Hormon wzrostu (somatotropina, GH) to substancja hormonalna produkowana przez komórki kwasochłonne przedniego płata przysadki mózgowej. Wydzielanie tego hormonu odbywa się w rzutach, a ich częstość i intensywność zależna jest od wieku i płci.

Na czym polega działanie hormonu wzrostu?

Hormon wzrostu pobudza wzrost organizmu, działając na chrząstki nasadowe kości długich i przyspiesza syntezę białek ustrojowych. Przyspiesza również spalanie tłuszczów oraz rozpad glikogeny w wątrobie, przez co podnosi poziom stężenia cukru we krwi. Ma również wpływ na gospodarkę mineralną i wodną organizmu. Największa produkcja hormonu wzrostu występuje u dzieci i młodzieży w okresie rozwoju. U osób dorosłych hormon wzrostu produkowany jest około 5 razy dziennie – największy jego wyrzut do krwi następuje podczas snu.

Niedobór i nadmiar hormonu wzrostu

Niedobór hormonu wzrostu może być związany z defektami genetycznymi oraz wrodzonymi nieprawidłowościami funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Może także być skutkiem guzów przysadki mózgowej, napromieniowania mózgu, sarkoidozy, gruźlicy, hemochromatozy lub urazu głowy. Objawy niedoboru hormonu wzrostu to problemy ze wzrostem (niższy wzrost, karłowatość) oraz rozwojem różnych organów ciała. U chłopców z niskim poziomem hormonu wzrostu wyraźnie mniejszy jest na przykład penis. Zahamowany zostaje wzrost i rozwój płciowy, dłonie i stopy są niewielkie, w okolicy nadbrzusza gromadzi się tkanka tłuszczowa. U osób dorosłych niedobór hormonu wzrostu powoduje spadek energii życiowej, zaburzenia emocjonalne (depresja, stany lekowe, alienacja i izolacja od otoczenia), otyłość brzuszną oraz wysuszenie i cienkość skóry.

Nadmiar hormonu wzrostu może być skutkiem guza przysadki mózgowej. U dzieci stan taki powoduje nadmierny wzrost (gigantyzm), a u osób dorosłych akromegalię, czyli nadmierny rozrost szczęki, żuchwy, dłoni i stóp. Może towarzyszyć temu nadmierna potliwość, bóle kości i stawów oraz problemy ze wzrokiem.

Kiedy przyjmuje się hormon wzrostu?

Hormon wzrostu przyjmuje się w stanach jego niedoboru oraz w kulturystyce na rozbudowę masy mięśniowej. Skutkiem ubocznym tego drugiego zastosowania jest akromegalia.

Źródło: Ofeminin Autor: Redakcja

- - - - - -

Hormon wzrostu. Preparaty zawierające hormon wzrostu

2019-09-12 Monika Majewska

Hormon wzrostu dołączył do listy preparatów odmładzających. Specjaliści jednak ostrzegają – organizacje zdrowia nie zatwierdziły jego stosowania jako bezpiecznej metody na zachowanie młodości. Jak działa hormon wzrostu? Kto i po co zażywa preparaty zawierające hormon wzrostu?

Hormon wzrostu (somatotropina, GH) jest wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Najwyższy poziom wydzielania tego hormonu obserwuje się w okresie dojrzewania. W późniejszym czasie jego wydzielanie maleje, ale nadal jest on obecny w organizmie człowieka. U osób w wieku 30 lat poziom hGH zmniejsza się o około 14 proc. W następnych latach przysadka mózgowa wydziela coraz mniej hormonu wzrostu, co wpływa między innymi na wygląd oraz siłę mięśni człowieka. Spadek stężenia hGH z wiekiem jest zauważalny – spada siła i wydolność, skóra w widoczny sposób się starzeje, można również zauważyć problemy w sferze seksualnej.

Hormon wzrostu (somatotropina, GH) - działanie

Hormon wzrostu:

U osób dorosłych hormon wzrostu uwalniany jest średnio w pięciu wyrzutach w ciągu doby - największy wyrzut ma miejsce w najgłębszym, czwartym stadium snu.

• pobudza wzrost całego organizmu (główne miejsce działania somatotropiny to chrząstki nasadowe kości długich)

• wzmaga syntezę białek ustrojowych

• przyspiesza spalanie tłuszczów

• przyspiesza rozpad glikogenu w wątrobie (podnosi poziom cukru we krwi)

• wpływa na gospodarkę mineralną i wodną ustroju

Hormon wzrostu - przyczyny niedoboru i nadmiaru

Przyczyny niedoboru hormonu wzrostu mogą być wrodzone, nabyte lub idiopatyczne (gdy przyczyna nie jest znana).

Przyczyny wrodzone	Przyczyny nabyte
defekt różnych genów, np. genu kodującego hormon wzrostu, somatoliberynę, receptor dla hormonu wzrostu czy dla somatoliberyny wrodzone nieprawidłowości w zakresie ośrodkowego układu nerwowego, jak np. zespół pustego siodła, agenezja ciała modzelowatego czy wodogłowie	guzy przysadki lub podwzgórza i  przerzuty zlokalizowane w tej okolicy napromienianie tego obszaru mózgu sarkoidoza gruźlica hemochromatoza uraz głowy

Z kolei przyczyną nadmiaru hormonu wzrostu zwykle jest guz, który wzmaga produkcję hormonu.

Hormon wzrostu - norma

Norma stężenia hormonu wzrostu: 1-12 µg/l, wyższe wartości u noworodków i dzieci (10-30 µg/l).

Hormon wzrostu - objawy i skutki niedoboru u dzieci i dorosłych

Gdy niedobór hormonu wzrostu jest ciężki, jego objawy mogą się pojawić tuż po urodzeniu. Wielkość dziecka jest w normie, jednak u dzieci płci męskiej widoczny jest mniejszy penis (szczególnie jeśli niedoborowi hormonu wzrostu towarzyszy niedobór hormonów gonadotropowych). Poza tym występuje hipoglikemia i przedłużająca się żółtaczka.

Niedobór wzrostu zaczyna być widoczny zwykle dopiero po kilku, kilkunastu miesiącach od urodzenia. Dochodzi do rozwoju karłowatości, a nawet charłactwa:

• zahamowany wzrost

• niedorozwój płciowy

• niewielkie dłonie

• pyzate policzki

• krótki nos

• tkanka tłuszczowa w okolicy nadbrzusza

Niedobór hormonu wzrostu może się pojawić także u osób dorosłych, czego objawami są:

• obniżenie energii i witalności

• zaburzenia reakcji emocjonalnych

• stany depresji

• poczucie lęku

• izolacja od otoczenia

• zwiększenie otyłości brzusznej

• zmniejszenie zdolności do wysiłków fizycznych

• zmniejszenie grubości i wysuszenie skóry

Hormon wzrostu w sposób istotny wpływa na budowę, proporcje i skład tkanek organizmu. U osób dorosłych wykazujących niedobór tego hormonu zwraca się uwagę przede wszystkim na zwiększoną masę tkanki tłuszczowej (głównie tłuszczu trzewnego) oraz zmniejszenie tzw. beztłuszczowej masy ciała (fat – free mass – FFM).

Hormon wzrostu - objawy i skutki nadmiaru u dzieci i dorosłych

Z kolei nadmiar hormonu wzrostu prowadzi u dzieci do gigantyzmu, a u dorosłych do akromegalii. W jednym i w drugim przypadku powiększają się nos, usta i język, rozrasta się żuchwa, prowadząc do przodozgryzu oraz zwiększenia odstępów między zębami. Powiększają się również dłonie i stopy, skóra na nich wydaje się napięta, a tkanka miękka nabrzmiała. Osoby chore skarżą się  na bóle głowy, bóle kości i stawów, ograniczone możliwości ruchowe, a także potliwość i problemy ze wzrokiem.

Hormon wzrostu - skutki uboczne, zastosowanie w kulturystyce i medycynie estetycznej

Hormon wzrostu stosuje się nie tylko w przypadku jego niedoboru. Hormon wzrostu odgrywa kluczową rolę w budowaniu masy mięśniowej, dlatego chętnie stosują też sportowcy. Dzięki niemu osiągają doskonałe wyniki sportowe, a dodatkowo unikają kontuzji podczas treningów.

