INSTALACJE WODOCIĄGOWE 1. Co to jest norma fizjologiczna zużycia wody i ile ona wynosi? Omów zapotrzebowanie na wodę w gospodarstwie domowym.Norma fizjologiczna - najmniejsza ilość wody, która pozwala na prawidłową przemianę materii. Wynosi ona około 2,5 - 3,5 litra wody dziennie na osobę. W gospodarstwie domowym woda zużywana jest na: *picie i gotowanie (3-10 L); *higienę osobistą (10-20 L); *pranie (20-40 L); *zmywanie (10-30 L); *miska ustępowa (20-40 L); *sprzątanie (7-10 L). Dobowe zużycie na mieszkańca ok. 150 L.1B-Co to jest szara woda. ‘brudnawa’, może zostać powtórnie wykorzystana, np. z umywalki do spłukiwania miski ustępowej.2. Wymień i omów źródła wody. Co to są wody artezyjskie?1. wody źródlane - mała wydajność, brak znaczenia gospodarczego; 2. wody gruntowe - żyły wodne nad nieprzepuszczalną warstwą gruntu; *płytkie - możliwość podłączenia warstw wodonośnych z wodami powierzchniowymi (mogą zawierać zanieczyszczenia i bakterie; *głębokie (ciśnieniowe, bezciśnieniowe) - mała ilość bakterii, często niepożądane właściwości chemiczne i fizyczne.3. powierzchniowe. wody rzeczne - wymagają oczyszczenia, mają wiele zanieczyszczeń; 4. wody stojące - zbiorniki naturalne (jeziora) lub sztuczne; lepsza jakość wody niż rzecznej ale przy zbiornikach płytkich mają wiele cech wody rzecznej.Wody artezyjskie - wody podziemne występujące pod ciśnieniem hydrostatycznym, zdolne do samoczynnego wypływu na powierzchnię ze studni. 3. Opisz znane Ci rodzaje studni - opisz ich zastosowanie. Naszkicuj przykłady.1. Kopane - powszechnie stosowane ujęcie wód płytkich, mała wydajność; głębokość studni zależy od głębokości zalegania wód (5-15m), zbudowana z kręgów betonowych lub żelbetowych, średnica 0,8-1-1,2m, na dnie jest filtr pisakowy lub piaskowo - żwirowy. Wykonuj się przez opuszczanie kręgów i wybieranie gruntu. Ocembrowanie wystaje z ziemi co najmniej 30cm.2. Abisyńskie - najprostsza studnia rurowa, służy do pobierania wód zaskórnych w piaskach, piaskach gliniastych oraz tam gdzie górne warstwy ziemi są dość silnie nasycone wodą; składają się z ssawnej rury (32-50mm) zakończonej filtrem długości 1-2m z nawierconymi otworami (o średnicy 5-11mm) owiniętego siatką miedzianą. Filtr zakończony ostrzem lub świdrem.
3. Wiercone - stosowane do ujęcia głębokiej wody gruntowej (kilkadziesiąt do kilkaset metrów), wymagana duża wydajność. Wykonywane przez wyspecjalizowanych przedsiębiorców hydrologicznych na podstawie szczegółowej dokumentacji. Wykonywane z rur płaszczowych do których opuszcza się kolumnę filtrową pobierającą wodę. Rura płaszczowa zamknięta od góry specjalną głowicą i obudowaną studzienką. 4.OMÓW (ze szkicami) SPOSOBY UJĘCIA WODY GRUNTOWEJ PŁYTKIEJ Ciągi drenowe ułożone w wykopie i obsypane materiałami filtracyjnymi, z grawitacyjnym doprowadzeniem wody do studni zbiorczej, wykonuje się je w wypadku płytko zalegających wód podziemnych i przeznacza na potrzeby małych wodociągów o wydajności nie przekraczających 90m3/h. Ciągi drenowe składają się z sączków ułożonych na dnie wykopu i obsypanych obsypką filtracyjną ze żwiru i grubego piasku; uziarnienie obsypki powinno być dostosowane do uziarnienia warstwy wodonośnej i otworów w sączkach. Ciągi drenowe układa się na spągu warstwy wodonośnej. W odstępach 30-50 m wykonuje się studzienki kontrolne o średnicy nie mniejszej niż 1 m. Najlepszym materiałem na sączki są rury ceramiczne, perforowane rury kamionkowe lub rury z tworzywa sztucznego z otworami o średnicy 15-20 mm rozmieszczonymi równomiernie na całej ścianie. Średnica sączków nie może być mniejsza niż 100mm. Elementem tego rodzaju ujęcia jest studnia komora zbiorcza, do której woda spływa przez ciągi drenowe. Może być ona wyposażona w pompy lub też połączona przewodem tranzytowym z pompownią, zbiornikiem wody lub stacją uzdatniania wody. Średnica studni zbiorczej nie może być mniejsza niż 1,5 m. Ciągi drenowe służą do ujmowania wody z warstwy wodonośnej położonej na głębokości 5-7 m poniżej poziomu terenu.5.OMÓW(ze szkicami) SPOSOBY UJĘCIA WODY GRUNTOWEJ GŁĘBOKIEJStudnie kopane (szybowe) z odprowadzeniem z niej wody pompami lub lewarami; stosowane w przypadku zalegania wód na głębokości 10-20m i wydajności wodociągu do 90m3/h. Studnie kopane (szybowe) służą do ujmowania wody na potrzeby pojedynczych domów lub innych niewielkich zgrupowań. Głębokość studni kopanych dochodzi do 40 m, a zazwyczaj nie przekracza 20 m. Najmniejsza średnica tych studni wynosi 0,8 m. Średnice 6-10 m mają wielkośrednicowe studnie kopane. Pobór wody gruntowej przez studnie kopane może być boczny przez otwory ścienne, boczny lub denny lub denny. Studnie wykonuje się z kręgów betonowych lub żelbetonowych, które mają wysokość około 600 mm i średnice 800 – 1800 mm. Budowa studni kopanej polega na wykonaniu pionowego szybu z kręgów, sięgającego w głąb ziemi aż do warstwy wodonośnej. Górna część studni musi być obłożona tłustą gliną, bez kamieni czy słomy. Szerokość warstwy ochronnej przy powierzchni terenu powinna wynosić 0,15-1,0 m, natomiast jej głębokość nie może być mniejsza niż 1,5 m. Na ubitą glinę sypie się warstwę piasku o grubości 0,3 m, a następnie układa bruk lub wylew betonowy. Teren wokół studni musi mieć spadek 5 – 10% w kierunku od studni.6. Omów ze szkicami ujęcia wód powierzchniowych. Umieszczane w miejscu gdzie jest najmniejsza możliwość zanieczyszczeń. Zawsze powyżej odpływów kanalizacyjnych na brzegu wklęsłym. Przewody wlotowe umieszczamy w naturalnych lub specjalnie wybudowanych