Lama Czime Rinpocze
Zycie szesnastu karmapów
DOWNLOAD <czime_16karmapow.zip>
eDrukuj Stron <javascript:printWindow()>
Lama Czime Rinpocze jest inkarnacja opata z klasztoru Benczien w Kham we wschodnim Tybecie. Po najezdzie Chin na Tybet, przedostal sie do Indii, a nastepnie wyjechal do Angli, gdzie zamieszkal. Pracuje w sekcji tybetanskiej British Muscum w Londynie. Ozenil sie z Angielka, z która ma trzy córki. W Essex zalozyl osrodek medytacyjny.
SPIS TRESCI
(1110-1193) I Karmapa Dysum Khyenpa
(1206-1283) II Karmapa Karma Pakszi
(1284-1339) III Karmapa Rangdziung Dordze
(1340-1383) IV Karmapa Rolpe Dordze
(1384-1415) V Karmapa Deszin Sziegpa
(1416-1453) VI Karmapa Thongwa Donden
(1454-1506) VII Karmapa Cziedrag Gyatso
(1507-1554) VIII Karmapa Mikyo Dordze
(1556-1603) IX Karmapa Wangcziuk Dordze
(1604-1674) X Karmapa Czieying Dordze
(1676-1702) XI Karmapa Jeszie Dordze
(1703-1732) XII Karmapa Cziangcziub Dordze
(1733-1797) XIII Karmapa Dydyl Dordze
(1798-1868) XIV Karmapa Thegcziok Dordze
(1871-1922) XV Karmapa Khacziab Dordze
(1923-1981) XVI Karmapa Rangdziung Rikpe Dordze
Pierwszym Karmapa byl Dysum Kheyenpa, Który byl glównym uczniem Gampopy (1079-1153). Sam Gampopa byl jednym z dwóch najwybitniejszych uczniów Milarepy, wielkiego jogina i swietego, slawnego na caly swiat ze swojej surowej dyscypliny, poswiecenia zyciu duchowemu, wielu dokonywanych przez siebie cudów, oraz piekna i glebi piesni, W których przekazywal swe nauki, rezultat calkowitego i doskonalego oswiecenia. Linia Milarepy wywodzi sie od jego nauczyciela, slawnego tlumacza Marpy Lotsawy, który chociaz byl zonatym czlowiekiem swieckim, trzykrotnie odwiedzil Indie w celu studiowania i sprowadzania pism. (Linia Marpy siega wstecz do) indyjskich guru: Naropy, Tilopy i Wadzradhary, Niebianskiego Buddy, "Tego, Który Dzierzy Piorun (wadzre)".
Ta linia nauczycieli zapoczatkowala szkole buddyzmu tybetanskiego, w której zachowal sie ustny przekaz szesciu jog praktyki ezoterycznej i duchowej realizacji, jakie Marpa przeniósl do Tybetu od swoich indyjskich nauczycieli. Glównymi uczniami jego duchowego syna Milarepy byli Reczungpa i Gampopa, ale wysoce indywidualny i trudny do przewidzenia charakter Reczungpy sprawil, ze nie byl on odpowiednim kandydatem do zalozenia jakiejkolwiek wyzszej szkoly uczniów i dlatego to wlasnie Gampopa, bedacy bhikszu sarwastiwadinem byl tym, który skonsolidowal otrzymane od Milarepy nauki i umiescil je na bardziej zorganizowanej podstawie, niezbednej dla ustanowienia wielkiej i trwalej tradycji praktyki. Dakpo Kagyu zostalo uksztaltowane przez nauki Gampopy, natomiast szkola zalozona przez jego glównego ucznia Dysum Khyenpe, I Karmape, jest nazywana czasem khamtsang albo karma kagyu.
I KARMAPA, DYSUM KHYENPA (1110-1193) Dysum Khyenpa urodzil sie w Dresod we Wschodnim Tybecie w 1110 roku. Wszyscy nastepnie Karmapowie sa uznawani za jego reinkarnacje; on jest tez pierwszym Lama, który dal poczatek linii kolejnych inkarnacji. Wiekszosc Karmapów równiez wybierala Tybet Wschodni jako miejsce swoich narodzin. Juz w poczatkowym okresie swojego zycia Dysum Khyenpa wykazywal wielka duchowa moc i czystosc. W wieku jedenastu lat mial wizje Mahakali, a kiedy indziej, gdy szedl w podnioslym duchowym stanie po skale, zostawil na niej slad swojej stopy. Wedlug tradycji, w szesnastym roku zycia otrzymal od pewnej liczby dakin i innych bóstw cudowna czarna korone utkana z wlosów stu tysiecy niebianskich istot, a zarazem zostal obdarzony wiedza na temat przeszlosci.
Dysum Khyenpa zostal wyswiecony jako sramanera czyli poczatkujacy mnich i wczesnie rozpoczal nauke w buddyjskiej szkole kadampa. W roku 1129 udal sie do Tybetu Centralnego, a w wieku trzydziestu lat, po dwóch miesiacach nalegania o audiencje u Gampopy, zostal przyjety na ucznia slynnego nauczyciela. Wkrótce stal sie najbardziej dojrzalym i zaawansowanym z osmiuset uczniów Gampopy. W 1147r. Zalozyl klasztor Karma Dansa na wschód od Nomchu we Wschodnim Tybecie. Pod koniec zycia powrócil do Tybetu Centralnego, gdzie w dolinie Todlun zalozyl klasztor Tsurphu, polozony w odleglosci piecdziesieciu lim na zachód od Lhasy. Odtad Tsurphu stalo sie glównym miejscem pobytu kolejnych inkarnacji Gyalwa Karmapy. Dysum Khyenpa opuscil cialo w 1193 r. w trzecim dniu pierwszego miesiaca roku wolu. Jego cialo zostalo spalone dziewiec dni pózniej. Podczas kremacji wokól jego cialo swiecilo czerwone swiatlo, a po spaleniu, wsród szczatków widziano obrazy bóstw, w popiolach zas odnaleziono rincil, róznobarwny krysztal, posiadajacy magiczne i uzdrawiajace moce.