Stosowanie hormonu wzrostu u osób zdrowych może doprowadzić m.in. do cukrzycy - ostrzegają specjaliści.

Hormon wzrostu chętnie stosuje się też w medycynie estetycznej, w celach odmładzających. Warto jednak pamiętać, iż bez konsultacji z doświadczonym lekarzem zażywanie tego typu preparatów może grozić poważnymi zaburzeniami układu hormonalnego, a w szczególności wywołaniem choroby akromegalii, polegającej na rozroście kończyn, powiększenia się uszu czy nosa. Hormon wzrostu poprzez transportowanie cząsteczek glukozy do wątroby hamuje działanie insuliny polegające na kierowaniu glukozy do komórek. Nadmiar hormonu wzrostu może więc doprowadzić do insulinooporności, a dalej do cukrzycy. Inne skutki uboczne stosowania nadmiernej ilości hormonu wzrostu u osoby zdrowej nadciśnienie tętnicze, zatrzymywanie wody w organizmie.

Na rynku dostępne są preparaty z hormonem wzrostu, który można dostarczać organizmowi w postaci tabletek czy zastrzyków. Wykorzystywane są one jako środki odmładzające, dodające energii i rzeźbiące sylwetkę. Jednak ze względu na skutki uboczne, słynąca z rygorystycznych przepisów amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie zatwierdziła tej kuracji do stosowania w medycynie estetycznej. Podobnie jest w Europie – żaden z preparatów zawierających hormon wzrostu nie został dopuszczony do użycia jako środek odmładzający. Zgodnie z zaleceniami można go stosować wyłącznie do leczenia niskorosłości.

Hormon wzrostu w preparatach zastępczych

Hormon wzrostu stosowany w zbyt dużych dawkach może być niezwykle niebezpieczny dla organizmu. Bardziej bezpieczne jest stosowanie specjalnych preparatów zawierających tzw. prekursory hormonu wzrostu. Specyfiki te stymulują naturalne wydzielanie własnego hormonu wzrostu i działają spowalniająco na proces starzenia się. Pierwsze preparaty z hormonem wzrostu były dostępne już w 1980 roku i zawierały czystą postać naturalnej somatotropiny. Pobierana była ona z przysadek mózgowych osób zmarłych. Szybko jednak okazało się, że dochodziło do najróżniejszych chorób mózgu u osób przyjmujących te preparaty. Dzisiejsze specyfiki z hormonem wzrostu można dostać w formie syntetycznej, którą uzyskuje się w laboratoriach inżynierii genetycznej. W USA preparaty są dostępne w dwóch „wersjach”. Jedna zawiera kombinację 191 aminokwasów, a druga 192.

- - - - -

Hormony wzrostu

Hormon wzrostu wpływa na masę mięśniową. Przede wszystkim zwiększa chudą masę ciała poprzez nasilenie syntezy białek i zwiększenie zatrzymywania azotu w organizmie. Hormon wzrostu sprzyja przenoszeniu aminokwasów wewnątrz komórek mięśniowych. Osoby z niedoborem hormonu wzrostu mają stosunkowo wysoki poziom tłuszczu w organizmie. Leczenie hormonem wzrostu przyczynia się do obniżenia zawartości tłuszczu w organizmie przy jednoczesnym wzroście ilości białka, głównie mięśniowego.

1. Stymulatory hormonu wzrostu, czyli arginina i lizyna

Osobom, które pragną mieć pięknie wyrzeźbioną sylwetkę i zarysowane mięśnie ciała, a wcale nie uprawiają kulturystyki, lekarze zalecają spożywanie naturalnych środków uwalniających hormon wzrostu. W programie suplementacji ważne są dwa aminokwasy – arginina i lizyna. Składniki te są znanymi stymulatorami hormonu wzrostu, tzn. pobudzają jego wytwarzanie w organizmie. Hormon wzrostu, znajdujący się w przysadce mózgowej, stymuluje syntezę aminokwasów, przez co powoduje przyrost masy mięśniowej. Poza tym pomaga on w przekształceniu tłuszczu w energię, uczestniczy w odbudowywaniu tkanek ciała i wzmacnia tkankę łączną.

Arginina to aminokwas endogenny, co oznacza, że organizm potrafi go wytworzyć samodzielnie z białek i innych składników odżywczych. Arginina w dużych ilościach występuje w mięsie, drobiu i rybach. W organizmie człowieka arginina spełnia szereg niezbędnych funkcji. Suplementacji tym aminokwasem potrzebują osoby chore na wątrobę czy nerki. Jest on niezbędny do produkcji kreatyny, która wchodzi w skład mięśni i dostarcza im energii warunkującej skurcze włókien mięśniowych. Co więcej, arginina stymuluje produkcję wielu hormonów, m.in. hormonu wzrostu.

Lizyna należy do aminokwasów egzogennych, co oznacza, że organizm nie jest w stanie wytworzyć jej w wyniku naturalnych procesów chemicznych i musi być dostarczana wraz z pożywieniem. Lizyna usprawnia przyswajanie wapnia w organizmie i uczestniczy w produkcji substancji międzykomórkowej budującej kości, chrząstki oraz tkankę łączną. Dodatkowo, pomaga w rozwoju mięśni. Ten aminokwas jest silnym przeciwutleniaczem, a więc neutralizuje wolne rodniki. Udowodniono, że jednochlorek lizyny oraz proglutaminiam argininy to jedyne związki, będące w stanie podnieść stężenie hormonu wzrostu w ustroju człowieka. Tymczasem wysoki poziom tego hormonu skutkuje przyrostem masy mięśniowej, a także skuteczniejszą przemianą białek, węglowodanów i tłuszczów.

2. Działanie hormonu wzrostu

Jak w naturalny sposób zwiększyć poziom hormonu wzrostu w organizmie?

• Stosuj dietę wysokobiałkową, która nasila wydzielanie hormonu wzrostu.

• Zapewnij sobie dużą ilość snu, ponieważ maksymalne wydzielanie hormonu wzrostu występuje w stanie głębokiego snu.

• Trenuj z rozsądkiem – trening o dużej liczbie powtórzeń przy umiarkowanym ciężarze skuteczniej pobudza wydzielanie hormonu wzrostu niż praca z dużym obciążeniem fizycznym.

Niekiedy, przede wszystkim po długotrwałym ograniczeniu cukru w diecie, działanie hormonu wzrostu podobne jest do insuliny – powoduje wzmożone zużycie glukozy w organizmie. Z drugiej strony, zjawisko to jest krótkotrwałe. Po upływie mniej więcej 2 godzin, przemiana cukrów w tkankach mięśniowych i tłuszczowych spada. W ten sposób glikogen zmagazynowany w mięśniach pozostaje na swoim miejscu. Jeżeli chodzi o działanie hormonu wzrostu na tkankę tłuszczową, stymuluje on rozpad trójglicerydów (tłuszczu). W wyniku tego procesu zwiększa się stężenie wolnych kwasów tłuszczowych we krwi. W związku ze spowolnieniem wychwytu cukru przez hormon wzrostu, rozpad tłuszczu jest znacznie mniej efektywny.

Hormon wzrostu w organizmie zmniejsza wychwyt glukozy i jej wykorzystanie, oszczędza glikogen, zwiększa spalanie tłuszczu oraz nasila syntezę białek. W efekcie ciało jest chudsze i znacznie bardziej muskularne.

Artykuł zweryfikowany przez: Dr n. med. Szymon Kujawiak Specjalista w dziedzinie ortopedii i traumatologii ruchu.

- - - - --

Trening na hormon wzrostu – zasady, dieta, plan treningowy

2016-11-28 Aleksandra Urbaniak

Trening na hormon wzrostu (GH) powinien składać się z ćwiczeń o wysokiej intensywności i obejmować duże grupy mięśniowe. Udowodniono, że taki schemat treningu wpływa na zwiększenie stężenia kwasu mlekowego we krwi, a ten z kolei pobudza produkcję GH. Równie istotne dla utrzymania wysokiego poziomu hormonu wzrostu jest odpowiednia dieta i duża ilość snu. Zobacz, jak trenować oraz co jeść, żeby zwiększyć poziom somatotropiny w organizmie.

