�I pat�l-
yae
g-sU�ai[
Yoga Sutras
of
Maharishi
Patańjali
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 2 of 28
. mhi;R pt�il ą[It< yae nm!.
gdzR
|| Maharńi Pata�jali Pra��taą Yogadar�anam ||
. ąwmae
=Xyay>.
|| prathamo'dhy�yał ||
smaix-pad>
sam�dhi-p�dał
Aw yae zasnm!
ganu . 1.
atha yog�nu��sanam || 1||
yae i�inraex>. 2.
gi��v&
yoga�cittav�ttinirodhał || 2||
tda ��u> Svępe . 3.
=vSwanm!
tad� drań�uł svar�pe'vasth�nam || 3||
v&
i�saęPym! #tr�. 4.
v�ttis�r�pyam itaratra || 4||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 3 of 28
v&
�y> p�tYy> iŹ�a=iŹ�a>. 5.
v�ttayał pa�catayyał kliń��'kliń��ł || 5||
ąma[ivpyRyivkLpin�aSm&
ty>. 6.
pram��aviparyayavikalpanidr�sm�tayał || 6||
ąTy]anu
managma> ąma[ain. 7.
pratyakń�num�n�gam�ł pram���ni || 7||
ivpyR imWya}anm! At�ł
. 8.
yae pąitóm!
viparyayo mithy�j��nam atadr�papratiń�ham || 8||
zBd}ananu zU
patI vStu Nyae ivkLp>. 9.
�abdaj��n�nup�t� vastu��nyo vikalpał || 9||
A�avąTyyalMbna v& �a. 10.
i�inR
abh�vapratyay�lamban� v�ttirnidr� || 10||
Anu tiv;yasMąmae it>. 11.
�U ;> Sm&
anubh�tavińay�sampramońał sm�tił || 11||
A_yasvEraGya_ya< ti�rae
x>. 12.
abhy�savair�gy�bhy�ą tannirodhał || 12||
t� iSwtaE yĆae
=_yas>. 13.
tatra sthitau yatno'bhy�sał || 13||
s tu dI"R rNtyR ivtae F�U
kalnE sTkarase im>. 14.
sa tu d�rghak�lanairantaryasatk�r�sevito d��habh�mił || 14||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 4 of 28
�anu�ivkiv;yivt& }a vE . 15.
:[Sy vzIkars< raGym!
d�ń��nu�ravikavińayavit�ń�asya va��k�rasa�j�� vair�gyam || 15||
tTpr< pu gu t& . 16.
�;Oyate [vE :{ym!
R
tatparaą puruńakhy�tergu�avait�ń�yam || 16||
ivtkR gmat! sMą}at>. 17.
ivcaranNdaiSmtaępanu
vitarkavic�r�nand�smit�r�p�nugam�t sampraj��tał || 17||
ivramąTyya_yaspUvR Skarze =Ny>. 18.
> s< ;ae
vir�mapratyay�bhy�sap�rvał saąsk�ra�eńo'nyał || 18||
�vąTyyae ivdehąk� . 19.
itlyanam!
bhavapratyayo videhaprak�tilay�n�m || 19||
��avIyR itsmaixą}apU ;am!
Sm& vRk #tre . 20.
�raddh�v�ryasm�tisam�dhipraj��p�rvaka itareń�m || 20||
tI�s< ganam! Aas�>. 21.
ve
t�vrasaąveg�n�m �sannał || 21||
m&ĘmXyaixma�Tvat! ttae ;>. 22.
=ip ivze
m�dumadhy�dhim�tratv�t tato'pi vi�eńał || 22||
$ńrąi[xana�a. 23.
��varapra�idh�n�dv� || 23||
Źe ivpakazyE �> pu ; $ńr>. 24.
zkmR rpram& �;ivze
kle�akarmavip�k��ayairapar�m�ń�ał puruńavi�eńa ��varał || 24||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 5 of 28
t� inritzy< svR . 25.
}bIjm!
tatra nirati�ayaą sarvaj�ab�jam || 25||
s pU ;am! Aip gu nanvCDe . 26.
veR �> kale dat!
sa p�rveń�m api guruł k�len�navacched�t || 26||
tSy vack> ą[v>. 27.
tasya v�cakał pra�avał || 27||
t�pStdwR . 28.
