Ekonomika i
Ekonomika i
finansowanie w
finansowanie w
ochronie zdrowia
ochronie zdrowia Wprowadzenie do
Wprowadzenie do
problematyki
problematyki
cz. 2
cz. 2
ekonomicznej
ekonomicznej
dr Konstanty Owczarek
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sfera ochrony zdrowia
Sfera ochrony zdrowia
Sfera ochrony zdrowia
Sfera ochrony zdrowia
1. Sfera ochrony zdrowia to wszelkie Klasyk ekonomii zdrowia, M. Grossman, w swoich
zorganizowane działania prowadzone z pracach z lat 90. XX w. stwierdzał, że zdrowie
wykorzystaniem zasobów finansowych, ma dualny charakter: z jednej strony należy je
materiałowych oraz odpowiednich norm traktować jak dobro konsumpcyjne, mające
prawnych, mające zapewnić społeczeństwu wpływ na funkcję użyteczności (zadowolenie z
dobry stan zdrowia. bycia zdrowym), natomiast z drugiej  posiada
cechy dobra kapitałowego (trwały zasób
2. Do ochrony zdrowia (health protection), jako
kapitałowy, który ulega zmianie w czasie oraz
jednego z najważniejszych czynników
może być odnawiany lub powiększany poprzez
decydujących o jakości życia, zalicza się
ponoszenie przez społeczeństwo odpowiednich
również kształtowanie odpowiednich warunków
nakładów)
bytowych oraz warunki ekologiczne.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Zdrowie a gospodarka
Zdrowie a gospodarka
Zdrowie a gospodarka
Zdrowie a gospodarka
1. Ewolucja tej koncepcji doprowadziła do włączenia w nurt
Koncepcja wpływu zdrowia na
współczesnych badań ekonomicznych rozważań dotyczących
wpływu zdrowia społeczeństwa na wzrost gospodarczy danego
gospodarkę wywodzi się z politycznej
kraju.
filozofii Arystotelesa, według której
społeczny obowiązek zachowania i 2. W badaniach tych, w ujęciu makroekonomicznym, przyjęto
tezę, że zdrowie społeczeństwa jest istotną składową wzrostu
poprawy zdrowia wynika z etycznej
gospodarczego w państwach o różnym stopniu rozwoju.
zasady pełnego rozwoju ludzkiego
3. Argumentem przemawiającym na rzecz tej tezy jest to, że
(human flourishing).
 ludzie na różne sposoby wydają na siebie pieniądze mając na
uwadze nie tylko swe bieżące przyjemności (konsumpcja),
lecz również przyszłe zyski o charakterze pieniężnym i
pozapieniężnym określane jako inwestycje
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Zdrowie a gospodarka (makro)
Zdrowie a gospodarka (makro)
Zdrowie a gospodarka (mikro)
Zdrowie a gospodarka (mikro)
W badaniach makroekonomicznych dokonuje
W badaniach mikroekonomicznych
się oceny wpływu zdrowia na wielkości
analizuje się wpływ poszczególnych
makroekonomiczne, do których
chorób, subiektywnego postrzegania
najczęściej zalicza się wielkość produktu
zdrowia lub określonego programu
krajowego brutto lub dochodu
zdrowotnego na produktywność
narodowego, a także poziom lub stopę
jednostek/gospodarstw domowych.
