Franz Boas (ur. 9 lipca 1858 - zm. 21 grudnia 1942) - amerykański antropolog i językoznawca, niemieckiego pochodzenia, twórca historyzmu Boasowskiego.

Profesor antropologii na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Z wykształcenia fizyk i geograf. Specjalista w dziedzinie kultury i języków Indian Ameryki Północnej. Jego badania stały się inspiracją dla późniejszych badań strukturalistów amerykańskich w językoznawstwie (hipoteza Sapira-Whorfa o determinującej roli języka w postrzeganiu rzeczywistości). Boas był zwolennikiem poglądu, że badanie kultury jest niemożliwe bez uwzględnienia kontekstów historycznych.

• Franz Boas tworzył swój pluralizm historyczny.

• Dyfuzjonistyczne podejście do kultury polegało na aspekcie wzajemnego przenikania się i adaptacji różnych elementów. Widzieli oni rozwój kultury jako jedną wielką wymianę, a kontakt między ludźmi umożliwiał ten rozwój.

• niechętnie ujmował swoje założenia w ramy teorii, natomiast chętnie prowadził długotrwałe badania danej kultury. „Kładł nacisk na to, że ludy niepiśmienne mają historię tak długą jak ludy cywilizowane, że ich kultury posiadają wewnętrzną logikę i ważność same dla siebie”.

• Ważna dla niego była historia danego społeczeństwa, uważał, że dzięki niej możemy poznać dokładnie kulturę, jej rozwój w danej zbiorowości. Cywilizacje pierwotne, ich kultura przestały odgrywa niższą fazę rozwojową ludzkości, stały się obiektem dogłębnych całościowych badań.

• Dyfuzjonizm wprowadził zupełnie inny sposób widzenia człowieka i kultury, w prawdzie idee ewolucji pozostały, ale dotyczyły one głównie człowieka jako organizmu biologicznego.

• Jest więc twórcą relatywizmu w antropologii.

• Do antropologii wprowadził badania historyczne - z historii wywodził obecny kształt kultur.

• uważał, że jedyną metodą sprawdzania słuszności danej teorii są badania empiryczne.

• Uważał, że wszystkie ludy ewoluowały w tym samym kierunku, choć odmiennymi drogami, a różnice kulturowe muszą mieć uzasadnienie w uniwersalnych prawach przyrody

• Napisał między innymi: Handbook of American Indian Languages (Waszyngton 1911).

• Do jego uczniów zalicza się Ruth Benedict, Edwarda Sapira i Margaret Mead.

---