Temat : Socjalizacja w rodzinie procesem formowania dorosłego członka grupy społecznej. Jaki wpływ ma wychowanie dziecka na jego życie dorosłe.

1. Socjalizacja inaczej uspołecznienie - to proces i jego efekt , rozwoju społecznego człowieka, kształtowania jego osobowości, przekazywania systemu wartości, norm, wzorów zachowań, obowiązujących we współżyciu z innymi ludźmi oraz umiejętności niezbędnych dorosłej osobie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje takie jak szkoła czy kościół.

Jest to inaczej proces przystosowania się człowieka do życia społecznego, rozwój i kształtowanie się świadomości, postaw i kultury politycznej człowieka, wewnętrznych mechanizmów regulujących zachowanie zgodne z normami społecznymi, zdobywanie umiejętności współżycia z ludźmi, podejmowanie ról społecznych.

Warunkiem przystosowania się jednostki do społeczeństwa jest komunikacja czyli proces przekazywania informacji, idei, postaw, stanów umysłu innym ludziom. To za pomocą komunikacji wysyłamy i otrzymujemy wiadomości.

  

2. Możemy wyróżnić trzy mechanizmy socjalizacji:

• Wzmacnianie – zachowania właściwe są nagradzane a niewłaściwe – karane – przez co następuje wygasanie.

• Naśladowanie poprzez obserwacje zachowań innych i postępowanie w sposób zbliżony.

• Symboliczny – poprzez uzyskiwanie wiedzy na temat tego co jest a co złe słuchając i czytając różne źródła.

3. Wyróżniamy również dwie fazy socjalizacji:

• pierwotna – przypada na niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo. Jest to faza, w której człowiek w swoim dzieciństwie staje się członkiem społeczeństwa w ramach wzajemnego oddziaływania dziecka i jego rodziców. Podczas socjalizacji pierwotnej dzieci poznają język i podstawowe wzory zachowań, które staną się podstawą ich dalszej edukacji. Główną instytucją socjalizacji pierwotnej jest rodzina. Socjalizacja pierwotna odbywa się pod wpływem „znaczących innych”, autorytetów.

Mówi się tutaj o grupach pierwotnych - które charakteryzują się osobistymi i emocjonalnymi więziami między członkami grupy, przy czym przynależność do niej nie zawsze jest dobrowolna, zwykle są małe, udział w grupie wynika z norm i tradycji a także istnieją określone tradycje, zwyczaje i normy .

Ze względu na silne więzi pomiędzy członkami, grupy te mają duże znaczenie dla jednostki, stanowiąc podstawę jej rozwoju społecznego. Najlepszym przykładem grupy pierwotnej jest właśnie, wyżej wymieniona – rodzina a także grupa rówieśnicza, krąg przyjaciół i najbliższych znajomych, sąsiedzi mający ze sobą bliskie kontakty. Członkowie grupy pierwotnej spędzają razem dużo czasu, podejmują wspólne działania i dzielą się doświadczeniem. Członkowie grup pierwotnych najczęściej dużo o sobie wiedzą i dbają o siebie nawzajem.

• wtórna – zaliczamy tutaj dzieci aż po ich całą dorosłość w późniejszym okresie życia. Odnosi się do procesu, w którym jednostka uprzednio socjalizowana wchodzi w nowe etapy życia, konkretnego społeczeństwa np. przygotowanie do określonego zawodu, odpowiedniej roli. Odpowiedzialne za socjalizację są takie instytucje jak: szkołą, grupy rówieśnicze, media, miejsce pracy. Obecne procesy mające tam miejsce wpajają jednostce wartości, normy i przekonania składające się na wzór kultury, w jakiej żyje. Socjalizacja wtórna odbywa się pod wpływem „uogólnionego innego”.

Przy fazie wtórnej należy wspomnieć o grupach wtórnych – które są tworzone dla osiągnięcia określonego celu, wykonania zadania, lub zamierzonego interesu. Członkowie przynależą do niej na zasadzie dobrowolnego wyboru. Pomiędzy członkami obecne są formalne i rzeczowe typy więzi, przy czym komunikacja między członkami grupy ma charakter nieosobowy np. partie polityczne, związek zawodowy, organizacje kościelne, stowarzyszenia, zakłady pracy, szkoła. Grupy wtórne są zazwyczaj większe, a ich trwałość ma charakter okresowy. Ładunek emocjonalny członków grupy wtórnej jest na ogół bardzo nikły; interakcje między nimi w głównej mierze dotyczą działań grupowych, a nie potrzeb, pragnień czy problemów poszczególnych członków. Członkowie grupy wtórnej nie przejawiają chęci pogłębienia wiedzy na swój temat.

