PRZYCZYNY I SKUTKI WYBUCHU I WOJNY ŚWIATOWEJ


,,PRZYCZYNY I SKUTKI WYBUCHU I WOJNY ŚWIATOWEJ''

Na przełomie XIX i XX wieku w Europie istniały dwa ugrupowania polityczne : trójprzymierze (Niemcy , Austro-Węgry i Włochy ) oraz blok francusko-rosyjski.Powodem powstania tych obozów były głównie sprzeczności francusko-niemieckie , które dotyczyły kwestii związanych z zakończeniem wojny 1870-1871 i upokarzającego traktatu pokojowego .W wyniku tej wojny pozycja Niemiec stała się bardzo mocna w Europie i powoli zaczęła zagrażać dominującej roli Francji a w wyniku rozwoju przemysłowemu i budowie floty wojennej także Wielkiej Brytanii.Wzajemna współpraca Niemiec , Austro-Węgier i Włoch stawała się powoli zagrożeniem dla uznanych potęg europejskich : Francji , Wielkiej Brytanii i Rosji.U schyłku XIX wieku tylko jedno państwo miało więcej wspólnych niż sprzecznych interesów z Francją , była to Rosja.Zarówno Francja jak i Rosja były zagrożone przez trójprzymierze.

Francja ze względu na problem Alzacji i Lotaryngii oraz rywalizację gospodarczą Niemiec , Rosja zaś czuła się zagrożona przez dążenie do panowania na Bałkanach Austro-Węgier.W tym czasie Wielka Brytania starała się zachować neutralność wykorzystując wzajemną rywalizację obu ugrupowań.

Taka polityka była korzystna ze względu na chęć osłabienia rywalizujących ze sobą państw z którymi Anglię dzieliły sprzeczne interesy ekonomiczno -kolonialne .Największe były z Francją , które dotyczyły ekspansji kolonialnej obu krajów na Dalekim Wschodzie i w Afryce.Wiele spraw spornych istniało również między Anglią a Rosją a dotyczyły wpływów na Dalekim i Środkowym Wschodzie, co czyniło trudności w nawiązaniu wzajemnych dobrych stosun-

ków.Tak więc wspólne interesy Francji i Rosji skłaniały Anglię do poczucia zagrożenia swoich interesów ze strony obu tych państw.W takiej sytuacji Anglia aby umknąć rywalizacji z Niemcami oraz wzmocnić swoją pozycję wobec Francji i Rosji pragnęła porozumienia z Niemcami i ustalenia podziału strefy wpływów w Europie i Maroku.Jednak do tego nie doszło.Coraz większe sprzeczności pomiędzy Anglią i Niemcami w sprawie kolonialnej w której Niemcy pragnęły odgrywać dominującą lub równą rolę jak Anglia.Spory dotyczyły szczególnie Bliskiego Wschodu , gdzie polityka niemiecka zagrażała Indiom i strefie Kanału Sueskiego oraz chęciom Niemiec do większego udziały w podziale kolonii w Afryce a przede wszystkim zwiększonymi zbrojeniami morskimi Niemiec , które powoli zaczęły zagrażać dominującej roli Anglii na morzu.W takiej zmieniającej się sytuacji Anglia zmieniła swoją politykę uważając , że Niemcy są największym zagrożeniem dla brytyjskiego panowania na świecie.8 kwietnia 1904 roku został podpisany między Francją a Wielką Brytanią układ znany pod nazwą,, entente cordiale '' w którym obie strony porozumiały się co do spraw spornych w ich polityce kolonialnych na terenie Azji i Afryki .

Układ ten dawał Wielkiej Brytanii wolną rękę w Egipcie zaś Francji w Maroku.

Choć w układzie nie wspominano ani słowem o Niemczech było wiadome, że jest on antyniemiecki.Popierając Francję w Maroku Anglia wypowiedziała się przeciw Niemcom, które także chciały przekształcić Maroko w swoją kolonię. W zawarciu tego układu zaintersowane były oba kraje.Francja potrzebowała poparcia brytyjskiego dla umocnienia się w Maroku oraz w sprawie Alzacji i Lotaryngii, które to Niemcy zagarnęły w wojnie 1870-1871.

