Program szkolenia szeregowców OSP.

Cel i zakres szkolenia.

Celem szkolenia prowadzonego według niniejszego programu jest przygotowanie strażaków do wykonywania czynności ratowniczo-gaśniczych w ramach pełnienia podstawowych funkcji w zastępie.

Charakterystyka absolwenta.

W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien znać:

• podstawowe prawa i obowiązki strażaka,

• regulaminy obowiązujące w OSP,

• podstawowe zasady bhp podczas działań, którymi dysponuje OSP,

• rodzaje działań gaśniczych,

• zasady regulaminowego rozwinięcia sprzętu z poszczególnych typów samochodów pożarniczych,

• elementy zagrożeń pożarowych i dróg rozwoju pożaru, rodzaje pożarów i sposoby ich gaszenia,

• zachowanie się materiałów, konstrukcji budowlanych w warunkach pożarów.

umieć:

• składać meldunki,

• ubierać alarmowo odzież specjalną i w niej pracować,

• zakładać, konserwować uzbrojenie i odzież specjalną,

• pracować w aparatach izolujących drogi oddechowe,

• posługiwać się podręcznym sprzętem gaśniczym,

• posługiwać się sprzętem burzącym,

• sprawiać linie: ssawną, główną i gaśniczą,

• pracować na stanowiskach gaśniczych w natarciu i obronie,

• obsługiwać linię szybkiego natarcia,

• prowadzić linie główne i gaśnicze w różnych sytuacjach,

• obsługiwać i konserwować armaturę wodną,

• sprawiać drabiny pożarnicze (D 10 W, DN 2,7),

• chodzić po drabinach pożarniczych,

• sprawiać i składać przenośne zbiorniki na wodę,

• lokalizować i obsługiwać hydranty,

• posługiwać się linkami, zwijać linkę w łańcuch pojedynczy, podwójny i pięciozwój,

• alarmowo zwijać sprzęt,

• przeprowadzać rozpoznanie ogniowe i wodne,

• formułować meldunki z rozpoznania,

• ewakuować ludzi, zwierzęta i mienie,

• prowadzić korespondencję radiową,

• porozumiewać się przy pomocy znaków i sygnałów umownych,

• udzielać pierwszej pomocy przedlekarskiej poszkodowanym,

• rozróżniać środki gaśnicze i stosować je do gaszenia poszczególnych grup pożarów,

• prowadzić prace pomocnicze przy akcjach ratowniczych,

• obsługiwać sprzęt ratownictwa technicznego będący w wyposażeniu OSP,

• zabezpieczać teren akcji gaśniczej.

Warunki przyjęcia na szkolenie.

1. Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej.

2. Wiek od 18 lat.

3. Skierowanie na szkolenie od zarządu OSP potwierdzone przez właściwy organ gminy.

4. Orzeczenie lekarskie.

Organizacja szkolenia.

1. Szkolenie trwające nie dłużej niż 6 miesięcy należy organizować w formie przyjętej w danym terenie.

2. Zaleca się następujące formy szkolenia:

• 14-dniowe w jednostce OSP,

• 8-dniowe w jednostce OSP i 6-dniowe w rejonowym ośrodku szkolenia OSP.

Organizatorem szkolenia jest rejonowy ośrodek szkolenia OSP.

Organizatora szkolenia obowiązuje:

• wybór formy organizacyjnej szkolenia,

• zapewnienie wykładowców i instruktorów,

• powołanie kandydatów na szkolenie,

• prowadzenie stosownej dokumentacji.

• Szkolenie należy zakończyć egzaminem. Forma organizacyjna oraz lista wykładowców i instruktorów podlega zatwierdzeniu przez komendanta powiatowego/miejskiego (właściwego dla siedziby ośrodka szkoleniowego).
  
  Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwa ukończenia kursu szeregowych OSP.

Wskazania metodyczne.

1. W procesie realizacji materiału nauczania należy uwzględniać przede wszystkim specyfikę terenu na którym działają jednostki OSP oraz wyposażenie w sprzęt.

2. W realizacji zajęć szkoleniowych należy stosować i racjonalnie łączyć różne metody nauczania.

3. Przy doborze metod nauczania należy brać pod uwagę cel szkolenia, materiał nauczania oraz poziom wykształcenia ogólnego strażaków.

4. W czasie zajęć dydaktycznych należy pobudzać aktywność i samodzielność poznawczą strażaków.

5. Ćwiczenia taktyczne należy prowadzić w różnych obiektach, w rozmaitych warunkach terenowych, w porze dziennej i nocnej z wykorzystaniem tego sprzętu pożarniczego, który jest nieodzowny w prowadzeniu działań ratowniczo-gaśniczych.

6. Ze względu na rozwój techniki pożarniczej dopuszcza się w programie szkolenia 10% korektę tematyki.

7. Maksymalny czas szkolenia w jednym dniu nie powinien przekraczać 8 godzin dydaktycznych.

Tematyka szkolenia

L.p.		T	P	R
1	Organizacja ochotniczych straży pożarnych	1	-	1
2	Służba wewnętrzna	1	-	1
3	Musztra	-	2	2
4	Profilaktyka pożarowa	2	-	2
5	Szkolenie medyczne	1	3	4
6	Podstawowe wymagania bhp	2	-	2
7	Proces spalania a pożar	2	-	2
8	Organizacja w sekcji	1	3	4
9	Zasady i sposoby rozpoznawania sytuacji pożarowej	2	1	3
10	Rozwijanie linii i zajmowanie stanowisk	2	6	8
11	Gaszenie pożarów	2	6	8
12	Ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia	1	3	4
13	Ratownictwo	3	3	6
14	Odzież ochronna, specjalna i uzbrojenie osobiste	-	1	1
15	Środki gaśnicze	2	2	4
16	Podręczny sprzęt gaśniczy	1	1	2
17	Sprzęt burzący	1	-	1
18	Drabiny pożarnicze	1	5	6
19	Węże, armatura wodna, sprzęt do podawania piany, motopompy i autopompy	2	6	8
20	Sprzęt ratowniczy i pomocniczy	2	3	5
21	Samochody pożarnicze	1	2	3
22	Łączność i alarmowanie	-	3	3
	Razem	30	50	80

Uwaga.
Organizator szkolenia może dostosować czas realizacji poszczególnych tematów do specyfiki powiatu.

Zagadnienia szkoleniowe.

1. Organizacja ochotniczych straży pożarnych.
   Zagadnienia:

• Organizacja ochotniczych straży pożarnych.

• Prawa i obowiązki członków ochotniczych straży pożarnych.

• Zadania organów samorządu terytorialnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

• Służba wewnętrzna.
  Zagadnienia:

• Ogólne zasady zależności służbowej obowiązujące w strażach pożarnych, stopnie służbowe i funkcje, wydawanie i wykonywanie rozkazów.

• Noszenie umundurowania, zachowanie się w mundurze.

• Musztra.
  Zagadnienia:

• Wydawanie i wykonywanie komend.