�avnm!
tajjapastadarthabh�vanam || 28||
tt> ąTy9 e =PyNtraya�av�. 29.
tnaixgmae
tatał pratyakcetan�dhigamo'pyantar�y�bh�va�ca || 29||
VyaixSTyansvy�dhisty�nasaą�ayapram�d�lasy�virati-
ćaiNtdzR imkTvanviSwtTvain
nalBx�U
bhr�ntidar�an�labdhabh�mikatv�navasthitatv�ni
ic�iv]e =Ntraya>. 30.
paSte
cittavikńep�ste'ntar�y�ł || 30||
Ę>odaE nSyaźme
mR jyTvńasąńasa
dułkhadaurmanasy��gamejayatva�v�sapra�v�s�
iv]e v>. 31.
psh�u
vikńepasahabhuvał || 31||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 6 of 28
tTąit;e m! @kt�va_yas>. 32.
xawR
tatpratińedh�rtham ekatattv�bhy�sał || 32||
mE idtae ][a< su {yapu
�Ik�[amu pe oĘ>opu {yiv;ya[a<
maitr�karu��muditopekńa��ą sukhadułkhapu�y�pu�yavińay���ą
�avnati��ąsadnm!
. 33.
bh�van�ta�cittapras�danam || 33||
ąCDdR
nivxar[a_ya< va ąa[Sy. 34.
pracchardanavidh�ra��bhy�ą v� pr��asya || 34||
iv;yvtI va ąv&
i��Tp�a mns> iSwitinbNxnI. 35.
vińayavat� v� prav�ttirutpann� manasał sthitinibandhan� || 35||
ivzae it:mtI. 36.
ka va Jyae
vi�ok� v� jyotińmat� || 36||
vItragiv;y< va ic�m!
. 37.
v�tar�gavińayaą v� cittam || 37||
Sv�in�a}analMbn< va. 38.
svapnanidr�j��n�lambanaą v� || 38||
ywai�mtXyana�a. 39.
yath�bhimatadhy�n�dv� || 39||
prma[u prmmh�vaNtae
=Sy vzIkar>. 40.
param��u paramamahattv�nto'sya va��k�rał || 40||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 7 of 28
]I[v& ri�jatSye hIt& ;u
�e v m[eóR óh[óaże
kń��av�tterabhij�tasyeva ma�ergrah�t�graha�agr�hyeńu
tTSwtd�nta smapi�>. 41.
tatsthatada�janat� sam�pattił || 41||
t� zBdawR > s<
}anivkLpE kI[aR sivtkaR smapi�>. 42.
tatra �abd�rthaj��navikalpaił sa�k�r�� savitark� sam�pattił || 42||
Sm& Nye ma�in�aR tkaR
itpirzu�aE SvępzU vawR sa inivR . 43.
sm�tipari�uddhau svar�pa��nyev�rtham�tranirbh�s� nirvitark� || 43||
@tyE cara c sU
v sivcara inivR śmiv;ya VyaOyata. 44.
etayaiva savic�r� nirvic�r� ca s�kńmavińay� vy�khy�t� || 44||
sU vsanm!
śmiv;yTv< cailźpyR . 45.
s�kńmavińayatvaą c�li�gaparyavas�nam || 45||
ta @v sbIj> smaix>. 46.
t� eva sab�jał sam�dhił || 46||
inivR zar*e
carvE =XyaTmąsad>. 47.
nirvic�ravai��radye'dhy�tmapras�dał || 47||
\tM�ra t� ą}a. 48.
�tambhar� tatra praj�� || 48||
�u maną}a_yam! ANyiv;ya ivze Tvat!
tanu ;awR . 49.
�rut�num�napraj��bhy�m anyavińay� vi�eń�rthatv�t || 49||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 8 of 28
t�> s< SkarąitbNxI. 50.
Skarae=Nys<
tajjał saąsk�ro'nyasaąsk�rapratibandh� || 50||
tSyaip inrae inrae j> smaix>. 51.
xe svR xan! inbIR
tasy�pi nirodhe sarvanirodh�n nirb�jał sam�dhił || 51||
. #it pt�il-ivricte yaeg-sU ąwm> smaix-pad>.
