"Wędrówką jedną życie jest człowieka". Motywy wędrówki i wędrowców w wybranych dziełach literackich.
"Wędrówką jedną życie jest człowieka, Idzie wciąż, Dalej wciąż, Dokąd? Skąd? Dokąd? Skąd!"
Jest to cytat z utworu ../piosenki/ Edwarda Stachury. Zgadzam się z autorem tej wypowiedzi, który twierdzi, że życie każdego człowieka jest jedną wieczną wędrówką. Człowiek wędruje często w poszukiwaniu celu, wartości i sensu życia oraz idei. Taka wędrówka może- uszlachetniać człowieka i prowadzić do doskonałości, czyli do Boga, a poprzez cierpienie do śmierci. Wędrując można pomóc drugiemu człowiekowi, jak również oddać swoje siły, w służbie dla ojczyzny i w poszukiwaniu jej na obczyźnie.
Od wieków ludzie wiecznie przenosili się z miejsca na miejsce, wędrowali, emigrowali i podróżowali. Przyczyny przemieszczania się były przeróżne. I właśnie motywy tych wędrówek i wędrowców znajdziemy w każdej niemal epoce literackie j. Sięgnę do "Biblii" i spróbuję rozpatrzyć motyw wędrówki od narodzin do śmierci na przykładzie Księgi Hioba ze Starego Testamentu. Hiob-główny bohater poematu, był człowiekiem szlachetnym, sprawiedliwym. Jest znakiem cierpienia i godności człowieka. Osobisty dramat Hioba polega na tym, że sam walczy o swoją godność, nawet wbrew opinii publicznej". Wszyscy jego przyjaciele skłaniają go do uznania swojej wiary i przyjęcie cierpień jako kary za grzech Jednak Hiob odpiera rację przyjaciół i mówi: "rąk nie zmazałem występkiem i modlitwa moja jest czysta". Szuka on wyjaśnienia tajemnicy zsyłanego przez Boga, a niezawinionego cierpienia. Mimo tych cierpień Hiob nie utracił wiary w Boga. Uskarżał się na swój okrutny los, żałował, że nie umarł w dzień swych narodzin. Jednak nie znajduje odpowiedzi i chociaż nie rozumie sensu doświadczenia go przez Boga, z pokorą i pełną godnością uznaje wolę Boga. Taką postawę Hiob widzi w Bogu - Przyjaciela i Zbawcę, jest w pełni przekonany, że Bóg jest jedynym jego oparciem, z całą ufnością Jemu zawierza swój los i Jego prosi o rozstrzygnięcie spraw i uznanie niewinności jego. Bohater pozostał na zawsze symbolem cierpliwości w cierpieniu, a za swe całkowite oddanie Bogu. został nagrodzony - odzyskał ma jatek, doczekał się potomstwa i w szczęściu dożył późnej starości. Opowieść o dramatycznych zmaganiach Hioba jest najbardziej uniwersalną wędrówką bytowania.
Motyw wędrówki bytowania odnajdujemy również w noweli H. Sienkiewicza pt. "Latarnik", Głównym bohaterem noweli jest Skawiński, polski emigrant, który w swej tułaczce po całym świecie szukał pracy i domu. Podróżując po wielu krajach brał udział w wojnach, i powstaniach niepodległościowych. W swej tułaczce po obcych krajach próbował podjąć wiele różnych prac i zadomowić się na stałe, lecz nigdy mu się to nie udawało. Był niczym liść miotany przez burzę. Prześladował go życiowy pech. Skawiński myślał, że już nigdy nie zazna w swoim życiu spokoju, radości i szczęścia. Aż nagle los uśmiechnął się do niego. Zwolniła się posada latarnika w miejscowości Aspinwall. Nie było chętnych do tej pracy, więc Skawiński zgłosił się i otrzymał tę posadę. Bardzo podobało mu się*. pustelnicze samotne życie na wyspie. Był spokojny i wydawało mu się, że wreszcie jest szczęśliwy. Pewnego dnia otrzymał paczkę, w której były polskie książki. Wziął jedną z nich do ręki. Był to "Pan Tadeusz" A. Mickiewicza. Zaczął ją czytać l nagle uświadomił sobie, że jego spokój i szczęście były pozorne, że cały czas, choć skrył to głęboko w sercu, bardzo tęsknił za ojczyzną i bardzo ją kochał. Tak zaczytał się w tym poemacie, że zapomniał o zapaleniu latarni i stracił posadę, a przecież praca latarnika była dla niego wszystkim, po jego wojennej tułaczce. Nagłe obudzona tęsknota za ojczyzną spowodowała, że znowu musiał zacząć wędrowne życie. Latarnik jest przykładem bytowania przez wędrówkę.
Uważam, że dzieje Hioba i Skawińskiego są jedną wieczną wędrówką ziemskiego bytowania pełną trudności, cierpienia i wyrzeczeń.
Natomiast motyw wędrówki fizycznego przemieszczania się bohaterów po dużych przestrzeniach do konkretnego celu możemy zaobserwować na przykładzie Mojżesza i Odyseusza.
W Nowym Testamencie odnajdujemy motyw w wędrówce narodu żydowskiego z nie- woli egipskiej do ziemi, która była, obiecana Izraelitom przez Boga. Naród żydowski podczas swej długiej wędrówki prowadzony był przez Mojżesza do kraju innego, lepszego, przestronnego i dalekiego. Nikt nie widział, gdzie się ten kraj znajduje, jedynie Bóg. Dlatego Bóg dał im za przewodnika Mojżesza, a znakami Boga w ich wędrówce była w dzień chmura, a nocą słup ognia. W swym przemieszczaniu się napotykali na różne niebezpieczeństwa i próby Boga, które często z wielkim trudem, poświęceniem i wyrzeczeniem pokonywali z nadzieją na rychłe dotarcie do celu wędrówki, do lepszego życia.
