Kości kończyny górnej
Kości obręczy piersiowej
Łopatka
W łopatce wyróżnić można:
kąt górny łopatki (angulus superior)[1],
brzeg przyśrodkowy (margo medialis)[2]
kąt dolny (angulus inferior)[3].
brzeg boczny (margo lateralis)[4].
szyjkę łopatki (collum scapulae)[5] - w przedłużeniu brzegu bocznego,
grzebień łopatki (spina scapulae)[6]
guzek naramienny (tuberculum deltoideum)[7].
kąt wyrostka barkowego (angulus acromii)[8].
wyrostek barkowy (acromion)
dół nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy
wyrostek kruczy (processus coracoideus)[9].
Obojczyk:
trzon obojczyka (corpus claviculae)[10],
koniec mostkowy (extremitas sternalis)[11] -przyśrodkowy
koniec barkowy (extremitas acromialis)[12] -boczny
Na obu końcach znajdują się powierzchnie stawowe -na końcu mostkowym dla połączenia z mostkiem, na końcu barkowy dla wyrostka barkowego
Kości części wolnej. Kość ramienna ( humerus )
Trzon kości ma trzy powierzchnie - przednią boczną, przednią przyśrodkową i tylną, które są ograniczone brzegami. Na powierzchni przednio-bocznej (facies anterior lateralis) w górnej części występuje wyraźna guzowatość naramienna (tuberositas deltoidea). Powierzchnia tylna (facies posterior) jest przedzielona bruzdą nerwu promieniowego (sulcus nerui radialis).
Kość ramienna ( humerus )
Koniec bliższy ma głowę kości ramieniowej (caput humeri), na której znajduje się powierzchnia stawowa do połączenia z wydrążeniem stawowym łopatki. Poniżej głowy występuje szyjka anatomiczna (collum anatomicum), wzdłuż której przyczepia się torebka stawowa. Poniżej szyjki (bocznie i z przodu głowy) są dwa wyraźne guzki; guzek większy (tuberculum majus), leżący po strome zewnętrznej, i guzek mniejszy (tuberculum minus) - po strome wewnętrznej. Od guzków zbiegają w dół grzebienie. Jest to grzebień guzka większego (crista tuberculi majoris) i grzebień guzka mniejszego (crista tuber-culi minoris). Między guzkami i grzebieniami znajduje się bruzda międzyguzkowa (sulcus intertubercularis), w której mieści się ścięgno mięśnia dwugłowego ramienia. Poniżej guzków znajduje się przewężeni^ tzw szyjka chirurgiczna (collum chirurgicum). W tym miejscu kość łatwo ulega złamaniu.
Koniec dalszy jest wyraźnie spłaszczony i poszerzony w kierunku poprzecznym. Tworzy on kłykieć kości ramieniowej (condylus humeri). Po obu stronach kłykcia znajdują się nadkłykcie - boczny (epicondylus lateralis) i przyśrodkowy (epicondylus medialis).
Na kłykciu kości ramieniowej występują dwie powierzchnie stawowe do połączenia z kośćmi łokciową i promieniową. Powierzchnia łokciowa ma kształt bloczka (trochlea humeri), a promieniowa kształt główki (capitulum humeri). Nad bloczkiem od strony przedniej znajduje się dół dziobiasty (fossa corono-idea), a od strony tylnej - dół wyrostka łokciowego (fossa olecranii). Nad główką kości ramieniowej, tylko od strony przedniej, występuje dół promieniowy (fossa radialis). Doły te spełniają ważną rolę w czasie zginania i prostowania wstawię łokciowym (od głębokości dołów zależy zakres tych ruchów).
Kość łokciowa (ulna)
Trójgraniasty trzon kości łokciowej ma brzegi przedni, tylny i między-kostny (lub boczny) oraz powierzchnie przednią, tylną i przyśrodkową. ; Na końcu bliższym wyróżnia się: wyrostek łokciowy ( olecranon ), wyrostek dziobiasty ( p.coronoideus ), powierzchnie stawowe tworzące wcięcie bloczkowe i wcięcie promieniowe.
Wyrostek łokciowy (olecranon) jest duży, zagięty i wyczuwalny przez skórę. Jego przednia powierzchnia (od strony bloczka kości ramieniowej) ist gładka i tworzy część górną wcięcia bloczkowego.
