Rozmnażanie – czynność życiowa, prowadząca do zwiększenia liczby osobników danego gatunku.
Rozmnażanie bezpłciowe – nowy organizm powstaje z części ciała organizmu rodzicielskiego np. w drodze pączkowania (drożdże, koralowce, stułbia) fragmentacji ciała (niektóre robaki płaskie) powielanie organów wegetatywnych roślin (łodyg, liści, korzeni)
Rozmnażanie płciowe – nowy osobnik powstaje w wyniku połączenia się dwóch komórek rozrodczych (GAMET) jest więc nową niepowtarzalną kombinacją genetyczną.
W organizmie chłopca w wieku 13-16 lat następuje szybki rozwój pierwszorzędowych cech płciowych (jąder i narządów płciowych zewnętrznych) oraz drugo rzędowych cech płciowych (zarost na twarzy, rozwój mięśni szkieletowych, zmiana barwy głosu, owłosienie w okolicy łonowej).
U dziewczyny wkraczają w pokwitanie wcześniej - w wieku 11-14 lat. Wówczas następuje rozwój zarówno pierwszorzędowych cech płciowych (jajników i narządów rozrodczych) jak i drugorzędowych (rośnięcie piersi, poszerzenie miednicy, charakterystyczny zarost tkanki tłuszczowej – kobieca sylwetka – ciała, owłosienie w okolicy łonowej). Pojawiają się też pierwsze menstruacje.
Męski układ rozrodczy:
- jądra w worku mosznowym
- nasieniowody
- prącie
- gruczoły dodatkowe (najądrza, prostata)
Powstawanie plemników:
Wnętrze jąder wypełniają liczne, kręte kanaliki nasienne. W ich ścianach znajdują się niewyspecjalizowane komórki nazwane spermatogoniami. W okresie dojrzałości płciowej część tych komórek dzieli się na mitotyczne (powstają liczne nowe spermatogonia). Część zaś przechodzi mejozę (nazywaną spermatogenezą) w jej wyniku powstają ostatecznie haploidalne plemniki (po 4 z każdego spermatogonium). Plemniki przesuwają się kanalikami nasiennymi do najądrzy, gdzie dojrzewają i są przechowywane.
W czasie Ejakulacji – wytrysku plemniki przemieszczają się nasieniowodami do cewki moczowej biegnącej dalej w prąciu, skąd dostają Siudo pochwy. Do dróg rodnych kobiety dostaje się kilka mililitrów nasienia – spermy – czyli płynnej zawiesiny zawierającej około 300-400 mln ruchliwych plemników.
Żeński układ rozrodczy:
- Jajniki
- jajowody
- macica
- pochwa
- srom (zewnętrzne narządy płciowe)
Proces powstawania komórek jajowych czyli oogeneza rozpoczyna się u dziewczynki jeszcze zanim się ona urodzi ale ulega zahamowaniu do czasu osiągnięcia dojrzałości płciowej. Podczas oogenezy z jednej komórki macierzystej powstaje tylko jedna komórka jajowa.
Macica – jest nieparzystym narządem przypominającym gruszkę. Grube ściany trzony macicy są silnie umięśnione i wysłane od wewnątrz błoną śluzową, dolna część macicy – szyjka – łączy się z długą na ok. 10 cm pochwą.
Cykl miesiączkowy kobiety:
Powtarza się od okresu dojrzewania do menopauzy (45-55lat)
Pierwsza Faza : Krwawienie menstruacyjne – trwa około 4-5 dni. W tym czasie przysadka mózgowa uwalnia hormon folikulotropowy który w jajniku pobudza w jajniku rozwój jednego z licznych pierwotnych pęcherzyków jajnikowych oraz wydzielanie estrogenów.
Między 5 a 14 dniem cyklu – w fazie przedowulacyjnej – estrogeny pobudzają namnażanie się komórek w błonie śluzowej macicy i tworzenie nowych naczyń krwionośnych. Jest to więc jeden z elementów przygotowania do zagnieżdżenia się zarodka. Pod koniec fazy przedowulacyjnej przysadka wydziela hormon luteinizujący. Obydwa hormony doprowadzają do pęknięcia pęknięcia dojrzałego pęcherzyka ‘’Graafa’’ i uwolnienia komórki jajowej. Nazywamy to OWULACJĄ. W jajniku z pękniętego pęcherzyka formuje się tzw. ciałko żółte. Następnie ma miejsce faza poowulacyjna trwająca do 28 dnia cyklu. Po jajeczkowaniu ciałko żółte zaczyna produkować hormon o nazwie progesteron. Pod jego wpływem błona śluzowa macicy dalej grubieje i zaczyna wydzielać płyn bogaty w substancje odżywcze. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia to po ok. 10 dniach od owulacji ciałko żółte szybko degeneruje się w ciałko białawe. Jeśli dojdzie do zapłodnienia zarodek wydziela hormon gana dotropię kosmówkową.
Bruzdkowanie – podział mitotyczny zygoty
Implantacja – Zagnieżdżenie się zarodka w ściankach macicy
Gastrulacja – formowanie się charakterystycznych grup komórek (ektoderma, mezoderma oraz endoderma). Z nich rozwijają się pierwotne narządy takie jak: struna grzbietowa, ogon, cewka nerwowa.
Organogeneza – rozwijanie się narządów ostatecznych – serca, mózgowie, płuca, mięśnie.
W ostatnim trymestrze płód szybko rośnie i w chwili przyjścia na świat ma uformowane wszystkie narządy. Wazy około 3-3,5 kg. I mierzy ok. 50-52cm.
Poród
Najczęściej w 266 dni od poczęcia rozpoczyna się poród. Jego pierwsza faza trwa zwykle 10-12 godzin. W tym czasie dzięki miniaturowym skurczom macicy płód przesuwa się w kierunku szyjki macicy, odchodzą wody płodowe. W Drugiej fazie płód przechodzi przez szyjkę macicy i pochwę wydostaje się na zewnątrz. W ostatniej fazie wydala się błony płodowe (owodnie) i resztki łożyska.
Łożysko – jest wyjątkowym narządem powstającym z połączenia tkanek zarodka i matki. Łożysko nie pozwala mieszać się krwi matki z krwią dziecka. Łożysko umożliwia sprawną wymianę gazową, usuwanie mocznika z płodu, dostarczenie substancji budulcowych i energetycznych do płodu oraz ochronę immunologiczną rozwijającego się organizmu.
Naturalne Metody Antykoncepcji
Kalendarzyk małżeński,
Sztuczne Metody Antykoncepcji
Prezerwatywa, kapturki/ krążki dopochwowe, żeńska prezerwatywa, doustne środki hormonalne, wkładki domaciczne