CIĄŻA PRAWIDŁOWA

Ciąża - stan organizmu kobiety od momentu zapłodnienia do chwili porodu

Czas trwania ciąży liczony od dnia poczęcia (tzw. rzeczywisty czas trwania ciąży) wynosi: 266 dni = 38 tyg. = 9 i ½ miesiąca księżycowego,

Czas trwania ciąży liczony od pierwszego dnia OM wynosi: 280 dni = 40 tyg. = 10 miesięcy księżycowych.

Ustalanie terminu porodu:

• Reguła Naegelego:

• 1 dzień OM - 3 miesiące + 7 dni = TP (cykle co 28 dni)

• 1 dzień OM - 3 miesiące = 7 dni +/- ilość dni odbiegająca od 28 dni cyklu = TP

• Data zapłodnienia - 3 miesiące = TP

• Od pierwszych ruchów płodu:

• Pierwiastki w 20 hbd + 20 hbd = TP

• Wieloródki w 18 hbd + 22 hbd = TP

• Od wysokości dna macicy:

• 1 miesiąc - nie powiększona, znajduje się w miednicy mniejszej,

• 2 miesiąc - wielkości gęsiego jaja,

• 3 miesiąc - wielkości męskiej pięści,

• 4 miesiąc (16 hbd) - dno macicy 1 - 2 palce nad spojeniem łonowym,

• 20 tydzień - 2 - 3 palce poniżej pępka,

• 24 tydzień - na wysokości pępka,

• 28 tydzień - 2 - 3 palce powyżej pępka,

• 32 tydzień - w połowie odległości między pępkiem a wyrostkiem

mieczykowatym,

• 36 tydzień - przylega do łuków żebrowych,

• 40 tydzień - 1 - 2 palce poniżej łuków żebrowych,

• Od momentu opadnięcia brzucha do porodu pozostają mniej więcej 2 - 4

tygodnie (pierwiastki - 4 tyg., wieloródki częściej 3 tyg.),

• Badanie USG

Wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 25 04 1994 r. /poz. 234/:

Poronienie - zakończenie ciąży trwającej krócej niż 22 tygodnie,

Porodem jest ukończenie ciąży trwającej 22 ukończone tygodnie, lub więcej.

Poród o czasie - poród następujący w wyniku ciąży, która trwała co najmniej 37 tygodni, a

krócej niż ukończone 42 tygodnie (359 - 293 dni).

Poród przedwczesny - poród następujący w wyniku ciąży, która trwała krócej niż 37 tygodni

(tj. poniżej 294 dni).

Poród następujący po czasie - poród, który ma miejsce w wyniku ciąży, która trwała

ukończone 42 tygodnie, lub więcej (w okresie 294 dni lub więcej).

ZMIANY ZACHODZĄCE W OKRESIE CIĄŻY W ORGANIŹMIE KOBIETY

Macica - zmienia się wielkość, kształt i masa wraz z rozwojem jaja płodowego:

• pod koniec ciąży dł. 30 cm (fizjol. 6 - 7 cm), szerokość w dnie 24 - 25 cm, masa macicy 1000 - 1200 gram (fizjol. 60 gram),

• szyjka macicy dł. 2 - 3 cm (średnio), spełnia rolę aparatu zamykającego dolna część jamy macicy, powinna być zamknięta, występuje zasinienie szyjki macicy - progesteron (wczesny objaw ciąży), w miarę rozwoju ciąży dojrzewanie szyjki - rozpulchnienie i rozluźnienie szyjki w okresie okołoporodowym, zwiększ się ilość wydzieliny produkowanej przez komórki wyściełające kanał szyjki macicy,

• od 10 hbd mm mac. podlega okresowym wzrostom napięcia spoczynkowego w rytmie dobowym; w pierwszej połowie ciąży - skurcze Alwareza (nie odczuwalne przez ciężarną, nie uchwytne w bad. palpacyjnym i KTG (tokograficznym); w drugiej połowie ciąży skurcze odczuwalne przez ciężarną, rzadsze o większej amplitudzie - skurcze Braxton - Hicksa, ich częstotliwość zwiększa się wraz ze zbliżającym się TP

