Jak pisać po chińsku na komuterze
(język chiński w komputerze)

W tym dokumencie:
Jak wyświetlać znaki chińskie na ekranie,
Metody wprowadzania znaków,
Strona kodowe,
wyświetlanie pinyin

Ważne informacje i porady:

Przy pisaniu dokumentów typu TXT oraz HTML zalecane kodowanie to UTF-8. (Pozwala zamieszczać znaki tradycyne oraz uproszczone jednocześnie.)

ChRL: używywane kodowanie GB. Na Tajwanie, w Hong Kongu i w Singapurze wykorzystuje się kodowanie BIG5

Jak wyświetlać chińskie znaki:

Linux
W tym systemie operacyjnymwykorzystuje się stronę kodową UTF-8. Większość dystrybucji instalowana jest wraz z czcionkami UTF-8, wśród których są także czcionki chińskie. Chińskie znaki widać więc bez żadnych dodatkowych działań ze strony użytkownika.

Windows
W windows XP należy zainstalować obsługę języków Azjatyckich - zajmie ona około 230MB. Guzik rozpoczynający instalację tego modułu można znaleźć w Panelu sterowania w module Opcje regionalne i językowe.

   Starsze wersje MS Windows wymagają zainstalowania specjalnego modułu IME (do ściągnięcia ze stron internetowych Microsoft).
   Jeśli chcemy uniknąć instalowania całego modułu, do wyświetlania chińskich znaków wystarczy zainstalować czcionkę chińską, np. Arial Unicode MS (jest w pakiecie biurowym Microsoft Office 2000), bądź bezpłatne STFangsong, do ściągnięcia stąd. Działanie te pozwoli na czytanie języka chińskiego w przeglądarce interentowej.

Chińskie znaki i przeglądarki internetowe

   Jeśli nasza przeglądarka ma ustawione automatyczne rozpoznawanie strony kodowej, nie powinno być problemu z prawidłowym wyświetlaniem chińskich znaków. Czasami jesdnak w systemie operacyjnym nie ma zainstalowanej odpowiedniej czcionki - należy wtedy taką czcionkę pobrać z internetu: AlanWood , Carleton lub ClearChinese .

PODPOWIEDŹ: Czasami na stronie internetowej, zamiast chińskich znaków widzimy kwadraciki. Jest to oznaką, że nasza przeglądarka nie radzi sobie z ich wyświetlaniem. Aby zobaczyć znaki, należy owe kwadraciki przekopiować za pomoca poleceń "kopiuj-wklej" do edytora tekstu (np. Openoffice) i zmienić czcionkę z domyślnej na inną, która zawiera chińskie znaki. W większości przypadków po kilku próbach udaje się uzyskać znaki wyświetlane prawidłowo.

 

Jak pisać po chińsku?

Windows XP i Vista, WIndows 7

   Należy zainstalować obsługę chińskich znaków, a przede wszystkim nowe "METODY WPROWADZANIA TEKSTU". Zajdują się one albo na płycie CD z systemem dostarczonej wraz z komputerem, bądź należy pobrać je z Internetu.

W tym celu należy wykonać następującą procedurę:
1. Wejść do Menu Start -> Panel Sterowania -> Opcje regionalne i językowe.

2. W oknie, które się pojawi, należy przejść do zakładki "Języki" i na niej zaznaczyć opcję "ZAINSTALUJ PLIKI DLA JĘZYKÓW WSCHODNIOAZJATYCKICH",

3. A następnie kliknąć guzik SZCZEGÓŁY w ramce "Usługi tekstowe i języki". Pojawi się kolejne okno. Jego wygląd i rozmieszczenie funkcji może różnić się w zależności od typu Windows XP oraz zainstalowanych uaktualnień systemu, więc nie wdając się w szczegółowe tłumaczenia zalecam: zainstalowanie języka chińskiego w wersji tradycyjnej oraz uproszczonej. Następnie proszę doinstalować wszelkie możliwe ustawienia klawiatury.

Uwaga: możliwe, że system poprosi nas o włożenie do napędu CD płyty instalacyjnej Windows lub połączy się z portalem internetowym Microsoft. Zalecamy używanie płyty CD.
Uwaga 2: Wygląd okienek, które się pojawiają w trakcie wykonywania powyższej procedury, różni się w zależności od wersji systemu Windows. Jeśli nasze wskazówki okazują się odnosić do czegoś innego, niż to co widać na ekranie, proszę dokonać kilku samodzielnych prób aż do osiągnięcia pożądanego rezultatu.

4. Po zainstalowaniu powyższych rozszerzeń możemy przystąpić do pierwszych eksperymentów:

 

I. Pinyin - znaki uproszczone (wersja ChRL)

Procedura przygotowania systemu:
1. Przestawiamy język i układ klawiatury na CHIŃSKI (ChRL) - metoda wprowadzania "Microsot Pinyin IME 3.0"
2. Przechodzimy do właściwości metody wprowadzania klikając prawym klawiszem w pasek języka. Pojawi się okno "Ustawienia". W tym oknie wybieramy CHIŃSKI (Tajwan) - metoda wprowadzania "New Phonetic IME 2002a" i klikamy na guzik "właściwości". Pojawi się kolejne okno. Przechodzimy do zakładki "Keyboard Mapping" i wybieramy HanYu Pinyin. Następnie zatwierdzamy dokonane zmiany.

Kliknij obrazek aby go powiększyć

 

Procedura wpisywania znaków:
1. Upewniamy się, że przestawiliśmy język i uład klawiatury na: CHIŃSKI (ChRL) - metoda wprowadzania "Microsot Pinyin IME 3.0"
2. piszemy sylabę w pinyinie. Przykład: tian1 - w którymś z miejsc na ekranie (najczęściej lewy górny róg) pojawi się małe okienko z tym, co piszemy.
3. Po wprowadzeniu tonu (1-4) sylaba pinyin zamieni się na znak pisma chińskiego. Będzie to najczęściej używany znak - inne propozycje do wyboru pojawią się w poziomej tabelce. Aby zobaczyć lub wybierać inne znaki, należy nacisnąć przycisk "PageUp" i "PageDown". Wtedy pojawi się lista znaków wymawianych we wpisany przez nas sposób.
4. Wybieramy znak wciskając na klawiaturze cyfrę, która przy nim widnieje.

II. Pinyin - znaki tradycyjne (Tajwan i Hongkong)

Procedura przygotowania systemu:
1. Przestawiamy język i uład klawiatury na: CHIŃSKI (Tajwan) - metoda wprowadzania "New Phonetic IME 2002a"
2. Przechodzimy do właściwości metody wprowadzania klikając prawym klawiszem w pasek języka. Pojawi się okno "Ustawienia". W tym oknie wybieramy CHIŃSKI (Tajwan) - metoda wprowadzania "New Phonetic IME 2002a" i klikamy na guzik "właściwości". Pojawi się kolejne okno. Przechodzimy do zakładki "Keyboard Mapping" i wybieramy HanYu Pinyin. Nstępnie zatwierdzamy dokonane zmiany.

Kliknij obrazek aby go powiększyć

 

Procedura wpisywania znaków:
1. Upewniamy się, że przestawiliśmy język i uład klawiatury na CHIŃSKI (Tajwan) - metoda wprowadzania "New Phonetic IME 2002a"
2. piszemy sylabę w pinyinie. Przykład: tian1 - w którymś z miejsc na ekranie pojawi się małe okienko z tym, co piszemy.
3. Po wprowadzeniu tonu (1-4) sylaba pinyin zamieni się na znak chiński. Będzie to najczęściej używany znak. Aby zobaczyć inne propozycje, należy nacisnąć przycisk "strzałka w dół". Wtedy pojawi się lista znaków wymawianych we wpisany przez nas sposób.
4. Po wybraniu znaku dodatkowo zatwierdzamy go przez przyciśnięcie "Enter"

 

Na Tajwanie rozpowszechniony jest system fonetyczny zwany bopomofo. Wszystkie telefony i komputery wyposażone są więc w odpowiednio opisaną klawiaturę. System bopomofo, zdaniem wielu, jest dokładniejszy niż pinyin w reprezentowaniu dźwięków występujących w języku chińskim.

Kliknij obrazek aby go powiększyć

 

 

III. Używanie słownika WENLIN (Linux oraz Windows)

   Program ten to połączenie słownika języka chińskiego oraz edytora tekstu. Wersję demonstracyjną (bez słownika) można pobrać ze strony internetowej twórców tego programu www.wenlin.com. Program umożliwia pisanie znaków zarówno uproszczonych jak i tradycyjnych. Po ukończeniu wprowadzania znaków możemy zapisac plik w standardzie BIG-5, GB lub UNICODE UTF-8.
   Efekt naszej pracy można też bezproblemowo wkleić do edytora tekstu.

UWAGA: Proste edytory takie jak MS Notepad i MS Wordpad czasami nie wyświetlają chińskich znaków. Zalecamy używanie zastępników MS Notepada, takich jak EditPad Pro.

Program Wenlin posiada własną czcionkę chińską, tak więc jest w tym względzie całkowicie niezależny od MS windows. Program bez problemu działa też pod LiInuksem z nakładką Wine.

Instrukcja użytkowania:

1. Należy wersję instalacyjną programu pobrać z witryny internetowej www.wenlin.com.

2. Zainstalować program i uruchomić go.

3. Należy zaznajomić się z podstawowymi funkcjami programu:

- W menu "OPTIONS", wybrać znaki tradycyjne bądź uproszczone: jeśli opcja "SIMPLE FORM CHARACTERS" jest zaznaczona, program będzie preferował znaki uproszczone przy wyświetlaniu list dostępnych znaków.

- W menu OPTIONS można wybrać tzw. SPECIAL KEY - przycisk klawiatury, którego naciśnięcie spowoduje zamianę PINYIN na znak chiński. Ustawienie domyślne to "/".

WPROWADZANIE ZNAKÓW

Sposób I: Tworzymy nowy dokument: polecenie "NEW..." w menu "FILE" i piszemy chińskie słowo w transkrybcji PINYIN a następnie zamieniamy na znak chiński za pomocą klawisza SPECIAL KEY, np.: piszemy

tian1

po czym wciskamy SPECIAL KEY (domyślnie klawisz /) . U góry ekranu pojawi się lista znaków wymawianych w zapisany przez nas sposób. Wybieramy potrzebny nam hieroglif za pomocą cyfr 1-0 oraz PageUp i PageDown.

UWAGA: Przyjęło się, że w komputerze zapisujemy tony po sylabie:
tian1 - ton pierwszy (wysoki)
ren2 - ton drugi (rosnący)
wo3 - ton trzeci (opadająco-rosnący)
bu4 - ton czwarty (opadający)

Po zakońzceniu wprowadzania wszystkich znaków możemy je przenieść do "normalnego" edytora tekstów, np. MS Word, albo zapisując plik za pomocą programu Wenlin, bądź za pomocą metody "KOPIUJ i WKLEJ".

Jeśli decydujemy się na utworzenie pliku (menu: FILE... SAVE AS) proszę wybrać typ pliku jako "UNICODE RECOMMENDED/INTERNATIONAL) lub UTF-8.

Sposób II: Jeśli nie wiemy, jak wymawia się dany znak, możemy go odrysować. Służy do tego narzędzie BRUSH TOOL - uruchamiane ikonką z symbolem pióra.

Inne sposoby: Dostępne są też inne metody pisania znaków.Są one dostępne w menu SEARCH. Możemy znajdować znaki wg częstości ich występowania, ilości kresek, komponentów (radicals) oraz wg innych kryteriów.

 

Prawidłowe wyświetlanie transkrypcji Pinyin

   Starsze systemy (np. Windows 98) mają często kłopoty z wyświetlaniem znaków diakrytycznych oznaczających tony, tak więc w świecie komputerów przyjęła się nieoficjalna konwencja, wg której numer tonu zapisujemy za pomoca cyfry oznazającej tonu na końcu sylaby, np. 中文 - Zhōngwén - zhong1 wen2. czyli język chiński.
Poniżej tabelka wzorcowa:

Ton Ton Pinyin Online Pinyin 1 tāo tao1 1 táo tao2 3 tāo tao3 4 tào tao4 Neut. (brak)   (brak)

Twój komputer wyświetla:	Powinien wyświetlać:
wēn wén wěn wèn ē é ě è     ī í ǐ ì ā á ā à     ō ó ǒ ò ū ú ǔ ù     ǖ ǘ ǚ ǜ
Tabela testowa wyświetlania pinyin w twoim systemie.

 

   Edytory tekstu rodziny Windows często nieprawidłowo interpretują kodowanie znaków chińskich - dochodzi do pomyłek w Pinyin i błędów konwersji stron kodowych. Dotyczy to zwłaszcza plików typu "*.txt". Zalecamy używanie bezpłątnego pakietu biurowego OpenOffice, który ma natywnie wbudowaną obsługę kodowania UTF-8.

Kodowanie znaków w systemach operacyjnych:

Łącznie jest 5 odmian kodowania chińskich znaków: BIG5, GB, Unicode, Neima (內碼 - kod wewnętrzny) oraz Kod telegraficzny (電報碼).

BIG5
   Używane na Tajwanie i w Hongkongu i w Singapurze do kodowania znaków tradycyjnych.
Zestaw BIG5 zawiera 13053 znaków chińskich.
   Stworzony został w Instytucie Przemysłu Informatycznego na Tajwanie w roku 1984. Niewiele później ten system kodowania stał się standardem. Przyjął go również Hong Kong, jednak system BIG5 nie obsługiwał niektórych znaków używanych w dialekcie kantońskim, więc władze Hong Kongu wydały w 1995 roku łatkę pod nazwą "Government Chinese Character Set", a później, w 1999 roku, "Hong Kong Supplementary Character Set". Rozszerzenia te dostępne są w Internecie.
Hong Kong Supplementary Character Set Info

GB (國標 - Guobiao)
Używane w ChRL do kodowania znaków uproszczonych.
Zestaw GB 2312-80 zawiera 6763 znaków oraz ustandaryzowany Pinyin.
System stworzony w 1981 roku. Nazwa odnosi się do systemu GB 2312-80 (1981 rok), GBK, lub GB 18030-2000 (opublikowanego w 2000 roku).

Unicode UTF-8

   Najbardziej uniwersalny kod, używany powszechnie do tworzenia stron internetowych.
Ten system kodowania pozwala na bezproblemowe zamieszczanie znaków tradycyjnych i uproszczonych.
   Jest zalecany do tworzenia dokumentów internetowych. Pozwala na wprowadzenie znaków DOWOLNEGO JĘZYKA (w tym wielu języków jednocześnie) do jednego dokumentu tekstowego.