26.DECYZJA JAKO ZRÓDŁO PRAW I OBOWIĄZKÓW PRZEDSIĘBIORCÓW.

Decyzja administracyjna jest to akt administracyjny zewnętrzny wydany w trybie określonym w przepisach Kpa lub innych ustaw regulujących sferę indywidualnych praw i obowiązków obywateli.

Składniki decyzji administracyjnej:

1.oznaczenie organu wydającego decyzję oraz data i miejsce jej wydania,

2.oznaczenie adresata lub adresatów decyzji,

3.podstawa prawna z przywołaniem konkretnego przepisu prawa,

4.rozstrzygnięcie,

5.uzasadnienie faktyczne i prawne,

6.pouczenie o przysługującym prawie do odwołania lub informacja, iż decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku postępowania i nie przysługuje od niej odwołanie lecz skarga do sądu administracyjnego,

7.podpis osoby uprawnionej do reprezentowania organu (imię i nazwisko) wraz z podaniem stanowiska służbowego.

Do dodatkowych składników decyzji administracyjnej zaliczane są m.in.:

- klauzula rygoru natychmiastowej wykonalności

- klauzula warunku,

- klauzula zlecenia administracyjnego,

- klauzula odwołalności.

Rodzaje decyzji :

- Postanowienia

- Ugody

- Zezwolenia i zatwierdzenia

- Zwolnienia z różnych opłat itd.

- Wyłączenia gruntów

- Zgody na realizację przedsięwzięć

W przepisach prawnych decyzja administracyjna może być oznaczona również jako:

- Pozwolenie, np. wodno prawne,

- Zezwolenie, np. na osiedlenie się cudzoziemca na terytorium RP,

- Decyzja, np. o nadanie statusu uchodźcy,

- Nakaz, np. konserwacji zabytków,

- Zakaz, np. odbycia imprezy artystycznej lub rozrywkowej,

- Koncesja np.na wykonywanie międzynarodowego transportu, na rozprowadzanie programów telewizyjnych,

- Licencja np.pilota.

Klasyfikacja decyzji

- deklaratoryjne

- konstytutywne

- pozytwyne

- negatywne

- swobodne

- związane

- ostateczne

- nieostateczne

- stanowcze

- tymczasowe

Użycie takiej bądź innej nazwy nie ma oczywiście znaczenia dla charakteru prawnego danego działania jako decyzji, jeżeli jest to, zgodnie z art. 104 KPA, akt rozstrzygający merytorycznie sprawę administracyjną lub w inny sposób kończący sprawę w danej instancji.

Odwołanie

Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu który wydał decyzję w określonym terminie od dnia doręczenia decyzji.Nie wymaga ono szczegółowego uzasadnienia. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji z dwoma wyjątkami:

1. decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności i

2. decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy prawa.

O wniesieniu odwołania organ powiadamia strony. Jeżeli odwołanie wnoszą wszystkie strony postępowania organ może uznać że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie i może wydać nową decyzję. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji jednak organ może nie uwzględnić cofnięcia jeśli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny. Organ odwoławczy wydaje decyzję w której:

- utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

- uchyla decyzję w całości lub części

- umarza postępowanie odwoławcze

27.NADZÓR ADMINISTRACYJNY NAD DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄ.

Nadzór jest podstawową funkcją współczesnego państwa. Funkcje nadzoru we współczesnym państwie demokratycznym wynikają bezpośrednio z celów oraz zadań. Wobec powyższego wyróżnić możemy funkcję:

a) wspierającą (doradczą)

b)ochronną, korygującą

c)przestrzegania prawa.

