Ekonomika i
Ekonomika i
finansowanie w
finansowanie w
ochronie zdrowia
ochronie zdrowia Ekonomia Sektora
Ekonomia Sektora
Publicznego
Publicznego
cz. 3
cz. 3
dr Konstanty Owczarek
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor prywatny a sektor publiczny Sektor prywatny a sektor publiczny
" Miejsce sektora publicznego w " Sektor prywatny
gospodarce
 jest wewnętrznie uporządkowanym
układem, w którego funkcjonowaniu
 gospodarka każdego państwa stanowi
główną rolę odgrywają podmioty
system, złożony z mniejszych
gospodarcze i gospodarstwa domowe;
współpracujących ze sobą podsystemów
" ich funkcjonowanie opiera się na
tworzonych przez sektory:
transakcjach wymiennych generujących
" prywatny
ruch okrężny w gospodarce;
" publiczny
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor prywatny a sektor publiczny
Sektor prywatny a sektor publiczny
" Konsekwencje rozszerzenia sektora publicznego
" Sektor publiczny
 rozszerzenie znaczenia sektora publicznego jest
równoznaczne z:
 dostarcza społeczeństwu dóbr
" poszerzeniem produkcji dóbr publicznych oraz konsumpcji
publicznych dlatego jego domeną jest
zbiorowej
" zmniejszeniem produkcji dóbr prywatnych oraz konsumpcji
zaspokajanie potrzeb zbiorowych
indywidualnej;
społeczności;
 konsekwencją ekspansji sektora publicznego jest
pojawienie się tzw. efektu wypychania;
" Efekt wypychania
 polega na tworzeniu utrudnień w rozwoju sektora
prywatnego jako efektu nadmiernej ekspansji sektora
publicznego;
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor prywatny a sektor publiczny
Zakres sektora finansów publicznych
" Sektory publiczny i prywatny a relacje
" Sektor finansów publicznych
substytucji i komplementarności
 pomiędzy sektorem prywatnym a publicznym występuje
 tworzą jednostki wskazane w ustawie o
relacja substytucji
finansach publicznych z dnia 30 czerwca
" poszerzenie funkcji opiekuńczych państwa zastępuje sektor
prywatny;
2005 r., (Dz. U. z 2005 r., Nr 249, poz.
 oba sektory charakteryzują również relacje
2104 z póz
n. zm.);
komplementarności
" w każdej współczesnej gospodarce nieodzowne jest bowiem
nie tylko występowanie, ale i współdziałanie obu sektorów;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Zakres sektora finansów publicznych
Podmioty niezaliczane do SFP
" Zgodnie z ustawą o finansach publicznych SFP tworzą:
1. organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli
" Sektor publiczny a sektor finansów
państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały,
2. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki,
publicznych
3. jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek
budżetowych,
 niektóre podmioty zostały przez ustawę o
4. państwowe i samorządowe fundusze celowe,
finansach publicznych, wyłączone z zakresu
5. państwowe szkoły wyższe,
6. jednostki badawczo-rozwojowe,
sektora finansów publicznych, pomimo tego, że
7. samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
należą one do sektora publicznego;
8. państwowe i samorządowe instytucje kultury,
9. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i
zarządzane przez nie fundusze,
10. Narodowy Fundusz Zdrowia,
11. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
12. inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie
odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem
przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Podmioty niezaliczane do SFP Podmioty niezaliczane do SFP
" Do sektora finansów publicznych (SFP) nie
" Do sektora finansów publicznych (SFP) nie należą:
należą:
1. Przedsiębiorstwa państwowe działające na podstawie
ustawy z dnia 25 września 1981 r., o przedsiębiorstwach 4. Państwowe i samorządowe osoby prawne, utworzone
państwowych, inaczej niż w drodze ustawy lub też powstałe na
podstawie ustawy, lecz nie w celu wykonywania zadań
2. Banki państwowe
publicznych,
 w rozumieniu art. 14-19 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.,
Prawo bankowe, oraz Narodowy Bank Polski  w rozumieniu
5. Fundacje  chyba, że utworzono je w drodze ustawy i w
ustawy z 29 sierpnia 1997 r., o Narodowym Banku Polskim,
celu wykonywania zadań publicznych
3. Spółki prawa handlowego
 dotyczy to m.in. ustawy z dnia 20 lutego 1997 r., o
fundacji  Centrum Badania Opinii Społecznej (Dz. U. z 1997
 (spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością)
r., Nr 30, poz. 163, z póz
n. zm.)
działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 września
2000 r., Kodeks spółek handlowych, oraz na podst. odrębnych
ustaw,
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny a sektor finansów
Pojęcie finansów publicznych
publicznych (SFP)
" Finanse publiczne
 obejmują procesy i instytucje publicznoprawne związane z
procesami gromadzenia środków publicznych oraz ich
rozdysponowaniem i kontrolowaniem wydatkowania, a w
szczególności:
" z pobieraniem i gromadzeniem dochodów i przychodów
publicznych,
" z wydatkowaniem środków publicznych,
" z finansowaniem pożyczkowych potrzeb budżetu państwa,
budżetów JST oraz SFP jako całości,
" z zaciąganiem zobowiązań angażujących środki publiczne,
" z zarządzaniem środkami publicznymi,
" z zarządzaniem długiem publicznym,
" z rozliczeniami z budżetem UE.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Powiązania finansów publicznych z innymi
Funkcje finansów publicznych
segmentami finansów w ujęciu podmiotowym
" Finanse publiczne są instrumentem oraz atrybutem państwa
 pełnią one służebną rolę względem działalności władz publicznych stąd funkcje
przypisywane tradycyjnie państwu utożsamiane są niekiedy z funkcjami
finansów publicznych
" Zgodnie ze stanowiskiem P. A. Samuelson a oraz W. D. Nordhaus a rolą
państwa jest zapewnienie:
 efektywności całej gospodarki przy niesprawności rynkowego mechanizmu
alokacji zasobów,
 sprawiedliwości (równości) przy nadmiernej dysproporcji dochodów,
 stabilności gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu
" Do podstawowych funkcji finansów publicznych zalicza się:
 Funkcję alokacyjną
 Funkcję redystrybucyjną
 Funkcję stabilizacyjną
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Funkcja alokacyjna finansów publicznych
Funkcja redystrybucyjna f. publicznych
" Funkcja alokacyjna
" Funkcja redystrybucyjna
 istota funkcji alokacyjnej sprowadza się do kształtowania podziału czynników
 polega na korygowaniu dochodów podmiotów gospodarujących ukształtowanych
wytwórczych między sektory publiczny i prywatny oraz wewnątrz tychże
przez procesy rynkowe;
sektorów;
" wykorzystuje ona transfery (gdyż transfery mają charakter płatności
redystrybucyjnych);
" Zasadniczym elementem realizacji funkcji alokacyjnej pozostaje strona
 wykorzystanie transferów pozwala na redukowanie bądz
uzupełnianie
wydatkowa funduszy publicznych
dochodów pierwotnych a przez to kształtowanie funduszy nabywczych
 wiąże się ona z wytwarzaniem przez sektor publiczny dóbr publicznych i
omawianych podmiotów;
społecznych, a przeznaczona na nie część wydatków wyraża rzeczywisty
" Redystrybucja w układzie terytorialnym
udział sektora publicznego w produkcie społecznym;
 redystrybucja może następować również w przekroju terytorialnym a jej
 pozostała część wydatków w formie transferów zostaje przekazana do sektora
efektem jest przesunięcie siły nabywczej między regionami (województwami) o
prywatnego, a rolą finansów publicznych jest w tym przypadku realokowanie
odbiegającym od siebie poziomie rozwoju gospodarczego;
środków w ramach samego sektora prywatnego;
" Stopa redystrybucji
 stopę redystrybucji mierzy się wielkością dochodów publicznych (a niekiedy
" Skala alokacji
tylko dochodów podatkowych) do Produktu Krajowego Brutto (PKB);
 o skali alokacji świadczy relacja wysokości wydatków publicznych do
Produktu Krajowego Brutto (PKB), a także ich struktura;
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Związek wielkości wydatków publicznych z poziomem
Funkcja stabilizacyjna f. publicznych
gospodarczym w państwach UE-27 w 2006 r.
