Historia
eeg biofeedback zaczyna się w 1958 roku. Pierwsze eksperymenty
mające wpływ na rozwój EEG miały miejsce w latach trzydziestych
(1929) - Niemiec Hans Berger: badania rytmu alfa (8-12 Hz). Dr Joe
Kamiya (japoński imigrant), jako pierwszy, zaczął w 1958 roku na
uniwersytecie w San Francisco pracować z EEG i systemowym
sprzężeniem zwrotnym. Referował, że człowiek może wysiłkiem
woli kontrolować fale alfa (8-12 Hz), co dawniej, uważano za
niemożliwe.
Kamiya alfa-feedback, który jest kojarzony ze
stanem relaksu, stał się dużym impulsem do dalszych badań. Już
od początku lat 60-tych zaczęto badać zależność aktywności fal
eeg - fal alfa z emocjonalnym stanem i stanem świadomości. Celem
tych badań był przede wszystkim stan całkowitego relaksu.
W
latach 80-tych alfa-feedback ożył na nowo, w związku z nowymi
terapiami dla stanów uzależnień, w tym alkoholu i narkotyków.
Powstaje protokół treningowy - Peniston & Kulkosky.
Prawdziwie
burzliwy rozwój eeg biofeedback ma związek z pracami profesora B.
Stermana, w amerykańskim ośrodku lotów kosmicznych NASA. Pod
koniec lat sześćdziesiątych Profesor M. B. Sterman, stwierdził w
czasie badań nad kotami, że aktywność rytmu fal ok. 14 Hz jest
obecna zarówno podczas snu, jak i czuwania. Tę aktywność, zaczął
trenować u kotów. Trening EEG aktywności, został podzielony na
dwie fazy. W fazie pierwszej, głodny kot miał nacisnąć specjalną
dźwignię, aby zdobyć jedzenie zasłonięte szybką. Koty szybko
opanowały tę sztukę. Następnie utrudniono im zadanie. Aby dostać
się do mięsa, koty musiały rozpoznać zestaw błysków i dźwięków
i dopiero naciśnięcie dźwigni, która odsłaniała szybkę,
uzyskiwały dostęp pożywienia. Koty szybko zrozumiały, o co chodzi
- głodne wpatrywały się w pożywienie za szybką z maksymalnie
zogniskowaną uwagą. Sterman stwierdził w tym stanie przeważającą
aktywność w paśmie ok. 14 Hz. Prof. Sterman nazwał ten rytm -
rytmem sensomotorycznym (SMR), ponieważ znalazł go w korze
odpowiedzialnej za czucie i ruch. Wytrenowane koty, kiedy były
głodne, same wytwarzały ten rytm.
W tym samym czasie, w
związku z wystąpieniem u kandydatów na astronautów halucynacji,
wywoływanych przez paliwo rakietowe, kierownictwo NASA zaproponowało
dr B. Stermanowi zbadanie wpływu paliwa rakietowego (hydrazyny) na
OUN /ośrodkowy układ nerwowy/ kotów. Sterman podjął się zadania
i rozpoczął testy, do których użył nowo zakupionych kotów oraz
kotów po przeprowadzonych treningach SMR (wzmocnione pasmo). Ku jego
zaskoczeniu, nowo zakupione koty padły, a stare, z ćwiczonym pasmem
SMR przeżyły. Nowe koty doznawały napadów drgawkowych
(epilepsji), a ćwiczone w paśmie SMR, były odporne na napady
drgawkowe. Eksperyment powtórzono z małpami. Otrzymano podobne
wyniki. Sterman poszedł krok dalej, i zrobił doświadczenia z
człowiekiem, cierpiącym na ciężką padaczką. On osiągnął 60 %
redukcję ilości napadów. Liczne dalsze eksperymenty i innych
instytucji potwierdziły skuteczność treningu SMR w leczeniu
padaczki. W 1972 r prof. Sterman publikuje nową metodę leczenia
epilepsji (padaczki), a zaprezentowany protokół treningowy został
nazwany protokołem Stermana.
Wspomnieć należy, że w tym
okresie, z prof. Stermanem współpracowała nasza rodaczka
-
Wanda Wyrwicka. Sterman
zauważył również, że po treningu SMR u pacjentów z padaczką
ustępuje nadpobudliwość psychoruchowa. Problemem nadpobudliwości
zajął się jeden ze współpracowników Stermana - dr
Joel Lubar.
W swojej pracy wykazał on, że metoda EEG Biofeedback jest przydatna
nie tylko w terapii dzieci z ADHD, ale również ludzi z zaburzeniami
koncentracji uwagi bez nadpobudliwości psychoruchowej oraz
zaburzeniami procesu uczenia się (ADD).