Samo pojęcie nadzoru rozumiane jest jako „ingerencyjną działalność państwa podejmowaną w interesie publicznym wobec działalności podmiotów gospodarczych (uczestników rynku), samodzielnych (autonomicznych), działających na własne ryzyko i odpowiedzialność przedsiębiorców, zasadniczo w przestrzeni wyznaczonej przez wolności i prawa podmiotowe w obrocie gospodarczym.Na gruncie prawa gospodarczo publicznego mamy do czynienia z nadzorem państwa wobec określonych działań gospodarczych prywatnych podmiotów gospodarujących, sprawowanym z punktu widzenia ich zgodności z przepisami gospodarczego prawa administracyjnego.Wyróżniamy:

a) nadzór policyjny

b) nadzór reglamentacyjny

c) nadzór gwarantujący

d) nadzór właścicielski

a) nadzór policyjny - upoważnione organu podejmują władcze działania zapobiegające naruszeniu norm chroniących życie, zdrowie, mienie, moralność publiczną, środowisko naturalnego oraz podejmujące działania w wypadku ich naruszenia. Podstawowym narzędziem działania jest kontrola, a w wypadku uchybień dąży się do przywrócenia stanu z przed naruszenia. Możliwy jest nadzór prewencyjny i nadzór represyjny. Można wyróżnić nadzór wykonywany przez specjalną powołaną do tego celu instytucję – nadzór instytucjonalny oraz nadzór wykonywany obok normalnych kompetencji organu – nadzór funkcjonalny)

b) nadzór reglamentacyjny - zapewnienie przestrzegania wszelkich prawnych reglamentacyjnych ograniczeń działalności gospodarczej. W przypadku naruszeń podejmowane są decyzje nakazujące lub zakazujące oraz decyzje określające skutki prawne tych naruszeń.Przewiduje się także kary pieniężne.

c) nadzór gwarantujący - zapewnienie przestrzegania określonych standardów przez przedsiębiorstwa wykonujące działania o istotnym znaczeniu z punktu widzenia interesu publicznego, elementem tego nadzoru jest instytucjonalnie wyodrębniony nadzór regulacyjny. Nadzór gwarantujący jest wyrazem przejścia od państwa świadczącego usługi użyteczności publicznej do państwa gwarantującego realizację tych usług przez przedsiębiorstwa sektora prywatnego

d) nadzór właścicielski - stanowi podstawę do podjęcia działalności gospodarczej w ramach Skarbu Państwa czy też w ramach prawa własności innych państwowych osób prawnych. Przedmiotem kompetencji nadzoru właścicielskiego jest prawo własności do mienia państwowego przysługującego państwowym osobom prawnym oraz Skarbowi Państwa. Pojęcie nadzoru właścicielskiego występuje na gruncie języka prawniczego w sytuacjach gdy obowiązujące przepisy prawne dopuszczają prawną ingerencję w prawa własności mienia państwowego.

Organy nadzoru gospodarczego:

a)Minister właściwy w sprawach gospodarki

b)Inspekcja Handlowa

c)Prezes UKE

d)URE

e)UTK

f)Minister Skarbu Państwa

28. STOSUNEK PRAWNY KONTROLI I KRYTERIA KONTROLI GOSPODARCZEJ.

Kontrola gospodarcza została uregulowana w u.s.d.g w rozdziale 5 w art.77-85.

W razie powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia: zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności, wójt, burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie zawiadamia właściwe organy administracji publicznej. Zawiadomione organy niezwłocznie powiadamiają wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o podjętych czynnościach. W przypadku braku możliwości zawiadomienia, o którym mowa wójt, burmistrz lub prezydent miasta może nakazać, w drodze decyzji, wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni.

Decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności np. w sytuacji zagrożenia życia. Organy kontroli zawiadamiają przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli.Ustawa zawiera katalog przypadków,w których nie jest wymagane powiadomienie przedsiębiorcy o kontroli.Są one określone w art.79. Czynności kontrolne mogą być wykonywane przez pracowników organów kontroli po okazaniu przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, chyba że przepisy szczególne przewidują możliwość podjęcia kontroli po okazaniu legitymacji. W takim przypadku upoważnienie doręcza się przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej w terminie określonym w tych przepisach, lecz nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli.