zatokach (zabezpieczenie ujęcia przed nadmierną ilością rumowiska, zawiesin, lodu). Wlot obudowany kamieniami i żwirem. Wloty zabezpieczamy kratą (1m od powierzchnia wody i 1m od dna). Ujęcie zatokowe - stosuje się przy ujmowaniu wody z dużych rzek, zatoka o głębokości 1m większej niż głębokość rzeki i czerpni. Przewód czerpiący wodę z rzeki wprowadza się do studni zbiorczej skąd pompuje się wodę przewodem ssącym do urządzenia oczyszczającego. Ujęcie nurtowe (spod dna rzeki) - dreny połączone ze studnią na brzegu; pokłady piasku między dnem rzeki a drenami to naturalny filtr powolny.7. Omów sposoby uzdatniania i oczyszczania wody.Mechaniczne: *kraty - gałęzie, grube zawiesiny; *sita - drobne zanieczyszczenia; *osadniki - zatrzymanie wody i osadzenie zanieczyszczeń na dnie; *filtracja - filtry powolne (żwir, piasek), przyspieszenie (błona biologiczna na powierzchni piasku na poszczególnych ziarnach). Metody chemiczne: *odżelazianie - filtrowanie, napowietrzanie wody lub reakcje chemiczne; *zmiękczanie - pralnie, kotłownie; zastosowanie mleka wapiennego lub ługu sodowego lub filtrów permutytowych; *dezynfekcja - usunięcie bakterii przez chlorowanie, naświetlanie promieniami UV lub ozonowanie; *utlenianie fenoli - (lub innych związków o przykrym zapachu) lub chlorowanie; *odkwaszanie - usuwanie nadmiaru dwutlenku węgla i siarkowodoru przez napowietrzanie, stosowanie ługu sodowego lub filtracja przez tłuczeń marmurowy; *odmanganianie - napowietrzanie, filtrowanie przez piasek, żwir.8. Naszkicuj i opisz systemy sieci wodociągowej i wyjaśnij różnice między nimi.* pierścieniowy (obwodowy) - przewody tworzą obwód zamknięty, woda może być doprowadzana z kilku stron do odbiorcy - stosowany w większości sieci miejskich.*rozgałęziony (końcowy, promienisty) - przewody tworzą obwód otwarty - woda doprowadzana z jednej strony - stosowany w zakładach przemysłowych, w małych i prowizorycznych sieciach. 9. Narysuj i opisz schemat instalacji wodociągowej. Instalacja wodociągowa to zespół urządzeń zmontowanych w budynku i na terenie przyległym do niego, zaopatrujących w wodę ich użytkowników na potrzeby gospodarcze, przemysłowe i niekiedy pożarowe. Ujęcie wody => stacja pomp I stopnia=> stacja uzdatniania i oczyszczania=> zbiorniki wyrównawcze=> stacja pomp II stopnia => wieża ciśnień => hydrofornia=> sieć wodociągowa=> rozbiór wody10. Co to jest połączenie (przyłącze) wodociągowe? Omów je i podaj zasady jego prowadzenia. Przyłącze wodociągowe - odcinek sieci wodociągowej łączący przewód miejski z instalacją w budynku. *średnica przyłącza min. 25mm; *układane prostopadle do linii regulacji magistrali; *usytuowanie 1,5m od przewodów gazowych i kanalizacyjnych, 0,8m od kabli energetycznych; *prowadzone poniżej głębokości przemarzania gruntu; *przejście przez ścianę budynku to otwór o średnicy co najmniej 15cm większy od przewodu; *prowadzone w spadku 0,3% w kierunku przewodu ulicznego; *wykonywane przy nowym budynku przez przedsiębiorstwo wodociągowe.11. omów zasady strefowania instalacji wodociągowej w budynkach wysokich –narysuj przykłady. Instalacje wodociągową w budynkach wysokich dzieli się na mniejsze strefy, każda strefa jest zasilana oddzielnie, dzięki czemu nie ma spadku ciśnienia na wyższych piętrach. Każda strefa stanowi tak jakby osobną instalacje. Możemy podzielić na instalacje wielostrefowe z rozdziałem górnym i rozdziałem dolnym. 12. Omów zasady prowadzenia instalacji wodociągowej wewnątrz budynku 1.przew. zabezpieczone przed uszkodzeniami i przemarzaniem (temp>0*C) ewentualnie zabezpieczone materiałem izolacyjnym2.przewody rozdzielcze prowadzone po wierzchu ścian wewnętrznych ( dostęp ) 3.pozostale przewody układane na powierzhcni ścian lub w bruzdach 4.przewody pod podłoga piwnic z rur żeliwnych układane w kanalach murowych o glębokości 30cm lub przytwierdzone do ścian uchwytami w odstępie 2-5m 5.przewody powinny mieć spadek dla odwodnienia i odpowietrzenia 6. przewody wodociągowe pod elektrycznymi ( wodociągowe pod innymi ) 13. Omów zasady doboru wymiarów (średnice) elementów instalacji wodociągowej w budynkach jednorodzinnym. W zależności od ilości punktów czerpalnych oraz od zapotrzebowania punktów czerpalnych na wodę, dobieramy średnicę z odpowiednich obliczeń. 14.Omów uzbrojenie instalacji wodociągowej Są to wszystkie urządzenia służące do czerpania lub zamykania przepływu wody.zawory przelotowe z zaworem spustowym odcinają część instalacji, zawory odcinające odpowiadające za zablokowanie instalacji na wypadek awarii. zawory czerpalne, baterie, zawory pływakowe, bezpieczeństwa, zwrotne 15. Omów cechy jakości wody temperatura, mętność, barwa, zapach, smak. 16. Instalacja wodociągowa szeregowa i rozdzielaczowa. Szeregowa (trójnikowa)- kondygnacje łączy się pionowymi odcinkami rur,a rury układa się w bruzdach ściennych. Ułatwia to wymianę rur, dobre otulenie izolacją. Na dolnych końcach pionów zawory spustowe, u góry zawory odpowietrzające, używa się rur sztywnych. Rodzielaczowa:- piony tak jak w szeregowej, z tymże na każdej kondygnacji montuje się rozdzielacz wyposażony w zawory odcinające. Od rozdzielacza prowadzi się osobne rury do każdego punktu poboru wody i ukrywa w wylewce podłogowej. Stosuje się rury elastyczne. 17. Wodociągowa instalacja dualna – instalacja umożliwiająca spłukiwanie toalet wodą szarą poch z umywalek, wanien, pralek. 18 Materiały do wykonywania przewodów: tworzywa sztuczne, metal (stal węglowa zwykła ocynkowana, stal odporna na korozję, miedź.)
