John Williams

John Williams - wł. John Towner Williams - kompozytor ur. 8 lutego 1932 Long Island, stan Nowy Jork, USA

Jeden z najsławniejszych amerykańskich kompozytorów muzyki filmowej, w szczególności znany ze ścieżek dźwiękowych do filmów science-fiction. Oskarowy faworyt: w latach 1968-2001 uzyskał aż 23 nominacje (w ostatnich latach był nominowany praktycznie co roku) oraz 5 statuetek, za "Skrzypka na dachu" (1971) Normana Jewisona, "Szczęki" (1975) Stevena Spielberga, "Gwiezdne wojny" (1977) Georga Lucasa oraz "E.T." (1982) i "Listę Schindlera" (1993) Spielberga. Ma na swoim koncie oczywiście także niezliczoną ilość innych nagród, w tym 9 Grammy.

John Williams studiował muzykę na University of California w Los Angeles. W 1951 roku wstąpił na 3 lata do wojskowych służb powietrznych. Następnie powrócił na studia fortepianowe do Julliard School of Music w Nowym Jorku. Kompozycji uczył się u Mario Castelnuovo-Tedesco. W 1956 roku został zatrudniony przez wytwórnię Columbia Pictures jako pianista w filmowych orkiestrach i tam zainteresował się tworzeniem ścieżek dźwiękowych do filmu. Po przeniesieniu się do 20th Century Fox Williams zajął się także aranżacją i kompozycją utworów. W drugiej połowie lat 50-tych wydał kilka płyt jazzowych jako pianista, zajmował się też aranżacją muzyki dla gwiazd popu i pracował w studiu. Pierwszą symfonię skomponował zachęcony przez innego sławnego kompozytora, Bernarda Herrmanna, współpracującego z Alfredem Hitchcockiem.

Swoją karierę filmową Williams rozpoczął w latach 50. od pracy w telewizji, komponując muzykę min. do programów "The Today Show" i "Checkmate". W latach 60. kontynuował pracę nad serialami "Voyage to the Bottom of the Sea", "Gilligan's Island" i "Lost in Space", ale rozpoczął też współpracę z wytwórniami filmowymi debiutując w 1959 roku filmem "Daddy-O" (1959). Inne przykłady z jego dorobku lat 60. to film czarny z Burtem Lancasterem i Avą Gardner "The Killers" (1964), wojenny "None But the Brave" (1965), komedia "Jak ukraść milion dolarów" (1966) z Audrey Hepburn i Peterem O'Toole i dramat obyczajowy "Valley of the Dolls" (1967).

W późnych latach 70-tych Williams, kompozytor wyjątkowo płodny, przywrócił do łask filmowe soundtracki w wykonaniu wielkich orkiestr. Charakterystycznym elementem twórczości kompozytora jest użycie wyraźnych leitmotywów w kompozycjach, co można zauważyć m.in. na przykładzie ścieżek filmów katastroficznych "Tragedia Posejdona" (1972) czy "Trzęsienie ziemi" (1974), w epickim westernie "Przełomy Missouri" (1976) Arthura Penna, i "Supermanie" (1978).

Naprawdę sławnym uczyniła kompozytora współpraca z reżyserami Georgem Lucasem, przy wszystkich częściach "Gwiezdnych wojen" włącznie z "Mrocznym widmem", i Stevenem Spielbergiem. Epickie dzieła na wielką skalę, z dużą ilością efektów specjalnych, poruszające monumentalne tematy i wyrażające wielkie emocje pozwoliły kompozytorowi na wykorzystanie ulubionych przez niego fanfar, marszów, i okazałych orkiestr w ilustrowaniu tych wysokobudżetowych spektakli. Williams skomponował ścieżki do wszystkich filmów Spielberga, za wyjątkiem "Koloru purpury" (czego dokonał Quincy Jones). Spielberg nazywa kompozytora pieszczotliwie "poetą we mnie", współpracowali przy bardzo różnorodnych filmach, min. "Szczękach" (1975), "Bliskich spotkaniach trzeciego stopnia" (1977), "Poszukiwaczach zaginionej arki" (1981), "E.T." (1982), "Imperium słońca" (1987), "Jurassic Park" (1993), "Liście Schindlera" (1993), "Amistad" (1997), czy wojennym "Saving Private Ryan" (1998). Williams nawiązał także udaną współpracę z reżyserem Oliverem Stonem, przy "Urodzonym 4 lipca" (1989), "JFK" (1991) i "Nixonie" (1995). Inne epickie widowiska z muzyką Williamsa to "Far and Away" (1992) z Tomem Cruisem i Nicole Kidman oraz opowiadający o wojnie secesyjnej "Patriota" (2000) z Melem Gibsonem.

Wśród bardziej kameralnych filmów w dorobku kompozytora znalazły się ścieżki dźwiękowe i czasami żartobliwe w tonie aranżacje do "Długiego pożegnania" (1973) Roberta Altmana, "Intrygi rodzinnej"(1976) Alfreda Hitchcocka, "Przypadkowego turysty" (1988) Lawrence'a Kasdana, komedii "Czarownice z Eastwick" (1987), dramatu "Stanley i Iris" (1990) z Jane Fondą i Robertem De Niro, thrillera "Uznany za niewinnego" (1990) z Harrisonem Fordem, i romantycznego remake'u "Sabriny" (1995) Sydney'a Pollacka. Po miłych doświadczeniach z filmami "Home Alone" (1990) i "Hook" (1991) Williams wyraził chęć skomponowania muzyki do kolejnego hitu dla dzieci, "Harry Potter and the Sorcerer's Stone" (2001).

Prywatnie John Williams jest mężem Barbary Ruick i ojcem kompozytora Josepha Williamsa, z którym współpracował przy piosence wykonywanej przez ufoludzki zespół w pałacu Jabby w "Powrocie Jedi". W latach 1980-1993 Williams dyrygował Boston Pops Orchestra.

Filmografia

1959