wzrostu gospodarczego danego kraju,
następnie zaś dokonuje się porównań
uzyskanych efektów w skali
międzynarodowej.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony
Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony
Ekonomiczne aspekty ochrony zdrowia
Ekonomiczne aspekty ochrony zdrowia
zdrowia
zdrowia
1. pacjenci prawdopodobnie korzystają
W wyniku prowadzonych
międzynarodowych analiz porównawczych
częściej z konsultacji lekarskich, z
różnych systemów gospodarczych
realizacji zaleceń większej liczby
ukształtował się pogląd, że całkowite
testów (badań laboratoryjnych) oraz
wydatki na ochronę zdrowia, niezależnie
wyższej konsumpcji leków
od stopnia  upaństwowienia systemu,
przepisanych i refundowanych przez
wykazywały systematyczny wzrost udziału
płatnika;
w produkcie krajowym brutto, nie
przyczyniając się często do poprawy stanu
zdrowia ludności.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony
Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony Przyczyny eksplozji kosztów w sferze ochrony
zdrowia zdrowia
zdrowia zdrowia
2. ludność w większym stopniu korzysta z usług o
3. inflacja obserwowana w sektorze opieki
wyższej jakości, włączając często produkty i
zdrowotnej może być wyższa od inflacji
usługi niekoniecznie w danej chwili
obserwowanej w całej gospodarce
potrzebne; ponadto wskazuje się, że rozwój
narodowej; wyższe dochody ludności,
nowych technologii medycznych, w tym
wzrost zainteresowania ubezpieczeniami
transplantacji organów, operacji
zdrowotnymi, a także szeroka oferta
przeprowadzanych z wykorzystaniem lasera,
programów zdrowotnych mogą wpływać
szczepień ochronnych oraz skłonność
na wzrost cen opieki zdrowotnej w
pacjentów do płacenia za wyższą jakość opieki
czasie.
zdrowotnej, przyczynia się w znacznym
stopniu do wzrostu kosztów systemu;
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Niewłaściwa alokacja pieniężnych środków
Niewłaściwa alokacja pieniężnych środków
Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia
Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia
publicznych w sektorze zdrowia
publicznych w sektorze zdrowia
1. Polega ona na finansowaniu opieki zdrowotnej 1. finansowanie świadczeń medycznych
gwarantujących  dany stan zdrowia przy
niezgodnie z zasadami racjonalnego
minimalnych kosztach,
gospodarowania.
2. finansowanie dóbr i usług medycznych
2. Konieczność racjonalnego gospodarowania
gwarantujących  maksymalny stan zdrowia przy
związana jest z ograniczonością zasobów, do
danych kosztach.
których zalicza się zasoby ludzkie (wraz z
3. Wynika stąd, że zasada racjonalnego
wiedzą i praktycznymi umiejętnościami ludzi),
gospodarowania może być określana jako zasada
zasoby naturalne (ziemia wraz z wszelkimi
największego efektu przy danych kosztach
znajdującymi się w niej bogactwami, woda,
(nakładach) lub jako zasada najmniejszych
powietrze) oraz zasoby będące wynikiem
kosztów (nakładów) dla osiągnięcia danego
wcześniejszej działalności człowieka.
efektu.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia
Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia Racjonalne gospodarowanie w ochronie zdrowia
1. Niewłaściwe wykorzystanie poniesionych nakładów na
Z przyjętych definicji odrębności
świadczenia zdrowotne prowadzi najczęściej do
ekonomicznej wynika, że określony
marnotrawstwa zasobów i ich nieefektywności
ekonomicznej.
podmiot gospodarczy może racjonalnie
2. Odniesienie uzyskiwanych z działalności gospodarczej
postępować, jeżeli posiada własne zasoby
efektów do ponoszonych na nią nakładów (kosztów) lub
dóbr będące podstawą samodzielności
ponoszonych nakładów do uzyskanych efektów związane
jest z procesem racjonalnego gospodarowania w oparciu o decyzyjnej dotyczącej sposobów ich
rachunek ekonomiczny.
wykorzystania zgodnie z celem działalności
3. Zasada racjonalnego gospodarowania może być realizowana
oraz umożliwiającej osiąganie przychodów
przez określony podmiot gospodarczy posiadający
przewyższających poniesione koszty
odrębność ekonomiczną, tzn. odrębność majątkową,
samodzielność decyzyjną i samodzielność dochodową.
(nakłady).
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Zasada racjonalnego gospodarowania Kryteria wyboru
Zasada racjonalnego gospodarowania Kryteria wyboru
1. Stosowanie zasady racjonalnego gospodarowania 1. W praktyce stosowane są dwa kryteria wyboru,
umożliwia dokonywanie wyborów spośród w których brany pod uwagę stosunek efektów
różnych wariantów danej decyzji tego, który do nakładów jest najwyższy lub stosunek
jest najbardziej efektywny ekonomicznie. nakładów do efektów jest najniższy.
