowiedzi

II

Głównym motywem utworów poetki jest śmierć. Śmierć obdarta ze swojego dostojeństwa, nie będąca klasycznym „kresem wędrówki”. Brak u niej przemilczeń stonowania opisów, umiaru. Tam, gdzie pada akcent na treści psychiczne (np. w trenach poświęconych śmierci matki) tam wszystkie wspomniane przymioty występują.

Z motywem śmierci związany jest też drugi ważny motyw w twórczości poetki. jest to motyw urodzin, macierzyństwa, ciąży. Zazwyczaj narodziny- śmierć tworzyły antytezę. Niektóre wiersze poetki zbijają jednak ten powielany pogląd. Narodziny są tu jakby początkiem oddania się władzy śmierci, która z tym momentem zaczyna sprawować swoje „opiekuńcze” funkcje.

Jaśniejszy motyw poezji Kamieńskiej wiąże się z jej filozofią przyrody. Poetka próbuje odbudować pierwotną łączność podmiotu ze światem przyrody, traktując rzeczy i zjawiska tak, jak gdyby były one psychicznymi substancjami.

Jedność z przyrodą jest jednością w cierpieniu i trwodze, które stanowią nie tylko istotę ludzkiej egzystencji, ale wszelkiego istnienia.

2

---