Pochwa i srom - srom jest obrzęknięty, powiększony, czasem żylaki, przebarwienie, przerost

pochwy - wszystkie warstwy (objętość większa)- błona mięśniowa i śluzowa, zcieńczeniu ulega tkanka łączna ścian pochwy, większa elastyczność i rozciągliwość ścian pochwy, zmiana środowiska biologicznego pochwy, ph kwaśne, pochwa ma zabarwienie różowo - niebieskie,

Jajniki i jajowody - obecność w jajniku ciążowego ciałka żółtego wytwarzającego estrogeny i

progesteron,

Gruczoły sutkowe - podczas ciąży przygotowują się do laktacji; zmiany dotyczą wyglądu

zewn.: zwiększona pigmentacja otoczki brodawki, poszerzone naczynia żylne, rozstępy skórne, rozrost pęcherzyków gruczołowych (progesteron) i przewodów wyprowadzających (estrogeny), gruczoły sutkowe wytwarzają siarę,

Układ krążenia:

• zwiększenie objętości i składu krwi: objętość osocza osiąga w 32 hbd szczyt - zwiększa o ok. 1,5 litra, zwiększona krzepliwość krwi (sklonność do zakrzepowego zapalenia żył), przyspieszone OB., względna niedokrwistość ok. 32 hbd - wzmożona produkcja krwinek czerwonych w szpiku kostnym,

• zwiększenie objętości krwi krążącej (o 1/3 - 1,5 l, z 4,5 l do 6 l)

• powiększenie koryta naczyniowego (progesteron),

• zwiększony przepływ przez pewne narządy: macicę (600 ml/min.), nerki (1200 ml/min), skórę, kończyny górne,

• pojemność minutowa serca zwiększa się od 10 hbd i osiąga wartość o 40 % większą, pozostają niezmienione od II trymestru ciąży do porodu,

• przerost mięśnia sercowego, stopniowe zwiększanie się objętości serca,

• częstotliwość pracy serca zwiększa się o 20 ud./min., objętość wyrzutowa zwiększa się o 10 - 30 %, pojemność minutowa zwiększa się o 35 - 45 %,

• ciśnienie skurczowe krwi obniża się nieznacznie (o 4 - 6 mm Hg) na początku ciąży i wraca do normy w TP; ciśnienie rozkurczowe spada wyraźnie (o 8-15 mm Hg) i wraca do normy w TP; powiększa się amplituda skurczowo - rozkurczowa,

• ciśnienie żylne nie zmienia się w górnej połowie ciała, znacznie wzrasta w dolnej części ciała (w miarę rozwoju ciąży powiększająca się macica uciska na sąsiadujące narządy jamy brzusznej, ucisk udziela się też żyłom biodrowym, żyle głównej dolnej i aorcie. Najbardziej wrażliwe na ucisk są naczynia żylne. Pozycja stojąca, leżąca na wznak lub na prawym boku, w ciąży zaawansowanej sprzyja wzmożonemu uciskowi ciężarnej macicy na naczynia żylne, doprowadzając do zmniejszenia powrotu krwi żylnej do serca (mniejsza pojemność minutowa serca) - spadek RR, zawroty głowy, nudności, utrata przytomności (zespół żyły głównej dolnej) - postępowanie to ułożenie ciężarnej na lewym boku.