INSTLACJE KANALIZACYJNE 1. Narysuj i opisz układy(systemy ) sieci kanalizacyjnych1. System pełny: *kanalizacja ogólno spławowa - łączy wszystkie ścieki w jednej wspólnej sieci, jest przystosowana do odprowadzania przeciętnych, krótkich opadów. Przy gwałtownych opadach używane są urządzenia odciążające sieć takie jak przelewy i dodatkowe kanały burzowe. *kanalizacja rozdzielcza - składa się z dwóch niezależnych przewodów wód opadowych i ścieków. Jest przystosowana do odprowadzania przeciętnych, krótkich opadów. Przy gwałtownych opadach używane są urządzenia odciążające sieć takie jak przelewy i dodatkowe kanały burzowe. *kanalizacja pół rozdzielcza - występują w niej dwa rodzaje urządzeń współpracujących ze sobą. Część ścieków opadowych łączona jest z pozostałymi ściekami.2. System częściowy - rezygnacja z kanalizacji deszczowej. 3. Kanalizacja bezodpływowa - ścieki z instalacji odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych i wywożone do oczyszczalni taborem asenizacyjnym.2. Omów materiały i kształty rur kanalizacyjnych zbiorczych(ze szkicami)Materiały: *rury betonowe - średnica 150-600mm, stosowane do kanalizacji deszczowej; *rury żelbetowe - średnica 400-1200mm, stosowane do kanalizacji deszczowej przy większych obciążeniach; *rury z PE - układane na podsypce z piasku. Kształty: *przekroje eliptyczne, jajowe zwykłe i jajowe odwrócone - wysokość 1,2 - 2,4m, szerokość 0,6 - 1,6m; *przekroje kołowe - średnica do 1,5m; W kanalizacji ogólno spławowej stosowane są najczęściej przewody jajowe lub gruszkowe.3. Narysuj i opisz schematy instalacji kanalizacyjnej. Instalacja kanalizacyjna to zespół powiązanych ze sobą elementów służących do odprowadzenia ścieków z obiektu budowlanego i jego otoczenia do sieci kanalizacyjnej zewnętrzej lub innego odbiornika. Składa się z :1. Poziomych przewodów odpływowych 2. Pionowych przewodów spustowych 3. Podejść łączących przybory sanitarne z pionami.4. Co to jest przykanalik ? Przykanalik - przewód zbierający ścieki ze wszystkich przewodów poziomych na terenie budynku i odprowadzający je do kanału miejskiego. *w kanalizacji ogólno spławowej jest jeden przykanalik, w rozdzielczej 2 oddzielne przykanaliki; *wykonywany z tworzywa sztucznego lub rur kamionkowych; *spadek min 2%, max 20%; *minimalna średnica 150mm (nie mniejsza niż średnica największego przewodu odpływowego połączonego z tym przykanalikiem; *prowadzone prostopadle do kanałów ulicznych; *zmiana kierunku przez studzienki kanalizacyjne; *studzienki przy zmianie spadku lub włączeniu kilku przewodów odpływowych; *pierwsza studzienek min 2,5m od ściany budynku; *głębokość ułożenia zależy od przemarzania gruntu; *odległość min 1,5m od innych instalacji (woda, gaz); *przyłączenie do sieci miejskiej wykonane na wysokości 30-50cm od dna.5. Omów uzbrojenie przewodów kanalizacyjnych(syfon, zawory...)Syfony - zamknięcia wody w przyborach przeznaczonych do odprowadzania ścieków do rur spustowych lub odpływowych: *mogą mieć kształt litery S lub U; *zaopatrzone w koniec rewizyjny; *żeliwne, kamionkowe lub ołowiane. Syfony butelkowe - stosowane w umywalkach z odkręcanym osadnikiem. Syfony typu skrzynkowego - wpusty, tłuszczowniki. Syfony nadstropowe: połączenia wanny z podejściem. Zawory i zasuwy burzowe - zapobiegają zalaniu pomieszczeń podczas burzy i ulewy. Rura wentylacyjna (wywiewna) - umieszczona na pionie odprowadzającym ścieki sanitarne: *średnica 50-100mm, większa od średnicy pionów; *stanowi przedłużenie przewodu spustowego; *wykonana z żeliwa lub blachy ocynkowanej. Tłuszczowniki - urządzenia odtłuszczające ścieki kuchenne; *zbiorniki z pokrywą przykręconą śrubami; *posiadają wiaderko do osadzania się tłuszczu. Separatory - wydzielają ze ścieków benzynę i olej (w garażach). Osadniki żeliwne - na tłuszcz i błoto, wykonane w postaci studzienek z cegły. 6. Wymień elementy instalacji kanalizacyjnej i podaj zasady ich prowadzeniaPoziome przewody odpływowe - *zasada najkrótszej drogi ścieku; *zasada przejrzystości układu - odcinki proste równoległe lub prostopadłe w rzucie poziomym do fundamentów i przegród budowli; *najmniejsza dopuszczalna odległość od fundamentów 2m; *minimalna głębokość ułożenia przewodów pod podłogą piwnicy 0,3m (żeliwne), 0,5m (kamionkowe); *układane w spadku stałym na całej długości (zależy od średnicy); *spadek max zależy od materiału (10% kamionkowe, 40% żeliwne); *średnica przewodów odpływowych równa co najmniej średnicy pionów (oraz główne min 150mm, piony z ustępami 150mm, ze ściekami z łazienek 100mm); *czyszczaki max co 15m. Pionowe przewody spustowe - *lokalizowane centralnie do przewodów; *prowadzone po wierzchu ściany lub w bruzdach; *montowane na ścianach wewnętrznych *średnica stałą na całej długości równa co najmniej średnicy podejścia do pionu (zlew 50mm, kilka zlewów 75mm, ustępy 100mm); *do jednego pionu na jednej kondygnacji max 4 miski ustępowe (w sumie max 20); *minimum 1 pion wyprowadzony ponad dach i zakończony rurą wywiewną (Φ100-150mm, większe od pionu), inne zakończone zaworami napowietrzającymi; *powinny być zaopatrzone w rewizje. Podejścia łączące przewody sanitarne pionami - przy włączaniu podejścia do pionu używa się odgałęzienia o odchyleniu 45°; *długość podejścia max 2,5m dla miski ustępowej, 3,5 pozostałe; *spadek > 2%; *średnice 40mm umywalka, 50mm zlew; 100mm ustęp; *od większej liczby przyborów zwiększyć średnice o jedną dymensję; *przybory sanitarne mogą mieć wspólne podejście jeżeli posiadają syfon; *oddzielne podejście dal ustępu podłączonego do najniższego trójnika.7. wyjaśnij pojęcie BZT i podaj, czego ono dotyczy. BZT - biochemiczne zapotrzebowanie tlenu. Stopień oczyszczania ścieków wyraża się ilością tlenu w mg/litr zużywaną w procesie biochemiczny do utlenienia substancji, np. dla wody czystej rzecznej 1-2 mg/litr, zanieczyszczonej 5-10mg/litr.8. wymień i omów ze szkicami sposoby oczyszczania ścieków-mechaniczne usuwanie zanieczyszczeń stałych ze ścieków przez odcedzanie -biologiczne odbywające się w komorze napowietrzania lub w rowach cyrkulacyjnych . Tutaj częściowo oczyszczone ścieki są mieszane z różnego rodzaju mikroorganizmami ( bakteriami tlenowymi , grzybami, pierwotniakami )-chemiczne usuwanie z nich substancji nieorganicznych , najczęściej azotanów i fosforanów , powstającej w drugiej fazie procesu9. omów zasady oczyszczania ścieków w osadnikach świeżo wodnych(ze szkicem)Jest to osadnik o pionowym przepływie ścieków, zazwyczaj okrągły. Komora gnilna nie ma styczności z napływającymi ściekami dzięki izolowaniu komór. Wysokość do 8m, objętość komory ok. 65 litrów na mieszkańca. Szybsze osadzanie i strącanie zawiesin. Po przejściu ścieki rozsącza się sączkami drenażowymi. W górnej części, czyli w komorze sedymentacyjnej następuje sedymentacja, czyli oddzielenie od ścieków zanieczyszczeń stałych. Następnie ścieki spływają przez szczelinę w dnie do części dolnej, czyli do komory fermentacyjnej, gdzie przebiega proces beztlenowego rozkładu osadów ściekowych. 10. Omów oczyszczanie ścieków w przydomowych oczyszczalniach.Procesy zachodzące w każdej oczyszczalni można podzielić na dwa główne etapy: beztlenowe i z udziałem tlenu. Wstępne podczyszczanie polega na mechanicznym oddzieleniu zanieczyszczeń poprzez procesy opadania i wypływania, a także procesy związane z fermentacją osadu, w którym dominują bakterie oraz inne mikroorganizmy beztlenowe. Procesy te zachodzą w pierwszym zbiorniku każdej oczyszczalni tj. osadniku gnilnym. Podczyszczone, odpływające do dalszych elementów instalacji, ścieki nazywane są szarą wodą. Ścieki zawierające duże ilości tłuszczów wymagają ich oddzielenia ze względu na zabezpieczenie kolejnych elementów instalacji.Drugi etap oczyszczania ścieków związany jest z doczyszczaniem tlenowym. W tym przypadku decydującą rolę odgrywają mikroorganizmy tlenowe, dzięki którym zachodzą kolejne procesy biochemiczne. Oczyszczone w ten sposób ścieki są wprowadzane do odbiornika. Może nim być woda płynąca lub stojąca, bądź grunt;