" Funkcja stabilizacyjna
 polega na wykorzystaniu dochodów oraz wydatków publicznych w
celu oddziaływania na przebieg procesów gospodarczych
zachodzących w skali makroekonomicznej w taki sposób, aby
przeciwdziałać bądz
łagodzić skutki występowania wahań
koniunkturalnych;
" Priorytet funkcji stabilizacyjnej
 priorytetem funkcji stabilizacyjnej jest dążenie do tego aby w
warunkach wysokiej dynamiki wzrostu gospodarczego 
równocześnie:
1. stabilizować ceny,
2. osiągać wysoki poziom zatrudnienia;
3. uzyskać równowagę w kontaktach gospodarczych z zagranicą;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Środki, dochody, wydatki i rozchody publiczne
Zakres sektora finansów publicznych
" Finanse publiczne a dystrybucja PKB
 finanse publiczne w Polsce dystrybuują znaczącą część Produktu
Krajowego Brutto;
 środki, jakimi dysponują poszczególne segmenty SFP pochodzą
zarówno ze z
ródeł wewnętrznych jak i zewnętrznych;
" w SFP ma miejsce zjawisko redystrybucji wewnętrznej polegające na
przemieszczaniu środków między poszczególnymi jego elementami;
" Redystrybucja wewnętrzna
 sprawia, że ostateczne dochody, które mogą być wydatkowane na
finansowanie wydatków finalnych odbiegają wartością od kwot
dochodów własnych;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Wpływ sektora publicznego na gospodarkę Zakres funkcji gospodarczych sektora publicznego
" Zasadność funkcjonowania sektora publicznego
 funkcjonowanie sektora publicznego ma uzasadnienie z punktu widzenia
polityki ekonomicznej danego państwa;
" Realizacja polityki ekonomicznej w aspekcie sektora publicznego
 praktyczna realizacja polityki ekonomicznej zarówno w:
" sferze regulacyjnej,
" jak i sferze realnej,
odbywa się właśnie poprzez sektor publiczny;
" Oddziaływanie SFP na gospodarkę
 niezależnie od charakteru i kierunków realizowanej przez instytucje
publiczne polityki gospodarczej oddziaływanie SFP na gospodarkę zawiera się
w dwóch, wzajemnie uzupełniających się płaszczyznach:
Płaszczyzna nr 1. Związana z funkcją stabilizacyjną finansów publicznych;
Płaszczyzna nr 2. Związana z funkcjami alokacyjną i redystrybucyjną finansów
publicznych;
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Uzasadnienie funkcjonowania sektora publicznego Porównanie ekonomicznej roli sektorów
w gospodarce publicznego i prywatnego
" o konieczności funkcjonowania
sektora publicznego w gospodarce
decyduje przede wszystkim
rozbieżność pomiędzy ekonomiczną
rolą sektorów publicznego i
prywatnego;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Prawo A. Wagnera Budżet Państwa
Budżet Państwa
" Prawo nieustającego wzrostu wydatków publicznych A. Wagnera
" Budżet państwa
 stanowi, że w ujęciu długookresowym mamy do czynienia z tendencją do
 jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i
wzrostu udziału wydatków rządowych w PKB;
rozchodów: organów władzy publicznej, w tym organów administracji
rządowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów;
" Wzrost wydatków publicznych od strony popytu
 tłumaczony jest występowaniem:
" Uchwalany przez Sejm budżet precyzuje trzy podstawowe
" wzrostu dochodu narodowego i liczby ludności;
" rozbudzonych przez rozwój gospodarczy i inne czynniki potrzeb i oczekiwań
zagadnienia:
społecznych w odniesieniu do oświaty, ochrony zdrowia i ochrony środowiska;
 Jakie są przewidywane dochody budżetu państwa w danym roku?
 Jakie wydatki na wykonanie zadań państwa wolno ponieść w tym
" Wzrost wydatków publicznych od strony podaży
samym roku instytucjom państwowym objętym budżetem państwa?
tłumaczony jest:
 W jaki sposób sfinansować wydatki, które nie znajdują pokrycia w
 relatywnie wyższymi kosztami usług sektora publicznego w porównaniu z
planowanych dochodach, (czyli deficyt budżetu państwa) lub jak
sektorem prywatnym wywołanymi m.in.:
wykorzystać nadwyżkę budżetu państwa (czyli dochody, które nie są
" ograniczonymi możliwościami stosowania postępu technicznego w sektorze
publicznym; potrzebne do sfinansowania wydatków)?
