Ofiara - dar ofiarny

Ofiara - Poświęcenie, oddanie, wyrze­czenie się czegoś cennego dla kogoś lub ze względu na coś; dar składany Bogu, nadprzyrodzonym mocom, duchom, którego celem jest przebłaganie lub dziękczynienie.

Biblia (ST) - 1) Kain i Abel składają Bogu ofiarę z płodów swojej pracy. Jednak Bóg odrzuca ofiarę Kaina, przyj­muje zaś ofiarę Abla. Staje się to przy­czyną zbrodni - Kain zabija swojego brata. 2) Bóg domaga się od Abrahama, by złożył w ofierze swojego jedynego syna - Izaaka. Po długich wahaniach Abraham decyduje się spełnić żądanie Boga. Na szczęście Anioł Pański po­wstrzymuje jego uniesioną już dłoń z nożem i w ofierze zostaje złożony baranek. Bóg chciał doświadczyć Ab­rahama i wypróbować jego wiarę.

Biblia (NT) - Chrystus jest ofiarą, która ma odkupić ludzkość. Jego cierpienie na krzyżu oczyszcza wszystkich ludzi ze zmazy grzechu pierworodnego.

Mitologia - 1) Prometeusz zabija wołu i dzieli go na dwie części. Mięso zawija w skórę, wnętrzności i kości w tłuszcz. Zwraca się do Zeusa, by wybrał, którą część mają mu ludzie składać w ofierze. Zeus wybiera tłuszcz, sądząc, że skrywa mięso. Gdy przekonuje się, że został oszukany, wpada w gniew. Jednak od tej chwili ludzie składają w ofierze wnętrz­ności i kości wraz z tłuszczem zwierząt. 2) Okręty Greków nie mogą odpłynąć do Troi, bo zapanowała cisza morska. Jest to kara bogów za niedopełnienie przez Agamemnona obietnicy ofiary. Wiatr zacznie wiać dopiero wtedy, gdy po­święci on swoją córkę bogini Artemi­dzie. Mimo oporów, wódz grecki musi >ię ugiąć przed wolą bogów. Ifigenia zostaje złożona na ołtarzu w Taurydzie. iVedług jednych mitografów ginie od )fiarnego noża, według innych Artemi-la zabiera ją żywą spośród dymów >fiary i przenosi do Aulidy, gdzie dzie-vczyna zostaje kapłanką. 3) By prze-iłagać bogów obrażonych za zbeszcze-zczenie ich świątyni i kapłana Bryzede-a, wojownicy greccy muszą złożyć ickatombę - ofiarę ze stu wołów.

lomer „Iliada" - Podczas igrzysk ku zci poległego Patroklosa Achilles skła-!a bogom liczne ofiary.

lomer „Odyseja" - Za radą Kirke )dyseusz, który chce rozmawiać z umar-^mi, składa u wejścia do Hadesu ofiarę mieszanki miodu i mleka, następnie todkiego wina, za trzecim zaś razem 'ody i posypuje to białą mąką.

Legenda o św. Aleksym" - Aleksy, nosząc fizyczne cierpienia i upokorze-ia, składa Bogu ofiarę ze swojego życia.

Kwiatki świętego Franciszka" -

Wszystko, co człowieka otacza, jest irem Boga. Jedyną więc ofiarą, jaką tota ludzka może złożyć Bogu, jest idośnie przyjęte cierpienie. W tym św. ranciszek widzi sens i cel ascezy.

Kochanowski „Na sokalskie mogi-

" - Złożenie życia w ofierze ojczyźnie st zaszczytem i przynosi sławę.

Z. Morsztyn „Emblemy" - Oblubie­niec (Chrystus) złożył siebie w ofierze, by wybawić ludzi od grzechu. Oblubie­nica (człowiek) winna mu za to bez­graniczną miłość. Niestety, przez swoje grzechy ponownie krzyżuje Oblubieńca i czyni jego ofiarę ciągle trwającą.

A. Mickiewicz „Dziady" cz. III - 1)

Cierpienia młodzieży są ofiarą złożoną na ołtarzu ojczyzny. Porównuje ją Mic­kiewicz z ofiarą Chrystusa. Patrz: cier­pienie. 2) Konrad, buntując się przeciw­ko Bogu, składa siebie w ofierze za cały naród.

A. Mickiewicz „Reduta Ordona" -

patrz: ryczerz, samobójstwo.