INSTALACJE GAZOWE 1. Omów rodzaje gazu stosowanego w gosp. Domowych Gaz ziemny - *wysokometanowy - wartość opałowa 34,3 MJ/m3; *zaazotowany - wartość opałowa 19,2MJ/m3; *pochodzenia naturalnego; *składniki: metan, etan, propan; *suchy (bez pary wodnej) lub mokry (otwory naftowe); *bez zapachu lub słabo wyczuwalny; *lżejszy od powietrza; *ma właściwości wybuchowe; *czyste i ekologiczne paliwo naturalne (nie wydziela się dwutlenek siarki, sadza, popiół); Biogaz - powstaje w wyniku beztlenowej przeróbki odpadów organicznych; *uzyskiwany w wyniku zagospodarowania odpadów z oczyszczalni ścieków i wysypisk śmieci; *stosowany w pojedynczych obiektach i lokalnych sieciach gazowych; Gaz węglowy (świetlny) - wartość opałowa 19MJ/m3; *wytwarzany w gazowniach podczas odgazowywania węgla w temperaturze 1000°C; *mieszanina wielu gazów (wodoru, węglowodanów, metanu, azotu, tlenku węgla); *trujący; *lżejszy od powietrza; Gaz wodny - wartość opałowa 11MJ/m3; powstaje podczas działania pary wodnej i powietrza na węgiel lub koks; *główny składnik to wodór oraz tlenek węgla (azot, tlen); *bezwonny; *silnie trujący; *cięższy od powietrza. Gaz generatorowy (czadnicowy) - powstaje w wyniku niepełnego spalania węgla kamiennego lub brunatnego w generatorze; Gaz koksowniczy - wartość opałowa 17,4MJ/m3; * produkt uboczny podczas produkcji koksu; Gaz miejski - wartość opałowa 16,1MJ/m3; *mieszanina gazu węglowego oraz wodnego; Gaz płynny - wartość opałowa 108MJ/m3; *otrzymywany podczas destylacji ropy naftowej lub wykroplony z gazu ziemnego mokrego; *składniki: butan; izobutan; propan, etan; *używany przez gospodarstwa niepodłączone do sieci gazowniczych, turystyka; 2. Wymień rodzaje zbiorników do magazynowania gazu- narysuj przykłady tego zbiornika. -zbiorniki mokre wieloczłonowe, okrągłe, teleskopowe z blachy stalowejdno stanowi basen wypełniony wodą, mniejsze ilości gazu(kilkadziesiąt m3)nad basenem ustawiony dzwon który przy wprowadzaniu gazu się unosi.-zbiorniki suche kształt dna wieloboczny, jednolity zwykle stalowy płaszcz, większe ilości gazu (kilkaset m3)-zbiorniki ciśnieniowe butle stalowe pozwalające na łatwe przenoszenie i przewożenie, duże zastosowanie w budownictwie, turystyce, acetylen do spawania 3. Narysuj i omów układy sieci gazowej i wyjaśnij różnice między nimi.System obiegowy (pierścieniowy): zamknięte obwody sieci, dopływ gazu możliwy z dwóch stron; System końcówkowy (promienisty, rozgałęziony): zasilanie z jednej strony. System mieszany: główne regiony miasta o układzie obwodowym, peryferie rozgałęzionym. 4. Wymień i opisz rodzaje gazociągów w zależności od ciśnienia gazu -wysokiego ciśnienia 1,6Mpa<p<10Mpa -podwyższonego średniego ciśnienia 0,5Mpa<p<1,6Mpa -średniego ciśnienia 10Kpa<p<0,5Mpa -niskiego ciśnienia p<10Kpa w miastach, osiedlach rozprowadzanie gazu pod niskim lub średnim ciśnieniu, przyłączany przez stacje redukcyjno-pomiarowe I stopnia z wysokim ciśnieniem miejskie systemy mieszane(układ dwustopniowy)lokalizacja stacji redukcyjno-pomiarowych II stopnia zaopatrujących w gaz sieć niskiego ciśnienia z sieci średniego ciśnienia gaz średniego ciśnienia doprowadzany do odbiorcy domowym reduktorem ciśnienia w budynkach tylko gaz o niskim ciśnieniu do 5 Kpa 5. Narysuj i opisz schemat instalacji gazowej. Instalacja gazowa to zespół przewodów i urządzeń położonych za kurkiem głównym, spełniającym określone wymagania szczelności – ich zadaniem jest doprowadzenie gazu do poszczególnych odbiorników prowadzona na zewnątrz lub wewnątrz budynku w jej skład wchodzą przewody gazowe, urządzenia do pomiaru zużycia gazu, armatura, przybory gazowe oraz przewody spalinowe połączone z kanałami spalinowymi. Jest własnością właściciela budynku lub jego administratora(gazomierz należy do zakładu gazowniczego) 6. Co to jest przyłącze gazowe?- omów zasady jego wykonania Przyłącze gazowe: *odcinek przewodu łączący sieć uliczną z instalacją znajdującą się w budynku zakończony kurkiem głównym lub zespołem reduktora gazowego; *sposób doprowadzania gazu do budynku zależy od rodzaju gazociągu ulicznego, konstrukcji budowli, zapotrzebowania na gaz; *wykonany z rur stalowych lub polietylenowych (w punkcie redukcyjnym przechodzą w stalowe lub miedziane); *spadek do gazociągu ulicznego min 4%; *średnica min 40mm; *wyposażone w zasuwę odcinającą na odgałęzieniu od gazociągu ulicznego; *głębokość posadowienia 0,6-0,7m gaz suchy, 0,8m gaz mokry; *odległość od połączenia wodociągowego min 1,5m; *sieć gazowa oraz przyłącze zakończone kurkiem głównym wraz z gazomierzem należy do dostawcy gazu; *przebicie ściany budynku powinno być zabezpieczone rurą ochronną; 7. Wymień zasady prowadzenia przewodów gazowych wewnątrz budynków *rury stalowe ze szwem (do gazomierza) lub bez szwu zabezpieczone przed korozją; *przewody stalowe łączone przez gwintowanie lub spawanie; *rury miedziane łączone przez lutowanie; *prowadzone przez pomieszczenia niemieszkalne, łatwodostępne i suche; *dopuszcza się prowadzenie przewodów przez pomieszczenia mieszkalne jeżeli wykonane są jako lutowane miedziane lub stalowe bez szwu spawane; *prowadzone nad instalacją wodociągową, kanalizacyjną, poniżej c.o. oraz nad przewodami elektrycznymi (gaz ziemny, miejski) lub pod nimi (gaz płynny); *przejścia przez ściany i stropy w rurach ochronnych; *spadek przewodów poziomych min 0,4% w kierunku pionów lub odwadniaczy; *przewody prowadzone po powierzchniach ścian wewnętrznych (2cm od tynku); *dopuszcza się przewody w bruzdach (osłonięte nieuszczelnionymi ekranami; *należy je prowadzić przy zachowaniu odległości min 10cm od pozostałych instalacji (20cm od przewodów telekomunikacyjnych, 60 od iskrzących urządzeń elektrycznych; *należy je malować na kolor żółty; *piony prowadzić w przedpokojach, korytarzach, klatkach schodowych. 8. Omów instalacje gazowe na terenach nieuzbrojonych (instalacje na gaz płynny) przechowywane w postaci cieczy w butlach stalowych pod wysokim ciśnieniem, w mieszkaniu nie może być więcej niż dwie butle po 11kg, zasilające dwa odrębne aparaty gazowe, podłączone do instalacji powinny być butle, nie wolno korzystać z butli gazowych w budynkach które SA podłączone do sieci gazowej, oddalone butle od źródła ciepła (grzejnik, piec) 0 1,5m a minimum 1,0m od iskrzących urządzeń elektrycznych.