2. Wymaga to podejmowania optymalnych decyzji 2. Przestrzeganie tych zasad decyduje o osiąganiu
dotyczących przyjętych celów społecznych i efektywności ekonomicznej.
gospodarczych oraz środków i metod (sposobów)
ich realizacji.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Warunki stosowania rachunku ekonomicznego
Rachunek ekonomiczny Warunki stosowania rachunku ekonomicznego
Rachunek ekonomiczny
1. mierzalność  efekty działalności gospodarczej i
Rachunek ekonomiczny określany jest
ponoszone na nią nakłady muszą być wyrażone
jako porównanie efektów
w odpowiednich jednostkach pomiaru;
uzyskanych z określonej działalności
gospodarczej z ponoszonymi na tę
2. wspólna jednostka miary  efekty i nakłady
działalność nakładami (kosztami) w muszą być wyrażone w takich samych
jednostkach miary;
celu wyboru najlepszych wariantów
decyzji
3. jednoznaczność kryterium wyboru w procesie
podejmowania decyzji.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
1. Powiązanie działalności w sferze ochrony
powiązania mają charakter sprzężeń zwrotnych
zdrowia i opiece zdrowotnej z gospodarką
narodową wskazuje na analogię do działalności
typowo ekonomicznej.
2. Działalność ta może podlegać stale
powtarzającym się fazom:
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
1. Działalność gospodarcza ze względu na swoją
" Specyfika działalności gospodarczej
naturę jest działalnością ciągłą o
(utrzymanie dobrego stanu zdrowia
powtarzających się procesach gospodarowania.
ludności, zaspokojenie różnych potrzeb
zdrowotnych) podmiotów funkcjonujących
w sferze ochrony zdrowia powoduje, że
2. Występujące wzajemne powiązania między
produkcja nie ma charakteru czysto
produkcją i konsumpcją powodują, że rozmiary
materialnego, a ponadto takie kategorie
produkcji i jej struktura rodzajowa określają
jak popyt i podaż różnią się swoim
konsumpcję, wpływającym samym na
zakresem merytorycznym od terminów
kształtowanie się stopy życiowej
powszechnie stosowanych w ekonomii.
społeczeństwa.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka Ochrona zdrowia a gospodarka
1. Istnieje jednak i zależność odwrotna, a mianowicie
1. Podejmowanie odpowiednich decyzji
konsumpcja określa produkcję poprzez wskazanie na
wynikających z wiedzy o zjawiskach i
celowość dotychczasowej produkcji oraz stwarza
procesach, o rządzących nimi
przesłanki dla uruchamiania nowej produkcji.
prawidłowościach, o ich przyczynach i
skutkach umożliwia funkcja poznawcza
2. Stąd też istotnym zadaniem ekonomii jako nauki jest
ekonomii.
analiza tych współzależności. Badając związki między
tymi zagadnieniami, można lepiej poznać rzeczywistość
2. Natomiast ustalenia i wnioski wynikające z
społeczno-ekonomiczną oraz wprowadzić do systemu
przeprowadzonych analiz i mające znaczenie
pożądane zmiany.
dla działalności różnych podmiotów
gospodarczych związane są z pełnioną przez
ekonomię funkcją aplikacyjną.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
1. Ekonomia pozytywna dostarcza metod
1. Ustalenia wynikające z
badawczych opartych na faktach naukowych i
przeprowadzonych analiz ekonomicznych
umożliwiających obiektywny opis prawidłowości
przybierają postać stwierdzeń (sądów)
rządzących procesami gospodarczymi.
pozytywnych i normatywnych.
2. Zajmuje się ona opisem gospodarek lub
wprowadza rozwiązania modelowe, które
2. Podstaw do ich formułowania dostarczają
umożliwiają przewidywanie zmian w gospodarce
teorie ekonomii pozytywnej i
albo skutków różnych działań państwa.
normatywnej.
