Najważniejsze choroby

Sprawcą zgorzeli siewek („czarnej nóżki”) może być kil-

ka gatunków chorobotwórczych mikroorganizmów glebo-

wych, z rodzaju Pythium, Fusarium, Phytophthora lub prze-

noszonych przez nasiona, np. Alternaria , Botrytis i inne.

Zgorzel siewek potocznie nazywana „czarną nóżką” wy-

stępuje najczęściej w okresie produkcji rozsady, powodu-

jąc masowe zamieranie kiełków przed wschodami lub za-

mieranie siewek po wschodach.. Rośliny porażone w star-

szym wieku mogą przetrwać, wówczas część podliścienio-

wa jest zdrewniała i lekko przewężona. Największą szko-

dliwość choroba powoduje w okresach, gdy kiełkowanie

nasion i wzrost siewek odbywa się bardzo powoli lub

gdy siewki pikowane są zbyt głęboko do wilgotnego,czy

przelanego wodą podłoża. Szkodliwość choroby potęguje

się także w okresach, gdy rozsada produkowana jest w zbyt

dużym zagęszczeniu.

Aby ustrzec się zgorzeli siewek należy wysiewać nasio-

na o wysokiej wartości siewnej (sile i energii) kiełkowania,

zdrowe, zaprawione środkami fungicydowymi. W przypad-

ku uprawy najwcześniejszych odmian zaleca się stosowanie

tylko zapraw grzybobójczych zalecanych w aktualnym pro-

gramie ochrony warzyw.

Do produkcji rozsady używać podłoży wolnych od chorób

glebowych, najlepiej dobrej jakości substratów torfowych.

Najlepszym sposobem uprawy rozsady jest wysiew nasion

do wielodoniczek wypełnionych substratem torfowym lub

odkażonym, wolnym od chorób kompostem.

Zamieranie siewek
rozsady kapusty
efektem zgorzeli
siewek

Zgorzel siewek
kapustnych
– widoczne
wypadanie
siewek roślin

Zgorzel siewek kapustnych

Choroba występuje powszechnie w rejonach uprawy wa-

rzyw kapustnych, zwłaszcza w okresach jesiennej uprawy

kalafiorów, brokułów i kapusty głowiastej.

Dużym niebezpieczeństwem jest występowanie mącz-

niaka w czasie produkcji rozsady. Infekcja liści w tym okresie

odbywać się może przez okrywę woskową, która w wyni-

ku uszkodzenia przebarwia się na czarno. Porażone przez

mączniaka siewki w szybkim tempie ulegają wyniszczeniu.

U starszych roślin pierwsze objawy choroby w postaci oliw-

kowożółtych plam widoczne są na górnej stronie dolnych

liści. W obrębie tych przebarwień, na dolnej stronie blaszki

liściowej widoczny jest obfity białoszary nalot zarodników

konidialnych. Porażone przez mączniaka liście odpadają.

Miejsca po liściach stanowią łatwą drogę infekcji dla bakterii

wywołujących czarną zgniliznę kapusty.

Mączniak rzekomy jest szczególnie niebezpieczny dla ka-

lafiorów i brokułów. Dochodzi u nich do infekcji systemicz-

nej, w wyniku czego po przekrojeniu, lub różyczkowaniu

róża i głąb szarzeją. Objawy te nie są widoczne na zewnątrz

róż.

Masowemu

porażeniu siewek sprzyjają zbyt duże zagęsz-

czenie roślin w okresie produkcji rozsady i brak światła. Po

wysadzeniu roślin w pole do choroby przyczynia się chłodna

i wilgotna pogoda – temperatura od 8 do 16

O

C nocą i poni-

żej 23

O

C w ciągu dnia.

Mączniak rzekomy kapustnych

dociera wszędzie

• zawiera m.in. MEFENOXAM – substancję

aktywną o bezkonkurencyjnie długim,

systemicznym działaniu (10-14 dni)

• MEFENOXAM pozostaje wchłonięty

i rozprowadzony w roślinie w ciągu 30 minut

od wykonania zabiegu

• RIDOMIL

®

zapewnia całej roślinie skuteczną

ochronę przed chorobami, chroni również

młode przyrosty.

Przy produkcji rozsadników roślin kapustnych

stosuje się go w dawce 2 kg/ha.

Zalecana ilość wody: 600 l/ha.

Opryskiwać rozsadę od fazy 2-3 liści,

co 10-14 dni.

Mączniak rzekomy
na spodzie liścia

Charakterystyczne
zniekształcenie
korzeni w wyniku
porażenia
kiłą kapusty

Sprawcą choroby jest grzybopodobny organizm glebowy

Plasmodiophora brassicae, którego zarodniki przetrwalniko-

we mogą zalegać w podłożu do 8 lat bez obecności roślin

żywicielskich nie tracąc przy tym aktywności. Choroba ata-

kuje rośliny należące do ponad 200 gatunków, przeważnie

jednak pospolite chwasty kapustne.

Grzyb atakuje system korzeniowy. Porażone komór-

ki korzeni nie funkcjonują prawidłowo, nie przewodzą

składników pokarmowych i wody, co prowadzi do więdnię-

cia roślin, a w przypadku dużego nasilenia do ich zamiera-

nia. Rośliny zaatakowane w późniejszej fazie wzrostu two-

rzą wtórny system korzeniowy lub posiadają zdolność jego

szybkiej regeneracji, co pozwala przetrwać, a nawet wy-

dać plon handlowy, dotyczy to głównie kapusty głowiastej

i brokułów. Porażony system korzeniowy staje się głównym

źródłem infekcji gleby.

Najczęściej źródłem infekcji jest zakażona gleba na roz-

sadnikach.

Objawy kiły kapusty
na korzeniach
kalafiorów

Rozwojowi choroby sprzyja zakwaszona gleba, wysoka

wilgotność oraz temperatura (optimum 22-25

O

C). W tem-

peraturze poniżej 15

O

C infekcja korzeni przebiega bardzo

powoli, lub do niej nie dochodzi. W Polsce choroba wystę-

puje na wszystkich typach gleb, a szczególnie na glebach

kwaśnych, piaszczystych. Zagrożone kiłą są także gleby tor-

fowe (torfy niskie) oraz torfy wysokie skąd pozyskiwany jest

torf do produkcji substratów torfowych. W tych miejscach

występują liczne chwasty kapustne, na których występuje

choroba, porażając głównie dziko rosnące rośliny kapustne.

Stosowanie

ALTIMA™ 500 SC jest metodą zwalczania

kiły kapusty, opracowaną w oparciu o badania w Instytucie

Warzywnictwa.

Poniesienie niewielkich nakładów na profilaktyczne za-

stosowanie tego środka w formie doglebowej i podlewania-

nie rozsady przed sadzeniem w pole może uchronić produ-

centów przed bardzo poważnymi konsekwencjami spowo-

dowanymi przypadkowym porażeniem roślin, utratą plonu,

zakażeniem gleby w polu oraz wyłączeniem jej z produkcji

warzyw kapustnych na wiele lat.

Z lewej rośliny silnie
porażone kiłą
z prawej chronione
ALTIMA™ 500 SC
na polu

Zamieranie placowe
roślin brokuła
spowodowane
silnym porażeniem
przez kiłę kapusty

Kiła kapusty

Integrowana metoda ochrony

kapusty przed kiłą

1. Zmianowanie – płodozmian 4 - 5 letnia przerwa w

uprawie roślin kapustnych na tym samym stanowi-

sku.

2. Wapnowanie gleb kwaśnych, pH poniżej 6,0 (2-4 ton)

nawozu wapniowego (forma tlenkowa lub wodoro-

tlenkowa) inne formy wapnia mało efektywne.

3. Usuwanie z pola porażonych korzeni roślin przed ich

zmacerowaniem.

4. Uprawa roślin przedplonowych, naturalnie przyśpie-

szających zanikanie zarodników przetrwalnikowych

P. brassicae: por, pomidory, fasola, ogórki, owies,

gryka, rośliny aromatyczne (mięta), roczne utrzymy-

wanie gleby w czarnym ugorze.

5. Zabiegi profilaktyczne: chemiczne odkażanie gleby

na rozsadnikach w tunelach foliowych, inspektach

oraz ziemi do produkcji doniczek.

6. Analiza próbek gleby z pól rozsadników oraz sub-

stratów torfowych na obecność Plasmodiophora

brassicae. (Instytut Warzywnictwa, Skierniewice).

7. Profilaktyczne stosowanie doglebowo środków:

ALTIMA™ 500 SC w dawce 2- 3 l/ha opryskiwanie

powierzchni gleby i wymieszanie do głębokości

10 cm.

8. Podlewanie rozsady w wielokomorowych tackach

plastikowych (160 szt.) przed sadzeniem w pole roz-

tworem ALTIMA™ 500 SC w stężeniu 0,05% w ilości

0,5 l/tacę lub podlewanie roślin po sadzeniu w ilości

100ml pod roślinę. Zaprawianie korzeni rozsady bez-

pośrednio przed sadzeniem w wodnym roztworze

ALTIMA™ 500 SC (0,05%).

9. Uprawa odmian odpornych na P. brassicae.

Pierwszy fungicyd do zwalczania

kiły warzyw kapustnych

• dezynfekcja podłoża

Zalecana dawka: 2 l/ha.

Zalecana

ilość wody: 200-600 l/ha.

Podłoże (pole) opryskać przed posadzeniem

rozsady, następnie wymieszać warstwę

wierzchnią do głębokości 10 cm.

• podlewanie

Zalecane stężenie:

0,05% (50 ml środka w 100 l wody).

Zalecana

ilość cieczy użytkowej:

100 ml pod każdą roślinę.

Podlewać rozsadę po posadzeniu

na stałe miejsce.

Sprawcą czerni krzyżowych są grzyby z rodzaju Alterna-

ria, które przyczyniają się także do występowania zgorzeli

siewek, zgorzeli podstawy główek kapusty.

Grzyb

najczęściej atakuje dolne, najstarsze liście kapusty

głowiastej, kapusty pekińskiej, kalafiorów i brokułów. Po-

jawiają się na nich różnej wielkości, koncentryczne, ciemno

zabarwione, otoczone żółtawą obwódką plamy. Powierzch-

nię tych przebarwień pokrywa warstwa aksamitnego, ciem-

nobrązowego nalotu zarodników konidialnych. Podobne

plamistości mogą pojawiać się także na różach kalafiorów

i brokułów. Największą szkodliwość choroba może powo-

dować na nasiennych plantacjach roślin kapustowatych,

w tym także na rzepaku ozimym. Na rzodkwi, rzepie, bru-

kwi i rzodkiewce oprócz typowych plamistości na porażo-

nych liściach infekcji ulęgają także zgrubienia korzeniowe,

a ich objawy w postaci brunatnych, gnijących plam widocz-

ne są dopiero w okresie przechowania. Na czerń krzyżowych

odporne są niektóre gatunki rzepy i gorczycy.

Grzyb zimuje w resztkach pożniwnych roślin i w chwa-

stach kapustowatych, które jako rośliny żywicielskie są jed-

nym z ważniejszych źródeł rozprzestrzeniania się choroby.

Patogeniczne grzyby z rodzaju Alternaria przenoszone są

także na nasionach i stanowią źródło pierwotnej infekcji

kapusty. W okresie wegetacji zarodniki konidialne grzyba

przenoszone są przez wiatr i wodę. Do masowego zakaże-

nia roślin dochodzi wówczas, gdy temperatura powietrza

wynosi 20-27

O

C, a okres stałego zwilżenia rośliny – co naj-

mniej 5 godzin lub wilgotność powietrza wynosi 95-100%

i utrzymuje się stale przez 18-20 godzin.

Czerń krzyżowych (Alternarioza kapusty)

Profilaktyka i zwalczanie choroby polega głównie na pro-

filaktycznym zaprawianiu nasion środkami grzybobójczymi,

przestrzeganiu zasad zmianowania z kilkuletnią przerwą

uprawy roślin kapustnych podatnych na tę chorobę. Nie

lokalizować plantacji warzyw kapustnych w sąsiedztwie

upraw rzepaków. Z chwilą wystąpienia pierwszych objawów

choroby na najstarszych dolnych liściach trzeba przystąpić

do opryskiwania roślin środkami zalecanymi w programie

ochrony.