• Musztra pojedynczego strażaka.

• Oddawanie honorów.

• Musztra w szyku.

• Podstawy profilaktyki pożarowej.

• Przyczyny powstawania pożarów:

• nieostrożność osób dorosłych i dzieci,

• wady urządzeń elektrycznych,

• wady urządzeń mechanicznych,

• wady urządzeń ogrzewczych,

• samozapalnie,

• podpalenia.

• Obowiązki właścicieli, użytkowników, zarządców obiektów w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

• Minimalne odległości w zakresie zachowania bezpieczeństwa pod względem pożarowym.

• Podstawowe wiadomości z zakresu bezpieczeństwa pod względem pożarowym w budynkach mieszkalnych i zabudowaniach gospodarczych.

• Szkolenie medyczne.
  Zagadnienia:

• Postępowanie z poszkodowanymi przy: omdleniach, utracie przytomności, zaburzeniach oddychania, zaburzeniach czynności serca, wstrząsach, krwotokach, ranach, oparzeniach termicznych i chemicznych, zatruciach, złamaniach i zwichnięciach, udarach i wstrząsach mózgu, epilepsji, wychłodzeniach, udarach słonecznych i cieplnych oraz porażeniach prądem elektrycznym.

• Podstawowe wymagania bhp.
  Zagadnienia:

• Bhp w czasie ćwiczeń.

• Bhp w czasie działań ratowniczo-gaśniczych.

• Proces spalania a pożar.
  Zagadnienia:

• Istota procesu spalania.

• Materiały palne (stałe, ciekłe, gazowe).

• Grupy pożarów.

• Zjawiska towarzyszące procesowi spalania.

• Określanie materiału spalanego na podstawie barwy płomienia i dymu.

• Strefy oddziaływania cieplnego i zadymienia, przeciwdziałanie i neutralizacja.

• Przebieg i rozwój pożarów wewnętrznych i zewnętrznych.

• Podział materiałów i konstrukcji pod względem możliwości rozprzestrzeniania ognia i ich zachowanie w wysokich temperaturach.

• Organizacja w sekcji.
  Zagadnienia:

• Stan osobowy i funkcje w sekcjach, zadania i czynności funkcyjnych zastępów i sekcji.

• Warianty obsad pojazdów pożarniczych przez sekcje.

• Zasady i sposoby ogłaszania alarmu.

• Zachowanie w czasie alarmu i jazdy do pożaru.

• Rozwinięcia z samochodów pożarniczych, czynności do wykonania, zajmowanie miejsc w samochodach.

• Zasady i sposoby rozpoznawania sytuacji pożarowej.
  Zagadnienia:

• Cel i zadania rozpoznania ogniowego.

• Rozpoznanie wstępne i właściwe.

• Wyposażenie funkcyjnych przy rozpoznaniu.

• Źródła informacji.

• Rozpoznawania zagrożeń ludzi, zwierząt i mienia oraz warunków ewakuacji.

• Rozpoznawanie kierunków rozwoju pożaru.

• Rozpoznawanie zaopatrzenia wodnego, oznakowanie hydrantów i punktów czerpania wody.

• Formułowanie wniosków z rozpoznania ogniowego i wodnego.

• Rozwijanie linii i zajmowanie stanowisk.
  Zagadnienia:

• Podstawowe rodzaje działań bojowych: natarcie i obrona.

• Podstawowe pojęcia: teren pożaru, teren akcji, elementy pożaru, front, tył, oś, skrzydła.

• Pozycje: wodna, ogniowa, wężowa.

• Stanowisko wodne, rozdzielacza i gaśnicze.

• Budowa stanowiska wodnego.

• Rodzaje linii wężowych: główna, gaśnicza i zasilająca.

• Sposoby pokonywania trudności terenowych przy budowie linii wężowych.

• Rodzaje, dobór i skuteczność prądów gaśniczych.

• Systemy podawania wody na duże odległości.

• Rozwinięcia frontalne, oskrzydlające, okrążające i połączone.

• Współdziałanie stanowisk.

• Składanie meldunku z wykonanych działań.

• Zajmowanie stanowisk: na poziomie, powyżej i poniżej poziomu pożaru.

• Stanowisko stałe i ruchome.

• Znaki i sygnały umowne.

• Gaszenie pożarów.
  Zagadnienia:

• Gaszenie pożarów w budynkach: piwnice, piętra, poddasza.

• Gaszenie pożarów stodół i budynków gospodarczych oraz stogów.

• Gaszenie pożarów lasów.

• Gaszenie pożarów budynków użyteczności publicznej.

• Ogólne zasady gaszenia pożarów obiektów przemysłowych.

• Zasady zachowania w warunkach nocnych, różnych warunkach atmosferycznych, zagrożeniach wybuchem, porażeniem, działaniem substancji toksycznych, trujących i materiałów radioaktywnych.

• Zasady zachowania w warunkach zadymienia, sposoby oddymiania.

• Działanie w różnorodnych warunkach terenowych.

• Sposoby zabezpieczenia pogorzelisk i wskazywanie przyczyn powstania pożarów.

• Ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia.
  Zagadnienia:

• Zasady i sposoby prowadzenia ewakuacji ludzi.

• Wykorzystywanie sprzętu pożarniczego do ewakuacji w tym drabin, podnośników, worów, skokochronów itp.

• Sposoby prowadzenia ewakuacji zwierząt.

• Ewakuacja mienia.

• Wykorzystanie linki do samoratowania z pierwszego piętra.

• Ratownictwo.
  Zagadnienia:

• Udział w akcjach przeciwpowodziowych.

• Działania ratownicze podczas katastrof komunikacyjnych, sposoby wydobywania poszkodowanych.

• Działania ratownicze podczas katastrof budowlanych, wyszukiwanie i wydobywanie poszkodowanych, prace zabezpieczające, stemplowanie, szalowanie, klinowanie itp.

• Wykonywanie działań pomocniczych przy wyciekach toksycznych, trujących, niebezpiecznych pożarowo substancji przemysłowych.

• Zabezpieczenie terenu akcji.

• Wykorzystywanie sprzętu ratownictwa technicznego do prowadzenia działań.

• Odzież ochronna, specjalna i uzbrojenie osobiste.
  Zagadnienia:

• Uzbrojenie osobiste.

• Odzież ochronna.

• Ubrania ogniochronne.

• Ubrania i inne elementy odzieży stosowane w ratownictwie technicznym i chemicznym.

• Środki gaśnicze.
  Zagadnienia:

• Podstawowe właściwości gaśnicze wody.

• Prądy wodne: zwarte i rozproszone, ich skuteczność w różnych warunkach.

• Piany gaśnicze. Rodzaje: chemiczna i mechaniczna. Piana ciężka, średnia i lekka.

• Właściwości gaśnicze piany i jej skuteczność gaśnicza.

• Halony i proszki gaśnicze.

• Inne środki gaśnicze.