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Fragment części tekstowej ustawy budżetowej na rok
Budżet Państwa
Budżet Państwa
2009
" Klasyfikacja budżetowa wydatków
 obejmuje cztery podziałki klasyfikacji budżetowej:
1. Części,
2. Działy,
3. Rozdziały,
4. Paragrafy,
" Wydatki na ochronę zdrowia na przykładzie
klasyfikacji budżetowej
 Część 85  Województwa , Dział 851  Ochrona
zdrowia
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Wydatki na ochronę zdrowia (dział 851) w części 85
Budżet Państwa
Budżet Państwa
 Województwa (budżety wojewodów ogółem)
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Wydatki na ochr. zdrowia w b. państwa na 2009 r. Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
" Popyt jako kategoria ekonomiczna
 to takie zapotrzebowanie na dane dobro, za które
nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę,
dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu
pieniężnego;
" Strona popytowa opieki zdrowotnej
1. Model Grossmana
2. Hipoteza Roemera
3. Hipoteza o kreowaniu popytu na usługi zdrowotne (przez
podaż)
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
" Model Grossmana " Model Grossmana Inwestowanie w zdrowie
 inwestowanie jednostek we własne zdrowie zależy od relacji między
 u jego podstaw legła teza iż popyt na usługi medyczne
krańcowymi kosztami a krańcowymi korzyściami;
naprawdę jest popytem na dobre zdrowie;
" model zakłada, że popyt jest tzw. popytem
wyprowadzonym z popytu na zdrowie przy czym zdrowie " Popyt na zdrowie w Modelu Grossmana jest funkcją:
pojmowane jest jako dobro inwestycyjne;
 cen opieki zdrowotnej,
 poziomu wynagrodzeń jednostek,
" Dobro jakim jest zdrowie jest wytwarzane przez
 poziomu wykształcenia,
usługi zdrowotne, które cechują się:
 warunków niepewności,
" bezpośrednią użytecznością (pacjent czuje się lepiej)
 warunków mieszkaniowych,
" lub pośrednią użytecznością (pacjent dysponuje duża
 czasu uzyskania dostępu do opieki,
liczbą dni w dobrym zdrowiu w ciągu trwania życia);
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
" Hipoteza Roemera
" Czynniki ekonomiczne kształtujące popyt
 koncepcja dotycząca popytu na opiekę zdrowotną
na usługi zdrowotne wg Romera
(usługi szpitalne);
 dochody ludności;
" hipoteza zakłada, że wzrost liczby łóżek szpitalnych w
populacji prowadzi do wzrostu popytu na te usługi;
 ceny dóbr i usług medycznych,
 oraz tzw. grupa czynników niepieniężnych
" Wyniki badań empirycznych:
 obejmująca koszty traconego przez pacjentów
 wyniki badań potwierdzają, że wzrost podaży łóżek
czasu związanego z uzyskaniem opieki;
przekłada się na wzrost liczby dni hospitalizacji;
 istnieje więc związek między liczbą łóżek szpitalnych a
liczbą hospitalizowanych w danej populacji;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
" Cenowa elastyczność popytu
" Funkcja popytu (Qms ) na usługi medyczne
 mierzona jest stosunkiem względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny;
 zależność między popytem a czynnikami, które go warunkują można
 określa o ile procent zmieni się popyt na dany produkt gdy jego cena zmieni się o
przedstawić w postaci funkcji, która mierzy zależność między
jeden procent;
wartościami zmiennych wpływających na decyzje usługobiorców a
poziomem popytu na daną usługę czy dobro;
" Dochodowa elastyczność popytu
 mierzona jest stosunkiem względnej zmiany popytu do względnej zmiany
dochodu;
 określa o ile procent zmieni się popyt na dany produkt gdy dochód konsumenta
zmieni się o jeden procent
" Elastyczność mieszana popytu
 informuje nas jak zmienia się wielkość popytu na dobro X pod względem zmian
ceny innego dobra Y
 elastyczność mieszana popytu to względna zmiana wielkości popytu na dane
dobro w stosunku do względnej zmiany ceny innego dobra;
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne Sektor publiczny a popyt na usługi medyczne
" Twierdzenie Briana i Gibbensa " Zalety współczynników elastyczności popytu na usługi
 wraz z usunięciem barier finansowych tempo wzrostu korzystania ze medyczne
świadczeń zdrowotnych będzie wyższe w grupach najuboższych;
 Po pierwsze: pozwalają na wykrycie grup ludności, które
odczuwają uzasadniony niedosyt usług zdrowotnych ;
" Uzasadnienie empiryczne Wynik przeprowadzonego
 Po drugie: analizując zróżnicowanie dostępności do usług
eksperymentu!
zdrowotnych wśród różnych grup dochodowych ludności można
 pacjenci powyżej określonego poziomu dochodów (zwolnieni do tej
uzyskać informacje dot. przyczyn zmian w strukturze systemu
pory z jakichkolwiek opłat) zostali zobowiązani od płacenia 1 dolara
ochrony zdrowia
za każdą z dwóch pierwszych wizyt u lekarza w miesiącu oraz 0,5
dolara za każde dwie pierwsze recepty;
 Po trzecie: badanie może być traktowane jako przegląd
" Rezultat wzrost zwiększonych opłat za usługi medyczne i recepty
spowodował spadek ich  spożycia sięgający w krańcowych efektywności podejmowanych działań w ochronie zdrowia w celu
przypadkach nawet 30%; redukcji nierówności w dostępie do świadczeń zdrowotnych ;
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:27 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę
dr Konstanty Owczarek
Email: [e-mail]
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:27
Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia