Zapożyczenia francuskie w historii języka polskiego:
Związki z Francją nasiliły się w wieku XVI, po wyborze Henryka Walezego na króla Polski. Rozpoczynają się magnackie wyjazdy do Francji i przyjazdy Francuzów do Polski. Stąd pierwsze zapożyczenia francuskie (parlament, perfumy, prezent).
Zacieśnienie stosunków polsko-francuskich przypada na połowę wieku XVII (małżeństwo Władysława IV z Marią Ludwiką Gonzagą). Królowa rozpropagowała wśród kobiet modę francuską na język, stroje, obyczaje. Było to popularne też na dworze Jana III i Marysieńki i wśród magnaterii. Szlachta nie była nastawiona do francuszczyzny pozytywnie. Zapożyczenia z tego okresu:
życie dworskie: dama, komplement, serwetka
stroje: gorset, peruka
wojskowość (rośnie autorytet wojskowości francuskiej): artyleria, flanki, fort, szarża
Wiek XVIII to już całkowita dominacja języka i kultury francuskiej w całej Europie. W Akademii Krakowskiej pojawia się katedra języka francuskiego, a na rynku księgarskim są dostępne francuskie gramatyki i słowniki.
Szczytowe nasilenie wpływów francuskich przypada na drugie półwiecze doby nowopolskiej, czyli na czasy stanisławowskie. Francuskie wzorce kulturalne prowadziły do zapożyczeń z zakresu:
teatru i literatury: kulisy, romans
życia dworskiego i salonowego: bal, bukiet, rywal
kuchni: gofry, szampan, konfitura
Utrzymywały się zapożyczenia z zakresu wojskowości: atak, batalion, dezerter, parada...
Wpływy były intensywne, ale zasięg ograniczał się raczej do arystokracji, elity szlacheckiej i środowiska salonów warszawskich. Na prowincje docierają w niewielkim stopniu.
Sytuacja zmienia się w XIX w. Moda francuska dalej się nasila: guwernantki- Francuzki docierają do prowincjonalnych dworków szlacheckich. Pojawiają się więc kolejne zapożyczenia z życia towarzyskiego (etykieta, galanteria), toalety i przedmiotów zbytku (biżuteria, brosza, perfumeria), kuchni (lemoniada, koniak, likier).
Legiony napoleońskie wnoszą nową terminologię wojskową: armia, defilada, eskorta, żandarm itp.
Od lat 30. XIX w. duże znaczenie ma polszczyzna Wielkiej Emigracji. Za jej pośrednictwem do języka polskiego przedostają się wyrazy z zakresu:
sztuk plastycznych: gobelin, pejzaż
literatury: ballada, beletrystyka, reportaż
teatru, sztuk estradowych (a później filmu): ekran, reżyser, festiwal, kabaret, rewia
muzyki i baletu: akord, etiuda, piruet, suita
Francja dostarczała też wzorów z zakresu życia społecznego (hotel, kretyn, partner, peron), gospodarczego (asortyment, bilon, renta), politycznego (ankieta, biuro, debata), nauki i techniki.
Wpływy (choć już słabnące) utrzymują się do końca doby nowopolskiej, czyli jeszcze w XX w. (odrodzona Polska utrzymuje ścisłe kontakty z Francją). Powrót sformowanej we Francji armii generała Hallera ożywia wpływy. Pojawiają się nowe zapożyczenia wojskowe: blindaż, desant. Pojawiają się nowe, z dziedziny lotnictwa: awionetka, dywizjon, hangar, pilotaż...
Także w zakresie dyplomacji język francuski zachował przodująca pozycję aż do czasów II wojny światowej. Ostatnia wojna i przemiany społeczne po niej znacznie osłabiły wpływ francuszczyzny na język polski.