• Podręczny sprzęt gaśniczy.
  Zagadnienia:

• Hydronetki, gaśnice, agregaty gaśnicze.

• Wyposażenie podręcznego punktu sprzętu gaśniczego.

• Sprzęt burzący.
  Zagadnienia:

• Rodzaje sprzętu.

• Zastosowanie i konserwacja.

• Drabiny pożarnicze.
  Zagadnienia:

• Dane ogólne o drabinach: nasadkowej, wysuwanej.

• Drabiny mechaniczne i podnośniki.

• Sprawianie drabin w różnych warunkach i sytuacjach terenowych, chodzenie po drabinach i sposoby zabezpieczenia się na drabinach.

• Węże, armatura wodna, sprzęt do podawania piany, motopompy i autopompy.
  Zagadnienia:

• Węże: rodzaje, średnice, zastosowanie i konserwacja.

• Armatura: prądownice wodne i pianowe, wytwornice, smoki ssawne, rozdzielacze, zbieracze, łączniki i przełączniki, stojaki hydrantowe, działka, zasysacze i wysysacze, mostki, siodełka, podpinki, linki, klucze itp. Zastosowanie i konserwacja armatury.

• Sprawianie linii wężowych przez pojedynczego strażaka i zastęp.

• Sprawianie linii ssawnych, zwijanie węży.

• Sprawianie przenośnych zbiorników na wodę.

• Pompy: rodzaje, możliwość wykorzystania, eksploatacja.

• Obsługa motopompy pożarniczej: zassanie i podanie wody.

• Podanie piany gaśniczej.

• Sprzęt ratowniczy i pomocniczy.
  Zagadnienia:

• Aparaty powietrzne.

• Linki i aparaty ratownicze.

• Wory i rękawy ewakuacyjne oraz skokochrony.

• Piły do cięcia drewna, betonu i stali.

• Hydrauliczne urządzenia tnąco-rozpierające.

• Windy i wciągarki.

• Poduszki podnoszące.

• Samochody pożarnicze.
  Zagadnienia:

• Samochody gaśnicze.

• Rozmieszczenie sprzętu w samochodach.

• Samochody specjalne i przyczepy.

• Podstawowe możliwości techniczno-taktyczne.

• Łączność i alarmowanie.
  Zagadnienia:

• Środki alarmowe.

• Radiotelefony: rodzaje, zasady pracy oraz obsługa

Program szkolenia dowódców OSP.

Cel i zakres szkolenia.

Celem szkolenia jest przygotowanie strażaków do dowodzenia zastępem i sekcją z umiejętnością dokonywania oceny sytuacji i podejmowania decyzji w różnych sytuacjach ratowniczych, oraz nauczenie organizowania i prowadzenia szkolenia doskonalącego i instruktażowego w OSP.

Charakterystyka absolwenta.

W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien znać:

• strukturę organizacyjną ochrony przeciwpożarowej, statut OSP i obowiązujące regulaminy,

• metody nauczania praktycznego oraz zasady instruowania,

• istotę i funkcję dowodzenia,

• właściwości gaśnicze środków gaśniczych i umieć je wykorzystać,

• zasady zaopatrzenia wodnego,

• budowę i zasady działania sprzętu ochrony dróg oddechowych,

• budowę, zastosowanie i konserwację sprzętu pożarniczego,

• rodzaje i budowę pomp i autopomp pożarniczych,

• budowę i obsługę sprzętu ratowniczego,

• podział, rodzaje, typy powszechnie stosowanych samochodów pożarniczych i ich walory taktyczno-techniczne,

• zasady organizacji łączności radiowej,

• charakterystykę przebiegu procesu palenia i rozwoju pożaru,

• elementy akcji ratowniczej i gaśniczej,

• formy walki z pożarem i ich zastosowanie w różnych sytuacjach,

• zasady podejmowania decyzji i wydawania rozkazów,

• zasady udziału w akcjach ratownictwa technicznego, chemicznego i kologicznego,

• elementy meldunku o pożarze.

umieć:

• ocenić sytuację pożarową,

• organizować akcję ratowniczo-gaśniczą,

• kierować pracą zastępu, sekcji,

• organizować współdziałanie podczas akcji ratowniczo-gaśniczych,

• organizować ewakuację ludzi, zwierząt i mienia,

• wykorzystywać sprzęt łączności bezprzewodowej,

• udzielać pomocy przedmedycznej,

• zabezpieczyć pogorzelisko,

• prowadzić szkolenie doskonalące w ochotniczej straży pożarnej.

Warunki przyjęcia na szkolenie.

1. Świadectwo ukończenia szkolenia szeregowców OSP.

2. Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej. Komendant powiatowy/miejski PSP może w drodze wyjątku odstąpić od tej zasady.

3. Posiadanie co najmniej 3-letniego stażu członka czynnego OSP.

4. Skierowanie na szkolenie od zarządu OSP, potwierdzone przez właściwy organ gminy.

5. Świadectwo o stanie zdrowia.

Organizacja szkolenia.

Szkolenie należy organizować w następujących formach:

1. Jednorazowy 6-dniowy kurs skoszarowany.

2. Kurs nieskoszarowany prowadzony w dniach dogodnych dla uczestników szkolenia.

3. Organizatorem szkolenia jest komendant powiatowy/miejski PSP. Komendant powiatowy/miejski ustala harmonogram szkolenia.

4. Organizatora szkolenia obowiązuje:

• wybór formy organizacyjnej szkolenia,

• zabezpieczenie wykładowców i instruktorów posiadających minimum podoficerskie wyszkolenie PSP lub specjalistyczne w danej dziedzinie,

• powołanie kandydatów na szkolenie,

• prowadzenie stosownej dokumentacji.

• Szkolenie należy zakończyć egzaminem przed komisją powołaną przez komendanta rejonowego PSP. Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwa ukończenia kursu dowódców OSP.

Wskazania metodyczne.

1. W procesie realizacji materiału nauczania należy uwzględnić potrzeby i warunki danego terenu.

2. W realizacji zajęć szkoleniowych należy racjonalnie łączyć różne metody nauczania.

3. Przy doborze metod nauczania brać pod uwagę cele szkolenia oraz poziom wykształcenia uczestników szkolenia.

4. W celu pobudzenia aktywności uczestników szkolenia należy stawiać problemy teoretyczne i praktyczne oraz zlecać im samodzielną ich realizację.

5. Stosować wszelkie dostępne środki dydaktyczne.

6. Maksymalny czas szkolenia w jednym dniu nie powinien przekraczać 8 godzin dydaktycznych.

7. Każdorazowo wykładowca i instruktor w czasie prowadzenia zajęć uwzględniać musi przyswajanie przez uczestników szkolenia zagadnień bhp w danej tematyce.