Układ oddechowy:

• pojemność oddechowa (pojemność wdechowa, pojemność minutowa) zwiększają się od początku ciąży do jej zakończenia o około 40 %,

• pojemność życiowa płuc, pojemność całkowita płuc oraz rezerwa wdechowa i wydechowa zmniejsza się,

• zmiana toru oddechowego z żebrowego na przeponowy (poprzeczne ustawienie żeber i przepony),

• w pierwszych miesiącach ciąży hiperwentylacja ze zmniejszeniem się PCO2 we krwi tętniczej (duszność wysiłkowa - 50 % K, spoczynkowa - 20% K),

• Pod koniec ciąży ½ zapotrzebowania na tlen przeznaczona jest na zaspokojenie potrzeb płodu,

Czynność nerek:

• Znaczne poszerzenie dróg wyprowadzających mocz - moczowodów i układu kielichowo - miedniczkowego, (ucisk przez rosnącą macicę)

• Zwiększony przepływ krwi przez nerki (o 80%), zwiększony przesącz kłębkowy (o 50 %), zwiększenie resorpcji sodu i wody,

• Mocz oddawany często (nie zmienia się ilość), mniejsza gęstość, zawartość aminokwasów i glukozy większa - powikłanie zakażenie dróg moczowych,

Układ trawienny:

• Łaknienie - wzmożone,

• Jama ustna - zwiększenie objętości wydzielanej śliny (od 2 - 3 m-ca ciąży), skłonność do obrzęków i krwawień dziąseł,

• Żołądek - zmniejszenie napięcia mięśniówki żołądka (progesteron)wraz ze zwiększeniem jego perystaltyki prowadzi do opóźnionego opróżniania się treści pokarmowej; zwiększona kwasota soku żołądkowego - ucisk macicy - zgaga,

• Jelito cienkie, jelito grube - zmniejszone napięcie mięśniówki i zmniejszona perystaltyka (progesteron) - zaparcia,

• Wątroba - nie ulega zasadniczym zmianom, zmniejsza się nieznacznie ilość wydzielanej żółci,

• Trzustka - nie ulega zasadniczym zmianom,

Przemiana materii;

• Wzmożona, masa ciała zwiększa się o 20 % masy sprzed ciąży

• Od 10 hbd stężenie insuliny w surowicy krwi wzmożone (zwiększone stężenie glukozy na czczo),

• Stężenie lipidów i cholesterolu wzrasta; wzrasta stężenie wapnia, potasu,

• Kumulacja wody i sodu w ustroju o 6 - 8 l

• Przyrost masy ciała ciężarnej od 20 hbd nie powinien być większy niż 400 gram/tydzień, całkowity przyrost masy ciała nie powinien przekraczać 12 kg,

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - podporządkowany stworzeniu optymalnych warunków do rozwoju ciąży: przysadka wydziela większą ilość prolaktyny, tylny płat przysadki mózgowej - wzajemny stosunek oksytocyny i oksytocynazy wpływa na wystąpienie czynności skurczowej mm mac., tarczyca - wzmożone wychwytywanie jodu, kora nadnerczy - 2 krotnie większe stężenie glikokortykosteroidów.

OBJAWY CIĄŻOWE

1). Objawy subiektywne (domyślne) występują w pierwszej połowie ciąży, zmiany samopoczucia:

• Nudności, skłonność do wymiotów (szczególnie rano),

• Zmiany łaknienia, zachcianki,

• Zawroty głowy, omdlenia,

• Częste oddawanie moczu,

• Zaparcia,

• U K palących niechęć do palenia,

2). Objawy obiektywne (prawdopodobne) - zmiany w narządach płciowych:

• Zatrzymanie miesiączki,

• Powiększenie macicy, rozpulchnienie macicy, rozpulchnienie szyjki macicy,

• Powiększenie i bolesność gruczołów piersiowych,

• Zasinienie pochwy i przedsionka pochwy,

• Zwiększenie się ilości wydzieliny pochwowej,

• Rozstępy ciążowe (czerwone i czerwonosine), najwyraźniejsze na brzuchu, na bocznych powierzchniach pośladków i na zewn. powierzchniach ud,

• Pigmentacja linii białej i otoczek brodawki sutka,

3). Pewne objawy ciążowe (występują w II połowie ciąży):

• Wysłuchanie czynności serca płodu - KTG (kardiotokografia)

• Wysłuchiwania, wyczuwanie i oglądanie ruchów płodu - USG,

• Wyczuwanie części płodu

ZWIASTUNY PORODU

• Obniżenie się dna macicy,

• Wstawianie się główki płodu do wchodu miednicy u pierwiastek - ok. 2 tyg. przed TP,

• Skurcze przepowiadające - około 2 tyg przed TP,

• Przemieszczanie się długiej osi szyjki macicy w oś kanału rodnego,

• Dojrzewanie szyjki macicy (rozpulchnienie, skracanie się),

• Znaczne wydzielanie czopa śluzowego,

• Parcie na pęcherz moczowy - częstsze oddawanie moczu,

OBJAWY ZBLIŻAJĄCEGO SIĘ PORODU:
1). Objawy ogólne - kołatania serca, bóle głowy, niepokój,, nerwobóle uciskowe, bóle

okolicy kości krzyżowej, uderzenia krwi do mózgu, uczucie gorąca,

2). Objawy ze strony przewodu pokarmowego - wymioty, biegunka, parcie na odbytnicę,

brak łaknienia,

3). Objawy ze strony narządów płciowych - zwiększone wydzielanie wydzieliny pochwowej,

uczucie pełności w okolicy sromu, nieznaczne osłabienie ruchów płodu,

CZYNNIKI PORODOWE

• Przedmiot porodu płód,

• Drogi rodne,

• Siły porodowe - skurcze mm macicy,

PRZEDMIOT PORODU - PŁÓD

• Długość dojrzałego płodu wynosi 49 - 52 cm, masa ciała 3000 - 3500 gram.

• Wyróżniamy części duże: główka, tułów i pośladki płodu oraz części drobne: nóżki, rączki, pępowina płodu,

• W mechanizmie porodowym najważniejszą rolę odgrywa główka płodu - największa i najtwardsza część płodu,

• Podczas badania zewnętrznego (chwyty Leopolda) stwierdzamy następujące cechy główki: jest duża, równomiernie twarda i kulista, balotuje (jeśli nie jest ustalona),

• Podczas badania wewnętrznego stwierdzamy następujące cechy główki: jest duża, twarda, są na niej szwy, są wyczuwalne ciemiączka,

• Na główce wyróżniamy następujące szwy:

• Szew strzałkowy - między kośćmi ciemieniowymi,

• Szew węgłowy - między kośćmi ciemieniowymi a kością potyliczną,

• Szew wieńcowy - między kośćmi ciemieniowymi a kością potyliczną,

• Szew czołowy - między kośćmi czołowymi,

• Ciemiączka:

• Tylne czyli małe - potyliczne, kształtu trójkątnego, miejsce zbiegania się szwów: strzałkowego i węgłowego, zarasta do 6 tygodnia życia ,

• Przednie czyli duże, leży u zbiegu szwów: czołowego, strzałkowego, węgłowego, kształt rombu lub kwadratu, zarasta do 15 - 18 miesiąca życia,

• Główka płodu w zależności od wstawiania się do kanału rodnego może mieć różne płaszczyzny miarodajne, różne wymiary i różne obwody:

• Płaszczyzna podpotyliczno - ciemieniowa - od środka ciemiączka przedniego do nasady kości potylicznej, obwód 32 cm, wymiar 9,5 cm (skośny mały), 94% porodów,

• Płaszczyzna czołowo - potyliczna - od gładzizny czoła do guzowatości potylicznej, obwód 34 cm, wymiar 12 cm (strzałkowy prosty),

• Płaszczyzna brudkowo - potyliczna - od brudki do guzowatości potylicznej, obwód 35,5 cm, wymiar 13,5 cm (strzałkowy skośny duży),

• Płaszczyzna tchawiczo - ciemieniowa - od tchawicy do ciemiączka przedniego, obwód 34,5 cm, wymiar 12 cm,

• Położenie płodu - stosunek długiej osi płodu do długiej osi macicy z uwzględnieniem części przodującej; wyróżniamy:

• położenie podłużne (dł. oś płodu i dł. oś mac. są do siebie równoległe),

• położenie skośne (dł. oś płodu i dł oś mac. krzyżują się pod kątem 45 stopni),

• położenie poprzeczne (dł. oś płodu i dł oś mac. krzyżują się pod kątem 90 stopni),

• Ustawienie płodu - stosunek poszczególnych części płodu do poszczególnych części macicy, tzn. po której stronie macicy znajdują się grzbiet płodu a po której części drobne. Ustawienie I - grzbiet płodu po stronie lewej miednicy, II - po stronie prawej,

• Ułożenie płodu - stosunek poszczególnych części ciała płodu względem siebie (kręgosłup zgięty w kształcie litery C, główka przygięta do klp, kończyny zgięte we wszystkich stawach), w położeniu główkowym wyróżniamy ułożenia odgięciowe: wierzchołkowe, ciemieniowe, czołowe, twarzyczkowe; gdy częścią przodującą są pośladki płodu (obwód 27 - 28 cm) - miednicowe zupełne i niezupełne (stópkowe i kolankowe),

• Tętno płodu - średnio 120 - 160 ud./min., bradykardia gdy po niżej 100 ud., tachykardia po wyżej 170 ud.

DROGI RODNE

Zbudowane z części kostnych i części miękkich kanału rodnego. Znaczenie położnicze ma wzgórek kości krzyżowej - promontorium (najbardziej od wew. wysunięty punkt spojenia łonowego) oraz wymiar prosty, poprzeczny i wymiary skośne górnej części miednicy mniejszej.

Wyróżniamy przestrzeń:

• Wchodu - ograniczają ja dwie równoległe płaszczyzny: górna przebiega przez oba guzki kości łonowej i promontorium, dolna przez kresę graniczną. Kształt poprzecznie owalny. Wymiar poprzeczny 13,5 cm, prosty 12 cm.

• Próżni - przebiega od przodu przez środek wew. powierzchni spojenia łonowego, od tyłu przez środek 3 kręgu kości krzyżowej, po bokach przez środek panewek stawu biodrowego. Kształt prawie okrągły. Wymiar prosty i poprzeczny po 13 cm, największa przestrzeń miednicy.

• Cieśni - przebiega od przodu przez dolny brzeg spojenia łonowego, od tyłu przez staw krzyżowo guziczny, po bokach przez kolce kulszowe. Wymiar prosty 12 cm, poprzeczny 11,5 cm. Kształt podłużnie owalny.

• Wychodu - dwie prawie prostopadłe płaszczyzny , obie maja kształt trójkąta. Wymiar prosty 9,5 - 11,5 cm, poprzeczny 12 cm. Kształt poprzecznie owalny,

SIŁY PORODOWE - CZYNNOŚĆ SKURCZOWA MACICY

Z chwilą rozpoczęcia porodu następuje czynnościowy podział macicy na dwie części: aktywną część górną - trzon macicy, bierna część dolną - dolny odcinek i szyjka macicy są rozciągane. Granica między górną a dolna częścią - pierścień skurczowy Bandla.

Po uwagę bierzemy:

• Siłę skurczu - ręka ułożona na brzuchu rodzącej,

• Czas trwania skurczu - zegarek (20, 30, 45, 60 i więcej sekund),

• Przerwa międzyskurczowa,

• Częstość skurczów,

Rodzaje skurczów:

• Skurcze ciążowe - Alvareza (miejscowe skurcze mm mac o dużej częstotliwości i małym nasileniu, niebolesne), Braxton - Hicksa (są dłuższe i silniejsze, w nieregularnych odstępach, niebolesne, częściej pod koniec ciąży), skurcze obniżania się dna mac. (na 3 - 4 tyg. przed TP), skurcze przepowiadające (nieregularne skurcze mac. w ostatnich tyg. i dniach ciąży, 1 - 2 skurcze na 10 min., są to tzw. skurcze wstawiające - główkę płodu do wchodu miednicy).