3. Odpowiada na pytanie:  jak jest , czyli opisuje
funkcjonowanie gospodarki w określonych
warunkach.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka Ochrona zdrowia a gospodarka
1. Ekonomia normatywna oparta jest na subiektywnym
1. Ekonomia pozytywna pozwala więc określić
wartościowaniu zjawisk dokonywanym przez ekspertów.
korzyści i koszty wynikające z różnych
2. Teorie prezentowane przez ten dział ekonomii
działań podmiotów gospodarczych, natomiast
pozwalają na ustalanie norm, zasad, którym powinny
ekonomia normatywna koncentruje się na
odpowiadać zjawiska i procesy ekonomiczne z
uwzględnieniem przesłanek etycznych i sprawiedliwości tworzeniu procedur umożliwiających
społecznej.
porównywanie tych korzyści i kosztów oraz
3. Poszukuje metod umożliwiających dokonanie oceny
dokonywaniu na tej podstawie ogólnej oceny
korzyści i kosztów podjętych działań, a więc odpowiada
celowości tych działań.
na pytanie,  jak powinno być .
4. Zajmuje się wartościującą oceną celowości różnych
wariantów działania, które wynikają z ustaleń ekonomii
pozytywnej.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ochrona zdrowia a gospodarka
Ekonomia dobrobytu
Ekonomia dobrobytu
1. Stosowanie ocen wartościujących nabiera
1. W ochronie zdrowia dokonywanie ocen wartościujących
związane jest z zastosowaniem wybranych teorii
szczególnego znaczenia w analizach
ekonomii dobrobytu i nowej ekonomii normatywnej.
ekonomicznych sfery ochrony zdrowia,
2. Ekonomia dobrobytu zajmuje się tym,  co powinno
ponieważ w poszczególnych fazach procesu
być , a nie tym,  co jest , a więc wykorzystuje teorie
gospodarczego wyraz
nie splatają się aspekty
charakterystyczne dla nauki normatywnej.
ekonomiczne i etyczne.
2. Uwzględnianie w analizach norm etycznych i
3. Celem teorii normatywnych jest ustalenie zasad
sprawiedliwości społecznej stanowi barierę w
funkcjonowania gospodarki zapewniającej optymalne
zastosowaniu klasycznych metod
zaspokojenie potrzeb społecznych i określenie
odpowiednich środków niezbędnych w tych sytuacjach,
ekonomicznych wykorzystywanych do oceny
w których sposób działania gospodarki odbiega od ideału
funkcjonowania gospodarki.
(modelu) opisywanego przez teorie ekonomiczne
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Teoria dobrobytu Teoria dobrobytu
Teoria dobrobytu Teoria dobrobytu
1. Teoria dobrobytu stanowi odrębny nurt badań
1. Zwolennicy teorii dobrobytu wyrażają pogląd,
ekonomicznych, który powstał na przełomie XIX i XX w.
że alokacja ograniczonych zasobów sfery
w ramach tzw. kierunku subiektywistycznego.
ochrony zdrowia powinna uwzględniać zasadę
2. Współczesne podejście koncentruje się na badaniu
 każdemu według potrzeb .
konsekwencji odcinkowych zmian, które dokonują się w
gospodarce, z punktu widzenia wpływu tych zmian na
dobrobyt społeczny.
2. Natomiast zwolennicy nowej ekonomii
3. Szczególna uwaga poświęcana jest tej części dobrobytu
normatywnej uważają, że przy alokacji
społecznego, do której można było zastosować mierniki
zasobów należy brać pod uwagę zasadę
w wyrażeniu pieniężnym, a więc odnoszącej się do
 każdemu według możliwości (gotowości,
dobrobytu ekonomicznego.
chęci) płacenia za określone świadczenia
zdrowotne
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny Ekonomia sektora publicznego
Sektor publiczny Ekonomia sektora publicznego
1. Eskalacja oraz zmienność w czasie i 1. Ekonomia sektora publicznego skupia się na
przestrzeni różnorodnych potrzeb problemach wyboru między sektorem
zdrowotnych ludności, poszukiwanie publicznym a prywatnym oraz wyborów
sposobów ograniczania rosnących kosztów dokonywanych w samym sektorze publicznym.