Podjęcie czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej, na podstawie przepisów szczególnych, może dotyczyć jedynie przypadków, gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, a także gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.Czynności kontrolne mogą być wykonywane przez osoby niebędące pracownikami organu kontroli, jeżeli przepisy odrębnych ustaw tak stanowią. W przypadku wszczęcia czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej, przed podjęciem pierwszej czynności kontrolnej, osoba podejmująca kontrolę ma obowiązek poinformować kontrolowanego przedsiębiorcę lub osobę, wobec której podjęto czynności kontrolne, o jego prawach i obowiązkach w trakcie kontroli. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. Kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego, miejscu wykonywania działalności gospodarczej lub, za zgodą lub na wniosek kontrolowanego, w innym miejscu przechowywania dokumentacji, w tym ksiąg podatkowych, w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez kontrolowanego.Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne, za zgodą kontrolowanego, mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu kontroli, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli. Przedsiębiorca jest obowiązany prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnienia i protokoły kontroli. Książka kontroli może mieć formę zbioru dokumentów. Książka kontroli służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli jego działalności. Nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy.Wyjątki określa ustawa. Czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać:

1) w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych;

2) w odniesieniu do małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych;

3) w odniesieniu do średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych;

4) w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.

Kryteria są to mierniki oceny, na podstawie których kontrolujący ocenia działalność badanej jednostki. Kryteria kontroli to:

1. legalność - oznacza zgodność działania z przepisami prawa.

2. gospodarność - badanie to oznacza, czy jednostka działa zgodnie z zasadą racjonalnego gospodarowania tzn., czy osiąga optymalne wyniki, efekty przy najniższych kosztach, nakładach, środkach majątkowych, zyski, ozn. również skuteczność i wydajność.

3. rzetelność - oznacza, uczciwość, terminowość, dyscyplinę wykonania, sumienność, prawdomówność, słowność oraz zgodność dokumentów, ewidencji i sprawozdań ze stanem faktycznym.

4. celowość - oznacza, czy jednostka działa zgodnie z wyznaczonym celem, zadaniami określonymi w statucie, regulaminie, bądź aktach normatywnych.

5. przejrzystość (transparentność) - oznacza odpowiednio dostępne procedury, regulaminy, przepisy, które są jawne i dostępne do wiadomości publicznej. Z przejrzystością łączy się konstytucyjny obowiązek informowania obywateli o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

6. jawność - łączy się ona z przejrzystością i oznacza podawanie do wiadomości publicznej różnego rodzaju sprawozdań finansowych, bilansów z działalności jednostek, itp.

29.DECYZJE NADZORCZE

( Ciężko cokolwiek znalezc,zeby zobrazować definicje można posłużyć się poniższą odpowiedzią)

„ Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości - z upoważnienia ministra -

na zapytanie nr 587

w sprawie wątpliwości dotyczących określenia legitymacji biernej w sprawach o odszkodowania z tytułu bezprawnego przejęcia nieruchomości na rzecz gminy przed dniem 27 maja 1990 r.

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na zapytanie posła Łukasza Zbonikowskiego, przesłane przy piśmie wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lutego 2008 r., nr SPS - 024 - 587/8, w kwestii określenia legitymacji biernej w sprawach o odszkodowania za bezprawne przejęcie nieruchomości na rzecz gminy przed dniem 27 maja 1990 r. uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko.

   W przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191, z późn. zm.), zwanej dalej ,,ustawą˝. Zgodnie z art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy Skarb Państwa przejmuje zobowiązania i wierzytelności rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego i stopnia wojewódzkiego wynikające z prawomocnych orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych wydanych przed dniem 27 maja 1990 r. oraz zobowiązania i wierzytelności powstałe w związku z wykonaniem tych orzeczeń i decyzji administracyjnych.

   Na gruncie stosowania ww. normy w judykaturze i doktrynie prawa wykształciły się dwa poglądy. Według pierwszego z nich, wyrażonego m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2004 r., III CZP 64/2004, lex 131033, to gmina, a nie Skarb Państwa jest biernie legitymowana w procesie o naprawienie szkody wynikłej wskutek wydania przed dniem 27 maja 1990 r. ostatecznej decyzji administracyjnej, jeżeli stwierdzenie jej nieważności lub stwierdzenie, że wydana została z naruszeniem prawa, nastąpiło po tej dacie. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy skonstatował, że w art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy jest mowa o dwóch zobowiązaniach odszkodowawczych. Źródłem pierwszego z nich jest pierwotna decyzja, natomiast źródłem drugiego - decyzja stwierdzająca nieważność decyzji pierwotnej lub decyzja uznająca, że wydanie pierwszej decyzji nastąpiło z naruszeniem prawa (decyzja nadzorcza). Z chwilą wydania drugiej decyzji zobowiązanie wynikające z decyzji pierwotnej przekształca się w zobowiązanie odszkodowawcze. Definitywne ukształtowanie zobowiązania odszkodowawczego wiąże się z decyzją nadzorczą. Zatem data tej decyzji decyduje o istnieniu lub wyłączeniu sukcesji gminy na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy i sukcesją gmin są objęte zobowiązania odszkodowawcze, gdy decyzja nadzorcza została wydana po dniu 27 maja 1990 r. - zob. wyrok SN z dnia 14 marca 2007 r., I CSK 455/2006, lex 253395.