Instalacje elektryczne 1. Dokonaj podziału sieci elektrycznych i omów je. Co to jest i co zawiera stacja transformatorowa? -sieci zasilające najwyższych napięć 110kV, 220kV, 380kV -sieci rozdzielcze średnich napięć 15kV, 30kV -sieci niskiego napięcia 230V, 400V Zespół urządzeń służących do przetwarzania napięcia wyższej energii na niższe, przetwarzania i rozdziału energii do poszczególnych odbiorców. Składa się z rozdzielnicy wysokiego napięcia, transformatora oraz rozdzielnicy niskiego napięcia rodzaje : - slupowe / wolno stojace /wbudowane w budynki produkcyjne - napowietrzne lub wewnętrzne 2. Co to jest przyłącze elektryczne? Wymień i omów znane Ci rodzaje przyłączy. -odcinek linii elektrycznej łączący siec miejska niskiego napieca z budynkiem do 100m -wykonywane jako napowietrzne lub kablowe (podziemne) -napowietrzne : -gdy siec zakładu energetycznego napowietrzna -przylacze stojakowe (dachowe)–przewody dopr. do stojaka z rury stalowej i zainstalowanego na dachu bud. -naścienne: -przylacze doscienne – przewody doprowadzone do izolatorow zamocowanych w scianie -przewody gole aluminiowe lub stalowo-aluminiowe -kablowe : -przlaczenie z siecia kablowa lub napowietrzna -odgalezienia od sieci kablowej można wykonac z ziemi za pomoca mufy kablowej -kabel z zylami aluminiowymi z izolacja poliwinylowa o przekroju min 6mm2 (YDY) najczęściej czterozylowy
3. OPISZ ZNANE CI RODZAJE BEZPIECZNIKÓW-PODAJ ZASADY ICH DZIAŁANIA -topikowe- zabezpiecza przed skutkami zwarć i przeciążenia ,(obwody instalacje stare) -elektromagnetyczne(automatyczne wkręcane)- zabezpieczenie zwarciowe -elektromagnetyczne bimetalowe- reagują również za zwiększenie ciepła elementu bimetalowego, chwilowe przeciążenie przy rozruchu nie wyłączając obwodu -wyłączniki nadmiarowo prądowe- chronią instalacje przed przeciążeniem i skutkami zwarć, działają samoczynnie -wyłączniki różnicowoprądowe- działające na zasadzie pomiaru różnicy prądu, mierzą prąd wpływający i wypływający, reagują na ładowanie prądu, chronią przed pożarem i porażeniem 4. PODAJ I WYJAŚNIJ OZNACZENIA PRZEWODÓW ELEKTRYCZNYCH -DY –miedziany jednożyłowy -DYt –miedziany 2 lub 3 żyłkowy -YDY –miedziany kabelkowy 2,3 lub 4 żyłowy -YDYp- płaski j/w -YDY 3x1,5- przewód YDY z trzema żyłami o przekroju 1,5mm2 -YADY- żyły aluminiowe Jeżeli w oznaczeniu zamiast D występuje L oznacza to linkę 5. Opisz sposoby wykonywania instalacji elektrycznej wewnątrz budynków. Prowadzenie instalacji powinno zapewnić bezkolizyjność z innymi instalacjami. Obwody odbiorcze należy prowadzić w obrębie jednego mieszkania lub lokalu. Należy stosować wyodrębnione obwody: oświetlenia, gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia, gniazd w łazience, gniazd do urządzeń odbiorczych w kuchni i obwody do odbiorników wymagających indywidulanego zabezpieczenia. Należy stosować: złącza zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi i osobami niepowołanymi. Wyłączniki przeciwpożarowe różnicowo prądowe, wyłączniki nadmiarowe w obwodach odbiorczych. Prowadzenie tras przewodów w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów. 7. OMÓW USYTUOWANIE ROZDZIELNICY NA PLACU BUDOWY, SPOSÓB DOPROWADZENIA DO NIEJ ENERGII ELEKTRYCZNEJ(przyłącze) ORAZ SPOSÓB JEJ UZIEMIENIA Skrzynki rozdzielcze (rozdzielnice budowlane prądu elektrycznego) powinny być zabezpieczone przed dostępem nieupoważnionych osób i rozmieszczone na placu budowy tak, aby odległość od najdalszego urządzenia zasilanego nie przekraczała 50 m. Zasilanie odbiorników stałych należy wykonać instalacją stałą wykonaną przewodami kabelkowymi w izolacji poliwinitowej prowadzą je jako napowietrzne na podporach, słupach, stojakach itp. Wysokość zawieszenia przewodów powinna być taka, aby nie utrudniać prowadzenia robót budowlanych, transportu i ruchu. 8. WYMIEŃ I OMÓW KRÓTKO ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE PRZED PORAŻENIEM -uziemienie ochronne- połączenie części metalowych urządzeń z ziemią -zerowanie ochronne- łączenie części metalowych z przewodem zerowym -obniżenie napięcie bezpieczne -wyłączniki ochronne -izolacja ochronna z mas izolacyjnych 9. CO TO JEST UZIEMIENIE OCHRONNE? – OMÓW KRÓTKO jest jednym ze sposobów uzyskania dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej, polegającym na połączeniu dostępnych przedmiotów metalowych z uziomem i wykorzystaniu rezystancji uziemienia jako obwodu elektrycznego. Uziemienie ochronne powinno być uziemieniem bezpośrednim. Powinno być tak wykonane, aby w przypadku zwarcia dowolnego przewodu skrajnego z uziemionym przedmiotem następowało albo samoczynne zadziałanie zabezpieczenia nadprądowego i szybkie odłączenie przewodu zasilającego zwarcie, albo ograniczenie napięcia dotykowego do wartości bezpiecznej 10. CO TO JEST ZEROWANIE OCHRONNE?- OMÓW KRÓTKO polega na połączeniu części przewodzących dostępnych z uziemionym przewodem ochronnym lub przewodem ochronno – neutralnym i powoduje w warunkach zakłóceniowych samoczynne odłączenie zasilania .Zerowanie ochronne może być stosowane w urządzeniach prądu przemiennego o napięciu nie przekraczającym 500V i o układzie sieciowym mającym punkt neutralny pośrednio uziemiony oraz także zaleca się je stosować w trójfazowych sieciach czteroprzewodowych, o napięciu nie przekraczającym 380V, pracujących z bezpośrednio uziemionym punktem zerowym. 11. Od czego zależy niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym? Porażenie prądem elektrycznym to efekt powstający w wyniku przepływu znacznego prądu elektrycznego przez tkanki organizmów żywych - ludzi lub zwierząt.Niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym może występować w przypadku:- źle wykonanej instalacji elektrycznej - złego stanu instalacji elektrycznej - niewłaściwego eksploatowania urządzeń elektrycznych - Porażenie prądem może wystąpić po zetknięciu się ciała człowieka z częściami metalowymi, które normalnie nie są pod napięciem, czyli są oddzielone od obwodu elektrycznego izolacją roboczą, lub po zetknięciu z przedmiotami metalowymi nie stanowiącymi części urządzeń elektrycznych np. z instalacją wodociągową i grzewczą. - stosowania nieatestowanych urządzeń, maszyn - stosowanie urządzeń elektrycznych niezgodnie z przeznaczeniem 12. Omów czynniki wpływające na wartość prądu przepływającego przez człowieka w chwili porażenia.Czynniki wpływające na wartość prądu w chwili porażenia prądem elektrycznym: 1. Wartość prądu rażeniowego i jego rodzaj (stały, zmienny o różnej częstotliwości) 2. Czas przepływu prądu rażeniowego. Jeżeli czas przepływu prądu nie przekracza 0,1...0,5 s, następstwa rażenia są znacznie złagodzone. 3. Droga przepływu prądu przez ciało ludzkie. Najbardziej niebezpieczne są rażenia przy których prąd przepływa przez klatkę piersiową, a więc np. na drodze ręka - ręka, lub ręka - nogi.
Instalacje piorunochronne 1. Wymień obiekty wymagające ochrony od wyładowań atmosferycznych. *budynki o charakterze publicznym, w których zbiera się większa liczba ludzi (kino, szkoła, teatr); *o dużej wartości kulturalnej(muzea, zabytki); *szczególnie zagrożone, w których wytwarzane są lub przechowuje się materiały wybuchowe lub łatwopalne; *wysokie(kominy, wieże); *przemysłowe; *mieszkalne( wyższe niż 15m i pow.>500m2 stojące w zabudowie rozproszonej, wykonane z materiałów palnych, stawiane w miejscach szczególnie narażonych na wyładowania (np. wzgórza). 2. Z jakich elementów składa się instalacja piorunochronna?- omów poszczególne elementy. - zwody poziome wysokie lub niskie służące do bezpośredniego przyjęcia prądu wyładowania atmosferycznego, wykonane z wyrobów metalowych, z drutu stalowego ogumowanego o średnicy 7-16mm. Układane na dachu w postaci siatki na wsporniku po krawędzi dachu najkrótszą trasą bez zagieć i załamań -zwody pionowe wykonane z prętów lub kształtowników stalowych mocowane na masztach drewnianych lub stalowych, rozmieszczanie i liczba zwodów zależy od wysokości obiektu ochronnego
-przewody odprowadzające łączące zwody z przewodem uziemiającym, liczba zależna od wielkości budynku, zwykle 2 przewody po przekątnej budynku, do każdego zwodu pionowego 1 przewód odprowadzający - złącze kontrolne zacisk pobierczy łączący przewód odprowadzający z przewodem uziemiającym, montowany na wysokości 0,3-1,8m nad terenem - przewód uziemiający- prowadzi do złącza kontrolnego do uziomu zakopanego w ziemi połączenie stałe z uziomem 3. Co to są zwody? Wymień ich rodzaje, narysuj przykłady. Zwody są częścią nadziemnej instalacji odgromowej. Służą do bezpośredniego przejęcia prądu wyładowania atmosferycznego. Występują następujące rodzaje zwodów: *zwody poziome( wysokie lub niskie); *zwody pionowe; Zwody poziome: *wykonywane z wyrobów metalowych zabezpieczonych przed korozją najczęściej z drutu stalowego ocynkowanego o średnicy 7-16mm, miedzianego 8mm, aluminiowego 10 mm; *zwody poziome niskie układa się na dachu w postaci siatki; *przewody siatki prowadzone na wspornikach po krawędziach dachu; *odległość zwodu od płaszczyzny dachu co najmniej 2 cm (zwykle 5cm dla dachu niepalnego i 50 cm przy kryciu słomą); *na dachu o szerokości mniejszej od 10m 1 zwód wzdłuż kalenicy przy większej szerokości wzdłuż kalenicy i okapu; *odległości poziome miedzy zwodami na dachu max 15m; *inne konstrukcje niemetalowe wystające ponad powierzchnię (kominy) zaopatrzone w zwody dodatkowe ( ramka z prętów stalowych połączonych z konstrukcją); *na dachach krytych blachą nie układa się zwodów poziomych , blachę wykorzystuje się jako zwód; *zwody prowadza się najkrótszą trasą bez zagięć i załamań; Zwody pionowe: *z prętów lub kształtowników stalowych o długości nie przekraczającej 2m i przekroju min 100mm2; *mocowane na masztach drewnianych lub stalowych o takiej wysokości aby obiekt chroniony znajdował się w strefie ochronnej ( przestrzeń wokół masztu w kształcie stożka o wysokości równej wysokości masztu i promieniu podstawy równej 1,5h); *rozmieszczenie i liczba zwodów zależy od wysokości obiektu chronionego(budowla musi być w strefie ochronnej); *umieszczone na budowli lub obok; 4. Co to jest piorunochron aktywny? Omów go i narysuj przykład. System aktywny oparty jest na pionowej ochronie odgromowej, wykorzystuje tylko jeden przewód odprowadzający, układany na dachu w sposób najmniej widoczny, na estetycznych uchwytach. Można dzięki temu uniknąć rozprowadzania siatki zwodów po dachu, przy zachowaniu skuteczności ochrony przed uderzeniem pioruna. Przewaga instalacji odgromowej z piorunochronem aktywnym nad instalacją tradycyjną wykonaną poziomymi zwodami niskimi polega na: większej skuteczności - wszystkie obiekty objęte są "kopułą", w tym również anteny telewizyjne i elementy dekoracyjne dachu, są chronione. Krótka droga przepływu prądu pioruna pomiędzy głowicą i ziemią minimalizuje: zagrożenie pożarowe oraz indukowanie się niebezpiecznych napięć w przewodach elektrycznych, mogących prowadzić do porażenia ludzi. Uziom szpilkowy pozwala na wykonanie trwałego uziemienia bez rozkopywania terenu wokół budynku, co jest niezbędne w przypadku tradycyjnej instalacji odgromowej.5. Omów przewody odprowadzające (ilość, lokalizacja, zasady prowadzenia itp.) *łączą zwody z przewodem uziemiającym; *układane na zewnątrz w odległości min.2m od wejść do budynków i ogrodzeń metalowych; *liczba zależna od wielkości budynku – odległości miedzy przewodami mierzona po obwodzie budynku nie powinna być większa niż 18m (zwykle 15m); *w budynkach o długości do 15m 2 przewody odprowadzające na dwóch przeciwległych narożnikach budynku; *dach kryty blachą- przewody przyłączone do krawędzi dachu; *do każdego zwodu pionowego 1 przewód odprowadzający; *materiał jak dla zwodów poziomych; *dopuszcza się instalowanie przewodów wewnętrznych obiektu w bruździe o wymiarach minimalnych 15x25mm lub w rurze pod tynkiem; *przewody i zwody zabezpieczone przed korozją ( ocynkowane, polakierowane); *staranne połączenie (spawanie lub śruby) - łączone przewody powinny stykać się na długości ok 10cm; 6. Co to jest złącze kontrolne? Gdzie jest umieszczone i do czego służy? *inaczej zacisk probierczy; *łączy przewód odprowadzający z przewodem uziemiającym; *zwykle 2 śruby zaciskowe; *znajduje się na każdym przewodzie odprowadzającym na ścianie; *montowany na wysokości 30-180cm nad terenem; *służy do pomiaru oporności uziomu( zaleca się 10-15); 7. Wymień rodzaje uziomów i narysuj przykłady. Rodzaje: *uziom naturalny; *uziom sztuczny pionowy; *uziom sztuczny podziemny otokowy; *uziom sztuczny poziomy promienisty; *uziom sztuczny pionowy; *uziom fundamentowy sztuczny; 8. Podaj przykłady (ze szkicami) uziomu naturalnego. Uziom naturalny: *połączenie metaliczne z siecią wodociągową , zakopane w ziemi, wykonane z rur stalowych – połączenie zapewniające dobry styk (spawanie); *można wykorzystać inne rurociągi w odległości max 10m lub uziomy sąsiednich budynków; *żelbetowe fundamenty i podziemne części chronionych budynków (nieizolowane od ziemi lub oddzielone warstwą przeciwwilgociową); *nieizolowane od ziemi podziemne metalowe części chronionych obiektów i urządzeń; Przykłady naturalnego uziomu: *zbrojenia; *rury wodociągowe; *ołowiane powłoki i metalowe płaszcze kabli; 9. Narysuj i omów przykłady uziomów sztucznych. Uziom sztuczny pionowy: *1 lub kilka rur stalowych o średnicy 40mm i długości 3m wbitych w ziemię tak, że górny koniec rury znajduje się nad powierzchnią ziemi; *odstępy między rurami ok. 3m; *górne końce rur połączone ( spawane) z przewodem uziemiającym. Uziom sztuczny poziemny otokowy: *stosowany najczęściej; *z taśmy stalowej 2,5x20mm ( budynki niskie) lub 4x20mm (budynki wysokie) zakopanej w ziemi na głębokości min 0.6m w odległości 1-2m od fundamentu budynku; *oporności uziomu powinna być mniejsza od 10 (w normalnych warunkach gruntowych wystarcza do tego 35m taśmy stalowej - im więcej tym oporność mniejsza); Uziom sztuczny poziomy promienisty: *kilka ramion taśmy stalowej o długości 6-20m każde, rozchodzących się promieniście od przewodu uziemiającego – połączenie ramion z przewodem spawane Uziom sztuczny pionowy: *jedna lub kilka rur stalowych( o średnicy 40mm i długości 3m), wbita w ziemię tak aby górny koniec był o 0.5m pod ziemią; *odstęp miedzy mini ok. 3m; *górne końce rur połączone (spawane) z przewodem uziemiającym Uziom fundamentowy sztuczny: *uziom- pewny rodzaj uziomy otokowego; *układany w dolnej części ławy fundamentowej; *najczęściej płaskownik; *umożliwia wyrównanie potencjałów wewnątrz budynku oraz uzyskanie rezystencji uziemienia o małej wartości;