Hormon wzrostu (inaczej GH, somatotropina) odgrywa kluczową rolę w budowaniu masy mięśniowej. Aby zwiększyć jego stężenie w organizmie, wcale nie trzeba trenować z dużymi ciężarami. Badania naukowe dowiodły, że produkcja hormonu wzrostu jest największa, gdy ćwiczący wykonuje wiele powtórzeń z umiarkowanym obciążeniem i krótkim odpoczynkiem między seriami. Wiadomo także, że na stężenie GH ma wpływ nie tylko trening – równie ważna jest odpowiednia dawka snu i właściwie skomponowana dieta.

Zobacz, jak ćwiczyć oraz jakich zasad przestrzegać, aby zwiększyć poziom hormonu wzrostu w organizmie.

Hormon wzrostu – jaką rolę pełni?

Hormon wzrostu ma naturalnie wysokie stężenie u osób w okresie dojrzewania. Wówczas odpowiada przede wszystkim za rozrost tkanki kostnej. Wraz z wiekiem produkcja somatotropiny spada, co przekłada się na wolniejsze tempo regeneracji organizmu, zmniejszenie zawartości tkanki mięśniowej i większą skłonność do tycia. Procesy te nieodłącznie towarzyszą starzeniu się, są więc nieuchronne. Istnieje jednak kilka sposobów, aby znacznie je spowolnić i tym samym utrzymać ciało w dobrej kondycji przez wiele lat. Są to: regularne treningi, odpowiednia dieta i duża ilość snu.

Trening na hormon wzrostu – zasady

Produkcja hormonu wzrostu zachodzi między innymi na skutek ćwiczeń siłowych. Nie mogą to być jednak ćwiczenia dobrane przypadkowo. Stężenie hormonu uzależnione jest między innymi od wielkości podnoszonych ciężarów, od liczby powtórzeń i czasu trwania przerw między seriami. Przeprowadzono wiele badań na kulturystach i ciężarowcach, które potwierdzają, że trening nastawiony na wzrost poziomu GH powinien być bardzo intensywny. Jeden z eksperymentów obejmował dwie grupy kontrolne: jedna wykonała trening składający się z 8 ćwiczeń po 3 serie z 10 powtórzeniami. Druga tyle samo ćwiczeń, ale z większym ciężarem i tylko po jednej serii. Wyniki badania pokazały, że pierwszy trening doprowadził do większego stężenia hormonu wzrostu w organizmie.

Na podstawie przytoczonego eksperymentu można wysnuć kilka wniosków, które stanowią jednocześnie zasady skutecznego treningu na przyrost GH:

1. najlepsze rezultaty można uzyskać ćwicząc siłowo;

2. każde ćwiczenie należy wykonywać w minimum 3 seriach (najlepiej 4-5);

3. każda seria powinna zawierać 10-12 powtórzeń;

4. należy używać ciężaru na poziomie ok. 65% CM lub większego;

5. ćwiczenia powinny angażować do pracy duże partie mięśniowe.

Inną bardzo ważną kwestią, która ma wpływ na zwiększone wydzielanie hormonu wzrostu jest czas trwania przerw między seriami. Badania naukowe wykazały, że im krótszy odpoczynek, tym większe stężenie somatotropiny po treningu. Najlepiej, aby przerwy wynosiły mniej niż minutę, optymalnie – 30 sekund. Dłuższa pauza (powyżej 1 minuty) obniża produkcję kwasu mlekowego, którego stężenie sprzężone jest z poziomem hormonu wzrostu we krwi.

Trening na hormon wzrostu - efekty

Efektem treningów na hormon wzrostu powinno być zwiększenie beztłuszczowej masy mięśniowej. Zadowalające rezultaty można zaobserwować jednak tylko wówczas, gdy połączy się ćwiczenia z odpowiednią dietą bogatą w białko. Bez planu żywieniowego efekty treningów będą mało zauważalne.

Aby na bieżąco kontrolować, czy ćwiczenia dają upragnione rezultaty, warto co 2 tygodnie mierzyć obwody ciała: bicepsa, barów, klatki piersiowej, brzucha, ud. Przy każdym kolejnym pomiarze obwody powinny być większe o kilka milimetrów. Jeśli nie widać progresu, oznacza to, że plan treningowy albo dieta wymagają modyfikacji. W takim przypadku najlepiej zapytać o radę profesjonalnego trenera, który ma też doświadczenie w układaniu planów żywieniowych dla sportowców.

Należy uważać, aby ćwicząc nie przecenić swoich możliwości i nie doprowadzić do przetrenowania. Zbyt częste treningi (powyżej 3 tygodniowo) zamiast zwiększyć wytwarzanie hormonu wzrostu i nasilić procesy anaboliczne, mogą zaszkodzić mięśniom. Nieumiarkowany wysiłek powoduje wzrost produkcji kortyzolu – hormonu, którego wysokie stężenie nasila procesy kataboliczne (rozpadu tkanki mięśniowej).

Hormon wzrostu a dieta

W produkcji somatotropiny dużą rolę odgrywa żywienie. Osoby, które chciałyby zwiększyć poziom tego hormonu w krwioobiegu powinny zrezygnować ze spożywania cukrów prostych. Duża ich ilość w diecie przyczynia się do skoków insuliny, która przeciwdziała produkcji hormonu wzrostu. Można za to wprowadzić do jadłospisu produkty zawierające węglowodany złożone – pieczywo pełnoziarniste, kasze, warzywa strączkowe, otręby.

Niska ilość białka w diecie także wpływa negatywnie na stężenie hormonu wzrostu w organizmie. Dlatego w okresie treningowym należy zjadać przynajmniej 2 g białka na kilogram masy ciała dziennie. Ponieważ taką ilość aminokwasów trudno przyswoić ze zwykłym pokarmem, warto sięgnąć po suplementy – glutaminę, argininę, GABA, BCAA oraz spożywać dobrej jakości białko serwatkowe.

Czytaj też: Odżywki białkowe: z czego się składają i kiedy stosować odżywki białkowe?

Uwaga na sztuczne hormony wzrostu!

Wielu, zwłaszcza początkujących kulturystów sądzi, że przyjmując sztuczne hormony wzrostu będą silniejsi i szybciej zbudują masę mięśniową. Jak dotąd badania naukowe nie wykazały, aby syntetyczna somatotropina miał pozytywny wpływ na siłę i objętość mięśni. Co więcej, ze stosowaniem tego typu substancji wiąże się ryzyko pojawienia się objawów niepożądanych. Do najczęściej występujących skutków ubocznych należą: powiększenie narządów wewnętrznych i zwiększenie rozmiarów kości (akromegalia), podwyższenie ciśnienia krwi, hipoglikemia, bezpłodność, zaburzenia czynności jąder i problemy z erekcją.

Hormon wzrostu a sen i odpoczynek

Około 70% produkcji hormonu wzrostu w organizmie odbywa się podczas snu. Dlatego tak ważne jest, aby spać minimum 7-8 godzin dziennie. Niektórzy specjaliści polecają też, aby w ciągu dnia robić sobie krótkie drzemki.

Trzeba pamiętać także o takim rozplanowaniu treningów, aby dać mięśniom czas na regenerację. Jednodniowa przerwa między kolejnymi sesjami treningowymi to niezbędne minimum.

Trening na hormon wzrostu – jaki plan treningowy wybrać?

Aby pobudzić organizm do wytwarzania hormonu wzrostu, najlepiej stosować trening objętościowy. Ma on szereg zalet ważnych dla produkcji GH: angażuje do pracy najważniejsze grupy mięśniowe, składa się z wielu powtórzeń i serii oraz bazuje na niewielkich ciężarach.

Trzeba jednocześnie pamiętać, że jest to rodzaj treningu przeznaczony dla osób przynajmniej średniozaawansowanych i dobrze zaznajomionych z metodą split. Początkujący powinni zacząć od ćwiczeń typu Full Body Workout, a dopiero po kilku miesiącach, gdy ich ciało będzie przyzwyczajone do większych obciążeń, przejść do metody treningu dzielonego.

wformie24.poradnikzdrowie.pl

L-arginina: czy warto stosować suplementy z argininą?