Tematyka szkolenia

L.p.		T	P	R
1	Organizacja ochotniczych straży pożarnych	1	-	1
2	Regulaminy i dokumentacja	1	1	2
3	Szkolenie medyczne	1	2	3
4	Bezpieczeństwo i higiena pracy	1	-	1
5	Obowiązki dowódcy	1	2	3
6	Dowodzenie w natarciu i obronie	2	2	4
7	Organizacja łączności dowodzenia i współdziałania	1	1	2
8	Dostarczanie wody do pożaru	1	3	4
9	Dowodzenie sekcją podczas akcji ratowniczej	2	-	2
10	Organizacja ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia	1	2	3
11	Analiza operacyjna miasta i gminy	1	-	1
12	Instalacje komunalne	1	1	2
13	Ratownictwo chemiczne i ekologiczne	2	-	2
14	Walory techniczno-taktyczne sprzętu pożarniczego	1	-	1
15	Aparaty powietrzne	-	3	3
16	Sprzęt ratowniczy	1	2	3
17	Środku gaśnicze i sprzęt do ich podawania	1	1	2
18	Organizacja szkolenia i doskonalenia w OSP	1	-	1
	Razem	20	20	40

Uwaga.
Organizator szkolenia może dostosować czas realizacji poszczególnych tematów do specyfiki powiatu.

Zagadnienia szkoleniowe.

1. Organizacja ochotniczych straży pożarnych.
   Zagadnienia:

• Ustawowe zadania ochotniczych straży pożarnych.

• Statut OSP.

• Uprawnienia i obowiązki członków OSP.

• Regulaminy i dokumentacja.
  Zagadnienia:

• Regulamin służby wewnętrznej i umundurowania.

• Wybrane zagadnienia z ceremoniału pożarniczego.

• Sporządzanie meldunków popożarowych i składanie informacji.

• Prowadzenie dokumentacji obowiązującej dowódcę sekcji.

• Szkolenie medyczne.
  Zagadnienia:

• Zabezpieczenie sanitarne miejsca akcji.

• Ocena stanu poszkodowanego.

• Rodzaje ran i ich opatrywanie.

• Złamania i unieruchamianie.

• Reanimacja osób poszkodowanych.

• Zasady wydobywania i wynoszenia poszkodowanych podczas katastrof komunikacyjnych.

• Bezpieczeństwo i higiena pracy.
  Zagadnienia:

• Bhp dotyczące szkolenia, sprzętu pożarniczego, garaży.

• Warunki bhp podczas ćwiczeń, zawodów sportowo-pożarniczych i akcji ratowniczych.

• Obowiązki dowódcy.
  Zagadnienia:

• Dowodzenie zastępem i sekcją przy wykorzystaniu posiadanego sprzętu.

• Utrzymanie załogi w stałej gotowości bojowej.

• Odpowiedzialność za wykonanie zadań bojowych.

• Dowodzenie w natarciu i obronie.
  Zagadnienia:

• Rozpoznanie i ocena sytuacji pożarowej, podjęcie decyzji i wydanie rozkazu.

• Elementy rozkazu bojowego.

• Kontrolowanie wykonania wydanego rozkazu.

• Dowodzenie zastępem, sekcją działającą samodzielnie.

• Dowodzenie plutonem - ugrupowania bojowe plutonu.

• Zasady organizowania natarcia i obrony.

• Dowodzenie podczas pożarów wewnętrznych i zewnętrznych (z uwzględnieniem specyfiki terenu).

• Odwód taktyczny.

• Organizacja łączności dowodzenia i współdziałania.
  Zagadnienia:

• Ogólna charakterystyka łączności dla potrzeb taktycznych.

• Dostarczanie wody do pożaru.
  Zagadnienia:

• Czynniki wpływające na wielkość zaopatrzenia wodnego.

• Gaszenie pożarów ze zbiorników w samochodach.

• Dostarczanie wody gaśniczej na duże odległości, zasady wyboru jednego z systemów.

• Wykorzystanie sieci hydrantowej.

• Możliwości sekcji w dostarczaniu wody gaśniczej.

• Dowodzenie sekcją podczas akcji ratowniczej.
  Zagadnienia:

• Dowodzenie sekcją podczas klęsk żywiołowych, wypadków komunikacyjnych, zagrożeń chemicznych i ekologicznych, katastrof budowlanych itp.

• Wykorzystanie sprzętu do akcji ratowniczych.

• Określenie możliwości wprowadzenia ludzi i sprzętu na zagrożone obszary.

• Organizacja ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia.
  Zagadnienia:

• Zasady obowiązujące podczas ratowania zwierząt.

• Zasady i sposoby organizowania i ratowania mienia.

• Wybór metod i sposobów ewakuacji w zależności od sytuacji.

• Zasady organizowania ewakuacji.

• Wykorzystanie sprzętu pożarniczego do ewakuacji.

• Sposoby przeciwdziałania panice i organizowanie ewakuacji w różnych warunkach.

• Analiza operacyjna miasta i gminy.
  Zagadnienia:

• Ocena stanu zabudowy miejscowości i gminy, drogi dojazdowe.

• Zagrożenie pożarowe, chemiczne, ekologiczne itp. wynikające z charakteru zabudowy.

• Występowanie obszarów leśnych, ważnych dróg komunikacyjnych, zakładów pracy.

• Zaopatrzenie wodne (sieć wodociągowa, sztuczne i naturalne zbiorniki wodne) miasta i gminy.

• Instalacje komunalne.
  Zagadnienia:

• Zasilanie energetyczne budynków i obiektów, linie energetyczne napowietrzne, zasady awaryjnego odłączania zasilania.

• Sieć gazowa, stacje redukcyjne na terenie miejscowości i gminy, instalacja gazu butlowego, praca w strefie zagrożonej wybuchem.

• Sieć wodociągowa w miejscowości i na terenie gminy.

• Ujęcia i przepompownie, odcinanie zasilania i zwiększanie ciśnienia w sieci.

• Instalacje ściekowe i burzowe.

• Ratownictwo chemiczne i ekologiczne.
  Zagadnienia:

• Rozpoznanie i ocena zagrożenia, oznakowanie środków transportu przewożących materiały niebezpieczne, zabezpieczenie ratowników i osób poszkodowanych.

• Zastępcze sposoby usuwania skutków awarii, likwidacja i ograniczenie skażeń środowiska.

• Walory techniczno-taktyczne sprzętu pożarniczego.
  Zagadnienia:

• Budowa i dane techniczno-taktyczne motopomp i autopomp pożarniczych.

• Efektywne wykorzystanie walorów techniczno-taktycznych samochodów i przyczep pożarniczych.

• Aparaty powietrzne.
  Zagadnienia:

• Budowa, zasady wykorzystania oraz konserwacja aparatów powietrznych i masek.

• Sprzęt ratowniczy.
  Zagadnienia:

• Charakterystyka techniczna i efektywne wykorzystanie pomp do hydraulicznych urządzeń ratowniczych, rozpieraczy, nożyc, rozpieraczy kolumnowych, poduszek podnoszących, pił i innych urządzeń.

