zestawy głośnikowe Hi Fi


Zestaw głośnikowy HiFi
MONITOR A4
Z wszelkich mołliwych wzgl�-
Monitor A4 jest
d�w domowa kolumna głośniko-
konstrukcją amatorską
wa powinna byĘ mołliwie naj-
o parametrach dor�wnujących
mniejsza. Ale podstawowe wyra-
granicznym mołliwościom
łenie opisujące efektywnośĘ:
systemu dwudrołnego.
�=k f33Vb
n
Spośr�d małych zespoł�w
(gdzie dla dobrze zaprojektowanej
głośnikowych z pewnością
obudowy bass-refleks k =2*10-6,
n
naleły do najlepszych, jakie
a dla dobrej jakości obudowy za-
odsłuchiwaliśmy. Idealnie
mkni�tej k = 10-6, f3 jest dolną
n
zaspokoi potrzeby audiofil�w
cz�stotliwością graniczną przy
borykających si� w domu -3dB, a Vb oznacza obj�tośĘ obu-
dowy w litrach) wskazuje, łe kał-
z problemami przestrzeni.
da zmiana obj�tości czy cz�stot-
Nazwa kolumny została
liwości granicznej odbija si� na
wzi�ta od formatu arkusza
efektywności. Jełeli wi�c obj�tośĘ
papieru A4. Ma ona jedną
obudowy zostanie zmniejszona, to
wad� - nie jest tania.
albo trzeba pogodziĘ si� z zaw�-
łeniem pasma cz�stotliwości, albo myślało, łe słuchają znacznie
ze stratą efektywności. Obecnie, wi�kszych zespoł�w.
wobec dułych mołliwości wzmac-
niaczy mocy, obniłenie wydajnoś- System dwudrołny
ci nie stanowi problemu, wi�c Czasy, gdy o systemach dwu-
Podstawowe parametry zespołu
przy niewielkiej obudowie daje drołnych troch� lekcewałąco czy
głośnikowego
si� do pewnego stopnia zachowaĘ nawet drwiąco m�wiło si� �tylko
Typ obudowy: bass-refleks
szerokośĘ pasma przenoszenia. dwudrołne�, juł dawno min�ły.
Objętość: ok. 9dm3
Z takim kompromisem nie mołna Po kr�tkiej euforii systemy cztero-
Wymiary: 298x210x269mm (wys. x szer. x głęb.)
oczywiście posuwaĘ si� zbyt da- czy pi�ciodrołne znikn�ły i wielu
Głośniki: nisko-średniotonowy Scan-Speak
typu 15W8530K00 (15cm)
leko, bowiem na przeszkodzie stoi producent�w ch�tnie wr�ciło do
wysokotonowy Scan-Speak typu
termiczne ograniczenie mocy tra- system�w dwu- i tr�jdrołnych.
D2904/980000 (28mm)
conej w cewce głośnika oraz ros- OdpowiedzieĘ na odwieczne py-
Efektywność: 85,5dB/W/1m
nąca nieliniowośĘ otworu bass- tanie, kt�ry z tych system�w jest
Impedancja znamionowa: 8&!
Moc znamionowa: 60W refleks i obj�tości powietrza lepszy, mołna tylko wtedy, gdy
Przybliżona cena (jeden zespół głośnikowy,
w obudowie. znane są wszystkie szczeg�ły. Na-
bez obudowy): 1600zł
Staranny projekt Monitora A4 wet w�wczas trzeba pami�taĘ, łe
pozwolił osiągnąĘ właściwy kom- kałdy system wielodrołny jest
promis pomi�dzy dwoma, wyda- rozwiązaniem kompromisowym.
wałoby si� niepor�wnywalnymi, Idealnym rozwiązaniem byłby je-
parametrami, małą obj�tością i wy- den głośnik o płaskiej amplitudo-
soką jakością odtwarzania d�wi�- wej i fazowej charakterystyce cz�s-
ku. Dostrojenie bass-refleksu zo- totliwościowej w całym paśmie
stało bardzo dobrze obliczone, akustycznym od 20Hz do 20kHz.
mocna obudowa jest wolna od Takie głośniki (jak dotąd) nie
rezonans�w, zwrotnica jest dosko- istnieją, a całe pasmo akustyczne
nale zestrojona, a nie bez znacze- jest z konieczności odtwarzane
nia jest ułycie dw�ch wysokiej przez dwa lub trzy głośniki. W na-
jakości głośnik�w znanej du�skiej chodzących na siebie zakresach
Artykuł publikujemy na pod-
firmy Scan-Speak. ich charakterystyk cz�stotliwoś-
stawie umowy z wydawcą mie-
A4 jakością nie r�łni si� wiele ciowych powstają, nie dające si�
si�cznika "Elektor Electronics".
od kolumn znacznie wi�kszych łatwo wyeliminowaĘ, zniekształ-
rozmiar�w, a jej d�wi�k jest re- cenia. Zatem wi�kszośĘ producen-
Editorial items appearing on
alistyczny z zaskakująco skutecz- t�w ogranicza liczb� tych zakre-
pages 35..39 are the copyright
nymi basami. W czasie test�w s�w, a zatem i liczb� głośnik�w.
property of (C) Segment B.V., the
odsłuchu wielu ze słuchaczy (kt�- Wyb�r liczby głośnik�w syste-
Netherlands, 1998 which reserves
rzy nie mogli widzieĘ głośnik�w) mu wielodrołnego zaleły od za-
all rights.
Elektronika Praktyczna 7/2000
35
łych obudowach. Doskonałym
przykładem takiego głośnika
jest ten, kt�rego ułyto
w A4.
Zwrotnica
Bierna zwrotnica
kałdemu z dw�ch głoś-
nik�w zapewnia prze-
znaczony dla niego za-
kres cz�stotliwości. Zo-
stała starannie zaprojek-
towana, stosownie do
właściwości głośnik�w i obudo-
Rys. 1. Zwrotnica składa się
z dwóch sekcji: filtru dolnoprzepus- wy. Radzimy nie uływaĘ innych
towego pierwszego rzędu dla zwrotnic, ani innych głośnik�w,
zakresu niskich i średnich
bo uzyskane wyniki z pewnością Zwrotnica została obliczona dla
częstotliwości i filtru górnoprzepusto-
b�dą duło gorsze. cz�stotliwości rozgraniczenia
wego trzeciego rzędu dla wysokich
Jak widaĘ na rys. 1 schemat 2kHz. Gł�wnym celem było uzys-
częstotliwości.
kolumny jest bardzo prosty. Gł�w- kanie gładkiego przejścia z zakre-
nym podzespołem sekcji dolno- su nisko-średniotonowego do wy-
łołonego pasma odtwarzania. Je- przepustowej jest filtr pierwszego sokotonowego, z czego według na-
łeli na przykład jest wymagany rz�du (6dB/oktaw�) z indukcyjnoś- szej opinii konstruktor wywiązał
bardzo wysoki poziom ciśnienia cią L1. Obw�d R1-C1 koryguje si� bardzo dobrze. Rzut oka na
akustycznego w zakresie najnił- wzrost impedancji głośnika przy charakterystyk� cz�stotliwościową
szych cz�stotliwości, potrzebny wyłszych cz�stotliwościach, bez kolumny na rys. 2 pozwala stwier-
b�dzie głośnik niskotonowy niego filtr nie działałby poprawnie. dziĘ, łe punkt rozgraniczenia jest
o średnicy nie mniejszej od 25cm. Rezystancja cewki L1 musi byĘ niezauwałalny.
Niestety takie głośniki mają ten- mołliwie najmniejsza, wi�c została Zwrotnica składa si� z niewiel-
dencj� do rezonowania w zakresie ona nawini�ta skr�tką z siedmiu kiej liczby podzespoł�w, łatwo
cz�stotliwości nisko-średnich. miedzianych drut�w o średnicy jest wi�c ją zmontowaĘ na typo-
Wskutek tego stają si� nieułytecz- 0,5mm, o sumarycznym przekroju wej gotowej płytce drukowanej do
ne powyłej 1kHz, a to wyklucza ok. 1,4mm2. Dzi�ki temu rezystan- zwrotnic. Trzeba tylko pami�taĘ,
ich ułycie w systemach dwudroł- cja dławika wynosi tylko 0,52&!. łe jak to widaĘ z rys. 1, oba
nych, nie ma bowiem głośnik�w Sekcj� g�rnoprzepustową two- głośniki są połączone ze zwrotni-
wysokotonowych, pokrywających rzy filtr trzeciego rz�du (18dB/ cą w tej samej fazie. Odwrotne
zakres 1kHz..20kHz. Kopułki oktaw�), składający si� z konden- ich połączenie w znacznym stop-
o średnicy 28mm zazwyczaj nie sator�w C2 i C3 oraz indukcyjnoś- niu pogorszy działanie zespołu.
przenoszą cz�stotliwości poniłej ci L2. Dzielnik R2-R3 zmniejsza
2..3kHz, a 19-milimetrowe poniłej moc dostarczaną do głośnika wy- Obudowa
4..5kHz. sokotonowego o około 5dB, dzi�ki Konstrukcja obudowy jest sto-
Jełeli w zakresie niskich cz�s- czemu jego d�wi�k lepiej harmo- sunkowo prosta. Składa si� ona
totliwości dopuszcza si� poziom nizuje z d�wi�kiem głośnika nis- z sześciu sklejonych ze sobą ścia-
ciśnienia akustycznego poniłej ko-średniotonowego. Zabieg taki nek z odpowiednimi otworami.
100dB, to mołna ułyĘ mniejszego stosuje si� cz�sto, zwykle bowiem Elementy usztywniające ani roz-
głośnika niskotonowego. Ale do efektywności głośnik�w nie są p�rki nie są potrzebne. Mołna ją
wystarczającego odtwarzania nis- jednakowe. szybko zmontowaĘ posługując si�
kich ton�w poziom ten nie po- JakośĘ kondensato-
winien byĘ wiele niłszy, aby nie r�w C1, C2 i C3 ma
eliminowaĘ cz�stotliwości poniłej istotny wpływ na
50Hz. Jednakłe zastosowany w A4 d�wi�k, najlepiej wi�c
głośnik nisko-średniotonowy jest ułyĘ przynajmniej po-
zdolny do odtwarzania niskich lipropylenowych me-
cz�stotliwości z wystarczającą mo- talizowanych (MKS,
cą. Siemens). Projektant
Głośniki niskotonowe o średni- zaleca r�wnolegle po-
cy 13..17cm działają doskonale ał łączyĘ po dwa cienko-
do 2..3kHz, dzi�ki czemu ułycie foliowe (KPSn), jako
głośnik�w średniotonowych prze- C2 - 1�F i 4,7�F, a ja-
staje byĘ konieczne. Konstrukcja ko C3 - 10�F i 4,7�F.
niekt�rych mniejszych głośnik�w Jednakłe odsłuch nie
niskotonowych umołliwia im za- wykazał ładnych r�ł-
Rys. 2. Charakterystyka ciśnienia akustycznego
dowalające odtwarzanie niskich nic pomi�dzy MKP
w funkcji częstotliwości zespołu głośnikowego
cz�stotliwości w stosunkowo ma- i KPSn.
Monitor A4.
Elektronika Praktyczna 7/2000
36
Na liście element�w figuruje
solidna płytka z podw�jnymi wy-
prowadzeniami firmy Intertech-
nik, mołna jednak znale�Ę inne,
mniejsze, nadające si� pomimo to
do grubych przewod�w głośniko-
wych. Bywają płytki z dwoma
wyprowadzeniami, a takłe z czte-
rema, ich zastosowanie zaleły od
tego, czy jest przewidywane po-
dw�jne okablowanie.
Tłumienie akustyczne osiąga si�
przez pokrycie wykładziny ołowia-
nej wzgl�dnie smołowanego filcu
warstwą pianki lateksowej z arku-
sza. Piank� t� trzeba bardzo sta-
rannie powycinaĘ wok�ł poszcze-
g�lnych otwor�w, aby nie kolido-
wała z wmontowywanymi głośni-
kami i kanałem bass-refleksu.
Zwrotnica najlepiej mieści si� na
dnie obudowy. Wewn�trznych po-
łącze� naleły dokonaĘ dobrej ja-
kości przewodami głośnikowymi.
Zewn�trzne wyko�czenie obu-
d�w zaleły od indywidualnego
gustu właściciela. Obecnie bardzo
popularne jest lakierowanie, choĘ
fornir nie wyszedł z mody. Lakie-
rowanie najlepiej zleciĘ specja-
liście (np. z samochodowego war-
sztatu blacharskiego), bo takie
wyko�czenie b�dzie ładne i trwa-
łe.
Test laboratoryjny
Monitor A4 po wst�pnym
sprawdzeniu przeszedł testy labo-
ratoryjne, a potem ekstensywne
testy odsłuchowe. Testy laborato-
ryjne i odsłuchowe wykazały
zgodnośĘ bez jakichkolwiek nie-
spodzianek. Wyniki odsłuchu
Rys. 3. Opatrzone wymiarami rysunki warsztatowe ścianek obudowy.
przekroczyły nawet wynikające
z pomiar�w oczekiwania, a głośni-
rys. 3, trzeba jednak zwr�ciĘ g�stości o grubości 22mm, a na ki brzmiały lepiej, nił mołna si�
uwag� na kilka wałnych szczeg�- ściank� przednią takiej samej płyty było spodziewaĘ.
ł�w. o grubości 30mm. Wszystkie ścian- Stosunkowo gładka krzywa
Przede wszystkim głośnik wy- ki od strony wewn�trznej naleły przenoszenia (rys. 2), wykazująca
sokotonowy nie jest umieszczony pokryĘ blachą ołowianą grubości niewielkie uwydatnienie w okoli-
na osi obudowy, co wraz z za- 4mm (kosztowna!) albo filcem o tej cach 100Hz, nie wymaga komen-
okrągleniami kraw�dzi przedniej samej grubości nasyconym lepi- tarza. Małe wzniesienie 1,5dB
płyty jest konieczne dla uzyskania kiem. Jełeli prace stolarskie zosta- w pobliłu 750Hz, poprzedzone
poprawnej charakterystyki promie- ną wykonane precyzyjnie, obudowa małym zagł�bieniem przy około
niowania. Po drugie, otw�r bass- b�dzie doskonale sztywna. 500Hz nie mają wielkiego wpły-
refleks został umieszczony nie jak Jak widaĘ na rys. 3, głośniki wu na właściwości akustyczne
zwykle z przodu, ale z tyłu obu- są przy montału wpuszczone zespołu. Nie są z pewnością wy-
dowy. Składa si� on z nieco stoł- w płyt� czołową. W przeciwnym wołane przez sam głośnik nisko-
kowej rury z PCV o długości razie charakterystyka przenosze- średniotonowy, jego charakterys-
123mm i średnicy około 35mm. nie nie byłaby płaska. W proto- tyka jest bowiem całkowicie płas-
Niepołądanychrezonans�wścia- typie r�wnieł płytka z wyprowa- ka. Ich przyczyna leły w małych
nek obudowy unikni�to przez uły- dzeniami została wpuszczona wymiarach przedniej ścianki obu-
cie na ścianki boczne oraz g�rną w ściank�, ma to jednak tylko dowy, jak to bywa w przypadku
i dolną płyty wi�rowej średniej kosmetyczne znaczenie. wi�kszości małych obud�w. Krzy-
Elektronika Praktyczna 7/2000
37
WYKAZ ELEMENTÓW
Rezystory
R1, R2: 3,9&!, 4W, niskoindukcyjny
R3: 33&!, 4W, niskoindukcyjny
Kondensatory
C1: 3,9�F, MKP, polipropylenowy
Philips
C2: 5,6�F, KPSn lub MKP (zob.
tekst)
C3: 15�F, KPSn lub MKP (zob.
tekst)
Różne
LS1: głośnik 15W8530K00, Scan-
Speak
LS2: głośnik D2904/980000, Scan-
Speak
L1: 2,2mH, powietrzna Tritac
7 x 0,5mm
L2: 0,39mH, powietrzna (z
emaliowanego drutu miedzianego
0,71mm)
wa kropkowana przedstawia wy- rze odtwarza starannie przygoto-
ścianka przednia: płyta wiórowa
niki pomiar�w na wprost wylotu wane, ływe nagrania. Reproduk-
średniej gęstości o wymiarach
kanału bass-refleks. Jest on do- cja szczeg�ł�w d�wi�kowych
298 x 189 x 30mm
strojony do 40Hz, co jeszcze w zakresie ton�w średnich i wy-
ścianka tylna: płyta wiórowa
dobitniej widaĘ na charakterysty- sokich niemal przypomina prze-
średniej gęstości o wymiarach
ce impedancji z rys. 4. WidaĘ twornik elektrostatyczny. Tony
298 x 189 x 22mm
z niej teł, łe impedancja nie niskie są wytrawne oraz pr�łne
ścianki boczne: płyty wiórowe
spada poniłej 7&!, zesp�ł zatem i rozciągają si� w d�ł dalej nił
średniej gęstości o wymiarach
mołe wsp�łpracowaĘ z niemal mołna si� było spodziewaĘ. Punkt
298 x 289 x 22mm
kałdym wzmacniaczem mocy. -3dB mieści si� w pobliłu 40Hz.
ścianka górna i dolna: płyty
Warto jednak pami�taĘ, łe wzmac- Jak si� mołna spodziewaĘ po
wiórowe średniej gęstości
niacz taki powinien dysponowaĘ dobrych głośnikach, Monitor A4
o wymiarach 217 x 266 x 22mm
sporym zapasem mocy, poniewał nie preferuje ładnego rodzaju mu-
płytka wyprowadzeń: np.
czułośĘ zespołu nie jest wysoka: zyki. Zar�wno muzyka klasyczna,
Intertechnik T50/130
85,5dB/W w odległości 1m. jazz, jak i popularna są odtwarza-
kanał bas-refleks: Intertechnik
ne jednakowo dobrze, gładko
HP35 (średn. 34, dług. 125mm)
Test odsłuchowy i neutralnie. Charakterystyczne
blacha ołowiana, albo filc
Test laboratoryjny jest niezb�d- głosy Luciano Pavarottiego, Lou
nasycony lepikiem: 3 kawałki 25
ny, ale jakośĘ głośnik�w mołna Reed, Elli Fitzgerald czy Sary
x 33cm, grub. 4mm
w pełni oceniĘ tylko przez eksten- Brightman są oddawane tak samo
sywny test odsłuchowy. Monitor wiernie, jak skrzypce Icchaka Per- pianka lateksowa grubości 42mm
A4 jest mały i niepozorny, ale lmana, klarnet Benny Goodmana
emituje niezwykle otwarty i wia- i gitara Johna Williamsa. M�wiąc
rygodny d�wi�k. Szczeg�lnie dob- kr�tko Monitor A4 jest jednym o dziesi�ciokrotnie wi�kszej obj�-
z tych zespoł�w głośni- tości.
kowych, przy kt�rych Kanał wylotowy bass-refleks
szybko si� zapomina znajduje si� w tylnej ściance obu-
o testowaniu i całkowi- dowy, wi�c nie mołe byĘ ona
cie poddaje słuchanej umieszczana bezpośrednio przy
muzyce. ścianie. Jednak testy odsłuchowe
Nie mołna jednak wykazały lepsze brzmienie obudo-
zapominaĘ, łe wadą wy ustawionej blisko ściany, nił
małych kolumn, nawet w dułej odległości. Ustawienie ta-
tak dobrych jak Moni- kie dodaje niskim tonom nieco
tor A4, jest ogranicze- ciepła, kt�rego brakuje przy wi�k-
nie najniłszych cz�s- szym oddaleniu.
totliwości. Ale jest ono
naprawd� wyra�nie od- Głośniki
Rys. 4. Charakterystyka impedancji w funkcji
czuwane dopiero przy Głośniki ułyte w Monitorze A4
częstotliwości zespołu głośnikowego Monitor A4
bezpośrednim por�w- są produktami du�skiej firmy
wykazuje, że impedancja nie spada poniżej 7&!.
naniu z dułym zespo- Scan Speak. Było to samodzielne
Obniżenie przy 40Hz odpowiada rezonansowi
łem głośnikowym, przedsi�biorstwo, kt�re przed kil-
kanału bass-refleks.
Elektronika Praktyczna 7/2000
38
ku laty zostało przej�te przez chu cewki. Dzi�ki brakowi rezo- rzu. Powstająca w pobliłu tych
firm� Vifa, i jest obecnie jej od- nans�w, doskonałemu tłumieniu punkt�w r�łnica fazy wywołuje
działem wytwarzającym produkty wzmocnionej membrany celulozo- spadek osiowej sprawności głoś-
wysokiej klasy. Wi�kszośĘ głośni- wej i liniowości jej gumowego nika do zera.
k�w Scan Speak to wytwarzane zawieszenia, głośnik ten charak- Cz�stotliwośĘ f , przy kt�rej
n
r�cznie głośniki stołkowe i kopuł- teryzuje si� niezwykle wiernym, powstaje zero, zaleły od wysokoś-
kowe. Wysokotonowy głośnik ty- jak na jego rozmiary, odtwarza- ci kopułki h. Dla aluminiowej
pu D2905/990000 (Revelator), pro- niem i dynamiką. kopułki 28mm o wysokości h =
dukowany od lat osiemdziesią- Głośnik wysokotonowy jest re- 5mm
tych, osiągnął znakomitą renom� prezentantem nowego kierunku f = c/ = 345/5*10-3 = 69kHz
n
w świecie i jest powszechnie uwa- Scan Speak. Do niedawna wszys- a zatem pierwsze zero pojawia si�
łany za jeden z najlepszych głoś- tkie �wysokotonowce� tej firmy przy 34,5kHz, znacznie powyłej
nik�w kopułkowych na rynku. miały membrany tekstylne. Typ granicy słyszalności.
Korpusy obu głośnik�w są sto- zastosowany w Monitorze A4 jest Natomiast cz�stotliwośĘ rezo-
sunkowo nowe. Głośnik nisko- wyposałony w kopułk� aluminio- nansowa tego głośnika jest niska
średniotonowy r�wnieł został na- wą. Na charakterystyce ciśnienia (500Hz). Odtwarzanie przy wy-
zwany przez producenta Revela- akustycznego kałdej kopułki ist- łszych cz�stotliwościach jest line-
torem, co mołe byĘ uwałane za nieje kilka uskok�w (zer) przy aryzowane za pomocą pojedynczo
oznaczenie wysokiej jakości. Jego cz�stotliwościach, przy kt�rych zawieszonego dyfuzora. D�wi�k
korpus jest przystosowany do op- odległośĘ pomi�dzy wierzchołkiem tego głośnika jest niezwykle ot-
tymalnego przepływu powietrza a brzegiem jest wielokrotnością warty, czysty i szczeg�łowy.
i do wyjątkowo długiej drogi ru- /2 tej cz�stotliwości w powiet- EE
Elektronika Praktyczna 7/2000
39


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Sterofoniczny przedwzmacniacz samochodowy HI FI cz1
Hi Fi mierzone w?cybelach watach
Hi Fi = âźŃ»Űą źţĄĘ
316 K Wzmacniacz mocy Hi Fi
stereofoniczny przedwzmacniacz Hi Fi 1
Zestaw glosnikowy 3
hi fi
Stereofoniczny cyfrowy przedwzmacniacz Hi Fi
Sony zestaw głośników kina domowego ss fcr6000

więcej podobnych podstron