Stosować środki o szerokim spektrum zwalczanych pa-

togenów grzybowych i krótkim okresie karencji: AMISTAR

®

250 SC i inne. Środek ten trzeba stosować 2-3 razy prze-

miennie, co 7 –10 dni ze środkami z innych grup chemicz-

nych. Na kapuście przeznaczonej do przechowania, ostatni

zabieg wykonać nie później niż 7 dni przed zaplanowanym

zbiorem.

Objawy czerni
krzyżowych na liściu
kapusty

Czerń krzyżowych
objawy na liściach
i główce kapusty

Objawy czerni
krzyżowych
na główkach
kapusty głowiastej

Szara pleśń

Jest typowym polifagicznym grzybem atakującym bar-

dzo wiele gatunków roślin uprawnych w tym także warzywa

kapustne. Grzyb Botrytis cinerea, sprawca szarej pleśni – wy-

stępuje najczęściej w okresie przedzbiorczym na roślinach

rosnących w polu lub podczas przechowywania główek ka-

pusty. W warunkach polowych atakuje główki kapusty zbyt

długo przetrzymywane na polu, uszkodzone mechanicznie

lub przez owady. Na główce kapusty pojawiają się początko-

wo brązowe, wodniste, różnej wielkości plamy. W okresach

chłodnej, wilgotnej pogody przebarwienia te pokrywają się

obfitym szarofioletowym nalotem zarodników konidialnych

grzyba. Czasami w szarej, watowatej grzybni pojawiają się

czarne, wielkości ziaren zboża, sklerocja – formy przetrwal-

nikowe grzyba. Należy pamiętać żeby nie przeznaczać do

przechowywania główek kapusty nawet z początkowymi

objawami choroby. Grzyb może rozwijać się i zakażać ro-

śliny w szerokim zakresie temperatury od 0 do 30

O

C, Opty-

malna dla rozwoju grzyba temperatura mieści się w zakresie

od 18 - 20

O

C. Zarodniki grzyba przenoszone są przez wiatr

i wodę. Porażone rośliny ulegają wtórnie infekcji bakteryj-

nej, najczęściej mokrej zgniliźny bakteryjnej, której sprawcą

jest Erwinia carotovora.

Aby

uchronić rośliny przed szarą pleśnią należy już w ok-

resie przedzbiorczym opryskiwać je profilaktycznie środka-

mi przeznaczonymi do ochrony kapusty zgodnie z zalece-

niami programu ochrony warzyw np. AMISTAR

®

w dawce

0,8 l/ha.

Objawy szarej pleśni
na główkach
kapusty w polu
w okresie
przedzbiorczym

Objawy szarej pleśni
na kapuście
w okresie
przechowywania

AMISTAR

®

to kompleksowe rozwiązanie problemu

chorób grzybowych w warzywach. Wieloletnie do-

świadczenie plantatorów potwierdza, że stosowanie

go to opłacalna inwestycja, a nakłady na ochronę nie

tylko zwracają się, ale przynoszą duży zysk.

• Pobieranie przez liść jest ciągłe i rozłożone w czasie.

W ciągu pierwszych 24 godzin, ok. 10-25% zastosowa-

nej substancji aktywnej wnika do liścia.

• Wysokiej jakości formulacja zabezpiecza produkt przed

zmywaniem z liścia.

• Równomierne rozmieszczanie w liściu; nie akumuluje

się na końcu ani na brzegach liścia.

• 77% pobranej przez liść substancji aktywnej jest jeszcze

dostępna w roślinie przez 21 dni od zabiegu opryski-

wania.

Przemieszczanie

się AMISTAR

®

przez blaszkę liściową

zapewniające długotrwałe działanie.

AMISTAR

®

posiada szerokie spektrum grzybobójcze

z długim działaniem następczym na patogeny pierwotne

i wtórne.

Hamuje

kiełkowanie zarodników, w efekcie czego rośli-

na nie musi uruchamiać mechanizmów obronnych i tracić

energii. Dlatego najlepszy efekt plonotwórczy uzyskuje

się stosując AMISTAR

®

zapobiegawczo.

upływ czasu

Zahamowanie
rozwoju grzybni
przez AMISTAR

®