ich zaspokojenia oraz racjonalnego
2. Ogólnie można stwierdzić, że w sektorze tym
gospodarowania ograniczonymi zasobami
ogniskują się jednocześnie problemy
spowodowała wzrost zainteresowania
ekonomiczne, społeczne i etyczne.
analizami ekonomicznymi szczególnego
3. Pojawiające się w nim zasadnicze problemy
sektora, którym jest sektor publiczny.
ekonomiczne, występujące w całej gospodarce,
są związane z następującymi podstawowymi
obszarami decyzyjnymi.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ekonomia sektora publicznego Ekonomia dobrobytu  warunki konieczne
Ekonomia sektora publicznego Ekonomia dobrobytu  warunki konieczne
1. co powinno się produkować (jakie dobra), w 1. Wymienione problemy decyzyjne są ściśle
jakiej ilości, gdzie i kiedy, związane z kwestiami normatywnymi, na
których koncentruje się ekonomia dobrobytu
2. w jaki sposób powinno się produkować, jak
(teoria dobrobytu).
wytwarzać, kto ma wytwarzać, za pomocą
jakich narzędzi,
3. dla kogo powinno się produkować, kto ma 2. Niezależnie od przyjmowanego kryterium
korzystać z rezultatów produkcji, jakie kryteria  każdemu według potrzeb lub  każdemu
stosować w podziale, co należy premiować według możliwości płacenia w procesie
(efektywność, przedsiębiorczość, kreatywność alokacji ograniczonych zasobów należy brać
czy też nakłady pracy), pod uwagę jej efektywność ekonomiczną
spełniającą następujące warunki konieczne.
4. kto powinien podejmować decyzje.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ekonomia dobrobytu  warunki konieczne
Ekonomia dobrobytu  warunki konieczne
Dla kogo powinno się produkować
Dla kogo powinno się produkować
1. gospodarka powinna osiągać efektywność wymiany, co oznacza,
1. Spełnienie warunku, dla kogo powinno się produkować,
że niezależnie od tego, jakie dobra są produkowane, powinny
związane jest z osiąganiem efektywności wymiany.
trafić do tych jednostek, które cenią je najwyżej;
2. Oznacza ona, że nie jest możliwa taka transakcja
wymienna, która polepszałaby położenie
2. zapewnienie efektywności produkcji wymaga spełnienia
uczestniczących w nich stron, czyli wszyscy uczestnicy
warunku, że przy danych zasobach nie można zwiększyć
produkcji jednego dobra bez jednoczesnego zmniejszenia tej wymiany mieliby jednakową krańcową stopę
produkcji innego dobra; taką alokację zasobów nazywamy
substytucji.
efektywną w rozumieniu Pareta (optymalną w sensie
3. Krańcowa stopa substytucji (marginal rate of
paretowskim);
substitution) to ilość towaru, którą jednostka jest
skłonna oddać w zamian za jednostkę innego towaru.
3. gospodarka powinna osiągnąć efektywną strukturę produkcji,
Jej wielkość zależy od charakteru dobra (prywatne
czyli taką, przy której wytwarzane dobra odpowiadają
potrzebom jednostki. lub publiczne) występującego w sektorze publicznym.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Sektor publiczny Czynnik rywalizujący
Sektor publiczny Czynnik rywalizujący
1. Występowanie czynnika rywalizującego powoduje,
1. W analizach ekonomicznych tego
że dobro będące przedmiotem konsumpcji jednej
sektora stosuje się dwa kryteria osoby nie może być skonsumowane przez inną
osobę.
umożliwiające rozróżnienie tych
2. Mamy tutaj do czynienia z konsumpcją o
dóbr:
charakterze rywalizacyjnym (rival consumption).