2018-12-18 Marzena Masna, dietetyk

L-arginina reklamowana jest jako substancja zwiększająca wydolność organizmu i poprawiająca zdolność do wysiłku fizycznego. Jednak badania nie wykazały wpływu długotrwałej suplementacji argininą na poprawę wydolności organizmu i poprawę wyników sportowych. Zatem czy warto stosować suplementy z l-argininą? Jakie efekty można uzyskać i jakie skutki uboczne powoduje nadmiar argininy?

L-arginina to zaliczany do aminokwasów endogennych (powstaje w organizmie) lub egzogennych (dostarczanych z pożywieniem). Bywa też nazywana aminokwasem względnie egzogennym, a w przypadku niedoborów w organizmie, musi być dostarczana z zewnątrz.

Poznaj inne aminokwasy: Aminokwasy - podział, właściwości i źródła w pożywieniu

Jednorazowe zastosowanie dużej dawki L-argininy daje widoczne efekty, ale długotrwała suplementacja tego aminokwasu nie przynosi pozytywów, a wręcz przeciwnie - może być szkodliwa.

L-arginina: działanie na organizm

L-arginina jest prekursorem (substancją towarzyszącą pierwszemu stadium reakcji chemicznej) tlenku azotu, który ma pozytywny wpływ na organizm. Tlenek azotu powoduje rozkurcz mięśni gładkich, dzięki czemu zmniejsza się ciśnienie krwi i ryzyko zawału. Zwiększa się również odporność organizmu oraz poprawia efektywność wysiłku fizycznego.

L-arginina jest silnym przeciwutleniaczem - zmniejsza ilość wolnych rodników w organizmie i opóźnia procesy starzenia.

Oprócz tego L-arginina przyspiesza gojenie się ran, stłuczeń czy oparzeń, reguluje działanie hormonu wzrostu, insuliny i glukagonu. Jest silnym przeciwutleniaczem, dzięki temu zmniejsza ilość wolnych rodników w organizmie, zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych oraz opóźnia starzenie się.

L-arginina działa ochronnie na wątrobę, nerki i układ nerwowy. Oczyszcza te narządy z amoniaku, chroniąc osoby obciążone dużym wysiłkiem fizycznym przed wystąpieniem poważnych chorób.

L-arginina w jedzeniu

L-arginina powszechnie występuje w pożywieniu. Znajdziemy ją wszędzie tam, gdzie występuje białko.

Do produktów szczególnie bogatych w ten aminokwas zaliczamy: sery twarogowe, mleko, jogurty, wołowinę, wieprzowinę, mięso drobiowe, łososia, tuńczyka, halibuta, produkty zbożowe, migdały, pestki słonecznika, soję, soczewicę, jaja.

L-arginina a sportowcy

L-arginina jest reklamowana jako suplement diety poprawiający zdolność do wysiłku fizycznego i zwiększający syntezę białek. A producenci suplementów sugerują, że l-arginina przyspiesza regenerację organizmu po treningu oraz zwiększa masę mięśniową.

Jednak badania przeprowadzone wśród sportowców dowodzą braku wpływu L-argininy na moc, siłę, masę mięśniową i maksymalny pobór tlenu. Wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców z Tajwanu, w których oceniano wpływ suplementacji 10 mg l-argininy na masę mięśniową i wydolność organizmu wskazują na brak wpływu tej substancji na syntezę białek oraz na masę mięśniową.

Krótkotrwała suplementacja l-argininą nie powoduje również rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz nie poprawia wydajności wysiłku fizycznego. Zaś badacze z Federal University of Rio de Janeiro dowodzą, że podaż tego aminokwasu w ilości 8 g na dobę przez 10 dni nie zwiększa mocy mięśni i wpływa na zmianę składu ciała.

Badania przeprowadzone w latach 70. i 80. wśród osób uprawiających sporty siłowe wskazują na korzystny wpływ suplementacji argininy na zwiększenie masy mięśniowej i siły mięśni oraz przyspieszenie regeneracji organizmu po wysiłku fizycznym i zmniejszenie oznak zmęczenia. Jednak w badaniach tych nie porównano wyników z grupą kontrolną przyjmującą placebo, dlatego trudno ocenić rzeczywisty wpływ argininy na te parametry.

Natomiast w nowszych badaniach przeprowadzonych wśród wykwalifikowanych zawodników judo nie zaobserwowano wpływu zwiększonej ilości argininy na moc i wydolność beztlenową oraz stężenie tlenku azotu. Nie stwierdzono również wpływu l-argininy na poprawę wytrzymałości i wydajności sportowców wytrzymałościowych. Natomiast już 3- miesięczne podawanie argininy skutkowało obniżeniem tętna serca, zużycia tlenu i dwutlenku węgla w odpowiedzi na wysiłek fizyczny.

Czytaj też: Kwas D-asparginowy (DAA) - działanie, dawkowanie, skutki uboczne

L-arginina: skutki uboczne

Długotrwała suplementacja L-argininy jest niebezpieczna dla zdrowia. Nadmiary L-argininy powodują wytwarzanie nadmiernych ilości tlenku azotu, co zmienia jego korzystne działanie na szkodliwe. Prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi, zmniejsza elastyczność ścian naczyń krwionośnych, przerostu lewej komory serca, obniżenia wydajności mięśnia sercowego, zwiększa ryzyko zawałów. Nadmiary przyczyniają się do obniżenia odporności na infekcje, włóknienia nerek, nasilenia problemów gastrycznych oraz powodują suchość skóry.

L-arginina: dopuszczalne dawki

Zaleca się, aby dzienne spożycie L-argininy przez osoby zdrowe mieściło się w granicach 4 do 6 g na dobę. Szacuje się, że spożycie tego aminokwasu wraz z dietą wynosi 3-6 g na dobę, więc pokrywa dzienne zapotrzebowanie na ten aminokwas.

Suplementy z L-argininą

Na rynku znajdują się zarówno suplementy zawierające tylko L-argininę bądź alfa-ketoglutaran argininy, jak również wzbogacane w witaminy i składniki mineralne. Producenci suplementów zalecają, by przyjmować argininę przed i po treningu oraz przed snem. Dawki rekomendowane przez producentów wahają się od 3 do 15 g na dobę. A więc są kilka razy wyższe od bezpiecznego dziennego spożycia przez osoby zdrowe.

- - - - -

Hipertrofia mięśniowa – co to jest? Na czym polega trening hipertroficzny?

2017-08-10 Anna Kuliberda

Hipertrofia mięśniowa to jeden z efektów ćwiczeń fizycznych i zarazem cel, dla którego trenuje większość kulturystów. Zjawisko to polega na powolnym przyroście objętości mięśni, które budują sportową rzeźbę ciała. By zachodziła hipertrofia mięśni, ćwiczący powinni pamiętać o podstawowych zasadach treningu hipertroficznego.

Hipertrofia mięśniowa jest skutkiem ubocznym każdego treningu siłowego. Nasilenie tego procesu może się jednak różnić w zależności od obranej metody treningowej - liczby powtórzeń danego ćwiczenia, czasu trwania przerw, wybranego ciężaru. Aby uzyskać najlepsze efekty, należy trenować według zasad treningu hipertroficznego - jest to zbiór wskazówek, jak ćwiczyć, z jakim obciążeniem i jak często, żeby uzyskać szybki przyrost tkanki mięśniowej.

Zobacz, czym jest hipertrofia mięśniowa i na czym polega trening hipertroficzny.

Hipertrofia mięśniowa – czym jest?

Hipertrofia oznacza przyrost, rozrost. Ta dotycząca mięśni określa zjawisko powiększania się objętości włókien mięśniowych. Nie należy mylić hipertrofii z hiperplazją, która oznacza wzrost liczby włókien mięśniowych.

Wyróżnia się dwa rodzaje hipertrofii mięśniowej:

• miofibrylarną – polega na rozroście włókien mięśniowych;

• sarkoplazmatyczną – cechuje ją wzrost objętości glikogenu w mięśniach, co przyczynia się częściowo do powstania zjawiska zwanego pompą mięśniową.

Ponadto, hipertrofię dzieli się na strukturalną (niefunkcjonalną) oraz funkcjonalną. W przypadku tej pierwszej efektem treningów jest jedynie wzrost wytrzymałości mięśni, ale nie siła. W przypadku hipertrofii mięśniowej funkcjonalnej następuje zwiększenie objętości tkanki mięśniowej, a także wzrost ich siły.

