Wykład obejmuje problematykę:
Eliadowska koncepcja mitu (święta opowieść o paradygmatycznym wydarzeniu u początku czasów, wzorzec reaktualizowany w rytuale, we wszelkiej działalności człowieka).
Morfologia symbolu - refleksja fenomenologiczno - hermeneutyczna (S. Awriencew, M. Eliade, P. Tilich, P. Ricoeur). Występowanie symboli w obrębie porządków kultury: kosmicznych, etycznych, politycznych i obszarów wyobraźni poetyckiej (sztuka filmowa).
Cechy symboli: figuratywność, multiwalencja, powszechność, historyczność.
W stronę filozofii symbolu. Cztery figury rozumienia symbolu (fenomenologia) i propozycja hermeneutyki symbolu: twórcza interpretacja symboli, analiza ejdetyczna (wyodrębnienie symboli z ciągu struktur pokrewnych prowadzące do odkrycia jądra znaczenia).
Symbolika lunarna. Księżyc i wody, księżyc i rośliny, kobieta i wąż, księżyc i śmierć, metamorfozy, inicjacja. Zwierzęta lunarne.
Symbolika akwatyczna. Kosmogonie akwatyczne, woda i zarodki, woda jako kreator i zarazem niszczyciel światów, chrzest i symbolika zanurzenia. Zwierzęta i symbole akwatyczne.
Woda w narracjach mitologicznych świata, mity o potopie. Narracje apokaliptyczne (wybrane mitologie basenu morza śródziemnego, Europy Zachodniej i Północnej, Iranu i Mezopotamii) oraz kataklizmy związane z wodą (wyczerpanie się kulturowych form świata). Ludowa wizja potopu - potop i kłosy.
Kamienie zapładniające, meteoryty jako kamienie płodności, obrazy „wielkiej matki”, tellus mater. Kamienie i centrum świata, Kaaba i Betel jako epifanie lityczne.
Ziemia - kobieta - płodność. Topos matki ziemi, macierzyństwo chtoniczne, pochodzenie telluryczne człowieka. Regeneracja i przemiany, solidarność kosmobiologiczna, kobieta i bruzda.
Drzewa i rośliny, drzewo jako symbol życia i płodności, centrum świata i podpora wszechświata, „żywy kosmos”. Idgrasil - drzewo kosmiczne. Krzyż i drzewo życia.
Roślinność - symbole i rytuały odnowienia. Rośliny miłości i magiczne zioła.
Podziemia jako miejsce metamorfozy i regeneracji, królestwo zmarłych i miejsce pochodzenia dzieci.
Bóstwa mitologiczne świata starożytnej Grecji i Rzymu (bóstwa płodności, wegetacji i świata podziemnego). Demeter, Ceres, Hekate, Artemida, Diana, Persefona, Hades, Dionizos, Pluton.
Wędrówka po podziemiach - Ozyrys i Re, Dionizos, Orfeusz, Eneasz (mitologie basenu Morza Śródziemnego).
Ludowa wizja podziemi. Wędrówka dusz, oczyszczenie i reinkarnacja.
Literatura podstawowa:
Ricoeur P. Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, W - wa 1985.
Awriencew S. Symbol (w:) Polska Sztuka Ludowa, nr 3/ 1988.
Eliade M. Historia wierzeń i idei religijnych (t. 1), W - wa 1988; Traktat o historii religii, W - wa 2000; Sacrum i profanum, W - wa 1999, Próba labiryntu(…), W -wa 1992, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, W -wa 1994, Mit wiecznego powrotu, W -wa 1998, W poszukiwaniu historii i znaczenia religii, W -wa 1997.
Rega A., Czowiek w świetle symboli, Antropologia filozoficzna Mircei Eliadego, Kraków 2001.
Zadrożyńska A. Powtarzać czas początku, Część 2. O polskiej tradycji obrzędów ludzkiego życia, Warszawa 1988.
Moszyński K. Kultura ludowa Słowian (tom 2), Kraków 1939.
Ciszewski St. Żeńska Twarz, Kraków 1927.
Zowczak M. Biblia ludowa: interpretacja wątków biblijnych w kulturze ludowej, Wrocław 2000.
Bartmiński J. red. Słownik i stereotypów i symboli ludowych, t. 1, cz. 1,2, Lublin 1996, 1999.
Kowalski P. Leksykon znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, W - wa 1998, Woda żywa, Wrocław 2002, Chleb nasz powszedni, Wrocław 2000.
Forstner D. OSB: Świat symboliki chrześcijańskiej, W - wa 2001.
Janion M. Bogini wolności, (dlaczego rewolucja jest kobietą?), w: Kobiety i duch inności, Warszawa 1996.
Fischer A. Drzewa w wierzeniach i obrzędach ludu polskiego, Lwów 1938.
Grąbczewski J, Postać Matki Boskiej w ludowych przekazach językowych (w:) Polska Sztuka Ludowa, 1984.
Battistini M. Symbole i alegorie, W - wa 2006.
Impelluso L. Natura i jej symbole. Rośliny i zwierzęta, W - wa 2006.
Zuffi S. Nowy Testament. Postacie i epizody, W -wa 2007.
de Coapa C. Stary Testament. Postacie I epizody, W - wa 2007.
Berti G. Zaświaty, W - wa 2001.
Kubiak Z. Mitologia Greków i Rzymian, W - wa 1997.
Składankowska M. Mitologia Iranu, Warszawa 1989.
Łyczakowska K., Szarzyńska K., Mitologia Mezopotamii, Warszawa 1981.
Hart G. Mity egipskie, W - wa 1999.