Instalacje klimatyzacyjne i wentylacyjne 1. Dokonaj charakterystyki powietrza - skład, temperatura, wilgotność, itp. *optymalna temperatura do pracy 18-20°C (praca umysłowa), 15-19°C (praca fizyczna*prędkość przepływu powietrza do 0,2m/s (powyżej odczuwany chłód); *powietrze wdychane zawiera: 20,96% tlenu i 0,04 CO2; *powietrze wydychane 16,55 tlenu i 4% CO2; *człowiek pobiera średnio 0,5m3 powietrza na godzinę. Wilgotność względna – stosunek ciśnienia cząstkowego pary wodnej zawartej w powietrzu do ciśnienia nasycenia, określającego maksymalne ciśnienie cząstkowe pary wodnej w danej temperaturze. Ciśnienie cząstkowe jest (zgodnie z prawem Daltona) ciśnieniem, jakie miałby gaz, gdyby zajmował całą dostępną objętość. Wilgotność względna jest niemianowana i zawiera się w przedziale od 0 do 1, często wyrażana w procentach (100%=1). Wilgotność względna równa 0 oznacza powietrze suche, zaś równa 1 oznacza powietrze całkowicie nasycone parą wodną. Przy wilgotności względnej równej 1 oziębienie powietrza daje początek skraplaniu pary wodnej. Wilgotność bezwzględna - zawartość pary wodnej w powietrzu, w jednostce objętości równej 1m³, wyrażona w gramach [g/m³]. Wilgotność bezwzględna pary wodnej nazywana jest także gęstością bezwzględną pary wodnej. 2. Omow systemy i zasady projektowania wentylacji -naturalna – nieszczelności , okna -grawitacyjna – kratki wentylacyjne w gornej czesci ścian pomieszczen -w dużych pomieszczeniach kanaly nawiewne i wywiewne -w nawiewnych może być grzejnik lub nagrzewnica -ruch powietrza w kanale wywiewnym odbywa się dzieki roznicy temp wewn i zewn -wietrzenie samoczynne ma wiele wad -nawiewniki w oknach -wywietrzniki dachowe wykorzystujące cisnienie wiatru 3. Omów zasady wentylacji grawitacyjnej. Wentylacja grawitacyjna - składa się z kanałów wentylacyjnych, kratek nawiewnych i wywiewnych, podstaw dachowych i wywietrzników; *kanały wentylacyjne umieszczone są w górnych częściach ścian pomieszczeń (15cm pod stropem); *w dużych pomieszczeniach występują kanały nawiewne i wywiewne; *w nawiewnych może być grzejnik bądź nagrzewnica; *w kanale wywiewnym ruch odbywa się dzięki różnicy temperatury wewnętrznej i zewnętrznej; *wietrzenie odbywa się samoczynnie (wiele wad i jest zawodne); *zbyt szczelne okna powodują wzrost wilgotności powietrza, ograniczenie wentylacji i rozwój grzybów - syndrom chorego budynku. Grawitacyjna regulowane: *montaż nawiewników w oknach; *nawiew powietrza do pomieszczeń mniej zanieczyszczonych; *usunięcie z zanieczyszczonych; *czujniki wilgotności w nawiewnikach; *czujniki w kratkach wywiewnych (kuchnie, łazienki). 4. OMÓW ZASADY WENTYLACJI GRAWITACYJNEJ MECHANICZNEJ-WYWIEWNEJ Ruch powietrza wymuszony przez wentylator, stosowana tam gdzie zachodzi potrzeba wymiany dużej objętości powietrza oraz osuszenia, składa się z wentylatora, przewodu głównego. Wywiewna usuwa zużyte powietrze 5. Omów zasady wentylacji nawiewno - wywiewnej z rekuperatorem. *strumień powietrza sterowany zależnie od poziomu zanieczyszczeń, wilgotności i temperatury powietrza; *wentylatory, filtry, nagrzewnica i wymiennik stanowią inteligentne składniki agregatu wentylacyjnego (rekuperatora); *wada - szum podczas przepływu powietrza; *wymiennik płytowy - odzysk ciepła wentylacyjnego, strumienie powietrza nie mieszają się, latem działa jako wentylator nawiewno-wywiewny, w okresie przejściowym nie trzeba włączać ogrzewania. 6. Dokonaj porównania wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej. Grawitacyjna: *prosta i tania w budowie; *nie ma mechanizmów napędu więc nie ma się co popsuć; *zależy od warunków atmosferycznych; *bardzo tania; *mogą być przeciągi; *zimą powoduje duże straty ciepła; *nie da się zastosować filtrów; Mechaniczna: *może się popsuć; *zużywa prąd; *wymaga napędu; *zapewnia wymianę powietrza w żądanej ilości; *kanały zajmują sporo miejsca; *daje możliwość intensywnej wymiany powietrza 7. Opisz zadania i role klimatyzacji. Klimatyzacja ma za zadanie zapewnić dobre samopoczucie i komfort wewnątrz budynku przebywających osób. Przy zamkniętych oknach system klimatyzacji eliminuje dochodzący z zewnątrz hałas i zapachy, a dzięki ograniczeniu wilgotności zapewnia idealną temperaturę i czyste powietrze. (chłodzenie, grzanie, osuszanie, wentylowanie, oczyszczanie powietrza) 9. Wymień i omów układy urządzeń klimatyzacyjnych. *jednoprzewodowa scentralizowana: *jednoprzewodowa strefowa: powietrze częściowo ulepszone w komorze przesyłane do poszczególnych części budynku i ulepszane w tych strefach; *dwuprzewodowa: zmieszanie powietrza w odpowiedniej temperaturze przez pomieszczeniem, od komory klimatyzacyjnej odchodzi jeden kanał zimny i drugi ciepły; *jednoprzewodowa indukcyjna: ulepszenie następuje w urządzeniach indukcyjnych w pomieszczeniach do których doprowadzane jest powietrze z komory; *miejscowa: zastosowanie klimatyzatorów w pomieszczeniach, własne urządzenia grzewcze i agregaty chłodnicze. 10. PRZEDSTAW ZASADY DZIAŁANIA URZĄDZEŃ KLIMATYZACYJNYCH Poprzez parownik powietrze oddaje ciepło czynnikowi chłodniczemu, czyli ogrzewa przepływający przez parownik gaz. W drugim wymienniku ciepła (skraplaczu) ciepło przejmowane jest z czynnika i następuje jego schłodzenie. Sprężarka znajdująca się w jednostce zewnętrznej umieszczonej na zewnątrz budynku zasysa czynnik chłodniczy w postaci pary z parownika poprzez przewód ssawny, spręża go i dostarcza do skraplacza. Sprężanie powoduje wzrost temperatury i ciśnienia na tyle, że ciepło pobrane w parowniku może z kolei zostać oddane w skraplaczu. Wskutek sprężenia pary czynnika chłodniczego w sprężarce osiągana jest temperatura około 60-100 °C. Czynnik chłodzący przechodzi w stan płynny. Następnie czynnik chłodniczy jest gromadzony w zbiorniku odwadniacza i osuszany. Czynnik chłodniczy i olej sprężarkowy przenoszony za pomocą czynnika są silnie higroskopijne, a więc obecność wody mogłaby doprowadzić do uszkodzenia sprężarki i przewodów w skutek korozji. Żeby klimatyzacja działała prawidłowo cały układ musi być zamknięty i szczelny, a układ musi być wypełniony odpowiednią ilością gazu zmieszanego z olejem.
POZOSTAŁE INSTALACJE 1. Omów zasady działania odkurzacza centralnego *składa się z jednostki centralnej (właściwy odkurzacz) połączonej siecią rur z gniazdami przyłączeniowymi rozmieszczonymi odpowiednio w całym obiekcie; *po włożeniu do gniazda elastycznego węża ssącego system uruchamia się samoczynnie pozwalając na odkurzanie w zasięgu 7-15m (dla standardowych długości węży); *może być wyposażony ponadto w akcesoria do sprzątania: ssawki, szczotki; *dodatkowym elementem jest separator uniwersalny - urządzenie urządzone do ochrony odkurzacza przed szkodliwymi substancjami (woda, pył, popiół); *prędkość powietrza ok. 130km/h co uniemożliwia osadzanie kurzu wewnątrz instalacji; *gniazdo wylotowe odprowadza oczyszczone powietrze na zewnątrz budynku. 2. Omów zasady działanie pompy ciepła. Działa ona jak urządzenie chłodnicze w odwróconym obiegu. Ciepło jest pobierane przez roboczy czynnik termodynamiczny (freon, amoniak, sprężony dwutlenek węgla) w parowniku (dolne źródło ciepła), w którym czynnik odparowuje i trafia do sprężarki, gdzie rośnie energia wewnętrzna czynnika (a więc i temperatura), a następnie w skraplaczu oddaje ciepło (górne źródło ciepła) skraplając się i przez zawór dławiący lub rurkę kapilarną, trafia z powrotem do parownika. Aby wymusić przepływ powietrza z chłodniejszego co cieplejszego potrzebne jest dostarczenie energii z zewnątrz. Zastosowanie uwarunkowane jest systemem ogrzewania (temperatura wody ogrzewanej 50°C) i dostępnością źródła ciepła o niskiej temperaturze (którym najczęściej jest grunt na odpowiedniej głębokości). 3. Omów wykorzystanie energii solarnej (kolektory słoneczne). Kolektory - elementy wychwytujące energię promienia słonecznych poprzez specjalną powierzchnię (absorber) i przekazujące ją czynnikowi grzewczemu (ciecz solarna lub powietrze). *płaskie - absorbują energię z promieni przez powłokę z blachy miedzianej; *próżniowe - ciepło absorbowane przez absorber w rurce szklanej. Efekty: *kolektory zwrócone na południe; *kąt 45° od poziomu (luty - listopad), 30° (marzec - październik). Montowanie: *na dachu - hakami do krokwi lub kolektor zamiast połaci; *na ścianach; *na ziemi (na stojaku z obciążnikami). 4. Omów wykorzystanie energii wiatrowej. Elektrownia wiatrowa - zespół urządzeń produkujących energię elektryczną wykorzystując do tego turbiny wiatrowe. Farma wiatrowa - instalacja złożona z pojedynczych turbin wiatrowych w celu produkcji energii elektrycznej. Rodzaje elektrowni: *mikroelektrownie (moc <100W); *małe (moc 100W - 50kW); *duże (moc >50kW). Maszty: *z odciągami (rurowe lub kratownicowe); *wolnostojący (z fundamentem - wymaga pozwolenia na budowę). Wymagania: *laminarny przepływ powietrza; *turbina przed przeszkodą na drodze wiatru. 5. Omów przykłady wykorzystania energii geotermalnej. Energia geotermalna jest to energia zakumulowana w gruntach, skałach i płynach wypełniających pory i szczeliny skalne. Gdy nośnikiem tej energii są płyny złożowe (para, woda) wtedy mówimy o energii geotermalnej. Rodzaj wykorzystania energii geotermalnej zależy od nośnika ciepła: *grunty i skały do głębokości 2500m, z których ciepło dla celów grzejnych z wykorzystaniem pomp ciepła pobierane jest przy pomocy specjalnych sond ciepła; *wody gruntowe jako dolne źródło ciepła dla pomp grzejnych w zastosowaniu do celów grzejnych; *wody gorące i ciepłe, wydobywane przy pomocy wywierconych otworów eksploatacyjnych (w przypadku mineralizacji wody, wtłaczane są z powrotem do złoża po ich wykorzystaniu energetycznym); *para wodna, wydobywana przy pomocy otworów wiertniczych (eksploatacyjnych) znajdująca zastosowanie w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii elektrycznej; *gorące skały, z których energia odbierana jest przez wodę cyrkulującą pod wysokim ciśnieniem przez system szczelin naturalnych lub wytworzonych sztucznie w kompleksach skalnych, na dużych głębokościach. Energia ta wykorzystywana jest w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii elektrycznej oraz do celów grzejnych. 6. Podaj przykłady rozwiązań stosowanych w budynku inteligentnym. Kontrolowanie temperatury - każde pomieszczenie może mieć indywidualną temperaturę niezależną od warunków zewnętrznych; Sterowanie roletami - *ustawiają się tak aby w pomieszczeniu było jasno ale promienie nie oślepiały; *rolety opuszczone gdy promienie słoneczne zbyt mocno ogrzewają pomieszczenie; Czujki - *ruchu; *energii; *pogody; *detektory ruchu (wyłączenie alarmu przy włamaniu); *kamery (najczęściej włamywacz zostaje zamknięty w budynku); System przeciwpożarowy - *czujniki dymu; *tryskacze; Symulacja obecności; Dźwiękowe/głosowe komunikaty; Brak jednostek centralnych systemu; Sterowanie z oddali (telefon, internet, pilot);
7. Podaj przykłady czujek stosowanych w instalacjach alarmowych:
Podział ze względu na zastosowanie: *przeciwpożarowe (dymowe, temperaturowe, optyczne); *wykrywające promieniowanie; *przeciwgazowe (detektor gazu mierzy stężenie gazu); Podział ze względu na budowę: *mechaniczne ( folie na szybach, maty pod dywanem); *liniowe (fotokomórki) na światło i podczerwień; *pojemnościowe (obecność ciała w chronionej strefie): na podczerwień pasywną, ultradźwiękowe, mikrofale, połączone (podczerwień + ultradźwięk); *stłuczeniowe (dźwiękowe, mikrofalowe); *czujki podziemne (drgania analizowane przez komputer); *przyciski antynapadowe (kieszonkowe lub połączone kablowo - kamera telewizyjna sprężona z komputerem i analizatorem ruchu);