• Środki gaśnicze i sprzęt do ich podawania.
  Zagadnienia:

• Właściwości fizykochemiczne i dobór środków gaśniczych.

• Parametry techniczno-taktyczne sprzętu do podawania wody i piany: prądownice, wytwornice, zasysacze, działka, agregaty na pianę lekką.

• Środki pianotwórcze i ich wykorzystanie.

• Organizacja szkolenia i doskonalenia w OSP.
  Zagadnienia:

• Metodyka szkolenia.

• Organizacja ćwiczeń.

• Przygotowanie do zawodów.

• Prowadzenie i udzielanie instruktażu.

Program szkolenia naczelników OSP.

Cel i zakres szkolenia.

Celem szkolenia prowadzonego według niniejszego programu jest przygotowanie strażaków do pełnienia funkcji naczelnika ochotniczej straży pożarnej.
Absolwent winien także wykazać umiejętności koordynacji działań w zakresie ochrony przeciwpożarowej na szczeblu gminy.

Charakterystyka absolwenta.

W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien
znać:

• organizację ochrony przeciwpożarowej w kraju i gminie,

• istotę samorządu terytorialnego i jego zadania,

• zakres kompetencji i funkcjonowanie władz gminy,

• formy współdziałania OSP z organami gminy i jednostkami organizacyjnymi PSP w realizacji zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej,

• zasady gospodarki sprzętem i wyposażeniem będącym w użytkowaniu OSP,

• podstawy prawne, zadania, obowiązki i formy działania OSP i ich związków,

• zasady i formy organizacji uroczystości strażackich,

• czynniki wpływające na zagrożenia pożarowe miejscowości, obiektów, małych zakładów produkcyjno-usługowych, handlowych oraz użyteczności publicznej,

• podstawowe przepisy przeciwpożarowe obowiązujące w budynkach, małych zakładach produkcyjno-usługowych, handlowych i użyteczności publicznej,

• formy i metody nadzoru prewencyjnego na terenie miejscowości,

• zasady sporządzania analizy stanu ochrony przeciwpożarowej,

• zasady dowodzenia i funkcje stanowisk kierowania,

• zadania sekcji specjalnych,

• cele i zasady prowadzenia dochodzeń pożarowych,

• zasady organizacji łączności i alarmowania na terenie gminy oraz na terenie akcji ratowniczej,

• zasady prowadzenia inspekcji gotowości bojowej,

• zasady organizacji i prowadzenia ćwiczeń pożarniczych,

• zasady organizacji i prowadzenia zawodów sportowo-pożarniczych dla ochotniczych straży pożarnych,

• zasady udziału ochotniczych straży pożarnych w realizacji zadań na rzecz obrony cywilnej

umieć:

• wydać stosowne komendy i przeprowadzić uroczysty apel,

• sporządzić protokół (notatkę) z kontroli stanu bezpieczeństwa pod względem pożarowym,

• sporządzić analizę stanu ochrony przeciwpożarowej miejscowości i gminy,

• zorganizować łączność dowodzenia i współdziałania na szczeblu plutonu oraz sporządzić schemat łączności dla trzech sekcji,

• sporządzić protokół z inspekcji gotowości bojowej,

• sporządzić dokumentację ćwiczeń taktyczno-bojowych na obiekcie.

Warunki przyjęcia na szkolenie.

1. Ukończenie kursu dowódców OSP.

2. Pełnienie funkcji naczelnika OSP lub zastępcy.

3. Skierowanie na kurs od zarządu OSP, potwierdzone przez właściwy organ gminy.

Organizacja szkolenia.

1. Szkolenie należy organizować w następujących formach:

• jednorazowego trzydniowego kursu stacjonarnego,

• kursu prowadzonego w dniach dogodnych dla uczestników szkolenia.

• Organizatorem szkolenia jest komendant powiatowy/miejski PSP.

• Organizatora szkolenia obowiązuje:

• wybór formy organizacyjnej szkolenia,

• zapewnienie wykładowców i instruktorów spośród kadry aspirantów i oficerów PSP,

• prowadzenie stosownej dokumentacji.

• Szkolenie należy zakończyć egzaminem przed komisją powołaną przez komendanta powiatowego/miejskiego. Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwa ukończenia kursu naczelników OSP.

Wskazania metodyczne.

1. W procesie realizacji programu nauczania należy nawiązywać do potrzeb i warunków środowiska, z którego wywodzą się strażacy.

2. W realizacji zajęć szkoleniowych należy stosować i racjonalnie łączyć różne metody nauczania.

3. Przy doborze metody nauczania należy brać pod uwagę cel szkolenia, materiał nauczania oraz poziom wykształcenia ogólnego strażaków.

4. W czasie zajęć dydaktycznych należy stosować środki dydaktyczne.

5. W celu wywołania aktywności strażaków należy stawiać im teoretyczne i praktyczne problemy do rozwiązania oraz zlecać samodzielne wykonanie określonych prac i czynności.

Tematyka szkolenia

L.p.		T	P	R
1	Organizacja ochrony przeciwpożarowej	2	-	2
2	Współdziałanie OSP z organami samorządu terytorialnego i jednostkami PSP	2	-	2
3	Podstawowe założenia Statutu Związku OSP	1	-	1
4	Sprawowanie funkcji naczelnika OSP	1	-	1
5	Ceremoniał pożarniczy	-	2	2
6	Dowodzenie akcjami ratowniczo-gaśniczymi	2	-	2
7	Organizacja łączności	1	1	2
8	Organizacja ćwiczeń pożarniczych oraz inspekcja gotowości bojowej	1	1	2
9	Organizacja zawodów sportowo-pożarniczych	1	-	1
10	Udział OSP w realizacji zadań na rzecz obrony cywilnej	1	-	1
11	Elementy zagrożenia pożarowego	1	-	1
12	Podstawowe wymagania bezpieczeństwa pod względem pożarowym	2	-	2
13	Działalność prewencyjna na terenie miejscowości i gminy	1	1	2
14	Analiza stanu ochrony przeciwpożarowej	-	2	2
15	Zasady współdziałania w ramach zintegrowanego systemu ratowniczego	-	2	2
	Razem	17	7	24

Zagadnienia szkoleniowe.

1. Organizacja ochrony przeciwpożarowej.
   Zagadnienia:

• Założenia ustawy z dnia 24.08.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

• Zapobieganie pożarom, klęskom żywiołowym i innym miejscowym zdarzeniom.

• Nadzór nad ochroną przeciwpożarową.

• Jednostki ochrony przeciwpożarowej.

• Organizacja jednostek ratowniczych.

• Krajowy system ratowniczy.

• Działania ratownicze.

• Uprawnienia pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej i członków OSP.

• Świadczenia rzeczowe i finansowe.

• Organizacja i zadania PSP.

• Korpusy i stopnie w PSP.

• Współdziałanie OSP z organami samorządu terytorialnego i jednostkami PSP.
  Zagadnienia:

• Istota samorządu terytorialnego.