�e
|| iti pata�jali-viracite yoga-s�tre prathamał sam�dhi-p�dał ||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 9 of 28
. i�tIyae=Xyay>.
|| dvit�yo'dhy�yał ||
saxn-pad>
s�dhana-p�dał
tp>SvaXyayeńrąi[xanain iłyayaeg>. 1.
tapałsv�dhy�ye�varapra�idh�n�ni kriy�yogał || 1||
smaix�avnawR> ŹeztnU �. 2.
kr[awR
sam�dhibh�van�rthał kle�atan�kara��rtha�ca || 2||
Aiv*aiSmtarag�e za> Źe
;ai�inve za>. 3.
avidy�smit�r�gadveń�bhinive��ł kle��ł || 3||
Aiv*a ]e %�re;a< ąsu dara[am!
�m! ŻtnuiviCD�ae . 4.
avidy� kńetram uttareń�ą prasuptatanuvicchinnod�r���m || 4||
AinTyazuicĘ>oanaTmsu inTyzu oaTmOyaitriv*a. 5.
icsu
anity��ucidułkh�n�tmasu nitya�ucisukh�tmakhy�tiravidy� || 5||
GdzR rekaTmte
nz�yae vaiSmta. 6.
d�gdar�ana�aktyorek�tmatev�smit� || 6||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 10 of 28
su zyI rag>. 7.
oanu
sukh�nu�ay� r�gał || 7||
Ę>oanu
zyI �e;>. 8.
dułkh�nu�ay� dveńał || 8||
SvrsvahI ivĘ;ae =i�inve
=ip twaęFae z>. 9.
svarasav�h� viduńo'pi tath�r��ho'bhinive�ał || 9||
te ąitąsvhe śma>. 10.
ya> sU
te pratiprasavahey�ł s�kńm�ł || 10||
XyanheyaSt�Ż�y>. 11.
dhy�nahey�stadv�ttayał || 11||
Źe l> kmaR dnIy>. 12.
zmU zyae �a �jNmve
kle�am�lał karm��ayo d�ń��d�ń�ajanmavedan�yał || 12||
sit mU ti�pakae jaTyayu�aeR
le ga>. 13.
sati m�le tadvip�ko j�ty�yurbhog�ł || 13||
te  adpirtap)la> pu tu . 14.
{yapu{yhe Tvat!
te hl�daparit�paphal�ł pu�y�pu�yahetutv�t || 14||
pir[amtaps< gu i�ivrae
SkarĘ>oE [v& xa�
R
pari��mat�pasaąsk�radułkhairgu�av�ttivirodh�cca
Ę>ome ikn>. 15.
v svĄ ivve
dułkhameva sarvaą vivekinał || 15||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 11 of 28
he Ę>om! Anagtm!
y< . 16.
heyaą dułkham an�gatam || 16||
��& > s. 17.
Zyyae gae tu
drań��d��yayoł saąyogo heyahetuł || 17||
ąkaziłyaiSwitzIl< �U iN�yaTmk<
te
prak��akriy�sthiti��laą bh�tendriy�tmakaą
�ae wĄ . 18.
gapvgaR Zym!
bhog�pavarg�rthaą d��yam || 18||
ivze ;ilźma�ailźain gu i[. 19.
;aivze [pvaR
vi�eń�vi�eńali�gam�tr�li�g�ni gu�aparv��i || 19||
��a izma�> zu�ae pZy>. 20.
=ip ąTyyanu
drań�� d��im�trał �uddho'pi pratyay�nupa�yał || 20||
tdwR @v ZySyaTma. 21.
tadartha eva d��yasy�tm� || 21||
k� . 22.
tawĄ ąit n�m! APyn�< tdNysaxar[Tvat!
k�t�rthaą prati nań�am apyanań�aą tadanyas�dh�ra�atv�t || 22||
SvSvaimz�yae pliBxhe > s< g>. 23.
> Svępae tu yae
svasv�mi�aktyoł svar�popalabdhihetuł saąyogał || 23||
tSy he riv*a. 24.
tu
tasya heturavidy� || 24||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 12 of 28
td�avat! s< ze vLym!. 25.
yaega�avae han< t�Ż > kE
tadabh�v�t saąyog�bh�vo h�naą tadd��eł kaivalyam || 25||
ivve pay>. 26.
kOyaitrivPlva hanae
vivekakhy�tiraviplav� h�nop�yał || 26||
tSy sŻxa ąaNt�U
im> ą}a. 27.
tasya saptadh� pr�ntabh�mił praj�� || 27||
yae óanadS
Azu >. 28.
gaźanu i�]ye }andIiŻra ivvekOyate
yog��g�nuń�h�n�d a�uddhikńaye j��nad�ptir� vivekakhy�teł || 28||
yminymasnąa[ayamąTyaharxar[aXyan-
yamaniyam�sanapr���y�mapraty�h�radh�ra��dhy�na-
smaxyae
=�avźain. 29.
sam�dhayo'ń��va�g�ni || 29||
Aih< y��cyaR
sasTyaSte piróha yma>. 30.
ahiąs�saty�steyabrahmacary�parigrah� yam�ł || 30||
jaitde �aE . 31.
zkalsmyanviCD�a> savR ma mha�tm!
j�tide�ak�lasamay�navacchinn�ł s�rvabhaum� mah�vratam || 31||
zaE tae ńrąi[xanain inyma>. 32.
cs< ;tp>SvaXyaye
�aucasantońatapałsv�dhy�ye�varapra�idh�n�ni niyam�ł || 32||
ivtkR . 33.
baxne ąitp]�avnm!
vitarkab�dhane pratipakńabh�vanam || 33||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 13 of 28
ivtkaR ih< tkairtanu idta
sady> k� mae
vitark� hiąs�dayał k�tak�rit�numodit�
lae xmae ka m&ĘmXyaixma�a
�łae hpUvR
lobhakrodhamohap�rvak� m�dumadhy�dhim�tr�
Ę>oa}ananNt)la #it ąitp]�avnm!
. 34.
dułkh�j��n�nantaphal� iti pratipakńabh�vanam || 34||
Aih<
saąitóaya< tTsi�xaE vErTyag>. 35.
ahiąs�pratiń�h�y�ą tatsannidhau vairaty�gał || 35||
sTyąitóaya< iłya)la�yTvm!
. 36.
satyapratiń�h�y�ą kriy�phal��rayatvam || 36||
ASte pSwanm!
yąitóaya< svRrĆae . 37.
asteyapratiń�h�y�ą sarvaratnopasth�nam || 37||
��cyR la�>. 38.
ąitóaya< vIyR
brahmacaryapratiń�h�y�ą v�ryal�bhał || 38||
ApiróhSwE jNmkw< x>. 39.
yeR tasMbae
aparigrahasthairye janmakathant�sambodhał || 39||
zaE gu >. 40.
cat! Svaźju Psa prErs�auc�t sv��gajugups� parairasaąsargał || 40||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 14 of 28
s�vzu mnSyE iN�yjyaTmdzR
i�saE kaó(e n-
sattva�uddhisaumanasyaik�gryendriyajay�tmadar�ana-
yae
GyTvain c. 41.
yogyatv�ni ca || 41||
s< ;adS
Anu ola�>. 42.
tae �m> su
santoń�d anuttamał sukhal�bhał || 42||
kaye i�]yat! tps>. 43.
iN�yisi�rzu
k�yendriyasiddhira�uddhikńay�t tapasał || 43||
SvaXyayadS
#�de g>. 44.
vtasMąyae
sv�dhy�y�d iń�adevat�samprayogał || 44||
smaixisi�rIńrąi[xanat!. 45.
sam�dhisiddhir��varapra�idh�n�t || 45||
iSwrsu . 46.
om! Aasnm!
sthirasukham �sanam || 46||
ąyĆzE . 47.
iwLyanNtsmapi�_yam!
prayatna�aithily�nantasam�pattibhy�m || 47||
ttae �N�ani�"at>. 48.
tato dvandv�nabhigh�tał || 48||
tiSmn! sit ńasąńasyaegR d> ąa[ayam>. 49.
itivCDe
tasmin sati �v�sapra�v�sayorgativicchedał pr���y�mał || 49||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 15 of 28
baża_yNtrStM�v& zkals<
i�de Oyai�>
R
b�hy�bhyantarastambhav�ttirde�ak�lasa�khy�bhił
pir �ae dI"R
sUśm>. 50.
parid�ń�o d�rghas�kńmał || 50||
baża_yNtriv;ya]e wR>. 51.
pI ctu
b�hy�bhyantaravińay�kńep� caturthał || 51||
tt> ]Iyte ąkazavr[m!
. 52.
tatał kń�yate prak���vara�am || 52||
xar[asu c yaeGyta mns>. 53.
dh�ra��su ca yogyat� manasał || 53||
Sviv;yasMąyae ic�Sy
ge
svavińay�samprayoge cittasya
Svępanu iN�ya[a< ąTyahar>. 54.
kar #ve
svar�p�nuk�ra ivendriy���ą praty�h�rał || 54||
tt> prma vZyte
iN�ya[am!. 55.
tatał param� va�yatendriy���m || 55||
. #it pt�il-ivricte yaeg-sU i�tIy> saxn-pad>.
�e
|| iti pata�jali-viracite yoga-s�tre dvit�yał s�dhana-p�dał ||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 16 of 28
. t& =Xyay>.
tIyae
|| t�t�yo'dhy�yał ||
iv�U
it-pad>
vibh�ti-p�dał
de
zbNxi��Sy xar[a. 1.
de�abandha�cittasya dh�ra�� || 1||
t� ąTyyEktanta Xyanm!. 2.
tatra pratyayaikat�nat� dhy�nam || 2||
tdS
@vawR Nym! #v smaix>. 3.
ma�in�aRs< SvępzU
tad ev�rtham�tranirbh�saą svar�pa��nyam iva sam�dhił || 3||
�ym! @k� s<
ym>. 4.
trayam ekatra saąyamał || 4||
t�yat! ą}alaek>. 5.
tajjay�t praj��lokał || 5||
tSy �U g>. 6.
im;u ivinyae
tasya bh�mińu viniyogał || 6||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 17 of 28
�ym! ANtrź< pU _y>. 7.
ve
R
trayam antara�gaą p�rvebhyał || 7||
tdS
Aip bihrź< inbIR
jSy. 8.
tad api bahira�gaą nirb�jasya || 8||
Vyu xs< vaE
Twaninrae Skaryaeri��vąaĘ�aR
vyutth�nanirodhasaąsk�rayorabhibhavapr�durbh�vau
inrae xpir[am>. 9.
x][ic�aNvyae inrae
nirodhakńa�acitt�nvayo nirodhapari��mał || 9||
tSy ązaNtvaihta s< . 10.
Skarat!
tasya pra��ntav�hit� saąsk�r�t || 10||
svaR tE > ]yae
wR kaótyae dyaE ic�Sy smaixpir[am>. 11.
sarv�rthataik�gratayoł kńayodayau cittasya sam�dhipari��mał || 11||
tt> pu idtaE tu
n> zaNtae LyąTyyaE
tatał punał ��ntoditau tulyapratyayau
ic�SyE
kaótapir[am>. 12.
cittasyaik�grat�pari��mał || 12||
@te te l][avSwapir[ama VyaOyata>. 13.
n �U iN�ye;u xmR
etena bh�tendriyeńu dharmalakńa��vasth�pari��m� vy�khy�t�ł || 13||
zaNtae ZyxmaR patI xmIR
idtaVypde nu . 14.
��ntodit�vyapade�yadharm�nup�t� dharm� || 14||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 18 of 28
łmaNyTv< pir[amaNyTve he
tu>. 15.
kram�nyatvaą pari��m�nyatve hetuł || 15||
pir[am�ys. 16.
pari��matrayasaąyam�d at�t�n�gataj��nam || 16||
zBdawR traXyasat! srs!
ąTyyanam! #tre
�abd�rthapratyay�n�m itaretar�dhy�s�t sa�karas
tTąiv�ags< �U . 17.
ymat! svR t�t}anm!
tatpravibh�gasaąyam�t sarvabh�tarutaj��nam || 17||
s< vR . 18.
Skarsa]aTkr[at! pU jait}anm!
saąsk�ras�kń�tkara��t p�rvaj�tij��nam || 18||
ąTyySy pric�}anm!
