Schorzenia morzyskowe u koni


Schorzenia morzyskowe u koni

Morzysko - zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego, towarzyszy mu ból ujawniający się niepokojem zwierzęcia

Przyczyny:

- zmiany w utrzymaniu, środowiska

- zmiany systemu użytkowania, systemu żywienia

- zmiana stosunku człowieka- ingerencja w życie koni

- zaburzenia bodźco- odruchowej zależności między organizmem a środowiskiem→ nagła zmiana karmienia, pojenia, rodzaju pracy, nie przestrzeganie indywidualnych norm dostosowanych do wagi i pracy

- używanie zwierząt do pracy bezpośrednio po żywieniu

- nagle zadziałające bodźce szkodliwe na zwierzę, a których dawniej nie było

* karmienie pasza nieodpowiadającą normom fizjologicznym, przemarzniętą, trudnostrawną , pojenie zimną wodą, sfermentowana, spleśniała, zgniła

* nawet gdy pasza dobra - nagłe, łapczywe jedzenie, w nadmiarze

- indywidualna wrażliwość zwierzęcia na działanie bodźców powodujących zaburzenia układu wegetatywnego

* zmiany ciśnienia atmosferycznego - zwolnienie lub przyspieszenie motoryki

* tętniaki- na tętnicy krezkowej przedniej - uciskają na splot

* obecność kamieni- miedniczki nerkowe

* osobnicza wrażliwość - nagłe oziębienie, wystąpienie opadów, zmiany ciśnienia

- obecność pasożytów w przewodzie pokarmowym - żołądkowo- jelitowych

- choroby uzębienia, wątroby, łykawość

Przyczyny bólu:

- toniczne skurcze mięśni gładkich

- szarpanie krezki przez zwiększone ruchy perystaltyczne jelit

- rozciąganie ściany jelit masami kałowymi

- rozpieranie przez nadmierną ilość gazów

Ból powoduje czasową niedrożność odcinka jelit, gdy trwa dłużej to predysponuje do zatkań.

Ruchy perystaltyczne okresowe- towarzyszy mu zwiększone soków jelit- szybsze przesuwanie i wydalanie rozrzedzonego kału- biegunka

Przedłużające się procesy zatkania i biegunki- zmiany o charakterze zapalnym- pęknięcie ściany.

W wyniku rozpierania ściany jelit- anemizacja ściany naczyń- zaburzenia w układzie krążenia i oddychania. Efekt kliniczny uduszenie zwierzęcia w wyniku ucisku na przeponę lub niewydolność mięśnia sercowego.

Rozpoznanie:

Zasada postępowania:

  1. metoda - podanie środka przeciwbólowego ( biovetalgin)

  2. wywiad- dane- czas trwania choroby , okoliczności

nieżytowy kurcz jelit ustępuje po podaniu biovetalginu

proste rozszerzenie żołądka, skręt jelit- nie ustępują

Przejawy bólu:

dużego stopnia- nie ma zachowanej świadomości, nieprzytomny, nie reaguje, gwałtownie wstaje, uderza kończynami o brzuch, cofa się, klęka, upada na boki, gdy upadnie to pozostaje długo w takiej pozycji

- przerywany

* siła

* czas trwania- krótkookresowy lub długookresowy, nieokreślony czas

Ciągły, dużego stopnia- ostre pierwotne i wtórne rozszerzenie żołądka

- skręt , przemieszczenie

- wzdęcia jelit

- zatkanie okrężnicy małej

Przerywany- skurcze spastyczne jelit

Małego i średniego stopnia- zatkanie jelita ślepego

- niewielkie wzdęcie jelit

- przy zatkaniu dolnego pokładu i zagięcia okrężnicy dużej

Małego stopnia- zatkanie i rozszerzenie żołądka i okrężnicy dużej

Nawrotowe- zmiany organiczne

Okresowe małego stopnia- po spożyciu karmy, mogą wystąpić gdy są guzy na krezce

Postawy ulgowe, przymusowe- siedzącego psa- ostre rozszerzenie żołądka, wzdęcie jelit