Wyrostek dziobiasty (processus coronoideus) znajduje się po przeciwnej stronie wyrostka łokciowego i jego powierzchnia górna, która jest wklęsla i gładka, tworzy dolną część wcięcia bloczkowego. Poniżej wyrostka dzio-biastego występuje guzowatość kości łokciowej (tuberositas ulnae), a po stronie przyśrodkowej - wcięcie promieniowe (incisura radialis). Wcięcie bloczkowe (incisura trochlearis) to głęboko wklęsła powierzchnia stawowa między wyrostkami łokciowym i dziobiastym, odpowiadająca powierzchni stawowej bloczka kości ramieniowej.
Na końcu dalszym kości łokciowej wyróżnia się głowę kości łokciowej ( caput ulnae) i wyrostek rylcowaty (processus styloideus). Głowa ma powierzchnię stawową służącą do połączenia z chrząstką trójkątbą oddzielającą kość łokciową od nadgarstka, oraz obwód stawowy do stawowego połączenia z kością promieniową.
Kość promieniowa ( radius )
Jest to kość długa, w której wyróżnia się trzon i dwa końce. Trzon ma kształt trójścienny, z wyraźnie zaznaczonym w części środkowej brzegiem międzykostnym.
Na końcu bliższym wyróżnia się głowę, szyjkę i guzowatość kości promieniowej.
Głowa (caput radii) kości promieniowej pokryta jest chrząstką szklistą i posiada płytki dołek głowy (fovea capitis) służący do połączenia z główką kości ramieniowej. Dookoła głowy układa się obwód stawowy głowy (circumferentia articularis capitis) stanowiący ruchome połączenie z kością łokciową. Poniżej głowy znajduje się szyjka kości promieniowej (collum radii), a poniżej szyjki, od strony kości łokciowej występuje silnie rozwinięta guzowatość kości promieniowej (tuberositas radli).
Koniec dalszy jest grubszy i szerszy. Ma powierzchnię stawową nadgarstka (facies articularis carpea), umożliwiającą połączenie z kośćmi nadgarstka, oraz powierzchnię stawową, służącą do połączenia z kością łokciową, czyli wcięcie łokciowe (incisura uinaris). Na bocznej stronie kości promieniowej występuje wyrostek rylcowaty (processus styloideus). Na tylnej powierzchni końca dalszego kości promieniowej znajdują się trzy podłużne rowki, w których układają się mięśnie prostujące nadgarstek i palce.
Kości nadgarstka
Nadgarstek składa się z ośmiu kości ułożonych w dwa szeregi po cztery kości. W skład szeregu bliższego wchodzą :
⇒ k. łódeczkowata (os scaphoideum)
⇒ k. księżycowata (os lunatum)
⇒ k. trójgraniasta (os triquetrum)
⇒ k. grochowata (os pisiforme)
Szereg dalszy (również licząc od strony promieniowej do łokciowej) jest utworzony przez :
⇒ k. czworoboczną większą (os trapezium)
⇒ k. czworoboczną mniejszą (os trapezoideum)
⇒ k. główkowatą (os capitatum)
⇒ k. haczykowatą (os hamatum)
Łódka płynie, księżyc świeci, trójgraniasty groszek leci,
Na trapezie, trapeziku, główka wisi na haczyku.
Kości śródręcza i palców
Śródręcze (metacarpus) składa się z 5 kości śródręcza, z których każda składa się z trzonu, końca bliższego (podstawy) i końca dalszego (głowy).
Kości palców ręki (ossa digitorum manus) składają się z paliczków (phalanges). Cztery palce strony łokciowej mają po trzy paliczki : bliższy, środkowy i dalszy, palec pierwszy - kciuk (polex) ma dwa paliczki : bliższy i dalszy. W każdym paliczku wyróżniamy trzon, koniec bliższy (podstawę) i koniec dalszy (głowę - in. guzowatość paliczka dalszego).
Połączenia kości obręczy kończyny górnej
Staw mostkowo-obojczykowy (articulatio sternoclavicularis)
Powierzchnie stawowe:
Powierzchnia stawowa na końcu mostkowym obojczyka, powierzchnia stawowa na krawędzi rękojeści mostka i przylegająca do niej część chrząstki I żebra. Między powierzchniami stawowymi znajduje się krążek stawowy, który dzieli jamę stawową na 2 części.