. 19.
pratyayasya paracittaj��nam || 19||
n c tt! salMbn< tSyaiv;yI�U . 20.
tTvat!
na ca tat s�lambanaą tasy�vińay�bh�tatv�t || 20||
kayęps<
ymat! t�ażzi�StM�e
k�yar�pasaąyam�t tadgr�hya�aktistambhe
c]u ge . 21.
>ąkazasMąyae =NtxaRnm!
cakńułprak���samprayoge'ntardh�nam || 21||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 19 of 28
sae ymadS

płm< in�płm< c kmR tTs<
sopakramaą nirupakramaą ca karma tatsaąyam�d
ApraNt}anm! Air�e
_yae va. 22.
apar�ntaj��nam ariń�ebhyo v� || 22||
mE
�yaid;u blain. 23.
maitry�dińu bal�ni || 23||
ble hiStbladIin. 24.
;u
baleńu hastibal�d�ni || 24||
ąv& kNyasat! sU �}anm!
�yalae śmVyvihtivąk� . 25.
prav�tty�lokany�s�t s�kńmavyavahitaviprak�ń�aj��nam || 25||
�u ymat!
vn}an< sUyeR s< . 26.
bhuvanaj��naą s�rye saąyam�t || 26||
cN�e taraVyU . 27.
h}anm!
candre t�r�vy�haj��nam || 27||
�u t�it}anm!
ve . 28.
dhruve tadgatij��nam || 28||
nai�cłe kayVyU . 29.
h}anm!
n�bhicakre k�yavy�haj��nam || 29||
k{Qk� ]u i�>. 30.
pe iTppasainv&
ka��hak�pe kńutpip�s�niv�ttił || 30||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 20 of 28
k� naf(a< SwEyR . 31.
mR m!
k�rman��y�ą sthairyam || 31||
mU Jyae nm!
xR iti; is�dzR . 32.
m�rdhajyotińi siddhadar�anam || 32||
ąait�a�a svRm!
. 33.
pr�tibh�dv� sarvam || 33||
łdye ic�s< . 34.
ivt!
h�daye cittasaąvit || 34||
s�vpu rTyNtas< yae> ąTyyaivze �ae
�;yae kI[R ;ae g>
sattvapuruńayoratyant�sa�k�r�ayoł pratyay�vi�eńo bhogał
prawR s< �;}anm!
Tvat! SvawR ymat! pu . 35.
par�rthatv�t sv�rthasaąyam�t puruńaj��nam || 35||
tt> ąait��av[ve SvadvataR jayNte
dnadzaR . 36.
tatał pr�tibha�r�va�avedan�dar��sv�dav�rt� j�yante || 36||
te smaxavu Twane is�y>. 37.
psgaR Vyu
te sam�dh�vupasarg� vyutth�ne siddhayał || 37||
bNxkar[zE dna�
iwLyat! ącarsbandhak�ra�a�aithily�t prac�rasaąvedan�cca
ic�Sy przrIrave
z>. 38.
cittasya para�ar�r�ve�ał || 38||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 21 of 28
%danjya�lpk{qkaid:vsź %TłaiNt�. 39.
ud�najay�jjalapa�kaka��ak�dińvasa�ga utkr�nti�ca || 39||
smanjyaJJvlnm!
. 40.
sam�najay�jjvalanam || 40||
�ae > sMbNxs< �m!. 41.
�akazyae ymadS
idVy< �ae
�rotr�k��ayoł sambandhasaąyam�d divyaą �rotram || 41||
kayakazyae yma "u l-
> sMbNxs< tU
k�y�k��ayoł sambandhasaąyam�llaghut�la-
smap�e . 42.
�akazgmnm!
sam�patte�c�k��agamanam || 42||
bihrkiLpta v& haivde
i�mR ha tt> ąkazavr[]y>. 43.
bahirakalpit� v�ttirmah�videh� tatał prak���vara�akńayał || 43||
SwU v�vs< tjy>. 44.
lSvępsUśmaNvyawR ymaŃł

sth�lasvar�pas�kńm�nvay�rthavattvasaąyam�dbh�tajayał || 44||
ttae ni�"at�. 45.