• Organizacja: zakres działania i zadania gminy (własne i zlecone).

• Władze gminy.

• Przepisy gminne, zarządzenia porządkowe, decyzje indywidualne - prawne formy działania.

• Jednostki pomocnicze: stołeczne oraz dzielnice miejskie i osiedla - zadania i uprawnienia.

• Mienie komunalne - istota, formy nabywania i gospodarowanie.

• Komunalna gospodarka finansowa - budżet gminy, dochody i wydatki oraz dysponowanie.

• Związki i porozumienia komunalne - cel tworzenia, statut, zadania.

• Sejmik samorządowy - zadania, skład, formy działania.

• Rola stowarzyszeń w systemie samorządu terytorialnego.

• Formy współdziałania OSP z organami gminy.

• Rola OSP w realizacji zadań własnych gminy w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

• Współpraca OSP z władzami gminy w zakresie zapewnienia warunków oraz pokrywanie kosztów utrzymywania, wyposażenie i gotowości bojowej tych jednostek.

• Gospodarka sprzętem i wyposażeniem OSP.

• Współpraca naczelnika OSP z jednostkami PSP.

• Podstawowe założenia Statutu Związku OSP.
  Zagadnienia:

• Podstawy prawne.

• Zadania Związku i formy ich realizacji.

• Władze naczelne.

• Władze gminne związku.

• Ochotnicze straże pożarne (zadania i formy realizacji).

• Członkowie OSP.

• Władze OSP.

• Fundusze OSP.

• Sprawowanie funkcji naczelnika OSP.
  Zagadnienia:

• Zadania naczelnika OSP.

• Dokumentacja jednostki OSP.

• Organizacja zebrań i szkoleń członków OSP.

• Organizacja zebrań i szkoleń członków OSP.

• Technika sporządzania pism, sprawozdań, wystąpień okolicznościowych.

• Współpraca z zarządem OSP i terenowymi organizacjami.

• Propaganda przeciwpożarowa.

• Praca OSP z młodzieżą.

• Ceremoniał pożarniczy.
  Zagadnienia:

• Podstawowe pojęcia: pododdziały, kompania honorowa, poczet flagowy, poczet sztandarowy.

• Ustawienie pododdziałów do uroczystego apelu.

• Wyprowadzenie sztandaru i flagi.

• Raport.

• Podniesienie na maszt flagi państwowej.

• Defilada.

• Odprowadzenie sztandaru.

• Dowodzenie akcjami ratowniczo-gaśniczymi.
  Zagadnienia:

• Mechanizm podejmowania decyzji.

• Stanowisko dowodzenia.

• Stanowisko kierowania.

• Wykorzystanie sekcji specjalnych.

• Dowodzenie akcją w utrudnionych warunkach.

• Dochodzenie pożarowe.

• Organizacja łączności.
  Zagadnienia:

• Organizacja łączności i alarmowania w gminie.

• Organizacja łączności na terenie akcji ratowniczej.

• Sporządzanie schematów łączności na szczeblu plutonu.

• Organizacja ćwiczeń pożarniczych oraz inspekcji gotowości bojowej.
  Zagadnienia:

• Cel i zakres ćwiczeń taktyczno-bojowych.

• Przygotowanie i przebieg ćwiczeń taktyczno-bojowych.

• Omówienie sposobu wykonania zadań.

• Dokumentacja ćwiczeń taktyczno-bojowych.

• Organizacja i prowadzenie ćwiczeń pokazowych w obsłudze sprzętu pożarniczego.

• Cel i zakres inspekcji gotowości bojowej.

• Punktacja.

• Dokumentacja z inspekcji.

• Formy i metody dokonywania analiz i ocen inspekcji gotowości bojowej.

• Organizacja zawodów sportowo-pożarniczych.
  Zagadnienia:

• Regulamin zawodów sportowo-pożarniczych dla ochotniczych straży pożarnych (podział na grupy, konkurencje, wymagany sprzęt, punktacja).

• Zasady organizowania i sposób przeprowadzania zawodów.

• Wyznaczanie torów i ustawianie przeszkód.

• Praca zespołu sędziowskiego.

• Wymagana dokumentacja.

• Udział OSP w realizacji zadań na rzecz obrony cywilnej.
  Zagadnienia:

• Rola i zadania OC w gminie.

• Siły ratownicze OC i ich struktura.

• Zasady organizacji zadań prowadzonych przez siły ratownicze OC.

• Zadania realizowane przez OSP na rzecz OC.

• Wyposażenie specjalistyczne OSP niezbędne do realizacji zadań ratowniczych na rzecz OC.

• Elementy zagrożenia pożarowego.
  Zagadnienia:

• Zagrożenia pożarowe (konstrukcja i lokalizacja obiektów, stan środków łączności i alarmowania, zaopatrzenie wodne, drogi dojazdowe itp.).

• Charakterystyczne elementy zagrożenia zakładów produkcyjnych, handlowych, usługowych, użyteczności publicznej.

• Podstawowe wymagania bezpieczeństwa pod względem pożarowym.
  Zagadnienia:

• Podstawowe przepisy w zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego budynków i gospodarstw rolnych.

• Wymagania przeciwpożarowe dla małych zakładów produkcyjnych.

• Zabezpieczenie przeciwpożarowe obiektów handlowych i usługowych.

• Charakterystyczne wymagania dla placówek użyteczności publicznej.

• Wyposażenie w sprzęt gaśniczy indywidualnych gospodarstw rolnych, małych zakładów i placówek usługowo-handlowych.

• Działalność prewencyjna na terenie miejscowości i gminy.
  Zagadnienia:

• Zadania wójta w zakresie stanu ochrony przeciwpożarowej.

• Zadania ochotniczych straży pożarnych w dziedzinie działalności prewencyjnej.

• Organizacja kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej w indywidualnych gospodarstwach rolnych i jednostkach handlowo-usługowych.

• Sporządzanie dokumentacji z kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej.

• Prowadzenie działalności propagandowo-uświadamiającej w środowisku.

• Analiza stanu ochrony przeciwpożarowej.
  Zagadnienia:

• Analiza sytuacji pożarowej.

• Charakterystyka zagrożenia pożarowego.

• Operacyjne zabezpieczenie terenu działania.

• Precyzowanie wniosków.

• Formy sporządzania analizy stanu ochrony przeciwpożarowej.

• Zasady współdziałania w ramach zintegrowanego systemu ratowniczego.
  Zagadnienia:

• Służby włączone w system, plany i uzgodnienia.

• Alarmowanie i powiadamianie potrzebnych służb ratowniczych.

• Kompetencje i zakres działania OSP, zasady kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej biorących udział w działaniach ratowniczych.

Program szkolenia operatorów sprzętu OSP.

Cel i zakres szkolenia.