Czytaj też: Z czego zbudowane są mięśnie i co wpływa na ich rozrost?

Jak ćwiczyć, żeby wywołać hipertrofię mięśniową?

Hipertrofia mięśniowa to powolny proces wymagający wdrożenia wielu zasad. Aby mięśnie się rozrastały, muszą być ciągle stymulowane. Efektywna stymulacja mięśni zależy nie tylko od ćwiczeń, ale i od diety, dlatego chcąc osiągnąć zadowalające rezultaty należy działać kompleksowo.

Oto najważniejsze zasady hipertrofii mięśniowej.

1. Regularne treningi

To podstawa każdych ćwiczeń fizycznych, jeśli zależy nam na szybkim i dobrym efekcie. W przypadku treningu siłowego systematyczność jest szczególnie ważna, bo pozwala na ciągłą stymulację mięśni do rozrastania się. Jeśli treningi byłyby nieregularne lub za rzadkie, komórki mięśniowe szybko by zanikały. Wystarczą zaledwie dwa dni odpoczynku, by zaczęło dochodzić do procesu atrofii, czyli degradacji mięśniowej. Optymalnym zaleceniem jest ćwiczenie każdej partii mięśni co 2 dni.

2. Trening z ciężarem wynoszącym 75% CM

Aby doszło do hipertrofii, należy stymulować do pracy przede wszystkim włókna szybkokurczliwe (typu II). Mają one decydujące znaczenie w sportach siłowych, bo lepiej reagują na wysiłek krótki i bardziej intensywny, np. podnoszenie ciężarów. Ich przeciwieństwem są włókna wolnokurczliwe (typu I), które rozrastają się w odpowiedzi na długotrwały wysiłek o niskiej lub umiarkowanej intensywności (np. biegi długodystansowe). Mimo że wpływają one w tak dużym stopniu na hipertrofię mięśniową jak trening siłowy, nie należy zaniedbywać włókien wolnokurczliwych, ponieważ badania naukowe wykazały, że one także mają udział w ogólnym wzroście objętości mięśni.

Ocenia się, że optymalny poziom hipertrofii mięśniowej można uzyskać ćwicząc z obciążeniem wynoszącym ok. 75% CM. Oprócz tego 2-3 razy w tygodniu warto wprowadzić treningi kardio bazujące na mniejszym obciążeniu – np. spinning czy bieganie.

Przeczytaj także:

Trening na hormon wzrostu – zasady, dieta, plan treningowy

Trening HST (przeciążeniowy) na masę mięśniową i siłę

Trening na rzeźbę: zasady, efekty, dieta, suplementy

3. Krótkie przerwy między seriami

By trening, którego celem jest hipertrofia mięśniowa był efektywny, przerwy między ćwiczeniami (seriami) nie powinny być dłuższe niż 40 sekund (ale tylko, gdy nie dźwigamy maksymalnego ciężaru). Zbyt długi odpoczynek działa na mięśnie rozleniwiająco, a intensywność treningu po prostu spada. Przerwy minutowe oraz dłuższe sprawiają, że mięśnie się rozkurczają i tracą swoją ciepłotę. Ich praca nie będzie więc już w stu procentach wydajna. Krótkie przerwy za to dobrze działają na metabolizm, powodując szybsze spalanie tłuszczu.

4. Intensywne fazy koncentryczne i ekscentryczne

W ćwiczeniach nie należy odpuszczać żadnego ruchu. Ćwiczący mają tendencję do rozluźniania ruchu ekscentrycznego (od siebie). Tymczasem ten ruch jest równie ważny, co ruch koncentryczny (do siebie). Bodźcowanie mięśni powinno być stałe, więc należy się koncentrować i przykładać do każdego ruchu tak samo. Dzięki temu hipertrofia mięśniowa będzie efektywniejsza.

5. Optymalna podaż białka

Dla wzmocnienia lub przyspieszenia efektu hipertrofii mięśniowej niezbędna jest odpowiednia dieta. Każdy sportowiec wie, że jednym z budulców mięśnia jest białko. Tego składnika nie może zabraknąć w diecie ćwiczącego. Najlepiej białko przyjmować na godzinę przed treningiem i po nim, by uzupełnić niedobory. Istotna jest również ilość tego budulca, bo od tego zależy, czy w mięśniach nie dojdzie do rozpadu białka, albo czy pokryje ono zapotrzebowanie mięśni po wysiłku.

Na czym polega trening hipertroficzny?

Sposobem na wywołanie hipertrofii mięśniowej jest stosowanie treningu hipertroficznego, którego cel to szybki rozrost mięśni. Najlepiej, jeśli w planie treningowym znajdą się trzy treningi w tygodniu, a przerwy między treningami nie będą dłuższe niż dwa dni. Tak krótki czas na odpoczynek wynika z faktu, że mięśnie po treningu rosną przez ok. 48 h. Po tym czasie fizycznie nic się już z nimi nie dzieje (mogą ewentualnie ulec procesom katabolicznym, jeśli organizm nie otrzyma odpowiedniej porcji budulca). Aby mięśnie rosły cały czas, trzeba podtrzymać ich anabolizm poprzez kolejny trening po upływie 2 dni.

Żeby trening hipertroficzny przynosił oczekiwane efekty, powinien być wykonywany zgodnie z wymienionymi wyżej zasadami. Należy do nich dodać jeszcze kilka innych zaleceń.

1. Mierz obwody

Istotą treningu hipertroficznego jest odczuwany postęp z treningu na trening. Postępem będzie wzrost siły mięśni, a także fizyczna zmiana ich objętości. Dlatego regularnie mierz swoje obwody ciała – jeśli obserwujesz przyrosty oznacza to, że plan treningu jest odpowiedni.

2. Nie ćwicz do upadłego

Trzeba również pamiętać, że wykonując ćwiczenia, nie wolno dopuszczać do sytuacji, gdy nie jesteśmy w stanie wykonać jeszcze jednego powtórzenia. Może to spowodować nawet uszkodzenie nerwów i utratę siły w mięśniu.

3. Ćwicz z dużymi ciężarami

W treningu hipertroficznym istotny jest ciężar – tak jak wcześniej wspomniano, powinien wynosić ok. 75% CM. Należy też pamiętać, że mięśnie szybko przyzwyczajają się do nakładanych na nie obciążeń, dlatego trzeba stale zwiększać wagę ciężarów. Najlepszą z opcji jest dodawanie 5% obciążenia do każdego kolejnego treningu.

To ci się przyda

Plan treningu hipertroficznego powinien być rozpisany przez profesjonalistę, który uwzględni nasze indywidualne predyspozycje oraz dotychczasowe doświadczenie. Ze względu na duże ryzyko kontuzji, pomoc trenera personalnego ma ogromne znaczenie.

4. Trenuj co 2 dni

Trening hipertroficzny powinien odbywać się 3 razy w tygodniu (z zachowaniem 48-godzinnej przerwy) i obejmować wszystkie partie mięśniowe.

Cały cykl treningowy powinien trwać 8 tygodni, w czasie których przewidziane są 4 tzw. cykle mikrocykle trwające po 2 tygodnie. W pierwszym ćwiczy się wykonując po 15 powtórzeń każdego ćwiczenia, w drugim cyklu po 10 powtórzeń, a w trzecim – po 5. Jest jeszcze ostatni mikrocykl, który polega na podnoszeniu ciężarów maksymalnych w 5 powtórzeniach. Dwa pierwsze należy wykonać samemu, a pozostałe z pomocą partnera. Ważne, by w kolejnych mikrocyklach zwiększać wagę ciężarów.

5. Ćwicz całe ciało

Trening hipertroficzny składa się głównie z ćwiczeń siłowych takich jak: wiosłowanie, martwy ciąg, wyciskanie, przysiady, wykroki, pompki, podciąganie na drążku. Ćwiczenia powinny być tak ułożone, by podczas jednego treningu ćwiczyć wszystkie partie mięśni.

6. Pamiętaj o rozgrzewce

Na koniec warto uzmysłowić, że przed przystąpieniem do treningu nie wolno zapominać o rozgrzewce. Nie musi być ona długa (może trwać 5 minut), ale ważne, by spełniła swoją rolę – przygotowała i rozgrzała mięśnie przed większym wysiłkiem. Przykładową rozgrzewką może być bieżnia, jazda na rowerku stacjonarnym lub inne ćwiczenie kardio.

- - -- - - - - -

Nazwa badania: Hormon wzrostu

Synonimy	GH, somatotropina
Kod oferty:	190
Kod ICD:	L71
Kategoria badań:	INNE HORMONY I METABOLITY

Krótko o badaniu

Hormon wzrostu, GH. Oznaczanie stężenia hormonu wzrostu w krwi wykonywane diagnostyce i leczeniu  chorób i stanów związanych z zaburzeniami wydzielania hormonu.   

Więcej informacji

 Oznaczanie stężenia hormonu wzrostu  w krwi wykonywane jest diagnostyce i leczeniu  chorób i stanów związanych z zaburzeniami wydzielania lub opornością na. Hormon wzrostu, GH (ang. growth hormone lub human growth hormone – hGH ), somatotropina, jest liczącym 191 aminokwasów peptydem (ok. 22 kD), wydzielanym przez przedni płat przysadki mózgowej, o działaniu anabolicznym (związanym ze wzrostem tkanek). Wydzielanie GH pozostaje pod kontrolą czynników podwzgórzowych: stymulującego:  somatoliberyny – GH-RH (ang. growth hormone-releasing hormone inaczej GHRF – ang. growth hormone releasing factor) i hamującego:  somatostatyny, SRIF (ang. somatotropin release-inhibiting factor  inaczej GHIH – ang. growth hormone inhibiting hormone). GH wpływa:  na syntezę białek i podtrzymywanie ich masy, na transport glukozy i odbudowę zapasu glikogenu w komórkach (wywiera efekt przeciwstawny do insuliny). Powoduje  wzrost wchłaniania jelitowego wapnia i zwiększenie wychwytu nieestryfikowanych kwasów tłuszczowych przez mięśnie i przyspiesza mobilizację tłuszczu z adipocytów . Wskazaniami do oznaczenia wydzielania GH są:  zaburzenia wzrostu u dzieci (karłowatość lub gigantyzm) i dorosłych (akromegalia); zdiagnozowany nowotwór przysadki;  zaburzenia masy mięśniowej;  zaburzenia gęstości kości i inne zaburzenia metaboliczne; monitorowanie chorych po zabiegach chirurgicznych,  chorych poddanych długotrwałej chemioterapii (dzieci) lub radioterapii przysadki. Patologie związane z upośledzonym  wydzieleniem GH powodują karłowatość i upośledzenie wzrostu u dzieci, a u dorosłych spadek masy mięśniowej,  zaburzenia lipidów i masy kostnej.  Patologie związane z nadmiernym  wydzielaniem GH powodują  gigantyzm przysadkowy u dzieci/dorosłych  i akromegalię u dorosłych. Oba te  stany wiążą się z przerostem kości, a także tkanek miękkich oraz z zaburzeniami dotyczącymi serca i układu nerwowego. Większość przypadków akromegalii spowodowana jest nowotworem przysadki wydzielającym nadmiernie GH. Niedobór hormonu może mieć różnorodne przyczyny: wrodzone lub nabyte, spowodowane uszkodzeniem przysadki lub podwzgórza, związane z niedoborem innych hormonów lub idiopatyczne. Kliniczna interpretacja stężenia GH w krwi na podstawie pojedynczego oznaczenia jest trudna ze względu na zależność od rytmu dobowego i pulsacyjny charakter wydzielania, od snu lub czuwania, stresu, ćwiczeń fizycznych, hipoglikemii, estrogenów, korytkosteroidów,  L-DOPA itd. Poziom podstawowy GH zależy od wieku badanego. W 10% przypadków akromegalii poziom GH w krwi nie odbiega od wartości prawidłowych. Z drugiej strony u osób z niedoborem GH podstawowy poziom hormonu (w spoczynku, na czczo) jest analogiczny do stwierdzanego u osób zdrowych. Ze względu na małą wartość oznaczenia GH w pojedynczej próbce krwi i trudności w uzyskiwaniu serii próbek  w fazie głębokiego snu,  hormon oznaczany jest w testach dynamicznych po użyciu czynników stymulujących lub hamujących wydzielanie. Jako czynniki stymulujące stosuje się: wysiłek fizyczny, argininę, insulinę, L-DOPA, klonidynę, diazepan, a jako dodatkowo wzmagające propanolol lub estrogen. Jako  czynnik hamujący stosowane jest obciążenie glukozą. Trudności z oznaczeniem GH powodują konieczność oznaczenia czynników insulinozależnych IGF-1 i IGFPB-3. Porównaj badania: 191, 192.

Przygotowanie do badania

GH wykazuje rytm dobowy i jest wydzielany pulsacyjnie. Czas pobrania próbki powinien być określony przez lekarza. Badany powinien być na czczo.

Rytm dobowy

Zmienność dobowa; zachowywać porę pobrania

Głodzenie

Na czczo (13-14 h), o 7.00-10.00, ostatni posiłek poprzedniego dnia o 18.00.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

W seryjnych oznaczeniach ważne jest wykonywanie oznaczeń testem standaryzowanym wobec tego samego wzorca. Przeciwciała heterofilne.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Wzrost stężenia: akromegalia, gigantyzm, nowotwór przysadki, oporność na hormon wzrostu (wrodzony – zespół Larona), głęboki sen, głód, leki alfa adrenergiczne, hormony płciowe, stres, hipoglikemia, insulina, arginina, estrogeny, tyroksyna, ghrelina,  L-DOPA, klonidyna, diazepan, propanolol.

Obniżone stężenie: karłowatość, somatostatyna, kortyzol, leki beta adrenergiczne, hiperglikemia, otyłość, wolne kwasy tłuszczowe, niedoczynność tarczycy, IGF1, niedoczynność przysadki, niedoczynność podwzgórza, zabiegi chirurgiczne, radioterapia, zaburzenia dotyczące podwzgórza, zespół Pradera-Williego.

Znajdź badania powiązane

Nazwa badania					Kod oferty	Kod ICD
IGF-BP3					191	O32
IGF-1	192	O32

- - - - - - --

Nazwa badania:

IGF-BP3

Synonimy	białko wiążące insulinopodobny czynnik wzrostu; IGFBP-3
Kod oferty:	191
Kod ICD:	O32
Kategoria badań:	INNE HORMONY I METABOLITY

Krótko o badaniu

IGF-BP3, białko wiążące insulinopodobny czynnik wzrostu; IGFBP-3.  Oznaczenie przydatne w diagnostyce chorób związanych z zaburzeniami wydzielania hormonu wzrostu (GH), w monitorowaniu  ich leczenia oraz w wykrywaniu jatrogennych skutków chemioterapii i radioterapii nowotworów  głowy. Wykonywane jako dopełnienie  testu IGF-1.

Więcej informacji

 