II KARMAPA, KARMA PAKSZI (1206-1283) Od smierci Dysum Khyenpy do narodzin II Karmapy, Karma Pakszi, minelo okolo trzynastu lat. Znano go pod przydomkiem drubcien, "swiety wielkich darów", a jego slawa jako cudotwórcy ustepuje jedynie slawie samego Padmasambhawy. Wczesnie opuscil swój dom we Wschodnim Tybecie i wyruszyl do Tybetu Centralnego. W drodze zatrzymal sie na jakis czas u Gyalwa Pondopa. Podczas recytacji linii lamów kagyu doznal naglego zrozumienia i rozpoznal w sobie inkarnacje Karmapy. W wieku jedenastu lat zostal wyswiecony na mnicha w Pondo Gompa i otrzymal wyjasnienia do mahamudry i doh Sarahy. W wizji pojawil mu sie jedenastoglowy Awalokiteswara, który naklonil go, by w calym Tybecie glosil wspólczucie i recytowal mantre OM MANI PEME HUNG. (Podobnie jak slynny król buddyjski z VII w. Songtsen Gampo, Karmapów i kolejnych Dalaj Lamów uwaza sie za emanacje Awalokiteswary, czyli, z innego punktu widzenia, Padmasambhawy). Karma Pakszi zyl w czasie, gdy w Azji panowali Mongolowie. Jeden z wielu wnuków Dzyngis Chana, Godan Chan, mianowal w 1247 r. opata klasztoru sakjapy, Kunga Gyaltsena, zwanego równiez Sakja Pandita, wiceregentem Tbetu Centralnego, zapoczatkowujac w ten sposób chwilowy okres autorytetu sakjów w Tybecie Centralnym. Sakja Pandita zmarl w 1251r. Jego nastepca zostal jego siostrzeniec Drangen Phagpa Lodro Gyaltsen, duchowy nauczyciel innego wnuka Dzyngis Chana, Kublai Chana, który nastepnie zostal pierwszym mongolskim cesarzem Chin. W 1254 r. Kublai Chan przekazal Phagpie wladze nad calym Tybetem, podtrzymujac dominacje sakjapów w ziemskich sprawach. Mongolowie interesowali sie jednak równiez innymi szkolami buddyzmu tybetanskiego. W 1255 r. rosnaca slawa Karma Pakszi, podówczas piecdziesiecioletniego sprawila, ze Kublai Chan poslal po niego do klasztoru Tsurphu. Na dworze Kublai Chana Karma Pakszi dokonal wielu cudów i powaznie oslabil dotychczasowy wplyw sakjapów. Nie przyjal jednak zaproszenia Kublai Chana do pozostania na stale na dworze i wkrótce opuscil go, udajac sie w dalsza podróz na pólnoc. W czasie podrózy, na brzegu Hor Minog zalozyl klasztor i w magicznej walce pokonal pewna liczbe taoistów. Byla to pewnego rodzaju reminiscencja duchowych pojedynków, w których Padmasambhawa i Milarepa pokonali swoich bonowskich przeciwników w Tybecie. Ludzie z okolicznych krajów przebywali ogromne odleglosci, aby spotkac sie z Karma Pakszi. Gdy w 1256r. chcial powrócic do Tybetu, zostal wezwany przez najwyzszego chana, Mongka, starszego brata Kublai, który nakazal zlozyc sobie wizyte w jego palacu niedaleko Karakorum. Chan przyjal Karma Pakszi jako swego osobistego nauczyciela. W ten sposób kagyu byla faktycznie pierwsza szkola tybetanska, która posiadla wplyw na rzadzacego chana, chociaz wizyta Sakja Pandity i jego siostrzenca u Godan Chana miala miejsce lat wczesniej. Podczas pobytu na dworze Mongki, Karma Pakszi pokonal w toku dysputy wszystkich przeciwników, tak ze chan wydal faworyzujacy buddyzm edykt. Mongka zmarl w 1260 r. i pomiedzy wnukami Dzyngis Chana rozgorzala walka o wladze.
W 1261 r. Kublai pokonal swego brata Arik Boke, który uwazal sie za bardziej legalnego spadkobierce i objal wladze jako najwyzszy Chan. Z powodu swojej wczesniejszej odmowy pozostania na dworze, Karma Pakszi juz u Kublaia pozostawal w nielasce, a teraz zostal posadzony o sojusz z Arik Boka i musial doswiadczyc okresu przesladowan, które skonczyly sie wygnaniem go do K'u Chu, wilgotnego i niezdrowego miejsca na wybrzezu. Niektórych jego uczniów zamordowano.
Na wygnaniu Karma Pakszi mial wizje zóltego Mandziusri, bodhisattwy madrosci o tysiacu ramion, który w kazdym z nich trzymal miseczke zebracza ze znajdujacym sie w jej srodku Budda. Mialo to oznaczac, ze pod przewodnictwem kagyu, Dharma rozszerzy sie w Minyak, Chionach i Mongoli. Dzieki swym duchowym i magicznym mocom, Karma Pakszi odzyskal laske Kublai Chana i po osmiu miesiacach zostal uwolniony z zeslania. Podczas tego okresu mimo tortur nie odniósl zadnego szwanku; nie mozna go tez bylo zamknac w wiezieniu. Kublai Chan zostal jego uczniem, a gdy okolo 1264 roku Karma Pakszi opuszczal Mongolie, obdarzyl go wieloma kosztownymi darami. Mówi sie, ze nie majac zadnych fizycznych srodków na przewiezienie tych darów do Tybetu, wrzucil je do zródla w poblizu Szang-tu i spowodowal, ze pojawily sie w sadzawce kolo jego klasztoru Tsurphu. Wsród nich znajdowal sie zloty dach swiatyni, majacy pochodzic z klasztornego uniwersytetu w Nalandzie w Indii, zagrabiony nastepnie przez Mongolów. Teraz dach ten pokrywa jedna ze swiatyn Tsurphu, zawierajaca wykonany przez samego Karma Pakszi wielki posag Buddy Sakjamuniego.
Nie spieszac sie, Karma Pakszi wyruszyl w droge powrotna do Tsurphu, zatrzymujac sie w wielu miejscach, aby nauczac w nich Dharmy. Ta podróz zabrala mu osiem lat. Po swoim powrocie zyl i nauczal jeszcze przez dziesiec lat. Trzeciego dnia dziewiatego miesiaca roku owcy (1283) zachorowal i chociaz jego uczniowie blagali go, zeby ich nie opuszczal, powiedzial, ze jego czas juz nadszedl. Mówi sie, ze w siedem dni po jego odejsciu nie zobaczono juz jego ciala. Mnisi nie przerywali skladania ofiar i medytacji i ósmego dnia cialo znowu sie pojawilo. Ci o przejrzystej wizji ujrzeli Heruke, rozmaite symbole i swiete sylaby, natomiast ci, którzy nie byli tak zawansowani w madrosci, zobaczyli tylko ludzkie cialo. Dziesiatego dnia zostalo ono spalone. Na nie spalonych kosciach widziano swiete obrazy i mantry, a w popiolach znaleziono, rincil.