Celem szkolenie prowadzonego według niniejszego programu jest przygotowanie strażaków do roli operatora sprzętu w OSP, do obsługi samochodów pożarniczych, urządzeń z silnikami spalinowymi stanowiących wyposażenie OSP oraz do konserwacji i drobnych napraw mających na celu utrzymanie pełnej sprawności tego sprzętu.

Charakterystyka absolwenta.

W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien znać:

• zasady poruszania się po drogach pojazdami uprzywilejowanymi,

• zadania operatora w sekcji,

• rodzaje samochodów pożarniczych i ich parametry techniczno-taktyczne,

• budowę i zasady eksploatacji sprzętu silnikowego w OSP,

• zasady działania pomp pożarniczych i urządzeń zasysających,

• właściwości gaśnicze wody i piany oraz ich zastosowanie,

• zastosowanie i bieżącą konserwację radiotelefonów.

umieć:

• eksploatować motopompy, autopompy, samochody pożarnicze i sprzęt ratowniczy,

• podawać wodę i pianę w różnych warunkach i przy wykorzystaniu różnych punktów czerpania wody,

• podawać wodę na duże odległości,

• konserwować i utrzymywać w sprawności technicznej sprzęt silnikowy będący na wyposażeniu OSP,

• określać występujące usterki w pracy motopomp i autopomp oraz dokonywać napraw bieżących,

• wykonywać obsługi okresowe samochodów pożarniczych,

• prowadzić obowiązującą dokumentację sprzętu silnikowego,

• dokonywać rozliczeń paliwa.

Warunki przyjęcia na szkolenie.

1. Wykształcenie ogólne zawodowe o profilu technicznym.

2. Posiadanie prawa jazdy kategorii odpowiedniej do pojazdu eksploatowanego w macierzystej jednostce.

3. Świadectwo ukończenia kursu podstawowego szeregowców OSP.

4. Skierowanie na kurs od zarządu OSP, potwierdzenie przez właściwy organ gminy.

5. Świadectwo o stanie zdrowia lub zaświadczenie o zdolności do odbycia kursu. Wskazana jest trzyletnia praktyka w prowadzeniu pojazdów określonych w kategorii prawa jazdy.

Organizacja szkolenia.

1. Szkolenie należy organizować w następujących formach:

• jednorazowego, sześciodniowego skoszarowanego,

• kursu nieskoszarowanego, prowadzonego w dniach dogodnych dla uczestników szkolenia.

• Organizatora szkolenia obowiązuje:

• wybór formy organizacyjnej oraz miejsca szkolenia,

• zapewnienie wykładowców i instruktorów,

• przygotowanie środków, sprzętu i materiałów dydaktycznych,

• zgłoszenie terminu i ilości uczestników,

• prowadzenie obowiązującej dokumentacji szkoleniowej.

• Szkolenie należy zakończyć egzaminem przed komisją powołaną przez komendanta powiatowego/miejskiego PSP. Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwo ukończenia kursu operatora sprzętu OSP.
  
  Świadectwo to upoważnia do pełnienia funkcji operatora sprzętu w OSP.
  
  Wiadomości nabyte w trakcie szkolenia absolwent powinien systematycznie uaktualniać i pogłębiać w toku doskonalenia prowadzonego przez jednostkę oraz przez samokształcenie.

Wskazówki metodyczne.

1. W procesie realizacji programu nauczania należy uwzględnić potrzeby, warunki terenowe i sprzęt jakim będą pracować absolwenci szkolenia.

2. W programie szkolenia należy nawiązywać do umiejętności i wiedzy zdobytej przez strażaków przed kursem.

3. W czasie zajęć nie należy podawać strażakom wiadomości nieprzydatnych im w wykonywaniu obowiązków operatora sprzętu.

4. W czasie zajęć dydaktycznych należy stosować środki i materiały dydaktyczne, a w szczególności samochody pożarnicze, sprzęt silnikowy, sprzęt ratowniczy, przekroje, schematy, filmy itp.

5. W celu zaktywizowania strażaków należy zadawać pytania, stawiać problemy praktyczne, zlecać wykonanie określonych czynności itp.

6. W procesie kształtowania u strażaków umiejętności i nawyków powinny występować następujące etapy:

• uświadamianie strażakom nazwy i znaczenia danej umiejętności,

• sformułowanie reguł postępowania na podstawie wcześniej opanowanych wiadomości,

• wykonanie wzorowo danej czynności przez instruktora lub pod jego ścisłym nadzorem,

• wykonywanie pierwszych czynności przez strażaków przy stałej kontroli ze strony instruktora,

• systematyczne i samodzielne wykonywanie przez strażaków ćwiczeń rozłożonych w czasie.

• Podczas zajęć praktycznych grupa strażaków powinna liczyć 6 - 8 osób pracujących pod nadzorem jednego instruktora.

• Zajęcia praktyczne należy poprzedzić instruktażem wstępnym, podczas którego zapoznaje się strażaków z tematem i celem zajęć, sprzętem silnikowym, obowiązującymi przepisami BHP.

• W toku ćwiczenia umiejętności instruktor kontroluje prawidłowość ich wykonywania, a w razie zauważenia błędów przeprowadza instruktaż bieżący z podaniem zasadności (przyczyny).

• W ostatniej fazie zajęć należy prowadzić instruktaż końcowy, na który składa się podsumowanie zajęć, analiza popełnionych podczas ćwiczeń błędów i ich przyczyny oraz ocena wyników ćwiczeń.

• Po zakończeniu ćwiczeń należy pod kierunkiem instruktora oczyścić, zakonserwować sprzęt, uzupełnić stan paliwa.

Tematyka szkolenia

L.p.		T	P	R
1	Prawa i obowiązki operatora sprzętu (kierowcy) samochodu pożarniczego	2	-	2
2	Charakterystyka podstawowych samochodów pożarniczych	2	2	4
3	Budowa i eksploatacja motopomp i autopomp	2	5	7
4	Woda i piana jako środku gaśnicze	1	-	1
5	Sprzęt do podawania wody i piany	1	-	1
6	Podawanie wody i piany - praca operatora	-	5	5
7	Obsługa techniczna motopomp i autopomp pożarniczych	1	4	5
8	Obsługa techniczna samochodów pożarniczych	2	5	7
9	Podstawowy sprzęt ratowniczy	2	4	6
10	Łączność i alarmowanie	1	1	2
	Razem	14	26	40

Zagadnienia szkoleniowe.

1. Prawa i obowiązki operatora sprzętu (kierowcy) samochodu pożarniczego.
   Zagadnienia:

• Użytkowanie samochodów pożarniczych.

• Oznakowanie samochodów pożarniczych.

• Postanowienia kodeksu drogowego w odniesieniu do samochodów uprzywilejowanych.

• Warunki gwarantujące uprzywilejowanie w ruchu.

• Wymagania kodeksu w stosunku do kierowcy.

• Obowiązki kierowcy samochodu pożarniczego.

• Zasady jazdy w kolumnie.

• Uprawnienia kierowcy.