Anglia natomiast zyskiwała we Francji poważnego sprzymierzeńca wobec niemieckich intensywnych zbrojeń morskich i lądowych oraz ekspansji kapitału niemieckiego w krajach kolonialnych i zacofanych. Układ ten był też korzystny dla Anglii,bo poprzez układ francusko-rosyjski z 1892 roku zbliżał ją do Rosji , która jako państwo graniczące z Niemcami od wschodu odgrywała ważną rolę strategiczną . Także bliższa współpraca gospodarcza ułatwiała Anglii i Francji walkę konkurencyjną z kapitałem i handlem niemieckim w koloniach oraz krajach zależnych. W ten sposób w 1907 roku po podpisaniu układu brytyjsko-rosyjskiego ukształtowały się w Europie dwa przeciwstawne sobie bloki państw,

które powstały w wyniku walki o strefy wpływów politycznych , ekonomicz-

nych i terytorialnych ( Trójprzymierze -obejmujące Niemcy , Austro-Węgry i Włochy oraz Trójporozumienie - Wielka Brytania , Francja i Rosja ).Narasta-

jące konflikty w każdej chwili groziły wojną . Rozpoczął się wyścig zbrojeń i bezwzględna rywalizacja o panowanie nad światem.Anglia i Niemcy rozpoczęły

budowę nowoczesnych okrętów liniowych szykując się do walnej rozgrywki o panowanie na morzu . W 1913 roku Niemcy zwiększyły swoją armię lądową do 820 tysięcy żołnierzy,Austro- Węgry do 160 tysięcy żołnierzy, Francja do 750 tysięcy żołnierzy a Rosja do 2700 tysięcy żołnierzy. Inne kraje także podjęły podobne kroki i świat przygotowywał się do wojny. W czerwcu 1914 roku został zamordowany w Sarajewie austriacki następca tronu arcyksiążę Franciszek Ferdynand. Zamach został przeprowadzony przez tajną organizację serbską. Austro-Węgry po konsultacjach z Niemcami postanowiły wykorzystać ten moment w celu rozprawienia się z Serbią i zdobycia dominującej pozycji na Bałkanach. Rząd austriacki wystosował notę - ultimatum do Serbii, której

realizacja naruszała suwerenność tego kraju co Serbia odrzuciła . Austro -Węgry uznały to za wystarczający powód do zerwania rokowań i w dniu 28 lipca 1914 roku wypowiedziały Serbii wojnę, której sojusznikiem była Rosja.

To spowodowało lawinowe wypowiedzenie wojny przez kraje sojusznicze obu ugrupowań (Trójprzymierze, Trójporozumienie) i ich sojuszników.W ten sposób doszło do wybuchu pierwszej wojny światowej.

Wojna trwała ponad cztery lata.W trakcie jej trwania zmieniały się jej losy i sojusze pomiędzy walczącymi krajami. W 1917 roku Rosja wycofała się

z wojny w wyniku Rewolucji Październikowej, gdy na żądanie mas pracujących

i trudnej sytuacji społeczno - ekonomicznej bolszewicy ogłosili wycofanie z wojny podpisując separatystyczny pokój z Niemcami. W tym samym czasie tj.

1917 roku po stronie Trójporozumienia przystąpiły do wojny Stany Zjednoczo-

ne Ameryki Północnej a Włochy zmieniły sojusz przechodząc na stronę Trójporozumienia.Pod koniec wojny w wyniku ogromnych obciążeń gospodar-

czych i trudnej sytuacji ludności w Niemczech i w Austro - Węgrzech doszło do

rewolucji, które obaliły władzę cesarzy i przyspieszyły zakończenie wojny, która i tak zmierzała do zwycięstwa państw Trójporozumienia a klęski Trójprzy-

mierza.Powodem była przygniatająca przewaga potęcjału ekonomicznego, finansowego i ludnościowego po stronie Trójporozumienia. 11 listopada 1918

roku doszło, w lasku Compiegne pod Paryżem, do podpisania aktu kapitulacji .

Niemcy i ich sojusznicy zostały zobowiązane do opuszczenia okupowanych terenów Francji, Belgii, Luksemburga i innych krajów oraz lewego brzegu Renu, ale jednocześnie do pozostawienia swych wojsk na froncie wschodnim

jako zapory przed rozszerzaniem się wpływów rewolucji rosyjskiej . Ponadto

Niemcy w wyniku Traktatu Wersalskiego miały wydać zwycięzcom prawie całą

flotę wojenną i lotnictwo , ciężkie , nowoczesne uzbrojenie oraz sprzęt komuni-

kacyjny. Niemcy musiały także oddać wszystkie kolonie krajom zwycięskim a

Alzację i Lotaryngię Francji, Zagłębie Węglowe Saary oddano pod kontrolę

Polityczną zwycięzców a o jego dalszym losie miał zadecydować plebiscyt.