Postawa wahadłowa- zatkanie jelita ślepego, okrężnicy dużej

Postawa klęcząca- zatkanie okrężnicy małej, kładzie się na grzbiecie z podkurczonymi nogami

Enteralgia- cofa się po środku przeciwbólowym

Przemieszczenie jelit- objawy nie ustępują

Po przeprowadzeniu wywiadu, dokonaniu oceny charakteru bólu, wykonanie zgłębnikowania żołądka ( leczniczy proces, gdy nie opróżnimy treści żołądka- pęknięcie)

Postawienie rozpoznania: pierwotne czy wtórne rozszerzenie żołądka

Ciepła woda- łagodzi, powoduje zwiotczenie, rozszerzenie

Następnie badanie rectalne, potem badanie stanu ogólnego zwierzęcia: badanie CTO, zabarwienia spojówek, ruchy perystaltyczne jelit, rozmieszczenie zewnętrznej ciepłoty ciała, wystąpienie postaw.

Przy zagrożeniu śmiercią stan ogólny zwierzęcia ulega ewidentnym zmianom- ↑ C, zmiany zabarwienia spojówek, przed śmiercią ↓ C, obecność zimnych potów

Punkcja do jamy otrzewnowej- w najniższym punkcie z lewej lub prawej strony od linii białej, gdy jest treść w punktacje- pęknięcie jelit- uśpienie

Gdy nie ma treści ale jest zabarwienie- ocena charakteru przemieszczenia, zmiany organiczne, zabieg chirurgiczny

Kolejny etap -ocena poziomu białek ostrej fazy

OSTRE ROZSZERZENIE ŻOŁĄDKA (dilatatio ventriculi acuta)

Wzrost objętości żołądka pod wpływem pęczniejącej karmy i gromadzących się gazów.

Pierwotne- karmienie ziarnami zbóż „niewypoconych” po zbiorach, po żniwach, karmienie chlebem, ziemniakami , przewiędłe zielonki i lucerna, trawa, stany nieżytowe błony śluzowej żołądka , zburzenia w układzie wegetatywnym

Wtórne- występują zmiany w objętości spowodowane utrudnionym przemieszczeniem treści, zatkanie jelita cienkiego, rozszerzenia żołądkowego okrężnicy dużej, zatkanie okrężnicy małej, całkowite przerwanie ciągłości- skręt, przemieszczenie

Rozpoznanie:

  1. pierwotne:

2 postacie:

- spastyczna- pierwotna, charakteryzuje się silnymi bólami, obfitymi potami, pobudzoną perystaltyką jelit, przy płukaniu żołądka treść wypływa strumieniem przerywanym, odczyn wybitnie kwaśny

- atoniczna- wzrost tętna i O, tętno słabo wyczuwalne, oddechy przyspieszone, spojówki zaczerwienione, brudnoczerwone, wzdęcie jelit, treść wypływa ciągłym strumieniem

Gdy postępuje dalsza autointoksykacja- pogorszenie stanu ogólnego, zmniejszenie bólu, szybki wzrost tętna ↑ 100, słabo wyczuwalne, zastój żylny, brudnoczerwone, zimne poty, oddechy przyspieszone, oddech dwufazowy, ślinotok, wymioty- szybkie zejście śmiertelne

  1. wtórne rozszerzenie żołądka

Rozpoznanie:

- charakter bólu ( jego ciągłość)

- poty

- faskowaty kształt klatki piersiowej

- przyspieszone oddychanie

- wynik sondowania

Najczęściej występuje pierwotna, błędy żywieniowe- niedługie leczenie, kilka h ( 2-3), gdy nie ma powikłań

Atoniczna- dłuższy czas, nawet 24h

Autointoksykacja- 2-3 dni, leczenie ogólne

Powikłania- pęknięcie żołądka- zwierze gwałtownie się uspokaja, zimne poty, osłuchiwaniem- brak szmerów, przy wprowadzaniu sondy wlany płyn nie wraca, pogorszenie stanu ogólnego, badanie rectalne- szorstka powierzchnia otrzewnej, gdy nie mamy szorstkiej powierzchni- punkcja