   W myśl drugiego stanowiska odpowiedzialność odszkodowawczą w okolicznościach opisanych wyżej ponosi Skarb Państwa. Dla uzasadnienia tego poglądu podniesiono, że fakt posłużenia się przez ustawodawcę formułą zobowiązania wynikającego z ostatecznej decyzji administracyjnej może wskazywać, że to właśnie ta decyzja stanowi zdarzenie prawne prowadzące do powstania roszczenia odszkodowawczego. Decyzja nadzorcza natomiast otwiera jedynie możliwość dochodzenia roszczenia odszkodowawczego i można ją ujmować w kategorii przesłanki skutecznego dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody, a nie traktować jako zdarzenia kreującego zobowiązanie odszkodowawcze - cyt. wyrok SN z dnia 14 marca 2007 r.

   Rozbieżności rozstrzygnęła ostatecznie uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 99/06, lex 203873. W ocenie Sądu Najwyższego Skarb Państwa jest biernie legitymowany w sprawie o naprawienie szkody wynikłej z ostatecznej decyzji administracyjnej, o której mowa w art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy, także wtedy, gdy stwierdzenie jej nieważności lub stwierdzenie, że została wydana z naruszeniem prawa, nastąpiło po dniu 26 maja 1990 r.

   W wymienionej uchwale z dnia 7 grudnia 2006 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że źródłem szkody jest wydanie wadliwej decyzji administracyjnej i tej właśnie decyzji dotyczy ocena bezprawności. Przyjęto także, że delikt stanowi wydanie decyzji naruszającej prawo i z tym faktem należy łączyć powstanie zobowiązania, a nie z faktem wydania decyzji w trybie nadzoru. Późniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze nie jest kreatorem działania niezgodnego z prawem, a decyzja nadzorcza otwiera jedynie w sposób prejudycjalny możliwość dochodzenia odszkodowania od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody. Decyzja wydana w trybie nadzoru jest jedynie przesłanką skutecznego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego, a nie jest zdarzeniem skutkującym powstanie samego zobowiązania. Pogląd ten wyraził Sąd Najwyższy również w wyrokach z dnia 25 stycznia 2007 r., V CSK 425/2006, lex 277245, oraz z dnia 14 marca 2007 r., I CSK 455/2006, lex 253395).

   Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że de lege lata zarówno z aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego, jak i poglądów przedstawicieli doktryny (zob. glosa J. Jastrzębskiego do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2004 r., Samorząd Terytorialny, nr 7-8, s. 132 i nast.) jednoznaczne wynika, że Skarb Państwa jest biernie legitymowany w sprawach o naprawienie szkody wynikłej z ostatecznej decyzji administracyjnej, o której mowa w art. 36 ust. 3 pkt 3 ustawy, także wtedy, gdy stwierdzenie jej nieważności lub stwierdzenie, że została wydana z naruszeniem prawa, nastąpiło po dniu 26 maja 1990 r.

   Zatem nie zachodzi potrzeba wprowadzenia zmian przepisów prawa w tym zakresie.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Zbigniew Wrona