Również "Odyseja" Homera obrazuje niezwykłe wędrówki i szczęśliwy powrót Odyseusza na rodzinną wyspę Itakę. Bohater to sławny wódz grecki wracający spod Troi, po jej zniszczeniu, do swej ojczyzny, do domu rodzinnego i ukochanej i wiernej żony - Penelopy. Jego wędrówka pełna najdziwniejszych przygód jest narażona ciągle na wiele niebezpieczeństw, była zemstą bogów sprzyjających; Troi, którzy w ten sposób brali odwet na sprawcy zagłady ich ukochanego miasta. Odys był przekonany, że najdalej za dwa tygodnie dobije do celu swej wędrówki - Itaki. Stało się inaczej, bo przemieszczał się z miejsca na miejsce przez dziesięć lat, wędrując po różnych krajach i wyspach, aby dotrzeć do obranego celu. Wreszcie po pokonaniu wszystkich niebezpieczeństw i dziwnych przypadkach Odys przywędrował do wyspy Scheni, do wyspy króla Alkinosa. Na dworze opowiedział swoje wędrowne dzieje, a wzruszeni Feakowie zbudowali okręt i zawieźli wędrowca do celu jego podróży. Wędrówka Odysa jest motywem wędrówki do obranego celu - rodzinnego domu, do żony, do ojczystej wyspy Itaki.
Sięgnę do literatury romantyczne j, a także do XX - lecia międzywojennego. "Kordian" J. Słowackiego to dramat podejmujący tematykę wędrówki tytułowego bohatera w poszukiwaniu celu i sensu życia. Kordian to człowiek młody, bardzo wrażliwy, mi o ta ją nim różne uczucia, czuje się niepotrzebny, odrzucony, a więc postanawia skończyć ze sobą. Z blizną po kul i, która nie odebrała mu życia wyrusza w podróż. Szuka miejsca dla siebie, szuka celu i sensu życia. Marzy o rycerskich czynach, ale rzeczywistość nie daje mu do nich okazji. Doświadczenia Kordiana są różne: rozczarowanie kupioną miłością i utratą złudzeń w rozmowie z Papieżem, a także brutalne odkrycie, że światem rządzi pieniądz. To także nauka wyboru wartości. Długo Kordian w życiu szukał i wiele przeżywał niepokojów zanim w monologu na szczycie Mont Blanc uświadomił sobie cel, któremu postanowił poświęcić życie. Było to zabicie cara, ciemiężcy narodu polskiego. Niestety jego poetycka wrażliwa natura uniemożliwia mu dokona-nie tego czynu. Po zostały tylko szlachetne intencje. Kordian ponosi klęskę, bo był w swej wędrówce osamotniony, słaby, a rzeczywistość tak bardzo odbiega od ideałów. Jest wrażliwy, oddany bez reszty swej idei, gotów dla niej na wyrzeczenia i poświęcenia. Kordian chce oddać życie, a przecież mógł żyć spokojnie, dostatnio w majątku swych rodziców. Kordian poprzez siłę swych uczuć i szlachetność idei czuje się wyniesiony ponad przeciętność. Właściwie poświęca się dla ludzi, ale czuje się od nich większy, naznaczony niemal boskim posłannictwem. Wędrówka Kordiana w poszukiwaniu sensu i celu życia jest wędrówką wynikającą z niepokojów młodego bohatera.
Także St. Żeromski w powieści "Przedwiośnie" nakreślił motyw wędrówki w poszukiwaniu drogi życiowej głównego bohatera Cezarego Baryki. Jest młodym człowiekiem poszukującym swego miejsca w życiu. Pode zaś pobytu w Baku poznał rewolucję - zarówno jej wzniosłe hasła, jak i jej okrucieństwo "Baryka wędruje z Rosji do Polski w poszukiwaniu "szklanych domów", o których mu opowiadał ojciec. Przeżył bolesne rozczarowanie widząc kraj zacofany, ubogi, nie mający nic wspólnego z utopią "szklanych domów". Żeromski przedstawił B bardzo interesująco portret głównego bohatera. Wizerunek ten, pokazu je drogę j Cezarego Baryki od okresu dzieciństwa, pełnego spokoju i beztroski, poprzez burzliwe wydarzenia w Baku i miłosne przygody w Nawłoci, aż do momentu w którym osiąga ideową i moralną dojrzałość.
Żeromski przedstawił młodego bohatera przemieszczającego się fizycznie w poszukiwaniu drogi życiowe j. Droga ta jest pełna niepokojów, buntu i ciekawości świata.
Reasumując, stwierdzam, że z każdą wędrówką 7 człowieka wiążą się różne trudności i niebezpieczeństwa. Te trudności mogą być związane z wieloma czynni karni. Na przykład z prac ą, zdobywaniem środków do życia, nawiązywaniem kontaktów ze środowiskiem oraz kondycją fizyczna, psychiczną l zasadami moralnymi. Dlatego bardzo często człowiek poszukuje skutecznych rozwiązań swych problemów życiowych. W tym celu przemieszcza, się i prowadzi życie wędrowca w poszukiwaniu drogi, sensu i celu życia, idei, ziemi, pracy i chleba, wiary w lepsze i szczęśliwe życie, domu i ojczyzny.
Uważam, że ogromna jest ilość dzieł czy utworów literackich na przestrzeni wieków, w których odnajdujemy człowieka wraz z jego problemami życiowymi. Śmiem twierdzić, że mimo upływu czasu hasło zawarte w temacie jest wciąż aktualne.