• Skurcze okresu rozwierania - regularne skurcze wys. w okresie rozwierania szyjki mac., początkowo 2 - 3 w ciągu 30 min., a następnie 2 - 3 w 10 min..

• Skurcze okresu wydalania - częstotliwość około 4 w ciągu 10 min.

• Skurcze parte,

• Skurcze okresu łożyskowego - powodują odklejenie i wydalenie łożyska,

• Skurcze połogowe - wys. w połogu (do 6 tyg. po porodzie), przyśpieszają zwijanie się macicy.

MECHANIZM PORODU W UŁOŻENIU PODŁUŻNYM GŁÓWKOWYM (POTYLICOWE PRZEDNIE)

Główka ułożona potylicą w kierunku spojenia łonowego (94 % wszystkich porodów). Mechanizm porodu rozpatrujemy biorąc pod uwagę szereg zwrotów jakich dokonuje główka przechodząc przez kanał rodny. Dane te, to:

• Część przodująca - główka

• Punkt prowadzący - ciemiączko tylne,

• Wymiar główki - skośny mały 9,5 cm

• Płaszczyzna miarodajna - podpotyliczno - ciemieniowa 32 cm

• Punkt podparcia (obrotu) - okolica karku

• Mechanizm rodzenia - przygięcie, następnie odgięcie główki

U pierworódek na 2 tyg. przed porodem a u wieloródek na początku czynności skurczowej główka wstawia się do wchodu przyjmując ułożenie nieprzymuszone (nie jest ona wyraźnie przygięta ani wyraźnie odgięta).

Zwroty główki:

• I zwrot główki - przygięciowy. Działanie sił wydalających pochodzących od skurczów macicy jest przenoszone wzdłuż dł. osi płodu przez kręgosłup na główkę. Powoduje to wstawianie się główki szwem strzałkowym w wymiar poprzeczny lub lekko skośny. Główka z ułożenia dowolnego przybiera ułożenie przymusowe uwarunkowane kształtem wchodu. Przy zetknięciu się płaszczyzny miarodajnej z kresem miednicy główka dokonuje przygięcia bródką do klatki piersiowej. Odbywa się to dzięki dźwigni powstałej przez połączenie główki z pierwszym kręgiem szyjnym. Szew strzałkowy przebiega w wym. poprzecznym wchodu - tzw. osiowe wstawianie się główki. I zwrot główki jest dokonany kiedy główka swoim obwodem miarodajnym minęła płaszczyznę wchodu a punkt prowadzący jest na linii międzykolcowej lub ją przekroczył (główka ustalona we wchodzie).

• II zwrot główki - zwrot wew. rotacyjny. Rozpoczyna się w płaszczyźnie próźni a kończy się w płaszczyźnie cieśni. Zwrot główki wokół dł. osi płodu z jednoczesnym obniżaniem się. Oba ruchy: postępowy i rotacyjny odbywają się jednocześnie. Szew strzałkowy z wymiaru poprzecznego poprzez skośny przechodzi do wymiaru prostego płaszczyzny cięni (w ustawieniu I poprzez skośny prawy, w II skośny lewy).Ciemiączko tylne kieruje się do spojenia łonowego a twarzyczka do kości krzyżowej. W tym ułożeniu główka schodzi aż do dna miednicy (płaszczyzna wychodu). Kiedy główka dokonuje tego zwrotu barki płodu wstawiają się do wymiaru poprzecznego lub skośnego wchodu miednicy.