Wzmocnienia:
Więzadło mostkowo-obojczykowe przednie i tylne
Więzadło międzyobojczykowe
Więzadło żebrowo-obojczykowe
Ruchy: ruchy obojczyka do przodu i tyłu, ku dołowi i górze oraz ruchy obrotowe dookoła długie osi
Staw barkowo-obojczykowy
Powierzchnie stawowe: pow. stawowa na barkowym końcu obojczyka, powierzchnia stawowa na wyrostku barkowym łopatki. Między powierzchniami znajduje się krążek stawowy
Wzmocnienia:
Więzadło barkowo-obojczykowe
Więzadło kruczo-obojczykowe
Więzadło kruczo-barkowe
Więzadło poprzeczne łopatki
Ruchy: dookoła wszytskich trzech osi(staw kulisty)
Połączenia kości ramienia i przedramienia
Staw ramienny
Powierzchnie stawowe: pow. stawowa głowy k. ramiennej, wydrążenie stawowe łopatki pogłębione obrąbkiem stawowym.
Kaletki maziowe:
k. m. podłopatkowego
k. podbarkowa
k. m. kruczo-ramiennego
Wzmocnienia:
Więzadło kruczo - ramienne
Ruchy: odwodzenie i przywodzenie ramienia, zginanie ramienia, obwodzenie, obrót do wewnątrz (nawracanie) i odwracanie
Staw łokciowy
Staw złożony z trzech stawów:
ramienno łokciowego
ramienno-promieniowego
promieniowo-łokciowego bliższego
Staw ramienno-łokciowy.
Główkę tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę wcięcie bloczkowe kości łokciowej między wyrostkiem łokciowym, a wyrostkiem dziobiastym.
Staw ramienno-promieniowy:
Utworzony jest przez główkę kości ramiennej i tworzący panewkę dołek głowy kości promieniowej.
Stawy te tworzą „właściwy staw łokciowy”.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy.
Główka stawowa jest utworzona przez obwód stawowy głowy kości promieniowej, panewkę tworzy wcięcie promieniowe kości łokciowej i więzadło pierścieniowate.
Więzadła:
Najważniejsze więzadła stawu to:
1. więzadło poboczne łokciowe od strony przyśrodkowej,
2. więzadło poboczne promieniowe od strony bocznej,
3. więzadło pierścieniowate.
Mechanika:
Staw ramienno-łokciowy + Staw ramienno-promieniowy:
zgięcie, wyprost często, szczególnie u kobiet możliwy jest przeprost.
Zgięcie stawu powoduje mięsień dwugłowy ramienia i mięsień ramienny. Wyprost powoduje głównie mięsień trójgłowy ramienia i mięsień łokciowy.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy:
Zachodzą w nim ruchy rotacyjne (zawsze łącznie z ruchem w stawie promieniowo- łokciowym dalszym): nawracania przy udziale mięśnia nawrotnego obłego i czworobocznego oraz odwracania poprzez mięsień odwracacz i mięsień dwugłowy ramienia.
Staw promieniowo-łokciowy dalszy
Powierzchnie stawowe:
wcięcie łokciowe kości promieniowej i obwód stawowy głowy kości łokciowej
Ruchy rotacyjne:
nawracania przy udziale mięśnia nawrotnego obłego i czworobocznego oraz odwracania poprzez mięsień odwracacz i mięsień dwugłowy ramienia.
Połączenia kości ręki
Staw promieniowo - nadgrastkowy
Powierzchnie stawowe: panewka -przednia powierzchnia stawowa nadgarstkowa k. promieniowej i krążek stawowy. Główka- bliższe powierzchnie stawowe kości łódeczkowatej, księżycowatej i trójgraniastej
Stawy międzynadgarstkowe:
Powierzchnie stawowe:powierzchnie stawowe łokciowe i promieniowe poszczególnych kości I i I szeregu nadgarstka
Staw śródnadgarstkowy:
Powierzchnie stawowe: dalsze powierzchnie stawowe kości I szeregu nadgarstka( z wyjątkiem kości grochowatej) oraz bliższe powierzchnie czterech kości drugiego szeregu nadgarstka
Stawy nadgarstkowo-śródręczne
Powierzchnie stawowe: dalsze powierzchnie stawowe kości II szeregu nadgarstka, bliższe powierzchnie stawowe II - V kości śródręcza
Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka:
Powierzchnie stawowe; powierzchnia stawowa k. wielokątnej większej, pow. Stawowa bliższa I kości śródręcza
1