W Niemczech zniesiono obowiązkową służbę wojskową a stan armii ograniczo-

no do 100 tysięcy . Ponadto w ciągu trzydziestu lat Niemcy miały zapłacić

kontrybucję w wysokości 132 mld marek w złocie ( 31 ,5 mld dolarów ) .

Pierwsza wojna światowa zmieniła oblicze świata. W jej trakcie zastoso-

wano nowy sposób walki , wojna pozycyjna ( okopy ) oraz zastosowano nowe

rodzaje broni zagłady takie jak : czołgi , samoloty , okręty podwodne , karabiny maszynowe , hydroplany oraz broń chemiczną - gazy trujące . W trakcie działań wojennych poległo około 10 mln osób oraz wojna pozostawiła po sobie miliony rannych i inwalidów a wielu ludzi zginęło w wyniku epidemii i głodu.Wojna

zrujnowała gospodarkę przemysłową i rolną większości krajów a najbardziej

jej skutki odczuła klasa robotnicza - ogromne bezrobocie po wojnie - zamyka-

nie zakładów zbrojeniowych , które przestały być potrzebne oraz chłopstwo -

zniszczenie i dewastacja terenów rolnych .Wojna zachwiała równowagę finansową krajów świata. Głównym ich wierzycielem stały się Stany Zjednoczone, które w trakcie wojny pomagały Wielkiej Brytanii, Francji i ich

sojusznikom .Stany Zjednoczone jako jeden z nielicznych biorących udział nie

doznał zniszczeń a wręcz przeciwnie gospodarka jego pracowała pełną parą

na potrzeby wojny bogacąc się . To doprowadziło do tego, że Stany Zjednoczone stały się główną potęgą gospodarczą i ekonomiczną oraz polityczną na świecie osłabiając rolę Anglii i Francji.Wojna doprowadziła do

nowego podziału świata między największe mocarstwa oraz zmieniła się mapa

świata. W wyniku rozpadu Cesarstwa Niemieckiego i Cesarstwa Austro- Węgier i rewolucji w Rosji powstały nowe państwa: Polska, Czechosłowacja,

Węgry, Łotwa, Litwa, Estonia i SHS - Zjednoczone Królestwo Serbów Chorwatów i Słoweńców oraz wiele państw zmieniło swoje granice. Świat zmienił się jeszcze bardziej poprzez powstanie pierwszego państwa socjalistycznego - ZSRR, które stało się zagrożeniem ideowym dla kapitalistów i państw zachodnich. Innym ważnym skutkiem pierwszej wojny światowej było powołanie do życia organizacji, która miała za zadanie działać tak by nie dopuścić już nigdy do tak straszliwej wojny - Liga Narodów (której statut podpisały 44 kraje). Jednakże wojna nie rozwiązała istniejących sprzeczności państw europejskich, przeciwnie - zaostrzyła je stwarzając nowe źródła antagonizmów wynikających z pokonania jednej grupy państw przez inne, co w nie długim czasie miało doprowadzić do nowej jeszcze krwawszej i okrutnej wojny.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przyczyny wybuchu I wojny światowej
PRZYCZYNY WYBUCH I WOJNY ŚWIATOWEJ, H I S T O R I A-OK. 350 ciekawych plików z przeszłości !!!
2) Skutki ll wojny światowej
SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ, SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ
SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ, SKUTKI II WOJNY ŚWIATOWEJ
Skutki II wojny światowej
Skutki pierwszej wojny światowej, Dokumenty(3)
2) Skutki ll wojny światowej
Tuż przed wybuchem I Wojny Światowej grupa europejskich badaczy wyruszyła do Jeruzalem, W ஜ DZIEJE Z
Europa i świat od wybuchu I wojny światowej do początku lat
Co zostało nam po okupantach społeczne skutki II wojny światowej docx
Na granicy epok O literackich dyskursach lat 1914 1918 w stulecie wybuchu I wojny swiatowej
2) Skutki ll wojny światowej
przyczyny wybuchu, przebieg i skutki i wojny światowej
Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej, Dokumenty tekstowe
Europa, Przyczyny wybuchu II wojny swiatowej, PRZYCZYNY WYBUCHU
1) Przyczyny wybuchu II wojny światowej
1) Przyczyny wybuchu ll wojny światowej
19. Przyczyny wybuchu II wojny swiatowej., 19

więcej podobnych podstron