• III zwrot główki - zwany odgięciowym. Rodzenie się główki na zewnątrz. W szparze sromowej ukazuje się okolica potylicy główki, następnie rodzi się całe tyłogłowie. Rodząca się główka w tym miejscu musi pokonać zagięcie osi kanału rodnego ku przodowi. Dalszy kierunek rodzenia się główki nadany jest przez krzywiznę zagłębienia krzyżowo - biodrowego. Główka karkiem opiera się o łuk łonowy - punkt podparcia stanowiący oś obrotu dla rodzącej się główki. Kolejno od strony krocza przez odgięcie rodzi się: przodogłowie, czoło, twarz, bródka. Oparcie się główki o łuk łonowy ułatwia odgięcie główki zgodne ze zmienionym kierunkiem kanału rodnego, zabezpiecza tkanki miękkie krocza przed rozdarciem. W czasie rodzenia się główki barki przechodzą do płaszczyzny próźni.

• IV zwrot główki - zwrot zewnętrzny. Po urodzeniu się główki barki wstawiają się do płaszczyzny próźni i cieśni, dokonując tam zwrotu w wyniku którego z wymiaru poprzecznego poprzez skośny przechodzą do wymiaru prostego. Główka dokonuje tego zwrotu zwracając się twarzyczką do lewego uda matki (ustawienie II) lub prawego uda matki (ustawienie I). Ukazujący się spod spojenia łonowego bark przedni czyli górny opiera się o dolny brzeg spojenia łonowego i dzięki bocznemu zgięciu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym od strony krocza rodzi się bark tylny (dolny). Następnie rodzi się bark przedni. Reszta płodu rodzi się bez specjalnego mechanizmu.

PODZIAŁ PORODU NA OKRESY

Okresy porodu	Czas trwania - pierworódki	Czas trwania - wieloródki
I okres -rozwieranie i zgładzanie się szyjki macicy	9 godz.	7 godz.
II okres - wydalania	1 - 2 godz.	30 min. - 1 godz.
III okres - łożyskowy	30 min.	5 - 15 min.
IV okres - tzw. wczesny poporodowy	Około 2 godz.	Około 2 godz.

Mechanizm odklejania się łożyska - odklejenie następuje dzięki skurczowi i retrakcji macicy w obrębie części matczynej łożyska. Tworzy się krwiak pozałożyskowy, który wspomaga odklejanie łożyska. Utrata krwi podczas odklejania wynosi około 200 - 300 ml.

Wyróżniamy: centralne odklejanie łożyska (strona płodowa) - mechanizm Schultzego i boczne odklejanie (strona matczyna) - mechanizm Duncana.

Objawy odklejania się łożyska - objaw maciczny (Schrodera): twarda, kanciasta i wąska macica; objaw pępowinowy (Kustnera): drażnienie macicy tuz za spojeniem łonowym w przypadku łożyska nie odklejonego powoduje wciąganie pępowiny; uczucie parcia.

Kontrolując łożysko po porodzie spr. czy wszystkie zraziki przylegają do siebie i czy nie ma oderwanego fragmentu błon płodowych.

POŁÓG (puerperium) - okres poporodowy w którym u kobiety cofają się ciążowe i porodowe zmiany ogólnoustrojowe w obrębie narządów rodnych i wewnętrznych. Trwa około 6 - 8 tygodni. Charakteryzują go jednocześnie przebiegające 4 procesy:

• Cofanie się zmian ciążowych i porodowych - procesy inwolucji i odnowy.

• Gojenie się ran poporodowych.

• Rozpoczęcie się i utrzymanie laktacji.

• Ponowne podjęcie czynności przez jajniki.

Dno macicy po wydaleniu łożyska jest w połowie odległości między pępkiem a spojeniem łonowym. Następnie przez 10 dni obniża się codziennie o 1 palec, tak iż pod koniec 2 tyg. nie można wyczuć macicy przez powłoki brzuszne.

Odchody połogowe są wydzieliną dużej rany jamy macicy.

Okres połogu	Barwa (konsystencja)
Doba 1 - 3	Krwiste
Koniec 1 tygodnia	Brunatnokrwiste, brązowe, pół płynne
Koniec 2 tygodnia	Brudnożółte (śmietankowate)
Koniec 3 tygodnia	Szarobiałe (surowiczo - wodniste)
Po 4 - 6 tygodniach	Zanikanie odchodów

---