=i[maidąaĘ�aRv> kaysMpt! t�maR
tato'�im�dipr�durbh�vał k�yasampat taddharm�nabhigh�ta�ca || 45||
ęplav{yblvżs< . 46.
hnnTvain kaysMpt!
r�pal�va�yabalavajrasaąhananatv�ni k�yasampat || 46||
óh[SvępaiSmtaNvyawRv�vs<
ymadS
#iN�yjy>. 47.
graha�asvar�p�smit�nvay�rthavattvasaąyam�d indriyajayał || 47||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 22 of 28
ttae mnae
jivTv< ivkr[�av> ąxanjy�. 48.
tato manojavitvaą vikara�abh�vał pradh�najaya�ca || 48||
s�vpu �avaixóat&
�;aNytaOyaitma�Sy svR Tv<
sattvapuruń�nyat�khy�tim�trasya sarvabh�v�dhiń�h�t�tvaą
svR Tv< c. 49.
}at&
sarvaj��t�tvaą ca || 49||
t�E ;bIj]ye kE . 50.
raGyadip dae vLym!
tadvair�gy�dapi dońab�jakńaye kaivalyam || 50||
SwaNyu nrin�ąsźat!
pinmŁ[e sźSmyakr[< pu . 51.
sth�nyupanimantra�e sa�gasmay�kara�aą punaraniń�aprasa�g�t || 51||
][tTłmyae ymai�ve . 52.
> s< kj< }anm!
kńa�atatkramayoł saąyam�dvivekajaą j��nam || 52||
jaitl][de rNytanvCDedat! tu Stt> ąitpi�>. 53.
zE Lyyae
j�tilakńa�ade�airanyat�navacched�t tulyayostatał pratipattił || 53||
tark< svR waiv;ym!
iv;y< svR
t�rakaą sarvavińayaą sarvath�vińayam
Ałm< ce kj< }anm!
it ivve . 54.
akramaą ceti vivekajaą j��nam || 54||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 23 of 28
s�vpu > zu vLyimit. 55.
�;yae i�saMye kE
sattvapuruńayoł �uddhis�mye kaivalyamiti || 55||
. #it pt�il-ivricte yaeg-sU t& it-pad>.
�e tIyae iv�U
|| iti pata�jali-viracite yoga-s�tre t�t�yo vibh�ti-p�dał ||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 24 of 28
. ctu =Xyay>.
waeR
|| caturtho'dhy�yał ||
kE
vLy-pad>
kaivalya-p�dał
jNmaE
;ixmŁtp>smaixja> is�y>. 1.
janmauńadhimantratapałsam�dhij�ł siddhayał || 1||
jaTyNtrpir[am> ąk�
TyapUrat!. 2.
j�tyantarapari��mał prak�ty�p�r�t || 2||
inim�m! Aąyae tIna<
jk< ąk�
nimittam aprayojakaą prak�t�n�ą
vr[�e i�kvt!. 3.
dStu tt> ]e
vara�abhedastu tatał kńetrikavat || 3||
inmaR[ic�aNyiSmtama�at!. 4.
nirm��acitt�nyasmit�m�tr�t || 4||
ąv& ke . 5.
i��ede ąyaejk< ic�m! @km! Ane ;am!
prav�ttibhede prayojakaą cittam ekam anekeń�m || 5||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 25 of 28
t� Xyanjm! Anazym!
. 6.
tatra dhy�najam an��ayam || 6||
kmaR Źak� igni�ivxm! #tre . 7.
zu :[< yae ;am!
karm��ukl�k�ń�aą yoginastrividham itareń�m || 7||
ttSti�pakanu [anam! @vai�Vyi�vaR . 8.
gu snanam!
tatastadvip�k�nugu��n�m ev�bhivyaktirv�san�n�m || 8||
jaitde
zkalVyvihtanam! APyanNtyĄ
j�tide�ak�lavyavahit�n�m apy�nantaryaą
Sm& Skaryaere . 9.
its< kępTvat!
sm�tisaąsk�rayorekar�patv�t || 9||
tasam! AnaidTv< caiz;ae inTyTvat!
. 10.
t�s�m an�ditvaą c��ińo nityatv�t || 10||
he )la�yalMbnE g&
tu > s< hItTvadS

hetuphal��ray�lambanaił sa�g�h�tatv�d
@;am! A�ave td�av>. 11.
eń�m abh�ve tadabh�vał || 11||
AtItanagt< Svęptae dadS
xmaR . 12.