" rywalizację (rivalry) i
3. Natomiast w przypadku, gdy spożycie danego
" możliwość wykluczenia (excludability).
dobra przez jedną osobę nie zmniejsza
możliwości korzystania z tego dobra przez
innych, mamy do czynienia z konsumpcją
nierywalizacyjną.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dobra prywatne a publiczne Dobra w sektorze publicznym
Dobra prywatne a publiczne Dobra w sektorze publicznym
1. Do dóbr prywatnych należy zaliczyć te dobra, które są
1. Specyficzną grupę dóbr w sektorze
przedmiotem konsumpcji o charakterze
publicznym stanowią również dobra, przy
rywalizacyjnym i możliwe jest wykluczenie osób z
korzystaniu z których nie występuje czynnik
konsumpcji tego dobra.
rywalizacji, ale istnieje możliwość ich
wykluczenia z konsumpcji.
2. Natomiast dobra publiczne są przedmiotem konsumpcji
rywalizacyjnej, ale nie jest możliwe wykluczenie
kogokolwiek z ich konsumpcji.
2. Wykluczenie kogokolwiek z konsumpcji dobra
publicznego lub prywatnego może być
3. Czyste dobra publiczne nie są przedmiotem konsumpcji
związane z ponoszeniem (lub nie) przez osoby
o charakterze rywalizacyjnym i niemożliwe jest
wysokich kosztów nazywanych w ekonomii
wykluczenie.
kosztami transakcyjnymi.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dobra w sektorze publicznym Dobra w ochronie zdrowia
Dobra w sektorze publicznym Dobra w ochronie zdrowia
1. Ta kategoria kosztów stanowi zwykle część kosztów
1. Czynniki rywalizacji i wykluczenia z
administracyjnych związanych z działaniem
konsumpcji dóbr prowadzą do zawodności
mechanizmów cenowych (rynkowych) (np.
rynku i wywierają wpływ na efektywność
wynagrodzenie pracowników) i ich wysokość
ekonomiczną sektora publicznego.
uzależniona jest w niektórych przypadkach od
rodzaju dobra.
2. W ochronie zdrowia występują dobra
nierywalizacyjne, wykluczenie których jest
2. W przypadku dóbr publicznych koszty transakcyjne
mogą być bardzo wysokie, natomiast w większości technicznie możliwe, ale nieuzasadnione z
dóbr prywatnych ponoszone przez konsumentów
punktu widzenia efektywności
koszty wykluczenia mogą być stosunkowo niskie.
ekonomicznej.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dobra w ochronie zdrowia
Dobra w ochronie zdrowia
Dobra w ochronie zdrowia
Dobra w ochronie zdrowia
1. W takiej sytuacji proponowane jest 4. W takiej sytuacji proponowane jest
wprowadzenie ceny na to dobro. wprowadzenie ceny na to dobro.
2. Konsekwencją tej decyzji jest powstawanie 5. Konsekwencją tej decyzji jest powstawanie
bariery dostępu do tego dobra dla części bariery dostępu do tego dobra dla części
potencjalnych konsumentów. potencjalnych konsumentów.
3. Pojawienie się takiej bariery prowadzi do 6. Pojawienie się takiej bariery prowadzi do
nieefektywności technicznej (koszt krańcowy nieefektywności technicznej (koszt krańcowy
wykluczenia dla tej części konsumentów wynosi wykluczenia dla tej części konsumentów wynosi
zero przy dodatniej korzyści krańcowej). zero przy dodatniej korzyści krańcowej).
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Programy zdrowotne w sektorze publicznym
Świadczenie zdrowotne Programy zdrowotne w sektorze publicznym
Świadczenie zdrowotne
1. Realizowane w sektorze publicznym programy zdrowotne
1. W systemie opieki zdrowotnej
(np. szczepienia obowiązkowe) są nierywalizacyjne, ale
przykładem dobra, które charakteryzują się niemożnością wykluczenia.