III KARMAPA, RANGDZIUNG DORDZE (1284-1339) Rangdziung Dordze urodzil sie ósmego dnia pierwszego miesiaca roku drewnianej malpy podczas wizyty rodziców u siostry matki. Po narodzinach Rangdziung Dordze przestraszyl swoja ciotke, wskazujac na ksiezyc i oswiadczajac, ze jest to ósmy ksiezyc. Rodzice naklonili ciotke, aby utrzymala to zadziwiajace wydarzenie w tajemnicy, sami nie wiedzac, co zrobic z nadnaturalna dojrzaloscia swego syna. Majac trzy lata poprosil kogos, aby zrobil mu czarna korone. Pózniej zobaczono go jak siedzi na skale z czarna korona na glowie i glosi dzieciom nauki. Mial równiez dojrzale umyslowe zdolnosci, a gdy jego ojciec zapytal go o to któregos dnia, powiedzial, ze jest Karmapa. Wówczas jego rodzice przekonali sie, co do rzeczywistosci jego mocy i zostal wyslany do Tsurphu, gdzie w wieku siedmiu lat wyswiecono go na mnicha.
W toku nauki Rangdziung Dordze mial wizje Mandziusrego, który powiedzial mu, ze powinien udac sie do Chin. Przez pewien czas podrózowal po Wschodnim Tybecie, a kiedy w 1331 r. powrócil do Tsurphu, otrzymal od cesarza Toghana Temura uprzejme zaproszenie do odwiedzenia go. Wraz z listem cesarz przyslal zlota pieczec, która najwyzszy chan Mongka podarowal II Karmapie, Karma Pakszi. Przypominajac oddanie, jakie mieli dla buddyzmu jego mongolscy przodkowie w tym Kublai Chan, cesarz oswiadczyl, ze równiez pragnie byc opiekunem i sluga Dharmy i wychwalal Rangdziung Dordze za jego wyksztalcenie i swietosc. List dawal jasno do zrozumienia, ze odmowa zmartwilaby cesarza i uczynila Karmape odpowiedzialnym za wszelkie zlo, jakie spadloby na buddyzm w Chinach, podczas gdy jego troska o dobro wszystkich istot, od cesarza poczynajac, niewatpliwie zapewnilaby jego akceptacje i wszystko zostaloby uczynione zgodnie z jego zyczeniami. Karmapa przyjal to wymuszone zaproszenie i zanim udal sie do Chin, w nastepnym roku (1332) otrzymal drugi list, wyrazajacy zadowolenie cesarza i naklaniajacy go, aby nie zwlekal z odjazdem.
Cesarz umarl przed przybyciem Rangdziung Dordze do Pekinu, ale nowy cesarz, Riczenpal, naklonil go do kontynuowania podrózy. Jednak wkrótce po przybyciu Rangdziung Dordze do stolicy(Chin), zmarl takze nowy cesarz. Te dwa nagle zgony wywolaly naturalnie niepokój i przez pewien czas sprawa cesarskiej sukcesji byla niepewna. Rangdziung Dordze pozostal w Pekinie i byl obecny przy wprowadzeniu na tron nastepnego cesarza, Toghana Temura.
W roku drewnianego psa(1334) Rangdziung Dordze mial wizje Awalokiteswary wskazujaca, ze powinien wrócic do Chin. Przez szesc miesiecy medytowal w Samye Czipur i mial wizje, Padmasambhawy. Nastapil dalszy okres nauczania i praktyki, ale na poczatku 1336 r. otrzymal od cesarza Toghana Temura list, przypominajacy o jego obietnicy powrotu (do Chin). List byl bardziej utrzymany w bardziej wyrazajacym szacunek mniej rozkazujacym tonie, niz list poprzedniego cesarza. Ofiarowywal lamie najwyzszy szacunek i udogodnienia podczas podrózy, chociaz znowu wyrazal obawy o szkody, jakie moglaby poniesc Dharma Buddy, gdyby Rangdziung Dordze nie przyjechal. Rangdziung Dordze powrócil do Pekinu w roku ziemnego królika (1338) i zostalo dobrze przyjety. Jednak czternastego dnia szóstego miesiaca podczas mówienia(mantry) Heruki oswiadczyl, ze opusci cialo i wejdzie w Nirwane. Pietnascie dni pózniej wielu ludzi, wlaczajac w to cesarza, ujrzalo jego twarz. To zdarzenie zostalo uwienczone na obrazie (przedstawiajacym) Karmape w pólksiezycu.
W zgielku tego niespokojnego okresu duchowa sila i wplyw byly w nieunikniony sposób zwiazane ze swieckim autorytetem i równiez Karmapowie zostali wciagnieci w polityczne wydarzenia i poruszeni przez zmieniajace sie losy cesarstwa i innych dynastii. W tym czasie powstala druga linia inkarnowanych lamów Karmapów zwana linia Czerwonych Czapek (szamar). Pierwszym lama tej linii byl Drakpa Senge, wspólczesny Rangdziung Dordze. Podczas gdy Karmapowie Czarnych Czapek (szarnag) zdecydowanie unikali angazowania sie w polityczne wydarzenia, lamowie Szamar byli bardziej sklonni do (uczestniczenia w) zyciu politycznym. Ich glówna siedziba stal sie polozony na pólnoc od Tsurphu klasztor Yanpakan, zalozony w 1489 r.Wiekszosc inkarnacji Szamarpy urodzilo sie w Tybecie Centralnym lub na obszarze, gdzie mialy miejsce najwieksze walki polityczne. Ale chociaz uczestniczyli w wydarzeniach politycznych, czesto mogli wystepowac w roli posredników lagodzacych rózne wplywy. Dziewiata inkarnacja ich linii (ur. Ok. 1734) byla bratem rodzonym, czy tez przyrodnim III Panczen Lamy ze szkoly gelugpa, która dzieki poparciu Mongolów zachowywala wówczas dominujaca pozycje wsród szkól buddyzmu tybetanskiego. Po naglej smierci Panczen Lamy w roku 1780, lama Szamarpa z niewyjasnionych powodów uciekl do Nepalu i zostal wciagniety w nepalski najazd na Tybet w 1788 i 1791 r. W tym czasie Chinczycy uzyskali polityczny nadzór nad Tybetem przez odziedziczenie podbitych przez cesarza terytoriów mongolskich. W koncu rzad chinski wyslal wojsko dla tybetanskich oddzialów i zmusil Nepalczyków do wycofania sie. W tym czasie zmarl, podobno w rezultacie otrucia, lama Szamarpa, którego wydania domagali sie Chinczycy. Wedlug innej tradycji jego cialo rozlozylo sie za sprawa aktu jego woli, na podstawowe elementy; pozostala tylko lewa noga jako relikt, który podobno nadal przechowuje sie w Kathmandu. Jego wlasnosc zostala skonfiskowana przez Dalaj Lame, który zakazal rozpoznawania dalszych inkarnacji tej linii. Mimo to kagyupowie sa przekonani, ze lamowie Szamarpy nadal kontynuuja swoje inkarnacje w osobach kolejnych Situ Rinpocze. Godne odnotowania jest to, ze obecny, XVI karmapa rozpoznal inkarnacje Szamarpy, która nastepnie zatwierdzil Dalaj Lama. Ten Szamarpa studiuje obecnie Dharme i praktykowal medytacje w klasztorze Rumtek w Sikkimie.