   Warszawa, dnia 11 marca 2008 r. „

30. WARUNKI PRAWNE NABYWANIA NIERUCHOMOŚCI PRZEZ PODMIOTY ZAGRANICZNE

Cudzoziemcy - osoby fizyczne nie mające obywatelstwa polskiego,jak również zagraniczne spółki nie mające osobowości prawnej, są to spółki osób fizycznych nie mających obywatelstwa polskiego oraz osób prawnych mających siedzibę za granicą.Określenie siedziby jest możliwe bądź według miejsca w którym znajduję się zarząd osoby prawnej albo według miejsca w którym koncentruje się działalność tej osoby.Art. 41 KC mówi o tym że siedziba osoby prawnej to miejscowość w której znajduje się organ zarządzający. Osoba prawna jest cudzoziemcem jeśli jej siedziba znajduje się za granicą RP.
Zalicza się do nich poza tym kontrolowane osoby prawne i spółki handlowe nie mające osobowości prawnej mające siedzibę na terytorium RP które są kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio przez cudzoziemców

Obrót polskimi nieruchomościami na rzecz podmiotów zagranicznych uległ w ostatnich latach znacznej liberalizacji będącej konsekwencją dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowego. Obostrzenia w nabywaniu przez cudzoziemców nieruchomości w Polsce dotyczą obecnie przede wszystkim nieruchomości położonych w strefie nadgranicznej oraz nieruchomości rolnych. W stosunku do cudzoziemców z UE, Islandii, Norwegii, Lichtensteinu (obszar EOG) oraz Konfederacji Szwajcarskiej zasadą jest swoboda nabycia nieruchomości położonej w Polsce, zaś wyjątkiem jest konieczność ubiegania się o zezwolenie. Dla pozostałych cudzoziemców (spoza EOG i Szwajcarii) zasadą jest natomiast konieczność ubiegania się o zezwolenie na nabycie nieruchomości, poza listą wyjątków wskazanych przez ustawodawcę. Podstawowym źródłem regulacji prezentowanej problematyki jest ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

Zdecydowanie korzystniejsze perspektywy na nabycie nieruchomości w Polsce mają cudzoziemcy z krajów EOG oraz Konfederacji Szwajcarskiej. Obywatele tych krajów lub spółki posiadające siedzibę na ich obszarze obowiązani byli do 01.05.2016 r. do uzyskiwania zezwolenia polskiego Ministra Spraw Wewnętrznych tylko na nabycie polskich nieruchomości rolnych i leśnych.

Od wymogu tego istnieją jednakże odstępstwa, jeżeli cudzoziemcy z ww. grupy dzierżawili odpowiednio długo polską nieruchomość rolną, zamieszkiwali legalnie na terenie RP oraz prowadzili na dzierżawionej nieruchomości osobiście działalność rolniczą. Także w przypadku dziedziczenia ustawowego nieruchomości rolnej lub leśnej lub zapisu windykacyjnego cudzoziemiec-spadkobierca nie będzie musiał uzyskać wspomnianego powyżej zezwolenia, ponieważ obostrzenia określone w polskiej ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nie stosują się do dziedziczenia ustawowego. Obowiązek uzyskania zezwolenia na nabycie polskiej nieruchomości rolnej lub leśnej w drodze dziedziczenia dotyczyć będzie tylko przypadku dziedziczenia testamentowego przez cudzoziemców nie należących do kręgu spadkobierców ustawowych. Przy czym ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych następuje w oparciu o prawo ojczyste spadkodawcy. Nabycie nieruchomości rolnych lub leśnych (w sensie ekonomicznym) możliwe jest ponadto poprzez nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w spółce z siedzibą na terytorium Polski, będącej właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnych lub leśnych, o czym także poniżej.

Z powyższego wynika, iż nabywanie przez cudzoziemców z krajów EOG oraz Konfederacji Szwajcarskiej polskich nieruchomości innych niż rolne i leśne (np. mieszkania, lokalu usługowego, działki budowlanej lub rekreacyjnej) nie wymaga obecnie zezwolenia. Natomiast nabycie nieruchomości rolnych i leśnych zasadniczo wymaga zezwolenia poza sytuacjami opisanymi powyżej. Zniesiony został także obowiązek uzyskiwania zezwolenia na nabycie w Polsce tzw. drugiego domu cudzoziemca tj. nieruchomości znajdującej się w Polsce i przeznaczonej na cele mieszkaniowe, usługowe, rekreacyjne, która nie stanowi jego stałego miejsca zamieszkania.

Zdecydowanie odmienne kształtuje się sytuacja pozostałych cudzoziemców tj. nie będących obywatelami lub spółkami z siedzibą w EOG oraz Konfederacji Szwajcarskiej. Poza wyjątkami wyczerpująco określonymi w ustawie w zasadzie zawsze będą oni musieli ubiegać się o zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych na nabycie polskiej nieruchomości. Będą musieli uzyskać zezwolenie zawsze tj. bez względu na rodzaj nabywanej nieruchomości, gdy przedmiotem nabycia są nieruchomości położone w strefie nadgranicznej oraz grunty rolne o powierzchni przekraczającej 1 ha.

Do wspomnianych wyjątków kiedy cudzoziemcy z powyższej grupy będą zwolnieni od obowiązku uzyskania zezwolenia na nabycie polskiej nieruchomości należą w szczególności nabycie:

samodzielnego lokalu mieszkalnego (pot. mieszkania)

- nabycie samodzielnego lokalu użytkowego z przeznaczeniem na garaż (pot. garaż), jeżeli jest to związane z zaspokojeniem ich potrzeb mieszkaniowych (a więc na nabycie lokali usługowych muszą uzyskać zezwolenie);

- nieruchomości przez cudzoziemca zamieszkującego w Polsce co najmniej 5 lat od udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich;

- przez cudzoziemca, będącego małżonkiem obywatela polskiego i zamieszkującego w Polsce co najmniej 2 lata od udzielenia mu zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, nieruchomości, która w wyniku nabycia stanowić będzie wspólność ustawową małżonków.

Zezwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej (w zasadzie uznaniowej) na podstawie wniosku złożonego przez cudzoziemca.Zezwolenie wydaje się, jeżeli nabycie nieruchomości nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego. Dodatkowym wymogiem uzyskania zezwolenia jest konieczność wykazania przez cudzoziemca, że zachodzą okoliczności potwierdzające jego więzi z Rzeczpospolitą Polską takie jak na przykład: posiadanie polskiego pochodzenia, zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim, posiadanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich czy wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej lub rolniczej zgodnie z przepisami prawa polskiego.

Zgodnie z polskimi regulacjami prawnymi „nabycie nieruchomości” to nie tylko klasyczna umowa sprzedaży, lecz także: darowizna, zamiana, przewłaszczenie na zabezpieczenie, dziedziczenie testamentowe, zasiedzenie czy ustanowienie użytkowania wieczystego nieruchomości. W konsekwencji także w tych przypadkach obrotu polskimi nieruchomościami na rzecz cudzoziemców stosowały się będą zasady opisane powyżej.

Zasady opisane na wstępie znajdą zastosowanie także do „nabycia nieruchomości” poprzez nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów (akcji) w spółce handlowej z siedzibą na terytorium RP, która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym polskiej nieruchomości (gruntowej, budynkowej lub lokalowej), jeżeli spółka ta stanie się spółka kontrolowaną (cudzoziemiec uzyska powyżej 50% głosów na jej zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu lub pozycję dominującą w rozumieniu przepisów polskiego Kodeksu Spółek Handlowych) albo jeżeli spółka ta jest już kontrolowana a udziały lub akcje nabywa lub obejmuje nowy inwestor strategiczny- cudzoziemiec.

Oznacza to, że o ile nabycie lub objecie udziałów (akcji) w takiej spółce nie wymaga uzyskania zezwolenia przez obywateli i przedsiębiorców z siedzibą w EOG oraz Konfederacji Szwajcarskiej, o tyle cudzoziemcy spoza tego obszaru zasadniczo zobowiązani będą do uzyskania zezwolenia. Należy dodać, że zgodnie z obecnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych nabycie lub objęcie przez cudzoziemca z obszaru EOG oraz Szwajcarii udziałów (akcji) w spółce handlowej z siedzibą w Polsce nie wymaga zezwolenia nawet, gdy spółka ta jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnych lub leśnych.

Ograniczenia wynikające z ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (wymóg uzyskania zezwolenia) nie mają zastosowania do przekształceń spółek. Należy jednak pamiętać, że zasady opisane powyżej stosuje się w trakcie łączenia lub podziału spółek, które to nie zostały wyłączone z zakresu jej. Powyższych reguł nie stosujemy także do nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jako ograniczonego prawa rzeczowego. Nabycie tego prawa do lokalu nie wymaga zatem zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych.