UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-HAUMANISTYCZNY IM. KAZIMIERZA PUŁASKIEGO W RADOMIU

Ewelina Rucińska

Administracja stacjonarne

I stopnia

Nr albumu: 95542

Temat: Analiza finansowa metropolii (Warszawa-Kraków) w latach 2009-2011.

Dr E.Markowsk- Bzducha

Wstęp

Warszawa

Warszawa jest to stolica i największe miasto Polski, położone w środkowo-wschodniej części kraju, na Nizinie Środkowo mazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą. .Warszawa jest ośrodkiem naukowym, kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym na skalę europejską. Mieszczą się w niej siedziby parlamentu, Prezydenta RP, Rady Ministrów i innych władz centralnych. Warszawa jest także stolicą województwa mazowieckiego. Warszawa jest jedynym miastem w obecnych granicach Polski odznaczonym Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Ludność- 1 708 491

Powierzchnia- 517,24 km² łącznie z Wisłą.

Kraków

Ludność – 759 137

Powierzchnia- 326,8 km²

Położone nad Wisłą, na obszarze Bramy Krakowskiej, Niecki Nidziańskiej i Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Jest jednym z najstarszych miast Polski o ponadtysiącletniej historii, z wieloma wartościowymi obiektami architektonicznymi. Działa w nim również wiele instytucji i placówek kulturalnych gromadzących bezcenne zabytki. W Krakowie znajdują się główne siedziby m.in: Polskiej Akademii Umiejętności, Narodowego Centrum Nauki, Polskiego Towarzystwa Promieniowania Synchrotronowego, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, dowództwa Sił Specjalnych RP będące jednocześnie jednym z kilku dowództw sił specjalnych NATO,. Miasto posiada placówki kulturalne o znaczeniu i statusie narodowym m.in. Narodowy Stary Teatr, Muzeum Narodowe, Panteon Narodowy, Archiwum Narodowe, Biblioteka Jagiellońska, Instytut Książki, Centrum Operacji Specjalnych. Miasto pełni funkcję centrum administracyjnego, kulturalnego, edukacyjnego, naukowego, gospodarczego, usługowego i turystycznego. Kraków jest drugim, po Warszawie, największym w kraju rynkiem nowoczesnej powierzchni biurowej, a także jednym z kluczowych węzłów drogowych i kolejowych w Polsce. W Balicach pod Krakowem znajduje się drugi co do wielkości polski port lotniczy o znaczeniu międzynarodowym.

Kraków jest położony w południowej Polsce, w środkowo-północnej części województwa małopolskiego. Miasto leży nad Wisłą i na jego terenie znajdują się ujścia dopływów rzeki Wisły: Białuchy (dolny bieg Prądnika), Rudawy, Dłubni, Drwiny Długiej i Wilgi. Kraków znajduje się w miejscu zbiegu kilku krain geograficznych: Bramy Krakowskiej, Kotliny Oświęcimskiej, Kotliny Sandomierskiej, Pogórza Zachodniobeskidzkiego, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Położenie Krakowa sprawia, że jest on bazą dla wycieczek w polskie góry, czy wypadów do malowniczej Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Celem pracy jest analiza finansowa metropolii Warszawy, oraz Krakowa.

1. Wskaźniki Budżetowe - udział dochodów bieżących w dochodach ogółem

   1. Wskaźnik W_B1

gdzie:

- udział dochodów bieżących w dochodach ogółem,

D_o – dochody ogółem,

D_b – dochody bieżące (dochody , które nie są dochodami majątkowymi).

Wskaźnik W_B1 ukazuje jaką cześć dochodów ogółem stanowią dochody bieżące. Przez dochody bieżące jst, należy rozumieć dochody budżetowe, które nie są dochodami majątkowymi. W tabeli 1 ukazane są średnie wyniki dla metropolii, na te średnie składa się:

• Udział dochodów bieżących w dochodach ogółem

• Udział dochodów własnych w dochodach ogółem

• Udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem

• Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem

• Obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia i pochodne

• "Udział nadwyżki operacyjnej i dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem"

• „Wskaźnik samofinansowania”. Udział nadwyżki operacyjnej i dochodów majątkowych w wydatkach majątkowych.

W tabeli 2 jest przedstawiony udział dochodów bieżących ogółem w metropolii Warszawa oraz Karków. Metropolie te są zbliżone ludnością. Wskaźnik W_B1 dla Warszawy cechowała tendencja spadkowa co świadczy, ze poziom codziennych dochodów spadał. W 2009 roku wynosił 95,4 %, 2010- 94,2%, 2011- 91,8%. W metropolii Kraków wartości te w latach 2009- 2010 spadły z 93,0 % na 88,5% czyli, aż o 4,5%, a w 2011 nastąpił wzrost o 6% .

Tab.1 . Poziom wskaźnika W_B1 w metropoliach Warszawa Kraków w rocznikach 2009-2011.¹

Wskaźnik WB1	2009	2010	2011
Warszawa	95,4%	94,2%	91,8%
Kraków	93,0%	88,5%	94,5

2. Wskaźnik W_B2 - udział dochodów własnych w dochodach ogółem:

gdzie:

D_w – dochody własne

D_o – dochody ogółem

Tabela 4 ukazuje kształtowanie się wskaźnika dochodów własnych do dochodów ogółem w metropolii Warszawa poziom wskaźnika jest większy niż w Krakowie. W 2009 roku w metropolii Warszawa poziom wskaźnika wynosił 83,6% przy 69,7% Krakowa. W 2010 odpowiednio 79,6% do 63,3%, a w 2011 77,4% do 68,4%. Większy poziom wskaźnika w Warszawie może być spowodowany, że Warszawa notuje większe wpływy z podatków, chociaż w kolejnych latach spada to i tak w porównaniu do Krakowa jest większy.

Tabela.2. poziom wskaźnika W_B2 w metropolii Warszawa oraz Kraków w latach 2009-2011.²

Wskaźnik WB2	2009	2010	2011
Warszawa	83,6%	79,6%	77,4 %
Kraków	69,7%	63,3%	68,4%

3. Wskaźnik W_B3 - udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem

gdzie:

N_{o -} nadwyżka operacyjna (dodatnia wartość wyniku bieżącego różnicą dochodów bieżących oraz wydatków wierzących )

D_o- dochody ogółem

Wskaźnik określa stopień, w jakim jednostka mogłaby zaciągnąć nowe zobowiązania, w stosunku do osiąganych dochodów. Im wyższa jest wartość tego wskaźnika tym większe są możliwości inwestycyjne lub większa możliwość zwiększania wydatków bieżących.

Ujemna wartość wskaźnika wskazuje na to, że jednostka samorządu terytorialnego nie wypracowuje nadwyżki operacyjnej, tj. dochody bieżące nie wystarczają na pokrycie wydatków bieżących.. Dodatnia wartość wyniku bieżącego (różnica miedzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi) określona jako nadwyżka operacyjna wskazuje na potencjalne zdolności możliwości jst do spłaty zobowiązań, a także do finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym. W Warszawie wskaźnik od 2009 odnotował tendencje malejącą. W okresie bazowym wynosił 4,0%, w 2010 3,2%, a w 2011 2,0%. Wskazuje to że w okresie 2009-2011 dochody codzienne wystarczały na pokrycie wydatków. W Krakowie można mówić o lepszej sytuacji niż w Warszawie mimo, że wskaźnik odnotował tendencje spadkową w latach 2009-2010 z 7,2% na 5,7% , a wzrost nastąpił w 2010-2011 roku o 4,2%,to i tak niema tu dużej tendencji spadkowej. Kraków odnotował wyższe wartości niż Warszawa, jest to pozytywne dla Krakowa, ponieważ może zwiększyć swoje wydatki bieżące, a co za tym idzie polepszenie bytu swoim mieszkańcom. Może także finansować wydatki o charakterze inwestycji.

Tabela.3. Poziom wskaźnika W_B3 w Warszawie oraz Krakowie w roczniku 2009-2011³

Wskaźnik WB3		2009	2010		2011
Warszawa		4,0%	3,2%		2,0%
Kraków	7,2%			5,7%		9,9%

4. Wskaźnik W_{B4 -} udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem. Wskaźnik wskazuje jaką cześć wydatków ogółem stanowią wydatki majątkowe.

gdzie :

–wydatki majątkowe

– wydatki ogółem.

Wydatki majątkowe Warszawy obejmują wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych i dotacje celowe przeznaczone na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji konkretnych inwestycji oraz wydatki na zakupy i objecie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

W tabeli 8 został przedstawiony udział na wydatki w Warszawie oraz Krakowie. W Warszawie w porównaniu do Krakowa następuje w niektórych rocznikach przewyższenie. W roczniku 2010 Warszawa wynosiła 21,4 %, natomiast Kraków wynosił 16,7%. Warszawa jest to stolica Polski, która jest najbardziej rozwijającym się miastem. Na przestrzeni ostatnich lat bardzo poprawiła się jakość życia mieszkańcom miedzy innymi przez duże nakłady na inwestycje. Dane zawarte w tabeli 8 stanowią, iż Warszawa przeznaczała duże nakłady finansowe na m.in. utworzenie Telekomunikacyjnego Centrum Badań i Rozwoju w Warszawie przyczyni się do rozwoju nowego oprogramowania dla telefonów komórkowych – „smart phones” i „feature phones”, które znajdzie zastosowanie we wszystkich dostępnych obecnie platformach operacyjnych, budowa dróg i urządzeń kanalizacyjnych. Inwestycje prowadzą do wyrównania się poziomu techniczno- technologicznego.

Tabela.4. Poziom wskaźnika W_B4 w Warszawie oraz Krakowie w rocznikach 2009-2011.⁴

Wskaźnik WB4	2009	2010	2011
Warszawa	20,7 %	16,7 %	15,0 %
Kraków	18,5%	21,4 %	17,5%

5. Wskaźnik W_B5- obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenie i pochodne od wynagrodzeń.

gdzie:

– wydatki na wynagrodzenie i pochodne od wynagrodzeń

– wydatki bieżące (wydatki nie będące wydatkami majątkowymi)

Wskaźnik wskazuje, jaką część wydatków bieżących są wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń. Wskaźnik ten został użyty do porównania miasta Warszawa oraz Kraków. W Warszawie w 2009 roku część wydatków bieżących , które stanowią wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń wyniosło 30,9 %, rok później wskaźnik ten wzrósł o 1,2%, a spadł w 2011 roku o 0,5 %. Spadek wartości był odnotowany w 2011 roku w Warszawie było to przyczyną większych zwolnień, jak również z kryzysem gospodarczym. W Krakowie wskaźnik w 2009 wynosił 35,6 %, rok później tendencja wzrosła o 1,2%, a w 2011 roku również zanotowano tendencje wzrostu o 5 %. Trzeba tu zaznaczyc , że Kraków odnotowuje większe dochody niż miasto Warszawa. Jest to związane z lepszym położeniem, oraz turystyką.

Tabela.5. Poziom wskaźnika W_B5 w miastach Warszawa, Kraków w latach 2009-2011⁵

Wskaźnik WB5	2009	2010	2011
Warszawa	30,9 %	32,1%	31,6%
Kraków	35,6 %	37,5%	42,5

6. Wskaźnik W_B6- udział nadwyżki operacyjnej i dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem

gdzie:

- dochody ogółem

– dochody ze sprzedaży majątku

– nadwyżka operacyjna

Wskaźnik wskazuje udział nadwyżki operacyjnej powiększonej o dochody ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem. Im wyższy jest udział nadwyżki operacyjnej, tym większa jest możliwość realizacja przez jst nowych przedsięwzięć majątkowych, zarówno bezpośrednio, przeznaczając te kwotę na inwestycje lub pośrednio, spłacając wcześniej zaciągnięte zobowiązania na cele inwestycyjne.

Występowanie nadwyżki operacyjnej budżetu jednostki samorządu terytorialnego jest niewątpliwie pozytywnym zjawiskiem w samorządowej gospodarce finansowej, jednak samo jej istnienie (nawet nadwyżki relatywnie dużej w stosunku do dochodów) nie przesądza o dobrej kondycji finansowej jednostki samorządowej. Opieranie ocen dotyczących kondycji finansowej JST wyłącznie na nadwyżce operacyjnej jest bowiem niezasadne z co najmniej kilku względów:

• po pierwsze, nadwyżka operacyjna nie obejmuje dochodów/wydatków majątkowych, a są to przecież kategorie ekonomiczne ważne dla gospodarki finansowej JST;

• po drugie, nadwyżka operacyjna budżetu JST nie uwzględnia "strony przychodowo-rozchodowej" budżetu JST - do dochodów bieżących nie wlicza się przychodów pozyskanych przez JST w drodze zaciągnięcia pożyczki lub kredytu bankowego oraz nadwyżek z lat ubiegłych i środków pochodzących z prywatyzacji majątku jednostek samorządu terytorialnego (przychód), zaś do wydatków bieżących nie wlicza się kwot przeznaczonych na spłatę kapitału zaciągniętej pożyczki (rozchód);

• po trzecie, obowiązujący w Polsce system finansów publicznych oparty jest na zasadzie kasowego ujęcia budżetu, czyli uznania za dochody i wydatki rzeczywistych płatności dokonanych w roku budżetowym, niezależnie od tego, jakiego okresu dotyczą i kiedy stały się wymagalne; w analizie sytuacji finansowej JST nie można się zatem opierać tylko na danych dotyczących jednego roku. Deficyt operacyjny oznacza, iż wydatki bieżące realizowane są na poziomie przekraczającym możliwości finansowe jst. Realizowanie zadań bieżących realizowane są kosztem sprzedaży majątku jst lub przez zaciąganie nowych zobowiązań.

Dokonując analizy można zauważyć, że Kraków jest w lepszej sytuacji niż Warszawa. W latach 2009-2011 nadwyżka operacyjna w Krakowie wynosiła 29,8%, a w Warszawie 14,2%. Nadwyżka sprowadza się do większej ilości inwestycji oraz spłatę zobowiązań z tytułu zadłużenia.

Tabela.6. Poziom wskaźnika w Warszawie i Krakowie w latach 2009-2011. ⁶

Wskaźnik WB6	2009	2010	2011
Warszawa	5,7%	4,9%	3,6%
Kraków	9,0 %	8,3%	12,5%

7. Wskaźnik W_B7 – samofinansowanie

gdzie:

– dochody majątkowe

- nadwyżka operacyjna

- wydatki majątkowe

Wartość wskaźnika W_B7 obrazuje stopień w jakim jednostka samorządu

terytorialnego finansuje inwestycje środkami własnymi, czyli zdolność do

samofinansowania. Im wyższa jest ta relacja tym mniejsze ryzyko utraty płynności

finansowej w związku z nadmiernymi kosztami obsługi zadłużenia, jednak jego

wysoka wartość może również świadczyć o niskim poziomie realizowanych inwestycji

w stosunku do własnych możliwości.

Wskaźnik W_B7 w Warszawie odnotował tendencje spadkową oraz wzrost. W 2009-2010 wynikła tendencja spadkowa z 41,4% na 36,2%, czyli aż o 5,2%, a w 2011 zanotowano wzrost, aż o 17,1%. Kraków w tych latach 2009-2011 odnotował następujące nadwyżki 63,3%, 103,6%, 103,5%. Ja wynika z tych danych spadek nastąpił w roku 2011 o 0,1%. Porównując te dwa miasta to miasto Kraków w latach 2009-2011 wykazało większe zdolności do samofinansowania niż Warszawa.

Tabela.7. poziom wskaźnika W_B7 w Warszawie i Krakowie w latach 2009-2011.⁷

Wskaźnik WB7	2009	2010	2011
Warszawa	41,4 %	36,2%	53,3%
Kraków	63,3%	103,6%	103,5%

2. Wskaźniki na mieszkańca

   1. Wskaźnik W_L1 – Transfery bieżące na mieszkańca

gdzie:

- transfery bieżące (subwencja ogólna i dotacje bieżące)

L- liczba mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego.

Transferem bieżącym są wszystkie transfery nie związane z transferem kapitału. Wpływają one bezpośrednio na poziom dochodów do dyspozycji i mają wpływ na poziom spożycia. Obejmują: podatki od dochodów i majątku, składki na ubezpieczenia społeczne, świadczenia społeczne inne niż transfery socjalne w naturze, różne transfery bieżące zaliczamy do nich : bieżące transfery zagraniczne (prywatne i publiczne), opłaty administracyjne od gospodarstw domowych na które składają się:

• Opłaty skarbowe

• Grzywny

• Mandaty

• Kary

• Opłaty pobierane w związku z dokonywaniem przez organy państwowe czynności urzędowych związane z załatwieniem podań

• Wydawaniem zezwoleń

• Świadectw, oraz opłaty od pism stwierdzających niektóre czynności cywilno-prawne: pełnomocnictwa, poręczenia

• Opłaty od posiadania psów i różne opłaty, oraz pozostałe transfery bieżące.

W analizowanych latach dane wskaźnika zawarte w tabeli ukazują, że poziom tego wskaźnika w Warszawie w latach 2009 wyniósł 965,27%, 2010 wynosił 1017,86%, 2011 wynosił 1102,4%, natomiast w Krakowie poziom tego samego wskaźnika wynosił w 2009- 1175,44%, 2010-1265,31%, 2011-1288,0%, wynika wiec z tego, że lepszą sytuacje finansową posiada miasto Kraków, jak również lepszą pozycje mieszkańca we wspólnocie ze względu na wyższy transfer bieżący.

Tabela. 8. Poziom wskaźnika w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011.⁸

Wskaźnik WL1	2009	2010	2011
Warszawa	965,27%	1017,86%	1102,4%
Kraków	1175,44%	1265,31%	1288,0%

2. Wskaźnik W_L2- nadwyżka operacyjna na mieszkańca

gdzie:

- nadwyżka operacyjna

L- liczba mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego

Wskaźnik ukazuje nadwyżkę operacyjną na mieszkańca. Im nadwyżka operacyjna jest wyższa, tym sytuacja finansowa samorządu jest korzystniejsza. Nadwyżka operacyjna jest wskaźnikiem, który udziela informacji o tym, ile środków pozostaje po pokryciu najważniejszych wydatków, które są związane z bieżącym funkcjonowaniem urzędu. Wskaźnik oznacza różnice miedzy bieżącymi wydatkami oraz bieżącymi dochodami.

Wskaźnik wskazuje kto ma lepszą sytuacje finansową, w tej kwestii taka sytuacje posiada miasto Kraków. W 2009 roku wartość wskaźnika wyniosła 300,94 %, w 2010-254,74%, 2011- 435,7%. Miasto Kraków może przeznaczyć większą ilość środków na spłatę wcześniejszych zadłużeń lub na inwestycje, które będą pomnażały dobrobyt społeczności lokalnej. Warszawa pomimo wartości dodatnich nie może pochwalić się zbyt wysokimi wynikami. W 2009 roku wskaźnik ten odnotował wartość 234,72% i spadł przez 2 lata do 129,5%.

Tabela. 9. Poziom wskaźnika W_L2 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011.⁹

Wskaźnik WL2	2009	2010	2011
Warszawa	234,72%	194,10%	129,5%
Kraków	300,94%	254,74%	435,7%

3. Wskaźnik W_L3 – zobowiązania ogółem na mieszkańca

Z_o - zobowiązania według tytułów dłużnych,

L- liczba mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego

Tytuły dłużne zaliczane do państwowego długu publicznego określa ustawa z dnia 27.08.2009 o finansach publicznych artykuł 72¹⁰. Zaliczamy tu:

• Wyemitowane papier wartościowe

• Zaciągnięte pożyczki i kredyty

• Przyjęte depozyty.

Wskaźniki przedstawione w tabeli 10 pozwalają przedstawić oraz porównać zobowiązania ogółem na mieszkańca miasta Kraków oraz Warszawy. W Krakowie wskaźnik ten jest wyższy (rok 2009- 2624,76 %), w niewielkim stopniu od Warszawy (2009- 2346,91%). Natomiast wskaźnik Warszawy w roku 2010-2011 wzrasta od 3075,68% do 3492,2%, a co za tym idzie że miasta posiadały deficyt dlatego musiały zaciągnąć zobowiązania by go pokryć.

Tabela.10. Poziom wskaźnika W_L3w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011.¹¹

Wskaźnik WL3	2009	2010	2011
Warszawa	2346,91%	3075,68%	3492,2%
Kraków	2624,76%	2649,99%	2811,7%

4. Wskaźnik W_L4 - Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na projekty unijne na mieszkańca.

_UE - zobowiązania według tytułów dłużnych bez zadłużenia na projekty unijne

L- liczba mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego

Wskaźnik W_L4 w obydwu badanych miastach odnotował tendencję rosnącą. I tak w Warszawie wzrósł z 2344,26% w 2009 roku do 3333,5%. Powodem takiego stanu rzeczy jest brak odpowiednich dochodów własnych, a co za tym idzie niedostateczne pokrycie wydatków oraz konieczność zaciągania zobowiązań. W Krakowie tak samo wskazują duże wartości tego wskaźnika lecz są dużo mniejsze niż wskaźniki w Warszawie. Kraków w 2009 roku odnotował wartość ich 2476,16%, w 2010- 2481,00%, w 2011-2629,7%. Miasto Kraków jest w lepszej sytuacji finansowej, jak to przedstawiają wskaźniki. Dlatego będzie łatwiej sprostać tym obciążeniom. Trzeba mieć na uwadze, że ze wzrostem zobowiązań rośnie ryzyko niewypłacalności.

Tabela.11. Poziom wskaźnika W_L4 w Krakowie oraz Warszawie w latach 2009-2011¹².

Wskaźnik WL4	2009	2010	2011
Warszawa	2344,26%	3019,93%	3333,5%
Kraków	2476,16%	2481,00%	2629,7%

3. Wskaźniki dla zobowiązań według tytułów dłużnych

   1. Wskaźnik Z₁- Udział zobowiązań ogółem w dochodach ogółem

gdzie:

- zobowiązania według tytułów dłużnych

- dochody ogółem,

Wskaźnik W_Z1 obrazuje poziom zadłużenie, czyli udział zobowiązań ogółem jst w dochodach ogółem, a także uwzględnia wszystkie zobowiązania jednostek samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r., łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki. Ograniczeń tych nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z podmiotami dysponującymi środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005.

Wskaźnik W_Z1 dla Warszawy wynosił w 2009 roku 39,8% i wzrósł w ciągu dwóch lat do 52,9%, natomiast Kraków odnotował w 2009 roku poziom zadłużenia, który wynosił 62,7%, rok później nieco zmalał do 59,2%, i znów się podwyższył do 64,0%.

Tabela.12. poziom wskaźnika w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹³.

Wskaźnik WZ1	2009	2010	2011
Warszawa	39,8%	50,7%	52,9%
Kraków	62,7%	59,2%	64,0%

2. Wskaźnik W_Z2 - Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na projekty unijne w dochodach ogółem.

gdzie:

– zobowiązania według tytułów dłużnych bez zadłużenia na projekty unijne.

- dochody ogółem

Wskaźnik W_Z2 prezentuje zobowiązania ogółem, które są pomniejszone o zobowiązania na projekty unijne.

Tabela.13. Poziom wskaźnika W_Z2 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁴.

Wskaźnik WZ2	2009	2010	2011
Warszawa	39,7%	49,7%	50,5%
Kraków	59,2%	55,4%	59,8%

Patrząc na tabele 13 dostrzec można, że jeśli chodzi o zobowiązania ogółem pomniejszone o zobowiązania na projekty unijne to Kraków w tej kwestii dużo przewyższa Warszawę w latach 2009-2011.

3. Wskaźnik W_Z3 - Obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia

gdzie:

O- odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek,

R- spłata rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek

- dochody ogółem

Wskaźnik W_Z3 przedstawia wielkość obciążenia dochodów ogółem obsługą zadłużenia. Wskaźnik ten bierze pod uwagę odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek, spłatę rat i dochody ogółem.

Wskaźnik W_Z3 w badanych miastach wykazuje różne wartości. W Warszawie w latach rośnie, przyczyną tego są rosnące wartości wyżej badanych wskaźników związanych z zadłużeniem gminy. W trochę gorszej sytuacji jest Kraków, chociaż wskaźnik w roku 2009 wynosił 12,4% i minimalnie spadł o 0,8%, rok później ponownie wzrósł o 3%.

Tabela.14. Poziom wskaźnika W_Z3 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁵.

Wskaźnik WZ3	2009	2010	2011
Warszawa	3,4%	4,1%	4,7%
Kraków	12,4%	11,6%	14,9%

4. Wskaźnik W_Z4 - Obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne

gdzie:

– odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek

– spłata rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek bez rat

kapitałowych na projekty unijne (dane dotyczą spłat kredytów i pożyczek oraz wykupu papierów wartościowych i obligacji samorządowych, pomniejszone o środki, o których mowa w art. 169 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r.).

- dochody ogółem

Wskaźnik W_Z4 obrazuje poziom obsługi zadłużenia, czyli udział wydatków na obsługę zadłużenia obejmujących odsetki i spłaty rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek, wykupu papierów wartościowych i obligacji samorządowych w dochodach ogółem. Im większa jest wartość tej relacji tym większe jest ryzyko wystąpienia niewypłacalności jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 169 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i pożyczek oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń i gwarancji wraz z należnymi w danym roku odsetkami od tych kredytów i pożyczek oraz należnych odsetek i dyskonta, a także przypadających w danym roku budżetowym wykupów papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego. Ograniczenia nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o finansach publicznych oraz do poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego z wykorzystaniem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.

Wartości wskaźnika W_Z4 kształtowały się różnorodnie. W 2009 roku poziom tego wskaźnika w mieście Kraków był większy o 9% w porównaniu do miasta Warszawa. Wszystkie te wartości mają związek z zadłużeniem i związanymi z tym wydatkami na jego obsługę.

Tabela.15. Poziom wskaźnika W_Z4 warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁶

Wskaźnik WZ4	2009	2010	2011
Warszawa	3,4%	4,1%	4,7%
Kraków	12,4%	11,6%	14,6%

5. Wskaźnik W_Z5 – obciążenie dochodów własnych obsługą zadłużenia

gdzie:

O- odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek,

R- spłata rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek

- dochody własne

Wskaźnik W_Z5 obrazuje obciążenie dochodów własnych obsługą zadłużenia. Im większa jest wartość tej relacji tym większe jest ryzyko wystąpienia niewypłacalności jednostki samorządu terytorialnego. W obu badanych miastach sytuacja jest podobna, ponieważ wskaźnik wzrasta. Wartości tego wskaźnika są związane z wielkością zadłużenia, które większą wartość wykazało w przypadku miasta Kraków.

Tabela. 16. Poziom wskaźnika W_Z5 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁷.

Wskaźnik WZ5	2009	2010	2011
Warszawa	4,0%	5,1%	6,1%
Kraków	17,8%	18,3%	21,7%

6. Wskaźnik W_Z6 - Obciążenie dochodów bieżących wydatkami bieżącymi i obsługą zadłużenia.

gdzie:

– wydatki bieżące

− spłata rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek

− odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek

– dochody bieżące.

Wskaźnik W_Z6 obrazuje obciążenie dochodów bieżących wydatkami bieżącymi

i obsługą zadłużenia (odsetek i spłaty rat kapitałowych).

Porównując dane wskaźnika W_Z6, można stwierdzić iż odbiegały one od wartości maksymalnej. W 2009 roku obciążenie dochodów wydatkami było trochę większe w Krakowie- 105,6% niż w Warszawie – 99,4%, różnica wynosiła tylko 6,2%. W 2010 roku wartości nieco się do siebie w dużym stopniu się zbliżyły różnica wynosiła 2,2%. W 2011 roku wartości znów nieco się zbliżyły do różnicy 2,2% wynika z tego że miasta nie miały wystarczająco dużo środków aby pokryć wszystkie wydatki bieżące, oraz związane z obsługą zadłużenia.

Tabela. 17. Poziom wskaźnika W_Z6 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁸.

Wskaźnik WZ6	2009	2010	2011
Warszawa	99,4%	100,9%	103,0%
Kraków	105,6%	106,7%	105,2%

7. Wskaźnik W_Z7 - Udział zobowiązań wymagalnych w zobowiązaniach ogółem

gdzie:

– zobowiązania wymagalne

- zobowiązania według tytułów dłużnych

Konsekwencją braku płynności finansowej w jednostce jest nieterminowe regulowanie zobowiązań.

Wskaźnik WZ7 czyli udział zobowiązań wymagalnych w zobowiązaniach ogółem większy od zera świadczy o nieterminowym wywiązywaniu się z płatności. Im większa wartość tym większe skala tego zjawiska.

W mieście Warszawa odnotowano go w latach 2009-2011 jako 0,0%. Oznacza to że miasto Warszawa wywiązują się z terminową spłatą zadłużenia.

Kraków wskaźnik W_Z7 odnotowano , ze w latach 2009-2011 jako 0,0%, już rok później nastąpił wzrost o 1,1%, oznacza to iż Kraków w roku 2011 miał problemy z terminową płatnością.

Tabela. 17. Poziom wskaźnika W_Z7 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011¹⁹.

Wskaźnik WZ7	2009	2010	2011
Warszawa	0,0%	0,0%	0,0%
Kraków	0,0%	0,0%	1,1%

3.8.Wskaźnik W_U1 - Udział zobowiązań wymagalnych wobec ZUS, KRUS, NFZ w dochodach ogółem

gdzie:

- zobowiązania wymagalne wobec ZUS, KRUS, NFZ,

- dochody ogółem.

Często pierwszym efektem pogarszającej się sytuacji finansowej JST jest wzrost zobowiązań wymagalnych wobec podmiotów grupy, do której zalicza się: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Wskaźnik WU1 mówi o udziale zobowiązań wymagalnych wobec podmiotów ZUS, KRUS, NFZ w relacji do dochodów ogółem.

Tabela. 18. Poziom wskaźnika W_U1 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011²⁰.

Wskaźnik WU1	2009	2010	2011
Warszawa	0,0%	0,0%	0,0%
Kraków	0,0%	0,0%	0,0%

3.9.Wskaźnik W_U2 - Udział zobowiązań wymagalnych wobec ZUS, KRUS, NFZ w zobowiązaniach ogółem.

gdzie:

- zobowiązania wymagalne wobec ZUS, KRUS, NFZ,

- zobowiązania według tytułów dłużnych.

Wskaźnik W_U2 obrazuje poziom zobowiązań wymagalnych wobec podmiotów ZUS, KRUS, NFZ w relacji do zobowiązań ogółem.

Tabela. 19. Poziom wskaźnika W_U2 w Warszawie oraz Krakowie w latach 2009-2011²¹.

Wskaźnik WU1	2009	2010	2011
Warszawa	0,0%	0,0%	0,0%
Kraków	0,0%	0,0%	0,0%

Podsumowanie

Miasto warszawa oraz Kraków prowadzą samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie uchwalonego na rok kalendarzowy budżet. Za prawidłową gospodarkę finansową odpowiadają prezydenci tych miast, a ich działalność jest jawna. Na podstawie danych zawartych we wskaźnikach można stwierdzić, iż gospodarki analizowanych gmin są do siebie zbliżone oraz trudno stwierdzić, która z nich lepiej prowadzi działalność finansową. Zbliżony potencjał demograficzny, jak również struktura dochodów i wydatków, sprawia że wskaźniki nie różnią się od siebie, aż tak bardzo. Trzeba jednak zauważyć, iż w obecnych warunkach dochody miast nie pozwalają na pokrycie wszystkich wydatków, i dlatego konieczne jest zaciągniecie zobowiązań na pokrycie występującego deficytu.

Bibliografia

www.stat.gov.pl

www.mf.gov.pl

WSKAŹNIKI do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2009-2011.

Spis treści

Wstęp 2

1. Wskaźniki Budżetowe - udział dochodów bieżących w dochodach ogółem 4

1.1. Wskaźnik W_B1 4

1.2. Wskaźnik W_B2 - udział dochodów własnych w dochodach ogółem: 5

1.3. Wskaźnik W_B3 - udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem 5

1.4. Wskaźnik W_{B4 -} udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem. Wskaźnik wskazuje jaką cześć wydatków ogółem stanowią wydatki majątkowe. 6

1.5. Wskaźnik W_B5- obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenie i pochodne od wynagrodzeń. 7

1.6. Wskaźnik W_B6- udział nadwyżki operacyjnej i dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem 8

1.7. Wskaźnik W_B7 – samofinansowanie 10

2. Wskaźniki na mieszkańca 11

2.1. Wskaźnik W_L1 – Transfery bieżące na mieszkańca 11

2.2. Wskaźnik W_L2- nadwyżka operacyjna na mieszkańca 12

2.3. Wskaźnik W_L3 – zobowiązania ogółem na mieszkańca 13

2.4. Wskaźnik W_L4 - Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na projekty unijne na mieszkańca. 13

3. Wskaźniki dla zobowiązań według tytułów dłużnych 14

3.1. Wskaźnik Z₁- Udział zobowiązań ogółem w dochodach ogółem 14

3.2. Wskaźnik W_Z2 - Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na projekty unijne w dochodach ogółem. 15

3.3. Wskaźnik W_Z3 - Obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia 16

3.4. Wskaźnik W_Z4 - Obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne 16

3.5. Wskaźnik W_Z5 – obciążenie dochodów własnych obsługą zadłużenia 18

3.6. Wskaźnik W_Z6 - Obciążenie dochodów bieżących wydatkami bieżącymi i obsługą zadłużenia. 18

3.7. Wskaźnik W_Z7 - Udział zobowiązań wymagalnych w zobowiązaniach ogółem 19

3.8.Wskaźnik W_U1 - Udział zobowiązań wymagalnych wobec ZUS, KRUS, NFZ w dochodach ogółem 20

3.9.Wskaźnik W_U2 - Udział zobowiązań wymagalnych wobec ZUS, KRUS, NFZ w zobowiązaniach ogółem. 21

1^ www.mf.gov.pl

2^ www.mf.gov.pl

3^ www.mf.gov.pl

4^ www.mf.gov.pl

5^ www.mf.gov.pl

6^ www.mf.gov.pl

7^ www.mf.gov.pl

8^ www.mf.gov.pl

9^ www.mf.gov.pl

10^ Ustawa z dnia 27.08.2009r. o finansach publicznych (Dz. U .Nr 157, poz.1240 ze zm.)

11^ www.mf.gov.pl

12^ www.mf.gov.pl

13^ www.mf.gov.pl

14^ www.mf.gov.pl

15^ www.mf.gov.pl

16^ www.mf.gov.pl

17^ www.mf.gov.pl

18^ www.mf.gov.pl

19^ www.mf.gov.pl

20^ www.mf.gov.pl

21^ www.mf.gov.pl