Zestawienie najważniejszych danych o chorobach odzwierzęcych

Nazwa choroby 1

Przyczyna choroby 2

Zwierzęta wrażliwe 3

Sposób zakażenia człowieka 4

Okres wylęgania u człowieka 5

Wścieklizna

wirusy

zwierzęta domowe (psy, koty', krowy, konie, świnie, owce, kozy) *np: dziko żyjące (najczęściej lisy, wil­ki, borsuki, sarny, wiewiórki, jenoty)

ukąszenie lub poli­zanie przez zakażo­ne zwierzę istniejącego uszkodzenia skóry

kilka dni, do 3 mies. (czasem dłużej), zależnie od miejsca wniknięcia wirusów, jak i głębokości rany

Ospa — „guzki doja­rzy

wirusy

krowy

przez skórę rąk

kilka do kilkunastu dni

Pryszczyca (choroba pyska i racic)

wirusy

zwierzęta racicowe (krowy, kozy owce, świnie, dziki)

przez skórę i prze­wód pokarmowy (nie gotowane mleko i je­go przetwory)

kilka dni

Kleszczowe wiosenno-letnie zapalenie mózgu

wirusy

najczęściej krowy, kozy; kleszcze i gry­zonie — bezobjawowi nosiciele wirusów

przez skórę (ukłucia przez kleszcza) i przewód pokarmo­wy (mleko)

4-21 dni

1

2

3

4

5

Ornitoza (choroba ptasia, papużka)

chlamydie

najczęściej papu-gowate oraz gołę­bie, kaczki, kury, indyki

przez drogi odde­chowe (wdychanie pyłu zawierajqcego wydzieliny zakażo­nych ptaków)

7-15 dni

Choroba kociego pa­zura (choroba kocia)

Bartonella hansele

koty (także króliki, wiewiórka)

przez skórę (podra­panie lub ukąszenie przez kota lub królika)

kilka — kilkanaście lub kilkadziesiąt dni

Gruźlica

bakterie (laseczki Kocha, czyli prqtki gruźlicy)

wszystkie gatunki zwierzqt domowych (najczęściej bydło, owce, kozy, świnie, drób), rzadziej zwie­rzęta futerkowe i la­boratoryjne oraz psy i koty

przez przewód pokar­mowy (najczęściej nie gotowane mleko i jego przetwory), drogi oddechowe i przez skórę

6-8 tyg.

Bruceloza (choroba Banga, ronienie za­kaźne bydła)

bakterie (brucele, czyli pałeczki Banga)

bydło, owce, kozy, świnie, zwierzęta fu­terkowe oraz m. in. zające i dzikie króli­ki, sarny

przez skórę rąk, spo­jówki i błonę śluzową nosa oraz przez przewód pokarmo­wy (nie gotowane mleko)

5-21 dni, czasem kilka miesięcy

Wąglik

bakterie (laseczki wąglika)

zwierzęta roślinożerne (bydło, owce, konie, kozy oraz świnie) i niektóre mięsożerne

przez skórę, drogi oddechowe, przewód pokarmowy (mleko, mięso)

od 2-3 dni do 10 dni

1

2

3

4

5

Salmonelozy

bakterie (salmonele)

zwierzęta domowe dziko żyjące (gry­zonie)

przez przewód po­karmowy (mięso i je­go przetwory, mle­ko, jaja)

kilka lub kilkadzie­siąt godz.

Róźyca

bakterie (włoskowce różycy)

świnie oraz dziki; ry­by bezobjawowi no­siciele bakterii ró­życy

przez skórę rąk

1-3 (7) dni

Tularemia

bakterie

dziko żyjące gryzo­nie (myszowate), zające, króliki, wie­wiórki, zwierzyna pło­wa, sowy , lisy, itd. oraz zwierzęta domowe (owce, świnie, psy) i futerkowe: kleszcze pośrednicy w przenoszeniu choroby

przez skórę, przewód pokarmowy (mięso, woda), spojówki, dro­gi oddechowe

kilka godz. do 10-12 dni

Nosacizna

bakterie (pałecz­ki nosacizny)

koń i jego krewnia­cy (osioł, muł, osłomuł)

przez skórę, śluzówki jamy ustnej i no­sowej, przez spojów­ki, przewód pokarmowy

1 - 5 (14) dni

1

2

3

4

5

Jersinioza

bakterie (jersinie)

ssaki i ptaki domo­we i dziko żyjące, najczęściej gryzonie i ptaki

głównie przez prze­wód pokarmowy oraz skórę (kontakt bez­pośredni i pośredni)

4-10 dni

Leptospirozy (krętkowice)

bakterie (lepto-spiry, czyli krętki)

bydło, owce, kozy, świnie, konie, psy, koty, lisy srebrzyste i polarne, dziki, sar­ny; gryzonie (zwłasz­cza szczury) — bez- , objawowi nosiciele i siewcy leptospir

głównie przez skórę, także przez przewód pokarmowy (mięso, nie gotowane mle­ko), rzadziej przez spojówki i śluzówkę nosa

4-19 dni

Gorqczka Q

riketsje

głównie owce, kozy, bydło, także psy, ko­nie, świnie, ptaki oraz zwierzęta dziko żyjqce

przeważnie przez drogi oddechowe (wdychanie pyłu zawierającego riketsje) i przewód pokarmo­wy (mleka i jego przetwory, woda), także przez uszkodzoną skórę

16-18 dni (wahania od 13 do 35 dni)

Dur szczurzy endemiczny

riketsje

gryzonie - szczury i myszy; pchły i wszy przenosiciele riketsji

przez skórę

10-14 dni

1

2

3

4

5

Listerioza

bakterie (listerie)

głównie owce, kozy, bydło, konie, ptaki, gryzonie

kontakt bezpośredni i przez przewód po­karmowy (mięso, mleko, jaja, mąka. kasza itp.).

od 4 dni do 3 ty­godni

Grzybice skóry

grzyby chorobo-twórcze (paso­żytnicze)

zwierzęta domowe (zwłaszcza bydło, psy i koty), dziko ży­jqce (głównie gry­zonie, zwłaszcza my­szy), laboratoryjne i futerkowe

przez skórę (kontakt z zarażonym zwierzę­ciem f z zarażonymi przedmiotami)

najczęściej kilka -kilkanaście dni

grzybica drobnozarodnikowa (mikrosporoza)

jak wyżej

głównie koty, psy, tak­że bydło, konie, owce zwierzęta futerkowe

jak wyżej

jak wyżej

grzybica strzygąca (trychofitoza, liszaj strzygący)

jak wyżej

zwłaszcza bydło, owce, konie, świnki morskie, myszy, szczury

jak wyżej

jak wyżej

grzybica woszczynowa (strupień woszczynowy, strup mio­dowy, parch)

jak wyżej

zwłaszcza- drób, psy, koty, króliki

jak wyżej

jak wyżej

1

2

3

4

5

Tężec

bakterie

przeważnie konie, bydło, świnie, owce

przez skórę (bakte­rie muszą dostać się do rany)

kilka dni do 2 tyg.

Promienica (aktynomikoza)

bakterie (promieniowce)

bydło, świnie

przez uszkodzoną śluzówkę jamy ustnej

nie ustalony, naj­prawdopodobniej od kilku dni do kilku mieś.

Botulizm

bakterie (laseczki jadu kiełbasia­nego)

zwierzęta domowe, futerkowe i dziko żyjące

przez przewód po­karmowy

od kilku do kilku­nastu godzin

Toksoplazmoza

pierwotniaki (toksoplazmy)

zwierzęta domowe j dziko żyjące

głównie przez prze­wód pokarmowy, tak­że przez drogi od­dechowe, skórę i spojówki

2 tyg. do kilku mieś.

Balantidioza

pierwotniaki (szparkosze okrężnicy)

świnia, także dzik i szczur

przez przewód po­karmowy

nie ustalony (praw­dopodobnie kilka — kilkanaście dni)

Choroba motylicza (fascioloza)

przywry (motylice wątrobowe)

przeważnie zwierzęta roślinożerne (głów­nie bydło, owce, kozy)

przez przewód po­karmowy

nie ustalony

Choroba wywoływana przez przywrę kocią

przywry kocie

koty, psy, lisy, rza­dziej świnie

przez przewód po­karmowy

nie ustalony

1

2

3

4

5

Włośnica (trychinoza)

właśnie (trychiny)

świnie, szczury, psy, koty, zwierzęta futer­kowe, dziki;, lisy, wil­ki, borsuki, kuny, tchórze itd.

przez przewód po­karmowy (mięso świni, dzika, nutrii zakażone włośniami)

kilkanaście godz. do 4 tyg.

Inwazja tasiemca samotnego^1

larwy, wągry ta­siemca samotne­go (solitera, czyli tasiemca uzbrojonego)

świnia, rzadko pies, kot

przez przewód po­karmowy (wągrowate mięso świń); za­każone jajami ta­siemca, woda, jarzy­ny, owoce, wywołują wągrzycę u czło­wieka

nie ustalony

Inwazja tasiemca nieuzbrojonego^2

larwy wągry ta­siemca nieuzbro­jonego

bydło, rzadko owce, kozy

przez przewód po­karmowy (wągrowate mięso wołowe)

nie ustalony

Inwazja tasiemca bruzdogłowca

Larwy wągry ta­siemca bruzdogłowca

pies, kot, lis, świnia oraz inne ssaki żywiące się rybami

przez przewód po­karmowy (wągrowate mięso ryb słodkowodnych)

3—5 tygodni

Toksokaroza

glisty psia i ko­cia

psy, koty, mięsożer­ne zwierzęta futer­kowe

przez przewód po­karmowy

nie ustalony

Inwazja larw tasiem­ca bąblowcowego (bąblowica)

jaja tasiemca bąblowcowego

psy, lisy hodowlane

dostanie się jaj ta­siemca do jamy ustnej

nie ustalony

Inwazja larw tasiem­ca kręćka^1

jaja tasiemca kręćka

psy, lisy hodowlane

dostanie się jaj ta­siemca do jamy ustnej

nie ustalony

Inwazja larw tasiem­ca psiego

jaja tasiemca psiego

psy, koty i inne mięsożerne

dostanie się jaj ta­siemca do jamy ustnej

nie ustalony

Giardia oocysty z kału bobry, psy, alpaki, inne doustnie

---