Program szkolenia dowódców OSP. Cel i zakres szkolenia. Celem szkolenia jest przygotowanie strażaków do dowodzenia zastępem i sekcją z umiejętnością dokonywania oceny sytuacji i podejmowania decyzji w różnych sytuacjach ratowniczych, oraz nauczenie organizowania i prowadzenia szkolenia doskonalącego i instruktażowego w OSP. Charakterystyka absolwenta. W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien znać: strukturę organizacyjną ochrony przeciwpożarowej, statut OSP i obowiązujące regulaminy, metody nauczania praktycznego oraz zasady instruowania, istotę i funkcję dowodzenia, właściwości gaśnicze środków gaśniczych i umieć je wykorzystać, zasady zaopatrzenia wodnego, budowę i zasady działania sprzętu ochrony dróg oddechowych, budowę, zastosowanie i konserwację sprzętu pożarniczego, rodzaje i budowę pomp i autopomp pożarniczych, budowę i obsługę sprzętu ratowniczego, podział, rodzaje, typy powszechnie stosowanych samochodów pożarniczych i ich walory taktyczno-techniczne, zasady organizacji łączności radiowej, charakterystykę przebiegu procesu palenia i rozwoju pożaru, elementy akcji ratowniczej i gaśniczej, formy walki z pożarem i ich zastosowanie w różnych sytuacjach, zasady podejmowania decyzji i wydawania rozkazów, zasady udziału w akcjach ratownictwa technicznego, chemicznego i kologicznego, elementy meldunku o pożarze. umieć: ocenić sytuację pożarową, organizować akcję ratowniczo-gaśniczą, kierować pracą zastępu, sekcji, organizować współdziałanie podczas akcji ratowniczo-gaśniczych, organizować ewakuację ludzi, zwierząt i mienia, wykorzystywać sprzęt łączności bezprzewodowej, udzielać pomocy przedmedycznej, zabezpieczyć pogorzelisko, prowadzić szkolenie doskonalące w ochotniczej straży pożarnej. Warunki przyjęcia na szkolenie. Świadectwo ukończenia szkolenia szeregowców OSP. Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej. Komendant powiatowy/miejski PSP może w drodze wyjątku odstąpić od tej zasady. Posiadanie co najmniej 3-letniego stażu członka czynnego OSP. Skierowanie na szkolenie od zarządu OSP, potwierdzone przez właściwy organ gminy. Świadectwo o stanie zdrowia. Organizacja szkolenia. Szkolenie należy organizować w następujących formach: Jednorazowy 6-dniowy kurs skoszarowany. Kurs nieskoszarowany prowadzony w dniach dogodnych dla uczestników szkolenia. Organizatorem szkolenia jest komendant powiatowy/miejski PSP. Komendant powiatowy/miejski ustala harmonogram szkolenia. Organizatora szkolenia obowiązuje: wybór formy organizacyjnej szkolenia, zabezpieczenie wykładowców i instruktorów posiadających minimum podoficerskie wyszkolenie PSP lub specjalistyczne w danej dziedzinie, powołanie kandydatów na szkolenie, prowadzenie stosownej dokumentacji. Szkolenie należy zakończyć egzaminem przed komisją powołaną przez komendanta rejonowego PSP. Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwa ukończenia kursu dowódców OSP. Wskazania metodyczne. W procesie realizacji materiału nauczania należy uwzględnić potrzeby i warunki danego terenu. W realizacji zajęć szkoleniowych należy racjonalnie łączyć różne metody nauczania. Przy doborze metod nauczania brać pod uwagę cele szkolenia oraz poziom wykształcenia uczestników szkolenia. W celu pobudzenia aktywności uczestników szkolenia należy stawiać problemy teoretyczne i praktyczne oraz zlecać im samodzielną ich realizację. Stosować wszelkie dostępne środki dydaktyczne. Maksymalny czas szkolenia w jednym dniu nie powinien przekraczać 8 godzin dydaktycznych. Każdorazowo wykładowca i instruktor w czasie prowadzenia zajęć uwzględniać musi przyswajanie przez uczestników szkolenia zagadnień bhp w danej tematyce. Tematyka szkolenia
L.p.		T	P	R
1	Organizacja ochotniczych straży pożarnych	1	-	1
2	Regulaminy i dokumentacja	1	1	2
3	Szkolenie medyczne	1	2	3
4	Bezpieczeństwo i higiena pracy	1	-	1
5	Obowiązki dowódcy	1	2	3
6	Dowodzenie w natarciu i obronie	2	2	4
7	Organizacja łączności dowodzenia i współdziałania	1	1	2
8	Dostarczanie wody do pożaru	1	3	4
9	Dowodzenie sekcją podczas akcji ratowniczej	2	-	2
10	Organizacja ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia	1	2	3
11	Analiza operacyjna miasta i gminy	1	-	1
12	Instalacje komunalne	1	1	2
13	Ratownictwo chemiczne i ekologiczne	2		2
14	Walory techniczno-taktyczne sprzętu pożarniczego	1	-	1
15	Aparaty powietrzne	-	3	3
16	Sprzęt ratowniczy	1	2	3
17	Środku gaśnicze i sprzęt do ich podawania	1	1	2
18	Organizacja szkolenia i doskonalenia w OSP	1	-	1
	Razem	20	20	40
Uwaga. Organizator szkolenia może dostosować czas realizacji poszczególnych tematów do specyfiki powiatu. Zagadnienia szkoleniowe. Organizacja ochotniczych straży pożarnych. Zagadnienia: Ustawowe zadania ochotniczych straży pożarnych. Statut OSP. Uprawnienia i obowiązki członków OSP. Regulaminy i dokumentacja. Zagadnienia: Regulamin służby wewnętrznej i umundurowania. Wybrane zagadnienia z ceremoniału pożarniczego. Sporządzanie meldunków popożarowych i składanie informacji. Prowadzenie dokumentacji obowiązującej dowódcę sekcji. Szkolenie medyczne. Zagadnienia: Zabezpieczenie sanitarne miejsca akcji. Ocena stanu poszkodowanego. Rodzaje ran i ich opatrywanie. Złamania i unieruchamianie. Reanimacja osób poszkodowanych. Zasady wydobywania i wynoszenia poszkodowanych podczas katastrof komunikacyjnych. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Zagadnienia: Bhp dotyczące szkolenia, sprzętu pożarniczego, garaży. Warunki bhp podczas ćwiczeń, zawodów sportowo-pożarniczych i akcji ratowniczych. Obowiązki dowódcy. Zagadnienia: Dowodzenie zastępem i sekcją przy wykorzystaniu posiadanego sprzętu. Utrzymanie załogi w stałej gotowości bojowej. Odpowiedzialność za wykonanie zadań bojowych. Dowodzenie w natarciu i obronie. Zagadnienia: Rozpoznanie i ocena sytuacji pożarowej, podjęcie decyzji i wydanie rozkazu. Elementy rozkazu bojowego. Kontrolowanie wykonania wydanego rozkazu. Dowodzenie zastępem, sekcją działającą samodzielnie. Dowodzenie plutonem - ugrupowania bojowe plutonu. Zasady organizowania natarcia i obrony. Dowodzenie podczas pożarów wewnętrznych i zewnętrznych (z uwzględnieniem specyfiki terenu). Odwód taktyczny. Organizacja łączności dowodzenia i współdziałania. Zagadnienia: Ogólna charakterystyka łączności dla potrzeb taktycznych. Dostarczanie wody do pożaru. Zagadnienia: Czynniki wpływające na wielkość zaopatrzenia wodnego. Gaszenie pożarów ze zbiorników w samochodach. Dostarczanie wody gaśniczej na duże odległości, zasady wyboru jednego z systemów. Wykorzystanie sieci hydrantowej. Możliwości sekcji w dostarczaniu wody gaśniczej. Dowodzenie sekcją podczas akcji ratowniczej. Zagadnienia: Dowodzenie sekcją podczas klęsk żywiołowych, wypadków komunikacyjnych, zagrożeń chemicznych i ekologicznych, katastrof budowlanych itp. Wykorzystanie sprzętu do akcji ratowniczych. Określenie możliwości wprowadzenia ludzi i sprzętu na zagrożone obszary. Organizacja ewakuacji ludzi, zwierząt i mienia. Zagadnienia: Zasady obowiązujące podczas ratowania zwierząt. Zasady i sposoby organizowania i ratowania mienia. Wybór metod i sposobów ewakuacji w zależności od sytuacji. Zasady organizowania ewakuacji. Wykorzystanie sprzętu pożarniczego do ewakuacji. Sposoby przeciwdziałania panice i organizowanie ewakuacji w różnych warunkach. Analiza operacyjna miasta i gminy. Zagadnienia: Ocena stanu zabudowy miejscowości i gminy, drogi dojazdowe. Zagrożenie pożarowe, chemiczne, ekologiczne itp. wynikające z charakteru zabudowy. Występowanie obszarów leśnych, ważnych dróg komunikacyjnych, zakładów pracy. Zaopatrzenie wodne (sieć wodociągowa, sztuczne i naturalne zbiorniki wodne) miasta i gminy. Instalacje komunalne. Zagadnienia: Zasilanie energetyczne budynków i obiektów, linie energetyczne napowietrzne, zasady awaryjnego odłączania zasilania. Sieć gazowa, stacje redukcyjne na terenie miejscowości i gminy, instalacja gazu butlowego, praca w strefie zagrożonej wybuchem. Sieć wodociągowa w miejscowości i na terenie gminy. Ujęcia i przepompownie, odcinanie zasilania i zwiększanie ciśnienia w sieci. Instalacje ściekowe i burzowe. Ratownictwo chemiczne i ekologiczne. Zagadnienia: Rozpoznanie i ocena zagrożenia, oznakowanie środków transportu przewożących materiały niebezpieczne, zabezpieczenie ratowników i osób poszkodowanych. Zastępcze sposoby usuwania skutków awarii, likwidacja i ograniczenie skażeń środowiska. Walory techniczno-taktyczne sprzętu pożarniczego. Zagadnienia: Budowa i dane techniczno-taktyczne motopomp i autopomp pożarniczych. Efektywne wykorzystanie walorów techniczno-taktycznych samochodów i przyczep pożarniczych. Aparaty powietrzne. Zagadnienia: Budowa, zasady wykorzystania oraz konserwacja aparatów powietrznych i masek. Sprzęt ratowniczy. Zagadnienia: Charakterystyka techniczna i efektywne wykorzystanie pomp do hydraulicznych urządzeń ratowniczych, rozpieraczy, nożyc, rozpieraczy kolumnowych, poduszek podnoszących, pił i innych urządzeń. Środki gaśnicze i sprzęt do ich podawania. Zagadnienia: Właściwości fizykochemiczne i dobór środków gaśniczych. Parametry techniczno-taktyczne sprzętu do podawania wody i piany: prądownice, wytwornice, zasysacze, działka, agregaty na pianę lekka. Środki pianotwórcze i ich wykorzystanie. Organizacja szkolenia i doskonalenia w OSP. Zagadnienia: Metodyka szkolenia. Organizacja ćwiczeń. Przygotowanie do zawodów. Prowadzenie i udzielanie instruktażu.

---