Burzliwy rozwój
komputerów osobistych i nowych technologii spowodowały, że metoda
eeg biofeedback rozpoczęła swój burzliwy rozwój, który trwa do
chwili obecnej. W Polsce, pierwsze ogólnokrajowe szkolenie z eeg
biofeedback odbyło się 19 listopada 2001r w Warszawie. Działających
pracowni eeg biofeedback w Polsce jest bardzo mało, bo ok. 15 (dane
szacunkowe). Biorąc pod uwagę, że w USA jest tych ośrodków ponad
1500, jesteśmy wyraźnie spóźnieni, w praktycznym zastosowaniu tej
metody. Nasi sąsiedzi: Czesi i Słowacy, mają razem ok. 60
pracowni. Z podanych przykładów wyraźnie wynika, że dostępność
terapii metodą eeg biofeedback, w naszym kraju, jest bardzo
ograniczona.
Definicja
i historia EEG Biofeedback
(http://www.szkola.znin.pl/viewpage.php?page_id=1)
EEG
Biofeedback (Elektroencefalograf - biologiczne sprzężenie zwrotne)
metoda wykorzystująca wiedzę medyczną, psychologiczną,
pedagogiczną i bio inżynieryjną w celu zwiększenia możliwości
naszego umysłu. Poprawia szybkość myślenia, kreatywność i
pamięć.
Historia EEG Biofeedback zaczyna się w 1958 roku
wówczas to prowadzono pierwsze eksperymenty. Dr Joe Kamiya
stwierdził, że człowiek może wysiłkiem woli kontrolować pracę
swojego mózgu, metoda ta jednak kojarzona była wyłącznie ze
stanem relaksu. W latach 80- tych w związku z nowymi terapiami dla
stanów uzależnień, w tym alkoholu i narkotyków Biofeedback ożył
na nowo. Jednak jego prawdziwy i burzliwy rozwój ma związek z
pracami profesora B. Stermana w amerykańskim ośrodku lotów
kosmicznych NASA. Sterman stwierdził w czasie badań, że w pewnych
sytuacjach przeważa w naszym mózgu aktywność fal SMR, które
można wzmacniać poprzez odpowiednią stymulację. Ćwiczenia w
paśmie SMR zmniejszały ryzyko wystąpienia, wysokiego poziomu
stresu, padaczki i nadpobudliwości psychoruchowej.
Kolejne
lata to burzliwy rozwój komputerów osobistych i metody biofeedback.
Do grona współpracowników Steramana należał Joel Lubar
oraz nasza rodaczka Wanda Wyrwicka. Uczeni ci wykazali, że metoda
bifoeedback jest przydatna nie tylko w terapii ADHD, ale również w
zaburzeniach koncentracji uwagi oraz zaburzeniach procesu uczenia się
(ADD).
O
METODZIE
EEG
Biofeedback należy do metod uczenia się, a uczenie może wyłącznie
nasz mózg wzmocnić. Mimo, że w metodzie tej zakłada się czujniki
na głowę, są one używane wyłącznie do zapisu czynności mózgu
(EEG). Sygnały bioelektryczne z naszego mózgu są wzmacniane w
głowicy EEG. Z głowicy EEG przechodzą do komputera, gdzie ulegają
dalszej obróbce. Do systemu jest również dołączona przystawka do
sprzężenia zwrotnego (informacji zwrotnej), która pozwala
trenowanemu w graficznej formie wideogry przedstawić stałą i
natychmiastową informację o stanie jego czynności bioelektrycznej
mózgu tak , aby mógł się nauczyć ją regulować. Metoda ta
pomaga trenowanemu na zasadzie sprzężenia zwrotnego, tj. nagrody za
uzyskanie odpowiednich parametrów, uczyć się kierować swoją
czynnością bioelektryczną mózgu, zwiększając występowanie
pożądanych i hamując występowanie niepożądanych fal mózgu,
które łączą się z różnymi zaburzeniami pracy mózgu. Treningi
prowadzą stopniowo do harmonizacji i większej stabilizacji
czynności mózgu, do szybszych zmian wzbudzenia mózgu oraz do
poprawy wzorca bioelektrycznego (EEG) mózgu w przypadku jego
zaburzeń.
Treningi zalecane są zarówno u osób zdrowych jak i
chorych.
Jako metoda biologiczna, trening biofeedback nie
powoduje skutków ubocznych.
CELE TERAPII Poprawa koncentracji i uwagi oraz jej utrzymanie. Poprawa szybkości uczenia się. Wzmacnia pamięć. Zwiększenie kreatywności. Wzmocnienie pozytywnego myślenia, samopoczucia, samooceny. Obniżenie wysokiego poziomu stresu. Wyciszenie emocji. Poprawa
kondycji fizycznej.
|
WSKAZANIA DO TERAPII Zburzenia pamięci. Problemy psychosomatyczne, obniżona samoocena. W stanach stresowych. W stanach lękowych, natręctwach. W zaburzeniach koncentracji uwagi. Zachowania -nadpobudliwości ruchowej, impulsywności, agresji, apatii. W specyficznych zaburzeniach uczenia się (dysleksja, dysgrafia). W tremie, napięciu wewnętrznym. W zespołach chronicznego zmęczenia. W tikach. W zaburzeniach przyjmowania pokarmu. W terapii uzależnień. W lekkim upośledzeniu umysłowym, w zespołach padaczkowych (po uprzednim wykonaniu EEG mózgu i odrzuceniu leków). |