Oznaczenie IGF-BP3, białka wiążącego insulinopodobny czynnik wzrostu, najczęściej uzupełnia  oznaczenie IGF-1 w diagnostyce chorób związanych z zaburzeniami wydzielania hormonu wzrostu (GH), w monitorowaniu  ich leczenia oraz w wykrywaniu jatrogennych skutków chemioterapii i radioterapii nowotworów  głowy. Białko nośnikowe 3 – IGFBP-3 (ang. (insulin-like growth factor-binding protein 3)  powstaje w wątrobie pod wpływem hormonu wzrostu i pełni funkcję magazynu IGF-1 w krążeniu. Z IGF-1 wiąże się w stosunku molowym 1:1. IGF-1 w formie związanej z białkiem wiążącym  jest nieaktywny biologicznie, z wyjątkiem  wpływu na proces chondriogenezy niezależnie od IGF1. Pomiar IGFBP-3 wykonywany jest łącznie z pomiarem  IGF-1 w ocenie charakteru niedoboru GH, często również jako  test uzupełniający w teście prowokacji wyrzutu GH. Synteza IGF-1 również zachodzi  w wątrobie,  stymulowana jest przez hormon wzrostu i zależna od stanu odżywienia. Stężenie IGF-1 zależy od wieku: jest śladowe po urodzeniu, osiąga maksimum w trakcie dojrzewania i przyspieszenia wzrostu, utrzymuje się na wysokim poziomie  ok. 40. roku,  po czym powoli opada. Wzrost stężenia obserwowany jest w ciąży. Fizjologicznie IGF-1 wykazuje aktywność analogiczną do insuliny, pobudza wzrost tkanki chrzęstnej, wzmacnia syntezę kolagenu i proteoglikanów oraz utrzymuje homeostazę wapnia, magnezu i potasu. Pomiar IGF-1 jest precyzyjnym wskaźnikiem wydzielania hormonu wzrostu, gdyż jego stężenie odzwierciedla średnią dobową produkcję GH, która odbywa się pulsacyjnie i  zależy od szeregu uwarunkowań innych niż rytm dobowy.  Prawidłowy poziom IGF-1 w osoczu lub w surowicy zdecydowanie eliminuje prawdopodobieństwo obniżonego wydzielania GH, podczas gdy obniżony świadczy o możliwości niedoboru GH i jest przesłanką do wdrożenia specjalistycznej diagnostyki wydzielania GH. Wskazaniem do pomiaru stężenia IGF-1i IGF-BP3  są: zaburzenia wzrostu u dzieci (gigantyzm, karłowatość) i dorosłych (gigantyzm, akromegalia), obecność nowotworu przysadki, zaburzenia masy mięśniowej i zmiana gęstości kości, zaburzenia metaboliczne oraz monitorowanie chorych poddanych długotrwałej chemioterapii (dzieci), radioterapii nowotworów głowy i osób po zabiegach chirurgicznych.  Wykazano ponadto, spadek stężenia IGF-BP3 towarzyszący stopniowemu rakowaceniu łagodnego przerostu prostaty, lecz zależność ta nie jest wykorzystywana klinicznie. Porównaj badania: 190, 192.

Przygotowanie do badania

Lekarz może zlecić wykonanie oznaczenia na czczo.

Głodzenie

Na czczo (13-14 h), o 7.00-10.00, ostatni posiłek poprzedniego dnia o 18.00.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Przeciwciała heterofilne.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Wzrost stężenia: akromegalia, gigantyzm, nowotwór przysadki, oporność na hormon wzrostu (wrodzony – zespół Larona), głęboki sen, głód, leki alfa adrenergiczne, hormony płciowe, stres, hipoglikemia, insulina, arginina, estrogeny, L-DOPA, klonidyna, diazepan, propanolol.

Obniżone stężenie: karłowatość,  kortyzol, leki beta adrenergiczne, hiperglikemia, otyłość, wolne kwasy tłuszczowe, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, niedoczynność podwzgórza, zabiegi chirurgiczne, radioterapia nowotworów głowy, zaburzenia dotyczące podwzgórza, zespół Pradera-Williego.

- - - - - -

Nazwa badania:

IGF-1

Synonimy	somatomedyna, somatomedyna C
Kod oferty:	192
Kod ICD:	O32
Kategoria badań:	INNE HORMONY I METABOLITY

Krótko o badaniu

IGF-1, somatomedyna, somatomedyna C. Oznaczenie przydatne w diagnostyce chorób związanych z zaburzeniami wydzielania hormonu wzrostu (GH), w monitorowaniu  ich leczenia oraz w wykrywaniu jatrogennych skutków chemioterapii i radioterapii nowotworów  głowy.

Więcej informacji

 Oznaczenie stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu 1, IGF-1 (ang. insulin-like growth factor 1), somatomedyny (C) wykonywane jest w diagnostyce chorób związanych z zaburzeniami wydzielania hormonu wzrostu (GH), w monitorowaniu  ich leczenia operacyjnego oraz w wykrywaniu jatrogennych skutków chemioterapii i radioterapii nowotworu głowy. Synteza IGF-1 odbywa się w wątrobie, stymulowana jest przez hormon wzrostu i zależna od stanu odżywienia. Stężenie IGF-1 zależy od wieku: jest śladowe po urodzeniu, osiąga maksimum w trakcie dojrzewania i przyspieszenia wzrostu, utrzymuje się na wysokim poziomie  ok. 40. roku,  po czym powoli opada. Wzrost stężenia obserwowany jest w ciąży. Fizjologicznie IGF-1 wykazuje aktywność analogiczną do insuliny, pobudza wzrost tkanki chrzęstnej, wzmacnia syntezę kolagenu i proteoglikanów oraz utrzymuje homeostazę wapnia, magnezu i potasu. Pomiar IGF-1 jest precyzyjnym wskaźnikiem wydzielania hormonu wzrostu, gdyż jego stężenie odzwierciedla średnią dobową produkcję GH, która odbywa się pulsacyjnie i  zależy od szeregu uwarunkowań innych niż rytm dobowy.  Prawidłowy poziom IGF-1 w osoczu lub w surowicy zdecydowanie eliminuje prawdopodobieństwo obniżonego wydzielania GH, podczas gdy obniżony świadczy o możliwości niedoboru GH i jest przesłanką do wdrożenia specjalistycznej diagnostyki wydzielania GH. Wskazaniem do pomiaru stężenia IGF-1 są: zaburzenia wzrostu u dzieci (gigantyzm, karłowatość) i dorosłych (gigantyzm, akromegalia), obecność nowotworu przysadki, zaburzenia masy mięśniowej i zmiana gęstości kości, zaburzenia metaboliczne oraz monitorowanie chorych poddanych długotrwałej chemioterapii (dzieci), radioterapii nowotworów głowy i osób po zabiegach chirurgicznych.  W krążeniu 98% IGF-1 (i IGF-2) występuje w formie związanej z jednym z 6 wiążących białek nośnikowych, z tego 80%  białkiem wiążącym 3 (IGFBP3). Rola białek nośnikowych polega na przedłużaniu czasu połowicznego trwania czynników wzrostowych w obiegu, lecz z drugiej strony, wpływają one na kinetykę wiązania IGF-1 z  jego receptorem na komórkach docelowych.  Niedobór IGF-1 wiąże się z karłowatości u dzieci, zaburzeniami masy mięśniowej, lipidów  i gęstości kości u dorosłych. Stwierdzany jest również w niedoborach odżywiania oraz w przewlekłych chorobach nerek i wątroby. Nadmiar IGF-1 odbija nadmierne wydzielanie GH i towarzyszy gigantyzmowi i akromegalii. Pomiar IGF-1 wykonuje się wraz z pomiarem IGFBP-3 lub wykonywane równocześnie z pomiarami GH w testach stymulacyjnych. Porównaj badania: 190, 191.

Przygotowanie do badania

Brak szczególnych wskazań.

Głodzenie

Na czczo (13-14 h), o 7.00-10.00, ostatni posiłek poprzedniego dnia o 18.00.

Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania

Brak szczególnych wskazań.

Możliwe przyczyny odchyleń od normy

Wzrost stężenia: akromegalia, gigantyzm, nowotwór przysadki, oporność na hormon wzrostu (wrodzony – zespół Larona), głęboki sen, głód, leki alfa adrenergiczne, hormony płciowe, stres, hipoglikemia, insulina, arginina, estrogeny, L-DOPA, klonidyna, diazepan, propanolol.

Obniżone stężenie: karłowatość,  kortyzol, leki beta adrenergiczne, hiperglikemia, otyłość, wolne kwasy tłuszczowe, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, niedoczynność podwzgórza, zabiegi chirurgiczne, radioterapia nowotworów głowy, zaburzenia dotyczące podwzgórza, zespół Pradera-Williego.

-=-- - - - -

Hormon wzrostu - zastosowanie, przebieg, normy

Hormon wzrostu GH odpowiedzialny jest za prawidłowy wzrost i rozwój dziecka. Hormon wzrostu pobudza przyrost masy kostnej od momentu urodzenia aż do okresu pokwitania. Do czego prowadzi nadmiar hormonu wzrostu? Jak można stymulować produkcję hormonu wzrostu? Jakie sa normy poziomu hormonu wzrostu?

Badanie na poziom hormonu wzrostu (somatotropiny) jest badaniem krwi, stosowanym w diagnostyce niedoboru oraz nadmiaru tego hormonu w organizmie. Za produkcję hormonu wzrostu odpowiada przysadka mózgowa, a zaburzenia jej czynności często wynikają z rozwoju gruczolaka przysadki.

1. Hormon wzrostu - nadmiar i niedobór

Zaburzenia ilości hormonu wzrostu mogą prowadzić do różnych zaburzeń.

