Wstęp 2
Rozdział 1 – Pojęcie innowacji i istoty konkurencji 5
1.1. Pojęcie zarządzania 5
1.1.1. Definicja konkurencji 5
1.1.2. Istota konkurencji 9
1.1.3. Osiąganie przewagi konkurencyjnej 11
1.1.4. Metody i techniki badania otoczenia konkurencyjnego 12
1.2. Pojęcie innowacji 15
1.2.1. Definicja i istota innowacji i zarządzania przez innowacje (ZPI) 15
1.2.2. Korzyści i zagrożenia płynące z wdrażania innowacji 17
1.2.3. Bariery wprowadzania innowacji 18
Rozdział 2 – Pozycja rynkowa szkoły Lingua na tle uwarunkowań rynku 20
2.1. Charakterystyka szkoły Lingua 20
2.1.1. Historia i zasoby szkoły Lingua 20
2.1.2. Oferta szkoły Lingua 21
2.2. Konkurencja na rynku szkół językowych 23
2.2.1. Uwarunkowania rynkowe 23
2.2.2. Popyt i podaż usług szkół językowych 25
2.2.3. Czym konkurują szkoły językowe 30
Rozdział 3 – Konkurencyjność w szkole języków obcych Lingua przez innowacje 41
3.1. Innowacje w szkołach językowych 41
3.1.1. Uwarunkowania innowacyjności w szkołach 41
3.1.2. Miejsce innowacji w rozwoju szkół językowych 46
3.1.2. Zarządzanie szkołą a innowacyjność 50
3.2. Innowacje w szkole Lingua 54
3.2.1. Projekt Twinning Learining i English Adventure 54
Zakończenie 56
Bibliografia 58
Oferta szkół językowych w Polsce jest obecnie bardzo bogata i staje się coraz szersza i lepsza pod względem jakości. W tej chwili n polskim rynku działa kilkanaście szkół ogólnopolskich oraz szkoły, które mają zasięg regionalny i lokalny. Pierwsze takie placówki zaczęły powstawać w Polsce na początku lat 90-tych XX wieku. Do dziś przetrwały te, które miały dobry program edukacyjny i profesjonalną kadrę. A zapotrzebowanie na edukację z zakresu języków obcych wciąż wzrasta. Przez ostatnie lata rynek usług edukacyjnych odnotował dynamiczny wzrost. W sposób ciągły powstają nowe placówki edukacyjne, które oferują nauczanie języków obcych. Badania wykazują, że Polacy chcą uczyć się języków obcych nie tylko ze względów turystycznych, ale głównie dlatego, że ich znajomość jest warunkiem koniecznym na rynku pracy.
Każda organizacja, także szkoła, która chce dobrze funkcjonować i rozwijać się, musi w sposób twórczy reagować na zmienność otoczenia. Niezbędne jest wprowadzanie zmian w organizacjach, ale wdrażać je mogą tylko ludzie, którzy sami potrafią się zmieniać. Można zatem postawić tezę, że nie liczba tworzonych innowacji decyduje o postępie, lecz jakość i trwałość dokonanych zmian. Józef Kozielecki w jednej ze swoich publikacji dokonał charakterystyki jednostki innowacyjnej. Jego zdaniem człowiek innowacyjny postrzega otoczenie jako zbiór pytań i obszarów niepewności poznawczej i praktycznej, które należy zredukować. Charakteryzuje się postawą badawczą, która pozwala mu poszukiwać i rozwiązywać problemy, dokonywać wyborów. Człowiek innowacyjny jest zadowolony z życia, zmotywowany i chętny do podejmowania nowych wyzwań1. Jeśli ująć to w standardach języka marketingowego, pedagogiczne umożliwiają nauczycielom świadczenie nowych usług na rynku edukacyjnym. Innowacje mogą obejmować zajęcia edukacyjne, całą szkołę, oddział lub grupę, nie mogą jednak prowadzić do zmiany typu szkoły. Do głównych celów rozwoju szkoły należą: tworzenie klimatu, który sprzyja rozwiązywaniu problemów, oraz atmosfery zaufania wśród pracowników, poprawa i wzrost efektywności pracy szkoły, kształtowanie postawy gotowości do wprowadzania zmian. Miarą rozwoju szkoły jest m.in.: liczba uczniów, a także dobrze wykształcony personel, posiadanie właściwie przygotowanej bazy dydaktycznej, czynna współpraca ze szkołami zagranicznymi, tworzenie międzyszkolnych sieci badawczych. Wymienione składowe służą ocenie ilościowej rozwoju szkoły. Dla rozwoju szkoły szczególnie ważne są jednak zmiany innowacyjne, które mają charakter jakościowy. Rynek usług edukacyjnych, związanych zwłaszcza z językami obcymi, charakteryzuje obecnie wysoka konkurencyjność. W Polsce rynek ten wykazuje znaczne nasycenie szkołami językowymi. W związku z takim właśnie kierunkiem rozwoju rynku usług językowych, głównym założeniem działalności edukacyjnej jest stworzenie placówki, która wyjdzie naprzeciw wymaganiom i oczekiwaniom ze strony klientów, dzięki czemu okaże się ona w pełni konkurencyjna. Szkoła musi także odpowiadać normom europejskim i aktualnym standardom. Konieczne jest do tego zapewnienie odpowiedniego poziomu cen (niekoniecznie najniższych), zatrudnianie wyłącznie wykwalifikowanych profesjonalnych nauczycieli, zapewnienie optymalnych warunków umożliwiających osiągnięcie jak najwyższego poziomu znajomości danego języka i umiejętności swobodnego posługiwania się nim. Wygrywają szkoły z certyfikatami, organizujące egzaminy i kursy przygotowawcze do nich.
Celem niniejszej pracy było przedstawienie zagadnienia innowacyjności jako czynnika warunkującego konkurencyjność. Autor skupił się na sektorze edukacyjnym, jako charakterystycznym i złożonym dla wprowadzania innowacji, a także ze względu na wysoką jego konkurencyjność. W pracy przedstawiono uwarunkowania innowacyjności i wprowadzania jej w obszarach edukacyjnych, jako niezbędnych dla rozwoju szkoły jako przedsiębiorstwa „z misją”.
Praca ma charakter opisowo-badawczy. Autor opierał się na materiałach źródłowych dostępnych w literaturze (pozycje zwarte, czasopisma, Internet) oraz zebranym w trakcie badań materiale dotyczącym doświadczeń Szkoły Języków Obcych Lingua, której działalność posłużyła jako podstawa niniejszej pracy.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
W rozdziale pierwszym przedstawiono istotę konkurencji i konkurencyjności. Ponadto zawarto w nim zagadnienia związane z przewagę konkurencyjną oraz badaniem otoczenia konkurencyjnego.
Rozdział drugi zawiera opis szkoły Lingua. Zaprezentowano w nim również zagadnienie konkurencyjności na rynku szkół językowych – uwarunkowania rynkowe, kwestię popytu i podaży na usługi edukacyjne w zakresie języków obcych oraz sposoby konkurowania szkół.
Rozdział trzeci zawiera rozważania na temat innowacji w szkole, ich uwarunkowań, barier oraz przykłady innowacyjnych projektów edukacyjnych na podstawie działalności szkoły Lingua.
1 J. Kozielecki, Człowiek oświecony czy innowacyjny, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1987, nr 1