J. Słowacki „Kordian" - 1) Dwaj szaleńcy, których Doktor pokazuje Kor-dianowi, składają we własnym mniema­niu siebie w ofierze całej ludzkości. Patrz: szaleństwo. 2) Kordian, podej­mując samotną próbę zamachu na cara, ofiarowuje siebie za cały naród. Ofiara jego jest jednak pozbawiona sensu, bo nikt jej nie dostrzega, a naród zobojęt­niał na sprawy ojczyzny.

J. Słowacki „Anhelli" - Szaman wy­biera Anhellego spośród wygnańców, by stał się ofiarą na odkupienie narodu. Wędrówka przez Syberię ma go do tego przygotować. Patrz: mesjanizm.

J. Słowacki „Fantazy" - Po powstaniu majątek hrabiostwa Respektów na Po­dolu jest w ruinie, a ogromne zadłużenie grozi tym, że przejdzie on w ręce Ros­jan. Aby utrzymać go w polskich rękach, a chłopów ocalić przed rosyjskim pano­waniem, Dianna poświęca swoją miłość i chce wyjść za hrabiego Fantazego (duże pieniądze). Mówi: Nie będę mogła wyratować ludu, jeśli Bóg z mego jedy­nie nieszczęścia chce siły, która podob­na do cudu ten lud obroni.

H. Ibsen „Dzika kaczka" - 1) Gregers Werle nakłania Jadwinię, by złożyła w ofierze ojcu dziką kaczkę, którą hodo­wała na strychu. Śmierć ptaka miałaby dowodzić miłości dziewczynki do Hjal-mara. 2) Jadwinia, która opacznie zro­zumiała słowa Gregersa, sądząc, że to ona jest przyczyną gniewu ojca, składa w ofierze siebie samą - popełnia samo­bójstwo. Patrz: samobójstwo.

S. Żeromski „Ludzie bezdomni" - Ju-

dym uważa, że powinien złożyć ofiarę ze swojego życia i poświęcić się służbie najbiedniejszym.

H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem" -

Longin Podbipięta składa swoje życie w ofierze, kiedy próbuje z oblężonego Zbaraża przenieść meldunek do wojsk królewskich.

H. Sienkiewicz „Potop" - Kmicic, chcąc odkupić swoje winy, składa siebie w ofierze ojczyźnie, nie szczędząc życia i zdrowia, by jej służyć.

H. Sienkiewicz „Pan Wołodyjowski"

- Michał Wołodyjowski składa siebie w ofierze ojczyźnie i Bogu, wysadzając się w twierdzy kamienieckiej, by nie wpadła ona w ręce pogańskich Turków.

S. Żeromski „Siłaczka" - Stasia Bozo-wska składa siebie w ofierze i poświęca się szerzeniu oświaty wśród ludu. Jej ofiara ma charakter ostateczny - umiera.

S. Wyspiański „Klątwa" - Kobieta, która ma dzieci z księdzem, składa je w ofierze i pali na stosie, by spadł deszcz i susza przestała pustoszyć chłopskie pola.

M. Dąbrowska „Noce i dnie" - Swoje małżeństwo z Bogumiłem Barbara trak­tuje także jako ofiarę. Oto poświęci się dla byłego powstańca, który swoim ży­ciem służył nieszczęśliwej ojczyźnie.

J. Andrzejewski „Ciemności kryją ziemię" - Padre Torąuemada, by prze­konać młodego fray Diego do idei In­kwizycji, poświęca dowódcę swojej straży. Składa w ofierze jego życie, udając, że wierzy on w to, iż śmiałek podjął próbę zamachu na Wielkiego Inkwizytora.

T. Konwicki „Mała apokalipsa" - Bo­hater powieści, pisarz noszący to samo co autor imię, ma dokonać aktu samo-spalenia - złożyć swoje życie w bezsen­sownej ofierze, która niczego nie zmie­ni.

* „Łatwiej ofiarujemy nasze serca niż nasze pieniądze". (N. Coward)

* „Tylko biedni ludzie odczuwają

prawdziwą przyjemność, gdy mogą coś

ofiarować".

(G. Eliot)

* „Istnieją natury gotowe pozycję swoją w życiu, urząd jakiś, małżeństwo czy zawód, opłacone licznymi ofiarami, właśnie z racji tych ofiar tak pokochać i tak zżyć się z nią, że daje im szczęście i zadowala całkowicie". (H. Hesse)

* „Człowiek z punktu widzenia biologicz­nego jest najpotężniejszym ze wszyst­kich zwierząt ofiarnych, a w rzeczywis­tości jedynym, które składa systematy­cznie ofiary z swego własnego gatun­ku". (W. James)

* „Świat zawsze za tryumfy ofiary wymaga". (A. de Musset)

* „Gdy chodzi o modę, kobiety gotowe są ponieść każdą ofiarę".

(S. Zweig)

---