Wskazaniem do przeprowadzenia badania poziomu hormonu wzrostu są objawy wskazujące na nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej.

Nadmiar hormonu wzrostu prowadzi do gigantyzmu (u dzieci) oraz akromegalii (u dorosłych). Gigantyzm objawia się nadmiernym wzrostem kości i masy tkanek.

U osób dorosłych proces wzrastania kości długich został zakończony, dlatego też w ich przypadku nadmiar hormonu wzostu objawia się akromegalią, związaną przede wszystkim z rozrostem tkanek miękkich.

W przypadku niedoboru hormonu wzrostu u dzieci obserwuje się niski wzrost oraz spowolnienie rozwoju.

U dorosłych w przypadku niedoboru hormonu wzrostu notuje się większą gęstość kości, wyższy poziom lipidów oraz osłabienie siły mięśniowej. Badanie poziomu hormonu wzrostu wykonuje się także kontrolnie podczas terapii z jego użyciem.

2. Hormon wzrostu - badanie

Hormon wzrostu można zbadać na różne sposoby. Wyrywkowe badanie poziomu hormonu wzrostu (hGH - human Growth Hormone) jest nieskuteczne, gdyż przysadka wydziela ten hormon wzrostu w sposób pulsacyjny.

W celu oznaczenia hormonu wzrostu stosuje się testy stymulacji lub testy hamowania. Aby stymulować wydzielanie hormonu wzrostu, pacjentowi dożylnie podaje się roztwór insuliny lub argininy, natomiast przy hamowaniu jego produkcji stosowana jest glukoza.

Po czasie 10 - 12 godzin bez spożycia posiłku pobiera się próbkę krwi pacjenta, po czym podaje mu się doustnie roztwór glukozy lub dożylnie roztwór insuliny lub argininy.

Następnie w obu przypadkach monitoruje się wpływ podanych substancji na poziom hormonu wzrostu poprzez badanie próbek krwi pobieranych (zazwyczaj z żyły łokciowej) w regularnych odstępach czasu.

Pojedyncza próbka krwi pobierana jest na czczo lub po dużym wysiłku fizycznym.

3. Hormon wzrostu - normy

Poziom hormonu wzrostu jest uzależniony od wielu czynników, w tym wieku, płci, rodzaju badania i sposobu oznaczenia hormonu wzrostu. Dlatego też dla badania poziomu hormonu wzrostu we krwi nie ustalono zakresów referencyjnych.

Normy hormonu wzrostu ustanawiane są przez dane laboratorium analityczne dla konkretnego oznaczenia. Z tego względu niezwykle ważna jest interpretacja wyników badań hormonu wzrostu przez lekarza.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Jak działa hormon wzrostu? - odpowiada lek. Krzysztof Szmyt

• Gdzie można wykonać badanie hormonu wzrostu? - odpowiada lek. Paweł Baljon

• Czy hormon wzrostu jest bezpieczny? - odpowiada dr n. med. Marek Derkacz

Przyjmuje się, że poziom hormonu wzrostu nie powinien przekraczać 5 mg/l w badaniu osocza pobranego na czczo. W badaniu polegającym na stymulowaniu wydzielania hormonu wzrostu podaniem insuliny, stężenie hormonu wzrostu powinno być wyższe niż 25 mg/l w osoczu.

Stężenie hormonu wzrostu we krwi może się podnieść w wyniku wysiłku fizycznego, a także pod wpływem stresu.

Również przyjmowanie niektórych leków oraz przeprowadzanie badań obrazowych z zastosowaniem środka radioaktywnego może prowadzić do zafałszowanych wyników badania poziomu hormonu wzrostu.

Badanie hormonu wzrostu we krwi jest badaniem diagnostycznym umożliwiającym wykrycie poważnych chorób wynikających z zaburzeń czynności przysadki. W przypadku niedoboru hormonu wzrostu u dzieci możliwe jest zastosowanie terapii z użyciem tego hormonu.

Marta Bednarska,  10 miesięcy temu

- - - -

Jak działa hormon wzrostu?

Suplementacja ludzkim hormonem wzrostu

W Stanach Zjednoczonych ludzki hormon wzrostu (HGH) jest bardzo popularny. Sięgają po niego sportowcy i branża kosmetyczna. Świat nauki bacznie się temu zjawisku przygląda, poddając HGH coraz to nowszym badaniom.
Ludzki hormon wzrostu jest wytwarzany w przysadce mózgowej. To substancja niezbędna do prawidłowego wzrostu tkanek i komórek.

Syntetyczny hormon HGH wyprodukowany został w 1980 roku. Stosowanie HGH w dużych dawkach poleca się osobom odchudzającym się oraz chcącym zwiększyć swoją masę mięśniową. Mniejsze dawki ludzkiego hormonu wzrostu promuje się jako środek redukujący objawy starzenia się.

Zwiększenie siły mięśni

Po ludzki hormon wzrostu najczęściej sięgają kulturyści i osoby uprawiające sport. Jego regularne przyjmowanie zwiększa siłę mięśni. Jest to jednak lek zakazany w świecie sportu (kwalifikuje się go jako nielegalną metodę dopingu).
Ludzki hormon wzrostu zwiększa siłę i wydolność fizyczną, ale też znacząco poprawia parametry wytrzymałościowe. Kulturyści stosujący ten lek w szybkim czasie rzeźbili swoją sylwetkę. Niestety, nieodpowiednio stosowany hormon wzrostu może wywołać szereg działań niepożądanych.

Zmiany najczęściej zachodzą w obrębie twarzy – zapadają się oczodoły, rozszerza się nos, a palce od rąk stają się nienaturalnie grube. Może również dojść do uszkodzenia stawów.

Ludzki hormon wzrostu odpowiada za regulację metabolizmu kostnego i mineralnego. W czasie badań podawano go szczurom w celu przyspieszenia regeneracji kości. Miejscowe podanie leku usprawniło proces gojenia, a co za tym idzie – zminimalizowało ryzyko pojawienia się ogólnoustrojowych działań niepożądanych.

HGH zwiększa też gęstość kości, a tym samym zmniejsza ryzyko osteoporozy. Jest niezbędny do regulacji wzrostu tkanki kostnej. Ma to szczególne znaczenie w okresie dojrzewania. Jego produkcja zmniejsza się wraz z wiekiem. Gdy stwierdzone jest upośledzenie wydzielania HGH u dzieci (somatotropiczna niedoczynność przysadki mózgowe), u chorego dochodzi do zahamowana wzrostu, czego efektem jest karłowatość.

Badania litewskich naukowców wykazały, że podawanie pacjentom odpowiednich dawek HGH poprawia ich jakość życia i samopoczucie. Udowodniono, że hormon pozytywnie wpływa na funkcje poznawcze oraz koncentrację i zdolność uwagi.W przypadku dorosłych jednym z objawów niedoboru HGH są stany depresyjne i obniżony nastrój. Zastosowanie leczenia polegającego na podawaniu pacjentowi określonych dawek tego hormonu powinno w ciągu sześciu miesięcy poprawić jego stan psychiczny, a tym samym codzienne funkcjonowanie.

Najwyższe dawki HGH przysadka mózgowa wydziela w nocy około północy, gdy człowiek pogrążony jest w głębokim śnie. W połączeniu z nocnym odpoczynkiem wpływa on pozytywnie na wygląd skóry, poprawia koncentrację i nastrój.
Zaburzenia snu to również jeden z objawów niedoboru HGH u osób dorosłych.

Eliksir młodości, seks w pigułce – tak o HGH mówi się w Ameryce, a i w Polsce coraz śmielej zwraca się uwagę na ten hormon. Endokrynolodzy jednak biją na alarm – przyjmowanie hormonu wzrostu bez konsultacji z lekarzem może wywołać szereg działań niepożądanych. Nadmiar HGH w organizmie uwidacznia się nienaturalnym powiększeniem stóp i dłoni, rozrostem żuchwy, warg i języka. Powiększeniu ulegają też narządy wewnętrzne, co zaburza ich pracę.
Sprzedaż HGH jest w Polsce ściśle kontrolowana, a jego zażywanie jeśli ma przynieść pozytywne skutki, nie powinno przekraczać zalecanych dawek.

Artykuł zweryfikowany przez: Dr n. med. Szymon Kujawiak