ROZMNAŻANIE ZWIERZĄT

 

Zwierzęta rozmnażają się w sposób bezpłciowy i płciowy.

Rozmnażanie bezpłciowe najczęściej występuje u zwierząt osiadłych lub wolno poruszających sie, ponieważ nie wymaga obecności drugiego osobnika, a z jednego organizmu może w korzystnych warunkach i krótkim czasie powstać liczna populacja. Wszystkie organizmy potomne są jednak genetycznie jednakowe, a więc narażone na te same zagrożenia (np. podatne na te same choroby i pasożyty). 

Osobniki powstające w rozmnażaniu bezpłciowym są identyczne z osobnikami rodzicielskimi, ponieważ materiał genetyczny osobników potomnych pochodzi od jednego „rodzica” bez powstawania gamet, organizmy potomne identyczne genetycznie z osobnikiem macierzystym (naturalne klonowanie). Zachodzi m.in. w wyniku:

- podziału (głównie pierwotniaki, wirki),

- fragmentacji organizmu (gąbki, autotomia u szkarłupni),

- pączkowania (stułbia, osłonice),

- strobilizacji (chełbia),

- za pośrednictwem form przetrwalnikowych (gemmule gąbek),

- polimebronii (wielozarodkowość; przypadkowa, jak u człowieka bliźnięta jednojajowe, regularna – pancernik, przywr i tasiemców).

Zalety rozmnażania: brak partnera do rozmnażania, brak potrzeby

wytwarzania gamet i narządów energii (oszczędność energii), umożliwia szybki

wzrost liczebności populacji w krótkim czasie.

Wady rozmnażania: brak różnicowania genetycznego potomstwa może spowodować wyginięcie populacji w sytuacji zmiany warunków środowiska.

Rozmnażanie płciowe jest sposobem rozrodu, jaki występuje u prawie wszystkich zwierząt. Osobniki rodzicielskie, zazwyczaj różnej płci, tworzą specjalne komórki płciowe (gamety). Istotą rozmnażania płciowego jest połączenie się komórki jajowej z plemnikiem w procesie zapłodnienia, w wyniku czego powstaje nowy osobnik. Potomstwo ma cechy obojga rodziców. Istotą tego procesu jest zjawisko syngamii (zespolenia gamet), który ze względu na morfologię gamet może mieć charakter izogamii lub heterogamii.

Cechą rozmnażania płciowego jest występowanie dwóch płci: męskiej i żeńskiej, najczęściej do rozmnażania płciowego wymagane są dwa osobniki z wyjątkiem hermafrodytów (obojnaków – organizmów obupłciowych).

Jednokomórkowe pierwotniaki rozmnażają się przez podział i pączkowanie. Pączkują również parzydełkowce. U niektórych mięczaków, owadów, skorupiaków i gadów nowy osobnik rozwija sie z niezapłodnionej komórki jajowej. Taki rozród nazwamy partenogenezą, czyli dzieworództwa. Partenogeneza- to bardzo korzystny sposób rozrodu, gdyż w krótkim czasie wzrasta liczebność populacji. 

Większość zwierząt to organizmy rozdzielnopłciowe. Spotykamy również zwierzęta obupłciowe, niektóre z nich zdolne są do samozapłodnienia. 
Rozwój zarodka może przebiegac w różny sposób - mamy zwierzęta jajorodne, jajożyworodne, żyworodne. Wyrózniamy rozwój zwierząt bezposredni (prosty), w którym młode są bardzo podobne do osobnika dorosłego, i pośredni(złożony), w którym z jaj wylęga się larwa, larwy przechodzą przeobrażenia występuje równiez u płazów. 
Sposób rozmnażania i rozwój zwierząt jest ściśle związany ze środowiskiem życia. Zależność tę wyraznie widać u kręgowców lądowych - dostosowanie do warunków panujących w środowisku lądowym pozwoliło im na zasiedlenie tego środowiska. Przystosowaniem są: wewnętrzne zapłodnienie, twarda skorupka otaczająca jajo, błony płodowe wytwarzane przez zarodek, łożysko u zwierząt żyworodnych.  Środowisko wpływa nie tylko na rozwój zwierząt, ale także na ich strategie rozrodcze.