Życie
społeczne
i jego
podstawy
Co to jest życie
społeczne ?
Życie społeczne - to ogół zjawisk
wynikających ze wzajemnego oddziaływania
jednostek i zbiorowości przebywających na
odpowiednio wyodrębnionej przestrzeni.
Wszędzie tam w różnorodny sposób przejawia
się życie społeczne, gdzie osobnicy,
zaspakajając potrzeby w skutek korzystania ze
wspólnej przestrzeni, modyfikują swoje
procesy życiowe i zachowania. Tak pojmowane
życie społeczne ma szeroki zakres i odnosi się
nie tylko do świata ludzkiego, ale również do
świata roślinnego i zwierzęcego. Życie
społeczne ludzi różni się od życia społecznego
roślin i zwierząt głównie tym, że opiera się na
więzi społecznej, czyli względnie trwałych
zależnościach
i stosunkach. Na życie społeczne składa się
wiele zjawisk, które zachodzą w rodzinie,
szkole, fabryce, mieście jak i gminie,
województwie czy kraju.
PODSTAWY
ŻYCIA
SPOŁECZNEGO
DZIELI SIĘ NA
PRZYRODNICZE
PODSTAWY
ŻYCIA
SPOŁECZNEGO
KULTUROWE
PODSTAWY
ŻYCIA
SPOŁECZNEGO
Przyrodnicze
podstawy
życia
społecznego
Warunki przyrodnicze wywierają
istotny wpływ na strukturę i
funkcjonowania społeczeństwa
będącego częścią przyrody.
Obejmują one czynniki dotyczące
samego człowieka jako istoty
biologicznej, jego środowiska
geograficznego i struktury
ludności.
Przyrodnicze podstawy
życia społecznego
Geograficzne
Demograficzne
Biologiczne
Wyróżniamy
trzy rodzaje
czynników
przyrodniczych
Biologiczne wyznaczniki
życia społecznego
Funkcjonowanie
jednostki ludzkiej zależy
przede wszystkim od
cech i budowy jej
organizmu, od
zachodzących w nim
procesów
fizjologicznych,
mechanizmu
dziedziczenia cech,
popędów i potrzeb,
odruchów i skłonności.
W życiu społecznym człowieka najbardziej
istotne są takie cechy jego organizmu jak:
* wyprostowana postawa, umożliwiająca lepsze
widzenie i uwalniająca przednie
kończyny
* chwytliwe ręce z ruchomymi palcami,
pozwalające na wykonywanie delikatnych i
skomplikowanych czynności
* wzrok skierowany naprzód, umożliwiający lepsze
widzenie i ogarnięcie przestrzeni
*duży mózg i złożony system nerwowy,
umożliwiający wysoki rozwój intelektu i życia
psychicznego
*złożony mechanizm głosowy, umożliwiający
rozwój mowy
*długi okres zależności dziecka od rodziców,
umożliwiający kształtowanie umiejętności,
postaw i zachowań dziecka
* popędy i potrzeby
* trwałość popędu seksualnego działającego na
kształt i funkcje rodziny oraz na
zjawiska społeczna
Geograficzne uwarunkowania
życia społecznego
Czynniki
wyznaczające
dynamikę i
kierunki rozwoju
społeczno
gospodarczego
kraju. Mają
bezpośredni wpływ
na kształt
struktury
zawodowej
i na różne
procesy
zachodzące
w
społeczeństwie.
Specyfika środowiska geograficznego
współwyznacza główne zajęcia ludności i
odpowiadające im zawody, a zwłaszcza te
związane z górnictwem, leśnictwem,
pasterstwem, rolnictwem czy
rybołówstwem. Znaczący wpływ na życie
społeczne ma klimat. Oddziałuje on na
najbardziej na społeczności rolnicze.
Warunkuje ogólną aktywność człowieka.
Klimat zbyt gorący paraliżuje energie
ludzką, natomiast zimny sporo jej
pochłania. Optymalny dla życia społeczne
go jest klimat umiarkowany.
Innymi ważnymi czynnikami
geograficznymi są : ciśnienie powietrza,
jego wilgotność, wiatry, nasłonecznienie,
które maja wpływ na życie społeczne.
Warunki geograficzne wpływają na
rozmieszczenie ludności na powierzchni
globu. Wywierają wpływ na zdrowotność,
rozrodczość, szerzenie się chorób i
występowanie pasożytów co z
kolei wpływa na zjawiska i procesy życia
społecznego, a także na aktywność
człowieka i na sfery życia zbiorowego.
Czynniki geograficzne mogą także
stanowić linię obrony występowanie mórz,
gór i pustyń powoduje
powstawanie państw i ich systemów
władzy.
Teorie podstaw życia
geograficznego
Teoria determinizmu geograficznego
zakłada, że istnieje jednoznaczna i
jednokierunkowa zależność między
cechami środowiska naturalnego, a
cechami psychicznymi ludzi w nim
żyjących oraz procesami społecznego
współżycia i twórczości kulturowej.
Teoria posybilizmu geograficznego,
która zakłada, że przyroda i warunki
stwarzają różne możliwości, które
człowiek może wybierać i użytkować
w zależności od swojej woli,
umiejętności technicznych.
Demograficzne determinanty
życia społecznego
Zdrowotność
populacji
Przeciętna
długość życia
Przyrost
naturalny
Płodność
Wiek
Płeć
Gęstość
zaludnienia
Czynniki
demograficzne
Czynniki te są podstawą
planowania i
prognozowania społecznego, czyli
przewidywania i dokonywania
intencjonalnych przekształceń
określonych struktur społecznych
i mechanizmów ich
funkcjonowania. Wpływ tych
czynników na życie społeczne jest
pośredni jak i
bezpośredni.
Gęstość
zaludnienia
Wpływa na poziom
organizacji danej
społeczności terytorialnej,
na funkcjonowanie
kontroli społecznej oraz
obieg idei
i informacji. Im większa
gęstość zaludnienia, tym
idee krążą szybciej,
wymagany jest wyższy
poziom organizacji życia
zbiorowego i wysoki
stopień dyscypliny
społecznej.
Od gęstości zaludnienia
zależy charakter
rolnictwa i rozwój
przemysłu.
Wiek
Wiek ludności dzieli się na trzy kategorie
wiekowe
Osoby w wieku
przedprodukcyjn
ym
Osoby w
wieku
produkcyjnym
Osoby w wieku
poprodukcyjny
m
Od grup wiekowych zależy
mobilność społeczna,
funkcjonowanie gospodarki,
rodzaj i kierunki rozwoju
infrastruktury społecznej oraz
inne dziedziny życia
społecznego. Wiek, płeć i inne
cechy biologiczne ludności, na
czele ze zdrowotnością
pozostają w ścisłej korelacji z
różnymi zjawiskami
i procesami społecznymi.
Przedstawione powyższe
czynniki demograficzne, tak jak
czynniki biologiczne i
geograficzne, składają
się na przyrodnicze podstawy
życia społecznego. Różnorodne
czynniki przyrodnicze mają
wpływ na zjawiska i
procesy społeczne zachodzące
w społeczeństwie.
Bibliografia
• Stanisław Kosiński, Socjologia ogólna,
wyd. PWN Warszawa 1987
• Jan Szczepański, Elementarne pojęcia
socjologii, wyd. PWN 1965