• Czynności kierowcy w czasie alarmu, jazdy do akcji, w czasie działań ratowniczych i po akcji.

• Ustawienie samochodu pożarniczego na terenie akcji.

• Zasady BHP.

• Charakterystyka podstawowych samochodów pożarniczych.
  Zagadnienia:

• Podział samochodów pożarniczych.

• Podstawowe dane taktyczno-techniczne i eksploatacyjne najczęściej użytkowanych przez OSP samochodów pożarniczych np.: GLM 8, 2/8, GBAM 2/8+8, GBA 2.5/16, GCBA 6/32.

• Podstawowe wyposażenie w/w samochodów.

• Wykorzystanie w akcjach ratowniczych.

• Jazda samochodem z pełnym zbiornikiem wody, z niepełnym zbiornikiem.

• Podstawowe rozwinięcie sekcji (zastępów) z w/w samochodów.

• Możliwości współdziałania różnego rodzaju samochodów np.: w zakresie dostarczania wody na duże odległości, współdziałanie w ramach plutonu.

• Budowa i eksploatacja motopomp i autopomp.
  Zagadnienia:

• Rodzaje, budowa i działanie pomp pożarniczych.

• Urządzenia zasysające - rodzaje i sposób działania.

• Teoria ssania.

• Wydajność i ciśnienie.

• Wpływ oporów na wskazania przyrządów pomiarowych.

• Napęd motopomp i autopomp - sposób przenoszenia mocy.

• Układ smarowania, uszczelniania (motopompy i autopompy), zasilania, zapłonowy, rozruchowy, chłodzenia, regulator obrotów (motopompy), wyposażenie motopompy.

• Układy wodno-pianowe samochodów pożarniczych.

• Czynności wstępne przed uruchomieniem motopompy.

• Bezpieczne uruchomienie motopompy za pomocą rozrusznika ręcznego, nożnego i elektrycznego.

• Włączanie urządzenia zasysającego.

• Nadzorowanie pracy motopompy.

• Obserwacja urządzeń pomiarowych.

• Warunki bezpiecznej pracy motopompy w różnych warunkach atmosferycznych i terenowych przy różnych punktach czerpania wody.

• Czynności wstępne przed uruchomieniem autopompy.

• Włączenie napędu.

• Nadzorowanie pracy autopompy.

• Obsługa tablicy sterowniczej - obserwacja urządzeń pomiarowych i czujników.

• Warunki bezpiecznej pracy autopompy w różnych warunkach terenowych i przy różnych punktach czerpania wody.

• Woda i piana jako środki gaśnicze.
  Zagadnienia:

• Właściwości gaśnicze wody.

• Naturalne i sztuczne zbiorniki wody.

• Rzeki - zastawki.

• Sieć wodociągowa - rodzaje hydrantów.

• Warunki pozwalające na pobór wody z różnych ujęć.

• Właściwości gaśnicze piany.

• Podział pian gaśniczych.

• Środki pianotwórcze, rodzaje i zastosowanie.

• Zasady wytwarzania piany.

• Przechowywanie środków pianotwórczych.

• Sprzęt do podawania wody i piany.
  Zagadnienia:

• Węże pożarnicze i armatura wodna - zastosowanie i sprawianie.

• Zasysacze, prądownice i wytwornice pianowe - zastosowanie, sprawianie i konserwacja.

• Generatory piany lekkiej - ich obsługa i konserwacja.

• Podawanie wody i piany - praca operatora.
  Zagadnienia:

• Wybór i budowa punktów czerpania wody.

• Praktyczna budowa stanowiska wodnego pod motopompę i autopompę.

• Czynności operatora motopompy i autopompy przed podaniem wody.

• Wskazania urządzeń pomiarowych - zachowanie się operatora przy różnych objawach.

• Podawanie wody ze zbiornika samochodowego, otwartych ujęć, uzupełnianie zbiornika wodą.

• Zasilanie z hydrantu.

• Dostarczanie wody na duże odległości: przepompowywanie, przetłaczanie, dowożenie, system mieszany - wybór najlepszego systemu w danej sytuacji.

• Czerpanie wody z dużych głębokości - wykorzystanie wysysaczy.

• Praca operatora przy niedostatecznym zaopatrzeniu wodnym.

• Czynności operatora motopompy i autopompy przed , w czasie i po podaniu piany.

• Konserwacja sprzętu i urządzeń wytwarzających pianę.

• Obsługa techniczna motopomp i autopomp pożarniczych.
  Zagadnienia:

• Przygotowanie do eksploatacji nowych i po remoncie motopomp i autopomp.

• Docieranie.

• Paliwo, oleje i smary - przygotowanie i stosowanie do motopomp i autopomp.

• Sprawdzenie szczelności pompy - próba ssania na sucho.

• Konserwacja motopompy i autopompy po pracy.

• Okresowe obsługi techniczne poszczególnych układów.

• Wykrywanie i usuwanie niedomagań eksploatacyjnych, naprawy warsztatowe motopomp i autopomp.

• Rozliczanie zużycia paliwa.

• Obsługa techniczna samochodów pożarniczych.
  Zagadnienia:

• Instrukcja obsługi samochodów pożarniczych.

• Charakterystyki techniczne.

• Docieranie, warunki gwarancji i użytkowanie samochodu, przeglądy gwarancyjne, obsługa codzienna OC, obsługi techniczne OT-I, OT-II, obsługi sezonowe.

• Obsługa techniczna wyposażenia dodatkowego (instalacja wodno-pianowa, nagrzewnica, wyciągarka, blokada mostu, skrzynia rozdzielcza itp.).

• Obsługa naprawcza poszczególnych układów (rozpoznanie niewłaściwej pracy podzespołów i dokonywanie napraw).

• Zakres odpowiedzialności operatora sprzętu za sprawność techniczną samochodu.

• Karta drogowa, dowód rejestracyjny, świadectwo legalizacji, książka pojazdu.

• Przechowywanie paliw i smarów.

• Normy zużycia.

• Podstawowy sprzęt ratowniczy.
  Zagadnienia:

• Zadania straży pożarnych w zakresie ratownictwa technicznego, chemiczno-ekologicznego i wodnego, organizacja tych prac.

• Podstawowe wyposażenie (ratownicze urządzenia hydrauliczne, poduszki pneumatyczne, piły do betonu i stali, piły do drewna, wyciągarki linowe, sprzęt burzący itp.), budowa, obsługa i zasady użycia.

• Warunki bezpiecznej pracy i konserwacja.

• Sprzęt ochrony dróg oddechowych - budowa, przeznaczenie, warunki bezpiecznego użycia, konserwacja.

• Łączność i alarmowanie.
  Zagadnienia:

• Łączność dowodzenia i współdziałania.

• Radiotelefony - typy, zastosowanie, obsługa.

• Podstawowe zasady eksploatacji i sprawdzania sprawności, bieżąca konserwacja źródeł zasilania.

• Znaki i sygnały stosowane w akcjach ratowniczych.

---