=STyXv�e [am!
at�t�n�gataą svar�pato'styadhvabhed�d dharm���m || 12||
te Vy�sU [aTman>. 13.
śma gu
te vyaktas�kńm� gu��tm�nał || 13||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 26 of 28
pir[amE t�vm!
kTvadS
vStu . 14.
pari��maikatv�d vastutattvam || 14||
vStu dat! tyae
saMye ic��e ivRɴ> pNwa>. 15.
vastus�mye cittabhed�t tayorvibhaktał panth�ł || 15||
n cE . 16.
kic�tŁ< vStu tdS
Aąma[k< tda ik< Syat!
na caikacittatantraą vastu tad apram��akaą tad� kią sy�t || 16||
tĘpragape . 17.
i]Tvai��Sy vStu }ata}atm!
tadupar�g�pekńitv�ccittasya vastu j��t�j��tam || 17||
sda }atai��v& > pu . 18.
�yStTą�ae �;Syapir[aimTvat!
sad� j��t��cittav�ttayastatprabhoł puruńasy�pari��mitv�t || 18||
n tt! Sva�as< ZyTvat!
. 19.
na tat sv�bh�saą d��yatv�t || 19||
@ksmye cae
�yanvxar[m!. 20.
ekasamaye cobhay�navadh�ra�am || 20||
ic�aNtr Zye bu �e itsr�. 21.
i�bu ritąsź> Sm&
citt�ntarad��ye buddhibuddheratiprasa�gał sm�tisa�kara�ca || 21||
icte i�s< . 22.
rąits<łmayaStdakarap�aE Svbu vednm!
citerapratisa�kram�y�stad�k�r�pattau svabuddhisaąvedanam || 22||
��& pr�< ic�< svaR m!
Zyae wR . 23.
drań��d��yoparaktaą cittaą sarv�rtham || 23||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 27 of 28
tds< yvasnai�i��m! Aip prawĄ s< . 24.
Oye hTykairTvat!
tadasa�khyeyav�san�bhi�citram api par�rthaą saąhatyak�ritv�t || 24||
ivze n AaTm�av�avnaivinv&
;dizR i�>. 25.
vi�eńadar�ina �tmabh�vabh�van�viniv�ttił || 25||
tda ivve vLyąaG�ar< ic�m!
kin�< kE . 26.
tad� vivekanimnaą kaivalyapr�gbh�raą cittam || 26||
tiCD�e ąTyyaNtrai[ s;u _y>. 27.
tacchidreńu pratyay�ntar��i saąsk�rebhyał || 27||
hanm! @;a< ŹezvĘ�m!
. 28.
h�nam eń�ą kle�avaduktam || 28||
ąs< =Pyk&
Oyane sIdSy svRwa
prasa�khy�ne'pyakus�dasya sarvath�
ivve xR "> smaix>. 29.
kOyate mRme
vivekakhy�terdharmameghał sam�dhił || 29||
tt> Źe inv&
zkmR i�>. 30.
tatał kle�akarmaniv�ttił || 30||
tda svaR tSy }anSyanNTyaJ}e ALpm!
vr[mlape ym! . 31.
tad� sarv�vara�amal�petasya j��nasy�nanty�jj�eyam alpam || 31||
tt> k� na< pir[amłmsmaiŻguR
tawaR [anam!. 32.
tatał k�t�rth�n�ą pari��makramasam�ptirgu��n�m || 32||
Yoga Sutras of Maharishi Patańjali Page 28 of 28
][ąityae ż> łm>. 33.
gI pir[amapraNtinóaR
kńa�apratiyog� pari��m�par�ntanirgr�hyał kramał || 33||
pu zU [ana< ąitąsv>
�;awR Nyana< gu
puruń�rtha��ny�n�ą gu��n�ą pratiprasavał
kE
vLy< Svępąitóa va icitzi�irit. 34.
kaivalyaą svar�papratiń�h� v� citi�aktiriti || 34||
. #it pt�il-ivricte yaeg-sU ctu > kE
�e wR vLy-pad>.
|| iti pata�jali-viracite yoga-s�tre caturthał kaivalya-p�dał ||
. #it �I pat�l-yaeg-sU�ai[.
|| iti �r� p�ta�jala-yoga-s�tr��i ||