Rokowanie- wczesne przeprowadzenie zabiegu- pomyślne

Leczenie: płukanie żołądka ciepłą wodą, podanie środka przeciwbólowego 60ml,

Do sondy niewielka ilość płynu i środka poślizgowego, gdy sondy nie udaje się wprowadzić - odpowiednie ustawienie zwierzęcia- wysoko przodem, ew. punkcja

Punkcja:

  1. j. ślepe- po prawej stronie, w dół głodowy, połowa odległości pomiędzy ostatnim żebrem a guzem biodrowym

  2. okrężnica duża

  3. żołądek- igła Łopatyńskiego- z lewej strony w ostatniej przestrzeni międzyżebrowej na wysokości guza biodrowego, kierując koniec ukośnie ku dołowi i nieco ku przodowi

Postać atoniczna- gdy żołądek nie kurczy się- element drażniący- przepłukanie zimną wodą- zwiększenie kurczliwości. Na koniec wlać 2 litry zimnej wody z środkiem przeciw fermentacyjnym ( tympachol, alkohol 96%), zakwaszanie( kw. mlekowy, solny)

Autointoksykacja- środki nasercowe, śr. wzmacniające : płyn fizjologiczny, glukoza, vit. C, Ca.

ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ ŻOŁĄDKA (GASTRITIS)

Występuje rzadko, w przypadku gdy koń pobiera karmę zabrudzoną, zapiaszczoną lub pije wodę o nieodpowiedniej czystości, malowanie pomieszczeń w obecności koni, karmienie koni paszami po oprysku chemikaliami,

Bardzo często jako wtórny proces- nadmiar kw. mlekowego- uszkodzenie błony śluzowej żołądka- stan zapalny

Mniejsze znaczenie czynnik infekcyjny- clostridium perfringens, pasożyty częściej- słupkowce

Objawy:

- spadek apetytu

- brak apetytu

- ziewanie

- gdy trwa dłużej koń zaczyna chudnąć

- niedokrwistość

- anemia

Gastroskopia:

- duże ilości śluzu

- odbarwienie

- zmiany deformacyjne

Metody pośrednie- po zgłębnikowaniu bardzo duża ilość obfitego śluzu

Badanie parazytologiczne, hematologiczne

Leczenie:

- zmiana charakteru żywienia

- odrobaczanie

- korekta uzębienia

- pasza:

* miękka zielonka z traw

* zima- siano miękkie, odwar z siemienia lnianego, związki zobojętniające kwas solny

- przewlekle- płyny 2,5g dwuwęglanu sodu, 3g soli glauberskiej, 1g soli kuchennej- 1 litr

- zawansowane- 3g soli glauberskiej, 5g soli kuchennej- 1 litr

Podawać 1h przed karmieniem porannym przez miesiąc w dawce 3 litrów

WYKŁAD

ZATKANIA JELITA GRUBEGO

Miejsca predylekcyjne:

- jelito ślepe- duża głowa potem węższe

- okrężnica duża

ZATKANIE JELITA ŚLEPEGO (OBSCIPATIO CAECI)

Predylekcja: wiek- im starsze mniej ruchu, zaleganie karmy, wady uzębienia

zapiaszczenie

ogólne osłabienie

związane z atonią jelit

karma- twarda, trudno strawna, sieczka

2 fazy:

- spastyczna- trwa krótko, mniej niż12h

- atoniczna

Rozpoznanie fazy atonicznej

Objawy:

- przy atonicznej mieści się w granicach normy

* spojówki- na początku niezmienione, potem nieznacznie zaczerwienione, przy powikłaniach - zażółcenia

* perystaltyka nad jelitami - osłabiona nad jelitem ślepym, potem brak

* kał - początkowo normalny uformowany lecz w mniejszych ilościach , potem …….

* per rectum- głowa twardy deskowaty twór, potem przewężenie ……..

Rozpoznanie : per rectum, wywiad

Przebieg schorzenia:

- trwa długo do 3 tyg. ( 1-2 tyg)

- powikłania autointoksykacja -↑ CTO, żółtaczka

- stan zapalny ściany jelita- pęknięcie

Rokowanie: im młodsze zwierzęta tym bardziej pomyślne, starsze- ostrożne

Leczenie:

- 24-48h głodówka- potem małe ilości siana

- forma spastyczna- środek przeciwbólowy ( biovetalgin), woda ze środkiem przeciw fermentacyjnym

- forma atoniczna- przez 1- 2 dni sondą wodę z solami gorzkimi, glauberską, drożdże, następnie z solami przeczyszczającymi bez drożdży

Kolejne dni olej parafinowy z solami lub bez, wlewy doprostnicze, duża ilość ruchu

Atonia- środki pobudzające perystaltykę

Leczenie objawowe:

- płyny nawadniające, glukoza, środki nasercowe, środki ogólne -antybiotyki, sulfonamidy

ZATKANIE OKRĘŻNICY DUŻEJ (OBCIPATIO COLONIS)

Przyczyny : jak wyżej

Zatkanie zagięcia miednicznego

- brak apetytu, pragnienia

- bole z krótszymi, dłuższymi przerwami

- CTO normalne lub lekko ↑

- spojówki bladoróżowe- zmiana zabarwienia - powikłanie

- opukiwanie- stłumienie pas

- osłuchiwanie- atonia

- badanie przez prostnicę- przy wkładaniu ręki z lewej strony jamy miednicznej, przy wejściu zagięcia- wypełnione zalegającymi masami kałowymi- konsystencja twarda, gliniasta

Rozpoznanie: per rectum

Przebieg trwa kilka dni ( 1-3 dni), możliwość samowyleczenia,

Rokowanie: pomyślne: im koń starszy tym bardziej ostrożne

Leczenie:

- głodówka 24h

- w trakcie sondą 2x w ciągu dnia soli przeczyszczających

- wlewy doprostnicze

- ruch, oprowadzanie

- gdy dojdzie do rozmiękczenia: środki pobudzające perystaltykę

- leczenie objawowe: środki nawadniające, glukoza, vit.C, leki nasercowe

ZATKANIE ZAGIĘCIA PRZEPONOWEGO OKRĘŻNICY DUŻEJ

Zagięcia przeponowe są dwa, objawy- zależnie od tego które ulegnie zatkaniu.

Związane z innymi jednostkami, jako oddzielne nie występuje.

Zatkanie dolnego zagięcia- zatkanie miedniczne

Zatkanie górnego zagięcia- zatkanie żołądkowate

Objawy:

- zatkanie pokładu dolnego- objawy jak przy miednicznym

- zatkanie pokładu górnego:

* postawa wahadłowa

* zapiaszczenie- częste napady objawów morzyskowych

* chudnie

* naprzemienne biegunki i zaparcia

* badanie kału na obecność piasku

* per rectum - zalegające masy w kieszonkach okrężnicy

* przebieg- od 3-5 dni, zapiaszczenie - kilka tygodni

Rokowanie - pomyślne, górne bardziej pomyślnie niż dolne, zapiaszczenie- niepomyślne

Leczenie:

- związane z jednostkami towarzyszącymi

- zapiaszczenie - sole przeczyszczające z olejem parafinowym nawet do 10 tygodni( 4-6)

- leczenie objawowe jak wyżej

ZATKANIE ROZSZERZENIA ŻOŁĄDKOWATEGO OKRĘŻNICY DUŻEJ ORAZ OKRĘŻNICY MAŁEJ

j.w. twarda karma

Objawy:

- zmniejszony apetyt i pragnienie, nawet brak

- ból średniego i dużego stopnia, przerywany

- CTO- C nieznacznie podwyższona, T - 60-80, O w normie

- gdy ból ciągły to po pewnym czasie wzrost O

- spojówki zaczerwienione

- per rectum- po wprowadzeniu ręki do prostnicy bardzo daleko można namacać twór, porusza się synchronicznie z ruchami oddechowymi, kształt kulisty, gładkościenny, biały śluz oblepiający rękawice

Rozpoznanie:

  1. biały śluz na rękawicy

2)………………………………………………………………………

Przebieg do tygodnia (2-4 dni)

Rokowanie -ostrożne

Leczenie:

- środek przeciwbólowy

- sonda sole przeczyszczające

- głębokie wlewy do prostnicy, ilość zależy od stanu zwierzęcia

- przy silnych objawach parć- znieczulenie

- przez następne dni sole przeczyszczające, olej parafinowy

- atonia -środki pobudzające perystaltykę

- środki ogólnie wzmacniające

OBCIPATIO COLONIS PARVI

Objawy:

- brak apetytu i pragnienia

- bardzo silne objawy bólowe, ciągły o dużym lub średnim nasileniu

- T- przyspieszone 70-120, twarde, potem miękkie i słabo wyczuwalne

- O przyspieszone, związane z rozwijaniem się powikłań

- leży na grzbiecie z podkurczonymi kończynami, klęczenie krótkie na nadgarstkach

- spojówki- nastrzykane, brudnoczerwone

- per rectum- duża ilość białego, gęstego, lepkiego śluzu

- z lewej lub prawej strony czop kałowy, nie porusza się synchronicznie z ruchami oddechowymi

Przebieg:

- trwa 2-3 dni, dochodzi do powikłań, autointoksykacji, ochwatu, pękania jelit

Rokowanie: ostrożne

Leczenie:

- podawanie środka przeciwbólowego

- -- // ---- środka przeczyszczającego

- - / / - przeciwfermentacyjnego

- głębokie wlewy

- znieczulenie nadoponowe

- leczenie objawowe; j.w.

ZACZOPOWANIE JELIT

Kamienie kałowe, kule zbudowane z pasożytów- glisty, przy przejściu okrężnicy dużej w małą, zamknięcie światłą jelita

Objawy: j.w.

ZAKRZEP I ZATOR TĘTNIC KREZKOWYCH ( TROMBASI ET EMBOLIA)

Spowodowany: część zakrzepu ulega oderwaniu i powstaje zator w mniejszych odgałęzieniach tętnic. Działanie drażniące larw słupkowców.

Objawy:

- ból ciągły o średnim lub dużym nasileniu, im trwa dłużej tym nasilenie bólu maleje

- CTO- C- ………………T do 70, O- nieznacznie podwyższone

- spojówki zaczerwienione

- perystaltyka jelit w początkowym okresie nieznacznie pobudzona lub podwyższona, potem atonia

- kał w formie papkowatej z domieszką krwi lub w formie uformowanej

- per rectum - odcinkowe zgrubienie ściany jelit, wzdęcie, przy omacywaniu ściany jelit nie ma objawów bólowych

Niezbyt pewne rozpoznanie, nagle objawy bólowe, bez przyczyny, bez zmiany pokarmu, sposobu pojenia

Przebieg od kilku godzin do kilku dni lub samoistnie, spontaniczne wyleczenie lub proces chorobowy trwa dłużej

Rokowanie niepomyślne przy dłużej trwającym procesie, przy krótkim ostrożne

Leczenie:

- leki przeciwzakrzepowe

- leki przeciwbólowe

- antybiotyki, sulfonamidy p.o.

- ogólnie wspomagające

- dieta- karma łatwostrawna, łatwo przemieszczająca się w przewodzie pokarmowym

Zapobieganie:

Środki odrobaczajace



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
von Plocki K A, Hulsey A W Rozpoznawanie i postępowanie doraźne w przypadku schorzeń morzyskowych
Deegen E Schorzenia żołądka u koni
Diagnostyka roznicowa schorzen nerwowo [2] od Lutnickiego, weterynaria, Interna choroby koni
Przewlekłe schorzenie dolnych dróg oddechowych u koni (CDOP)
PIELĘGNOWANIE CHORYCH w schorz ukł moczowego
Chirurgiczne schorzenia klatki piersiowej u dzieci
Morzysko
Rehabilitacja dzieci ze schorzeniami układu oddechowego
ODBYT schorzenia 2
instrukcja ujeżdżania koni
Fitoterapia schorzeń reumatycznych, Farmacja, Farmakognozja
Ostre schorzenia chirurgiczne jamy brzusznej, Ratownictwo Medyczne, dużo mega różności od starszyzny
Niedokrwistość zakaźna koni, Zootechnika, Choroby
ustawa zakazy, Weterynaria, Choroby zakaźne koni
TABELA - schorzenia + następstwa, Tyflopedagogika

więcej podobnych podstron