2. Oznacza to, że ograniczenie ich konsumpcji poprzez
charakteryzuje niski koszt
wprowadzenie ceny (opłaty) jest niemożliwe.
wykluczenia (wprowadzenie opłaty)
3. Prowadzi to do zawodności mechanizmów rynkowych i
niezapewnienia efektywnej w sensie Pareta ilości tego
oraz wysoki koszt krańcowy (koszt
dobra na rynkach konkurencyjnych, a w tym przypadku
wytwórcy) konsumpcji przez
do osiągnięcia efektywności może przyczynić się
obowiązkowy sposób płacenia za wytworzenie tego
dodatkową jednostkę, jest
rodzaju dóbr.
świadczenie zdrowotne.
4. Powszechnie uważa się, iż rolę tę mogą pełnić
obowiązkowe podatki.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dobra prywatne pochodzące ze z
ródeł Zniekształcenia związane z bezpłatnym
Zniekształcenia związane z bezpłatnym
publicznych zaopatrzeniem w dobra
zaopatrzeniem w dobra
1. Występują również dobra dostarczane przez sektor publiczny
charakteryzujące się wysokim kosztem krańcowym ich
wytworzenia (wysokie koszty funkcjonowania mechanizmu
rynkowego) dla zaspokojenia potrzeb dodatkowego
pacjenta/konsumenta.
2. Dobra te określane są mianem dóbr prywatnych pochodzących
ze z
ródeł publicznych.
3. Dostarczane są one przez państwo bezpłatnie.
4. Skutkuje to pojawieniem się straty społecznej (straty dobrobytu)
spowodowanej dużą skalą nadmiernej konsumpcji.
5. W ekonomii dobrobytu jako miarę straty społecznej przyjmuje
się różnicę między ceną, jaką jednostka jest skłonna zapłacić za
zwiększenie produkcji dobra z poziomu zrównania jego ceny z
kosztem krańcowym (do poziomu z ceną wynoszącą 0) a
ponoszonymi kosztami wzrostu tej produkcji.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Ubezpieczenia zdrowotne Reglamentacja w opiece zdrowotnej
Ubezpieczenia zdrowotne Reglamentacja w opiece zdrowotnej
1. Jeżeli krańcowa skłonność do zapłaty za korzystanie z
1. W przypadku gdy dobra prywatne ze
dobra przez poszczególne jednostki pociąga za sobą
z
ródeł publicznych są dostarczane
dodatni koszt krańcowy, przy czym koszty związane z
funkcjonowaniem mechanizmów rynkowych są wysokie, bezpłatnie, pojawia się zjawisko
to przy odpowiednim poziomie kosztów transakcyjnych
nadmiernej konsumpcji prowadzące do
bardziej efektywnym rozwiązaniem jest wytwarzanie
nieefektywności ekonomicznej oraz
tego dobra przez sektor publiczny.
konieczności wprowadzania przez
państwo różnych sposobów
2. Takim rozwiązaniem wprowadzanym w opiece
zdrowotnej jest funkcjonowanie publicznych
reglamentacji.
ubezpieczeń zdrowotnych w sytuacji, gdy koszty
ubezpieczeń oferowanych przez sektor prywatny są
zbyt wysokie.
dr Konstanty Owczarek dr Konstanty Owczarek
2010-10-08 23:26 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Reglamentacja w opiece zdrowotnej
Reglamentacja w opiece zdrowotnej
Reglamentacja w opiece zdrowotnej
Reglamentacja w opiece zdrowotnej
1. W opiece zdrowotnej (ochronie zdrowia)
stosowane są najczęściej trzy sposoby
reglamentacji dóbr dostarczanych przez sektor
publiczny: opłaty za użytkowanie, zaopatrzenie
po równo (każda osoba otrzymuje taką samą
ilość danego dobra) oraz kolejki.
2. Każdy z wymienionych sposobów posiada wady i
zalety.
3. Z tego względu w praktyce gospodarczej stosuje
się różne ich kombinacje wywierające wpływ na
wielkość podaży dóbr publicznych.
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26 dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia Ochrony Zdrowia
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę
dr Konstanty Owczarek
Email: [e-mail]
dr Konstanty Owczarek 2010-10-08 23:26
Zakład Finansowania
Ochrony Zdrowia