IV KARMAPA, ROLPE DORDZE (1340-1383) IV Karmapa urodzil sie ósmego dnia trzeciego miesiaca roku zelaznego smoka. Jest powiedziane, ze zaraz po urodzeniu sie usiadl ze skrzyzowanymi nogami i wypowiedzial mantre OM MANI PEME HUNG. Matka, zatrwozona z powodu tego dziwnego zjawiska, uspokoila sie po pomyslnym snie, w którym snila, ze zbudowala most nad rzeka. Nieco pózniej sam Rolpe Dordze oswiadczyl, ze jest Karmapa. Jeszcze jako dziecko zostal wprowadzony do klasztoru Tsurphu, gdzie studiowal przez wiele lat. W roku 1356 cesarz Toghan Temur, patron jego poprzedniej inkarnacji, zaprosil go do Chin. Rosnaca wówczas autonomia Tybetu spowodowala zredukowanie mongolskiej kontroli do zwyklej formalnosci i chociaz list cesarza napisano w formie polecenia, byl utrzymany w niezwykle grzecznym tonie i wyrazal wielki szacunek. Nawiazujac do degeneracji obecnych czasów, poprosil wielkiego nauczyciela, aby nie ograniczal swojej kochajacej zyczliwosci do Tybetu, ale prowadzil do prawdziwej nauki istoty, które zbladzily i odeszly z wlasciwej sciezki. Rolpe Dordze udal sie do Chin w roku 1359 i pozostal tam az do roku 1363, bedac czczonym i wplywowym nauczycielem. W tym czasie dynastia mongolska chylila sie ku upadkowi. W tej atmosferze watpliwosci i niepewnosci, jaka towarzyszy kocom epok, potrafil z wielka sila i zaufaniem inspirowac ludzi swoja duchowa wiedza.
Dzieki swojej duchowej madrosci i cudownym mocom, Rolpe Dordze zyskal wielkie uznanie w Tybecie. Po powrocie do Tybetu zbudowal wiele swiatyn i byl jednym z nauczycieli mlodego Tsong Khapy (1357-1419), który pózniej zalozyl szkole gelugpa. Po zmianie dynastii w Chinach Tai Tsung, pierwszy cesarz dynastii Ming, zaprosil w 1368 r. Rolpe Dordze i innych wybitnych lamów do Chin. Rolpe Dordze nie powrócil do Chin, ale w 1374 r. wyslal do cesarza poslanców, a nastepnie ponawial to co jakis czas az do chwili swojej smierci. Trzeciego dnia w roku wodnej swini opuscil cialo, wchodzac w Nirwane wraz z odglosem trzesienia ziemi i widokiem teczy. Jego cialo nie zostalo spalone, lecz pochowane w stupie w Tsurphu.
V KARMAPA, DESZIN SZIEGPA (1384-1415) Przed urodzeniem sie V Karmapy, jego matce snilo sie, ze zbierala zlote kwiaty i muszle (symbolizujace prace Dharmy). Oswiadczyla, ze slyszala równiez dobywajacy sie z jej lona dzwiek mantry OM AH HUNG. Deszin Sziegpa urodzil sie o swicie osiemnastego dnia szóstego miesiaca roku drewnianego ptaka. Matka przez dziewiec miesiecy utrzymywala jego narodziny w tajemnicy. Kiedy mial trzy lata oznajmil, ze jest Karmapa i zostal zabrany do Tsurphu. Zadziwil swego nauczyciela, opowiadajac zdarzenia z poprzednich zywotów, a takze innych sluchaczy posiadana w tak wczesnym wieku zrecznoscia w dialektyce. W wieku siedmiu lat zostal wyswiecony (na mnicha), a kiedy mial jedenascie lat, zabrano go do Dziowo Rinpocze, swietego posagu Buddy w Lhasie. Jako cudotwórca stal sie jeszcze bardziej znany od swego poprzednika. W roku 1407 przyjal zaproszenie do Nanking, aby poprowadzic pamiatkowe ceremonie dla rodziców cesarza Cheng Tsu. Tam zostal uznany za glównego buddyjskiego mnicha w calym cesarstwie. Cudowne wydarzenia, które towarzyszyly tej wizycie, zostaly szczególowo zanotowane w cesarskim dekrecie, napisanym w pieciu jezykach na jedwabnym zwoju, przechowywanym w klasztorze Tsurphu.
Z powodu braku miejsca nie sposób wyliczyc nadzwyczajnej obfitosci nadnaturalnych zjawisk, które mialy miejsce prawie codziennie podczas szesciotygodniowej wizyty Deszin sziegpa. Jego chinscy gospodarze byli pod glebokim wrazeniem tych cudów i zadali sobie wiele trudu, aby szczególowo je opisac. (Widzieli) swiatla, obloki w kolorach teczy wypelniajace niebo przy róznych okazjach, które czasami unosily niebianskie istoty, bodhisattwów, mnichów, Swietych pustelników, stupy, zlote drzewa z promieniujacymi kwiatami, smoki, lwy i inne symboliczne istoty. Z nieba czesto spadaly niebianskie kwiaty i (wylewal sie) nektar, ukazywaly sie na nim cenne baldachimy, choragwie zwyciestwa i jedwabne zwoje, a przy róznych okazjach biale kruki wzlatywaly w niebo i tanczyly w dobrze wrózacy sposób. Na ulicach widziano nieznanych mnichów o wspanialej powierzchownosci, którzy rozmawiali z przechodniami, a nastepnie nagle znikali. Ze stup, z górnej czesci mieszkania Deszin Sziegpy, z flag modlitewnych powiewajacych nad cesarskim palacem i królewskimi grobami promieniowalo nieziemskie swiatlo o róznych formach i kolorach. Nad swiatynia, w której znajdowala sie rytualna mandala wykonana przez swietego lame, swiecily tecze, a w innej swiatyni pojawily sie dwie niebianskie stupy. Niebo wypelnia niebianska muzyka, która powodowala, ze swiatynia ze znajdujaca sie w niej mandala wibrowala az do fundamentów. Nastepnej nocy po ceremonii oczyszczenia, przez dluzszy czas, najpierw z jednej, a nastepnie z drugiej strony, rozbrzmiewal dzwiek czyneli, czemu towarzyszylo spadanie kwiatów, pojawianie sie teczowych obloków i inne zjawiska.
Inna tradycja podaje, ze kiedy Karmapa po raz pierwszy przybyl na dwór, gospodarze chcieli sprawdzic jego wiedze na temat przeszlosci, terazniejszosci i przyszlosci. (W tym celu) zbudowali dla niego wspanialy tron, który spoczywal na tomach swietych pism. Czyms bardzo niewlasciwym byloby, gdyby Karmapa usiadl na takim tronie, poniewaz Dharma jest najswietsza rzecza i nawet wizerunków Buddy nie umieszcza sie ponad nia. Kiedy Karmapie pokazano ten tron, usiadl na nim bez slowa, ale przedtem kopnal go noga. Sceptycznie nastawieni do niego gospodarze sadzili, ze siadajac na swietych tekstach nieswiadomie zniewazyl Dharme, okazujac w ten sposób, ze tak wychwalana przez innych jego wszechwiedza jest tylko legeda. Gdy jednak pózniej podeszli, aby zbadac pisma, okazalo sie, ze wszystkie litery zniknely z nich i pozostaly tylko czyste kartki!
Wizyta Deszin Sziegpy w Cinach byla wielkim sukcesem. Zanotowano równiez, ze udalo mu sie odwiesc cesarza od próby pójscia w slady swoich mongolskich poprzedników i najechania na Tybet, aby umocnic w nim swój autorytet. Cheng Tsu poprosil Karmape, aby z Nangkingu udal sie do Omei Szan w celu odprawienia dalszych ceremonii ku pamieci jego rodziców, a nastepnie pozwolil mu powrócic do Tybetu. Tam tez, wieczorem, pietnastego dnia ósmego miesiaca w roku drewnianej owcy w wieku 31 lat umarl na syfilis.
VI KARMAPA, THONGWA DONDEN (1416-1453) Jest powiedziane, ze rodzice VI Karmapy przed jego narodzinami mieli pomyslne sny. Ojcu snilo sie, ze sadzil drzewo, a matce, ze dela w muszle. Gdy dziecko urodzilo sie ósmego dnia drugiego miesiaca w roku ognistej malpy, natychmiast usmiechnelo sie do matki. Zapisano, ze majac siedem lat usiadl na tronie, recytowal imiona Buddów i wyjasnial szesciosylabowa mantre OM MANI PEME HUNG. Któregos dnia, wskazujac na niebo oswiadczyl: " Jestem Karmapa". Bardzo wczesnie mial wizje czerwonego Awalokiteswary i potrafil widziec przeszlosc, terazniejszosc i przyszlosc. Gdy jako maly chlopiec zostal zabrany do Tsurphu, zadziwil sekretarza poprzedniego Karmapy, któremu w chwili smierci kazal schowac tasiemke, pytajac go: "Gdzie jest moja wstazka?" Po intensywnej nauce, w wieku dziewieciu lat zostal wyswiecony na mnicha. Mimo zaproszenia, nie pojechal na dwór chinski. Jednakze w latach 1436-1450 wyslal do cesarza osiem misji. Te misje byly wówczas czysta formalnoscia o niewielkim znaczeniu, a nastepnie ich czestotliwosc zostala ograniczona dekretem cesarskim, który anulowal niepotrzebne wydatki. Tongwa Dondena szczególnie pamieta sie ze wzgledu na plodna dzialalnosc wydawnicza, w tym opublikowanie Kandzuru i Tendzuru, wydrukowanych zlotymi literami na czarnym papierze. Odszedl rankiem ósmego dnia pierwszego miesiaca w roku wodnego ptaka, a jego cialo zostalo spalone.
VII KARMAPA, CZEDRAG GYATSO (1454-1506) Narodziny VII Karmapy mialy miejsce pietnastego dnia pierwszego miesiaca roku drewnianego psa, czemu towarzyszyly spadajace z nieba kwiaty. Zostalo zapisane, ze jego cialo nosilo rózne pomyslne znaki: na szczycie glowy mial Wadzradhare, nad czakra serca biala sylabe OM, na nizszej czakrze szescioramienna gwiazde, a na stopach obu nóg kola. Kiedy mial dziewiec miesiecy otrzymal korone poprzedniego Karmapy oraz dzwonek i dordze, które natychmiast podniósl i we wlasciwy sposób uchwycil. Kiedy mial trzy lata, okazalo sie, ze potrafi czytac i pisac, chociaz nikt go tego nie uczyl; a w obecnosci 10.000 mnichów recytowal OM MANI PEME HUNG. Majac dziesiec lat otrzymal pierwsze swiecenia, a w dwunastym roku zycia zostal mnichem. Próbka jego scholastycznej wiedzy byla doskonalosc w logice i slynne komentarze, jakie napisal do pradzniaparamity. Na czas jego dziecinstwa nie przypadaly zadne konflikty z dworem chinskim, gdyz panujacy wówczas cesarz Ying Tsung nie darzyl buddyzmu laskami. Ale w roku 1465 wladze w Chinach objal Hien Tsung, oddany buddysta, który odnowil korespondencje z Karmapa i wymienil z nim dary. Równiez nastepny cesarz Hsiao Tsung slal (listy) z prosba o blogoslawienstwo Karmapy, ale w znacznej mierze nie byl dobrze nastawiony do buddyzmu i lamów tybetanskich. Cziedrag Gyatso przyjal dary od Mandaghol Chana, dwudziestego siódmego nastepcy Dzyngis Chana (panujacej) w bardzo juz okrojonym cesarstwie mongolskim. Utrzymywal tez korespondencje z mahapandita Bodhgaji, który zaprosil go do odwiedzenia Indii.
Dwunastego dnia pierwszego miesiaca roku ognistego tygrysa wiadomo juz bylo, ze Karmapa umrze. Dwa dni pózniej zobaczyl sie ze swymi glównymi uczniami, którym przekazal ostatnie wyjasnienia, a do pozostalych wyglosil publiczna mowe. Nastepnie napisal imiona rodziców swojej przyszlej inkarnacji i wreczyl Situ Rinpocze, aby je bezpiecznie przechowal. Cialo opuscil o swicie nastepnego dnia.
VIII KARMAPA, MIKYO DORDZE (1507-1554) Ósmy Karmapa urodzil sie dziesiatego dnia drugiego miesiaca w roku ognistego królika. Jego matce snilo sie, ze w jej namiocie znajdowaly sie wizerunki Buddy i stupy i ze ze swiatyni zabrala dordze , które emitowalo przejrzyste, jasne swiatlo. Tak jak w poprzednich inkarnacjach mlody chlopiec sam oswiadczyl, ze jest Karmapa. Zostal intronizowany w wieku siedmiu lat, a gdy mial lat dziewiec, wyswiecono go na mnicha. Czcigodnego Sangye Nyenpe poprosil, zeby zostal jego nauczycielem; wczesnie otrzymal tez rózne inicjacje. Po trzech latach nauki u swego nauczyciela, jego wiedza i zrozumienie byly tak pelne, ze smierc nie napawala go zadnym lekiem. W 1516 cesarz chinski Wu Tsung, który obial panowanie w roku narodzin Mikyo Dordze, poslal do Tybetu wielka delegacje, aby za[prosic go do siebie. W tym czasie Mikyo Dordze przebywal Kham we Wschodnim Tybecie. Zaproszenie spotkalo sie z grzeczna odmowa i z wielu powodów uznano je za niepomyslna wrózbe. Rozmiar i sila delegacji wywolala pewien niepokój u doradców Mikyo Dordze , którego-w celu zachowania ostroznosci- wyslano do bezpiecznego miejsca w Tybecie Centralnym. Wu Tsung zmarl w 1521 r., a jego nastepca zostal jego kuzyn Szih Tsung, gwaltowny przeciwnik buddyzmu. Wobec tego kwestia wizyty Mikyo Dordze w Chinach nie pojawila sie juz wiecej.
W Tsurphu Mikyo Dordze wykonal w srebrze podobizne swego nauczyciela , poswiecona nastepnie przez samego Sangye Neynpe. Mikyo Dordze podrózowal po caly Tybecie, zatrzymujac sie w wielu miejscach, aby studiowac i nauczac. Ulozyl takze bardzo wazna praktyke Thinsi Lama Naldzir, polegajaca na przywolywaniu i wizualizowaniu kolejnych inkarnacji i duchowych wlasciwosci Karmapów, Sangye Nenpy i innych glównych lamów kagyu. Na praktyke tej sadhany kladzie sie w szkole kagyu duzy nacisk. Mikyo Dordze przygotowywal sie na smierc w 1546 r., ale wspólczesny mu, V Szamarpa Kenciog Yenlak przekonal go, aby przedluzyl swoje zycie. Cialo opuscil w Yarlung, dwudziestego trzeciego dnia ósmego miesiaca roku drewnianego tygrysa. Widziano wspaniale tecze i spadajace z nieba kwiaty. Jego cialo zabrani do Tsurphu i umieszczono w stupie.
IX KARMAPA, WANGCZIUK DORDZE (1555-1603) Przed urodzeniem IX Karmapy jego matce snila sie zlota mandala, z centrum której promieniowalo swiatlo; slyszala takze dzwiek konchy. We snie jego ojca, na podolku pojawil mu sie sniezny lew. Tym pomyslnym znakom towarzyszyly tecze na niebie i dzwiek mantr, wibrujacych wewnatrz i na zewnatrz domu. Dziecko urodzilo sie o wschodzie slonca siódmego dnia siódmego miesiaca w roku ognistego smoka. Po urodzeniu sie, oczyscilo swoja twarz, przecierajac ja trzykrotnie reka i usiadlo ze skrzyzowanymi nogami. Jego narodziny przez osiemnascie dni utrzymywano w tajemnicy.
Po wstapieniu do klasztoru zostal wyswiecony przez V szamarpe, który obcial mu wlosy. Przyjal slubowania bodhisattwy i w wieku jedenastu lat otrzymal od Szamarpy pelne wyswiecenie na mnicha. W toku jego zycia, na skutek wplywów w Mongolii, rozpoczal sie okres dominacji szkoly gelugpa. W uznaniu skutecznosci i gorliwej pracy na rzecz upowszechniania Dharmy, w roku 1577 mongolski wódz Altan Chan, potomek Kublai Chana, nadal Sonami Gyatso, trzeciemu opatowi klasztoru Drepung tytul "Ocean (dalaj) Madrosci". Sonam Gyatso byl trzecia inkarnacja Gendyn Drukpy, glównego ucznia Tsong Khapy i chociaz scisle rzecz biorac byl on I Dalaj Lama, czesto uwaza sie go za trzeciego, a jego dwie pierwsze inkarnacje uznaje sie retrospektywnie za dwóch pierwszych Dalaj Lamów.
Wangcziuk Dordze wymienial dary z chinskim cesarzem Szeng Tsung i jednym z mongolskich wodzów, utrzymywal tez przyjacielskie stosunki zawiazane przez swoich dwóch poprzedników z królem Likiangu. Najbardziej jest znany ze swoich trzech slynnych ksiag, podajacych szczególowe, bezposrednie i krótkie wyjasnienia nauk mahamudry. Zachorowal i o swicie dwudziestego ósmego dnia pierwszego miesiaca roku wodnego królika w wieku 46 lat opuscil cialo.
X KARMAPA, CZIEYING DORDZE (1604-1674) X Karmapa urodzil sie o swicie dwudziestego ósmego dnia czarnego miesiaca w roku wodnego smoka jako trzecie dziecko rodziny zyjacej w Gulog. Szesc lat pózniej, kiedy uznano go juz za Karmape, zostal przez Kho Lodzi, mongolskiego króla Kokonor, zaproszony do zlozenia mu wizyty. Opiekunowie mlodego lamy uznali jednak, ze wizyta bylaby niewlasciwa z wielu powodów, z których duza role odgrywala obawa o jego bezpieczenstwo i dlatego zaproszenie zostalo odrzucone.
W roku 1612 Karmapa wymienil poslanców z cesarzem chinskim Szen Tsung, a w trzy lata pózniej, gdy mial jedenascie lat, zostal formalnie wprowadzony do klasztoru Tsurphu. W roku 1614 przyjal kolejne zaproszenie do Mongolii, gdzie nawrócil króla Dai Czing na nauki kagyu. W 1620 r. dary przyslal mu inny mongolski wódz. Kagyupowie nie byli jednak wówczas aktywni w gloszeniu Dharmy w Mongolii, wskutek czego dominujacy wplyw miala tam szkola gelugpa.
X Karmapa wyrósl w czasach niepokoju, intryg i gwaltu. W okresie jego dziecinstwa zaistnialy pewne rozbieznosci pomiedzy jego opiekunami z jednej strony, a VI Szamarpa i rodzimymi wladcami Tybetu z drugiej strony, którzy w koncu zostali odsunieci przez mongolskich patronów szkoly gelugpa. Jednak sam Czieying Dordze nie ulegl wplywowi tych wydarzen i kiedy dorósl, dokonal wielu cudów. Kroniki Tsurphu odnotowuja szczególnie te, których dokonal w wieku szesnastu lat.
Jak niektórzy utrzymywali, w bitwie pod Dam w 1635 r. mongolskie oddzialy Arsian Chana zabily VI Szamarpe (pewne jest, ze jego zycie zakonczylo sie mniej wiecej w tym czasie), co wywolalo obawy o bezpieczenstwo X Karmapy, wskutek czego zmuszony byl opuscic Tsurphu. Walka róznych frakcji mongolskich (jedne z nich popierali kagyupów, a inne gelugpów), zakonczyla sie ostatecznie zwyciestwem Gusri Chana, który w 1642 r. najechal na Tybet i obaliwszy tutejszych wladców, osadzil na tronie Dalaj Lame, a jego szkole gelugpa uznal za najwyzszy, polityczny i religijny, autorytet.
Dzieki posrednictwu Panczen Lamy, X Karmapa doszedl do porozumienia z Dalaj Lama uznajac wyzszosc tego ostatniego, w zamian za ci kagyupa zachowala prawo do utrzymania wlasnej nauki i wiekszosci posiadanych klasztorów. To porozumienie zostalo wystawione na niebezpieczenstwo z powodu zakonczonego niepowodzeniem buntu wschodniotybetanskiego klanu Garpa, posiadajacego silne historyczne zwiazki z Karmapami i ich klasztorami w Kham. Karmape podejrzewano o udzial w tym buncie, (wskutek czego) klasztor, w którym przebywal, zostal oblezony przez Mongolów i inne oddzialy. Uciekajac w wielkim niebezpieczenstwie z tej sceny spustoszenia i masakry, (X Karmapa) schronil sie u króla Sathama, w którego rodzinie od dawna znajdowali sie zwolennicy Karmapy. Czujac sie nieswojo w swieckiej atmosferze dworskiego zycia, Karmapa usunal sie do klasztoru, a nastepnie wyruszyl na samotna wedrówke po dzikim kraju Gulong, chcac odwiedzic siódma inkarnacje lamy Szamarpy. (Wskazuje to na to, ze sam nie bral udzialu we wczesniejszym sporze z poprzednim lama Szamarpa). Rozbójnicy zabrali mu konia i caly dobytek, ale on, nie przejmujac sie tym, kontynuowal swoja podróz pieszo z owinietymi jedynie w szmaty nogami, zebrzac o pozywienie i nocleg, zanim nie uratowaly go grupy poszukiwawcze jego wlasnych uczniów i Szamarpy.
Pomimo tego, iz blask kagyu zostal przycmiony przez gelugpe, znaczenie Karmapy zostalo docenione, kiedy cesarz zaprosil go do Chin w roku 1653, tym samym, w którym z Chin powracal Dalaj Lama. Karmapa nie przyjal zaproszeni, ale utrzymywal korespondencje z cesarskim dworem w Satham, gdzie zyl wówczas, faktycznie jako wygnaniec. W roku 1660 cesarz zaofiarowal sie obdarzyc go pieczecia, pragnac na nowo ustalic wiezi z buddyzmem, którymi cieszyla sie dynastia Ming. Jednak Karmapa ostroznie unikal wciagniecia w jakiekolwiek ambicje cesarza, które mogly zmierzac do rozszerzenia jego politycznych wplywów.
Podczas pobytu Karmapy wSatham, jego obowiazki pelnil mianowany przez niego delegat, Gyaltsab Czienpo Depa Czogyam (1617-58). On tez odwiedzil Lhase i doprowadzil do odzyskania przez kagyupów wiekszosci klasztorów skonfiskowanych po rebelii Garpów. Pózniej sam Karmapa odwiedzil Lhase i nawiazal pokojowe zwiazki z Dalaj Lama. Wielki V Dalaj Lama sam pochodzil z rodziny ningmapa i jego umiarkowane i uprzejme stosunki ze starszymi szkolami, zapewnily szczesliwy i nie tak ostry bieg historii w Tybecie po okresie zametu i przemian, czego w przeciwnym razie nie mozna sie bylo spodziewac. X Karmapa opuscil cialo w roku drewnianego tygrysa i zapisano, ze kiedy wszedl w Nirwane, pokój w którym sie to stalo, wypelnilo swiatlo. Jego cialo zabrano do Tsurphu i umieszczono w stupie.
XI KARMAPA, JESZIE DORDZE (1676-1702) XI Karmapa urodzil sie w roku meskiego ognistego smoka. Jest zapisane, ze dokonywal cudów w wyjatkowo wczesnym wieku i posiadal pelna wiedze o przeszlosci, terazniejszosci i przyszlosci. W wieku szesciu lat mial wizje jidama, ale po wyswieceniu (na mnicha) i otrzymaniu inicjacji opuscil cialo przedwczesnie w wieku 26 lat.
XII KARMAPA, CZIANGCZIUB DORDZE (1703-32) Jest zapisane, ze majac dwa miesiace, Ciangcziub Dordze oswiadczyl: "jestem Karmapa", a nastepnie dowiódl tego, wybierajac bez wahania sposród innych obrazy, teksty i rózance, które nalezaly do poprzedniego Karmapy. Sam wprowadzil sie do Tsurphu, a roku 1720 udal sie do Lhasy, aby powitac przybywajacego Dalaj Lame. Podczas cerem oni spotkal wiele waznych osobistosci z róznych stron Tybetu, Chin i Mongolii. Najbardziej wplywowym wsród nich byl prawdopodobnie wladca Phola Miban, szczery zwolennik szkoly gelugpa, ale takze goracy obronca niezreformowanych szkól (w tym kagyu) przed przesladowaniami chinskich imperialistów, zawsze uczciwy w swoim postepowaniu. Tych dwoje ludzi pozostawalo w dobrych stosunkach, Phola Miban przy róznych okazjach posylal Karmapie dary, z kolei Karmapa posredniczyl sporach pomiedzy Phola a Bhutanem. W roku 1728 Ciangcziub Dordze przyjal zaproszenie do Chin. Zamiast jednak pojechac tam bezposrednio, zdecydowal sie udac najpierw razem z Situ Rinpocze, Szamarpa i innymi lamami Kagyu na pielgrzymke do Nepalu i Indii. W roku 1731 przyjaciele Szamarpa i Szarnag (czyli Karmapa) kontynuowali podróz do Chin, ale nastepnego roku obaj opuscili cialo w Pekinie. Przed swoim odejsciem w roku wodnego ptaka, Cziangcziub Dordze wyznaczyl na swego nastepce Situ Rinpocze. Jego cialo zostalo spalone i umieszczone w stupie w Tsurphu.
XIII KARMAPA, DYDYL DORDZE (1733-97) Guru Rinpocze (Padmasambhawa) przepowiedzial kiedys przyszla wielkosc XIII Karmapy, który zaslynal z cudownego rozumienia mowy zwierzat. Byl takze znany jako ter ton (odkrywca ukrytych tekstów i innych cennych przedmiotów). Urodzil sie w roku zenskiego wodnego wolu. Jest powiedziane, ze nowonarodzone dziecko mialo na swoim jezyku biala sylabe "A", bedaca zródlem wszystkich dzwieków i esencja oswiecenia. Studiowal u lamy Situ, a pózniej wybrali sie razem w podróz do Tsurphu. Nastepnie zostal wyswiecony przez Situ (Rinpocze).
Zostalo zapisane, ze nie tylko rozumial jezyk zwierzat, ale takze przekazywal im nauki. Pewnwgo razu podniósl do góry za uszy królika i powiedzial do niego: "Chociaz urodziles sie jako zwierze, posiadasz mimo to esencje Nirwany. Dlaczego nie stajesz sie oswiecony?" Podczas wizyty w klasztorze Benczien we Wschodnim Tybecie, zachorowal i przez kilka lat przebywal w nim, leczac sie. W klasztorze tym znajduje sie wizerunek (Dydyl Dordze) przez niego samego poswiecony. Ostatniego dnia pobytu jego stopa w cudowny sposób odcisnela sie na skale, na której stal, zegnajac innych. Przed odejsciem wyznaczyl na swego nastepce Situ Rinpocze, a Padmie Nyingyar wreczyl list, w którym zapisal imiona swoich przyszlych rodziców. Odszedl z roku ognistej malpy, a kiedy wchodzil w Nirwane, ludzie slyszeli rozchodzacy sie w powietrzu dzwiek czyneli.
XIV KARMAPA, THEGCZIOK DORDZE (1798-1868) XIV Karmapa urodzil sie w roku ognistego weza. Przed jego urodzeniem sie, jego ojcu snilo sie, ze otrzymal blogoslawienstwo od poprzedniego Karmapy. (Thegcziok Dordze) zostal wyswiecony przez Situ Rinpocze i Padme Nyingyar i w Domsug wykonal ceremonie Czarnej Korony. Wraz z Situ Rinpocze wybral sie w podróz do Wschodniego Tybetu, gdzie spotkal Nepon Gyaltsena, z którym odbyl wiele waznych dysput dotyczacych medytacji i nauczania Dharmy.
XV KARMAPA, KHACZIAB DORDZE (1871-1922) Zycie XV Karmapy zostalo szeroko opisane w jego dzielach zebranych. Byl on wielkim uczonym i napisal wiele ksiazek. Podobnie jak inni Karmapowie byl slynny jako terton, odkrywca ukrytych skarbów. Odwiedzil tez klasztor Benczien, a w nocy przed jego przybyciem, mnisi slyszeli rzenie konia, na którym siedzial niebianski straznik klasztoru i opiekun (Czystej) Krainy Amitabhy. Gdy Karmapa przybyl do klasztoru, mial wizje tego straznika.
XVI KARMAPA,RANGDZIUNG RIKPE DORDZE (1923-1981) Podobnie jak jego poprzednicy, obecny Karmapa wyróznial sie madroscia i spokojna promiennoscia. Byl znany nie tylko jako pelen mocy terton, ale takze ze swojej milosci do dzikich zwierzat, a w szczególny sposób rozumial ptaki. Urodzil sie w Kham we Wschodnim Tybecie. Jako mlodzieniec, dzieki swojej specjalnej mocy, odkryl sklad srebra, ukryty przez swoja poprzednia inkarnacje, a nastepnie uzyl go na budowe klasztoru. Podczas chinskiego najazdu na Tybet w roku 1959 uciekl ze swojej siedziby w Tsurphu do Sikkimu, gdzie zbudowal klasztor w Rumtek. Pomimo utraty ojczyzny, zachowal tradycyjna madrosc, a takze- w calej ich glebi i bogactwie- praktyki szkoly kagyu. Jednoczesnie w swoim podejsciu w zaden sposób nie ograniczal sie i nie zawezal do wlasnej szkoly, dzialajac w tolerancyjnym ruchu rime, (który przez wiele lat dzialal na rzecz zalagodzenia róznic pomiedzy róznymi szkolami buddyzmu tybetanskiego i wzajemnego ich zblizenia), w pelni akceptujac slusznosc wszystkich ortodoksyjnych szkól i duchowej realizacji, do jakiej prowadza. Posiadal ogromna liczbe zwolenników na Wschodzie (w Sikkimie, Bhutanie, Nepalu, Tybecie, Indii) i rosnaca liczbe uczniów na zachodzie. Byl powszechnie czczona postacia.