4. Miejsca kształtowania nowych jednostek społecznych:

- rodzina - jest pierwszym i najbardziej trwałym światem społecznym dla niemowlęcia i dziecka. Tworzą się tutaj pierwsze i najbardziej trwałe więzi społeczne. Umiejętność porozumiewania się, zdobywa się w rodzinie. W rodzinie także niemowlę, a później dziecko, poznaje główne elementy kultury. Rodzina jest w dużej mierze całym światem społecznym niemowlęcia i dziecka, główną źródłem jego doświadczeń. Rodzina zapewnia dziecku tożsamość społeczną w kategoriach rasy, religii i klasy społecznej. Przyszłe możliwości życiowe, zdrowie - długowieczność, wykształcenie i rodzaj wykonywanego zawodu są w znacznym stopniu uzależnione od rodziny, w jakiej urodziło się dziecko. Troskliwi rodzice starają się nie tylko zaspokoić aktualne potrzeby dziecka i uczynić zeń „poprawnego” członka rodziny, ale starają się również umożliwić mu przyswojenie umiejętności, niezbędnych mu do pełnienia określonych ról w społeczeństwie. Zdarza się jednak, że rodzice nie wypełniają należycie swych obowiązków opiekuńczo-wychowawczych wobec dziecka. W takiej sytuacji zostaje zaburzony jego rozwój i prawidłowe funkcjonowanie w relacjach z innymi. W przypadku nie spełnienia przez rodzinę podstawowych zadań staje się ona środowiskiem dysfunkcjonalnym. Właśnie początki życia w rodzinie, obecny proces wychowawczy rzutuje na życie dorosłe dziecka. Tutaj mają miejsce sytuacje, wywołujące konkretny wpływ, przejawiający się w dalszym życiu, w różnych sytuacjach. Sytuację można porównać do bodźca odbieranego przez dziecko a wpływ na jego zachowanie możemy odnieść do reakcji na owy bodziec. Mogą to być sytuacje, zachowania, gesty, słowa innych osób dotyczące bezpośrednio nas samych jak i mające miejsce obok nas, rozgrywające się wyłącznie na naszych oczach. Nasz udział w konkretnym wydarzeniu nie jest konieczny, wystarczy nasza obecność. Wydarzenia, które wywierają na nas duże emocję zmieniają nasze spojrzenie, spostrzeganie i sposób odbierania pewnych sytuacji, właśnie wtedy kształtują się nasza osobowość. Dzieciństwo jest okresem, w którym każda sytuacja ma swój określony wpływ na naszą dalsza interpretacje podobnych zdarzeń, np.: dziecko rozpieszczane przez rodziców, które jest ich ‘’oczkiem w głowie’’, dodając do tego fakt, iż jest jedynym potomkiem staję się typem człowieka, który zawsze wszystko otrzymywał od rodziców i tego samego oczekuje od życia – stając się egocentrycznym osobnikiem z egoistycznym podejściem wobec życia i innych, zabiegając wyłącznie o własne dobro i byt. Odmienna sytuacją mogą być patologie zachodzące w rodzinie, np.: przemoc obecna w rodzinie dotycząca bezpośrednio dziecka bądź rozgrywająca się na jego oczach, może tak stymulować umysł dziecka, iż w przyszłości jako dorosły osobnik może przejawiać agresywne reakcje i zachowanie wobec innych.

Dziecko może mieć problemy aby funkcjonować poprawnie w społeczeństwie, może zacząć przejawiać podobne zachowania w własnej rodzinie, być złym ojcem czy matką, mężem czy żoną, kolegą w szkole, w pracy, złym sąsiadem. Złe wychowanie w rodzinie we wczesnym dzieciństwie rodzi problemy w dorosłym życiu gdyż nie są wpajane dziecku odpowiednie normy, wartości i wzory zachowań.

Dziecko nie ma szansy nabycia odpowiednich zachowań, widzi i naśladuje patologiczne zachowania członków rodziny. Sytuacja patologiczną w rodzinie może być również brak jednego z rodziców, kiedy rodzina jest niepełna bądź poziom wykształcenia rodziców, ich praca zawodowa i częsty brak czasu dla potomka. Dzieci obojga rodziców pracujących zawodowo i mających mało czasu na poświęcenie im uwagi, napotykają na trudności, których nie potrafią rozwiązać pozostają więc same ze swoim problemem. Inny jest stosunek do pracy dzieci i niesienia im pomocy przez rodziców, którzy sami osiągnęli pewien poziom wykształcenia i rozumieją potrzebę nauki, a inny rodziców, którzy tej wiedzy nie posiadają.

Wpływ wykształcenia rodziców na rozwój psychiczny dziecka uwidacznia się nie tylko pośrednio przez zapewnienie dziecku dobrych warunków materialnych, ale jest znacznie bardziej bezpośredni. Wyższy poziom wykształcenia ogólnego ułatwia rodzicom zrozumienie złożonych problemów pedagogicznych, w które uwikłany jest proces wychowania dziecka. Pozwala na stosowanie bardziej elastycznych metod wychowania, dostosowanych do konkretnych sytuacji wychowawczych, luźniej powiązanych z wzorami wychowania wyniesionymi z rodziny macierzystej. Rodzice wykształceni wykazują na ogół duże zainteresowanie problemami szkolnymi swoich dzieci, potrafią wyjaśnić im niezrozumiały materiał. Pomoc rodziców o niskim poziomie wykształcenia jest niewielka. Nawet gdy chcą pomóc dziecku w pokonywaniu trudności w nauce - zasób ich wiedzy jest niewystarczający.

Mały zasób wiedzy powoduje, że rodzice stosują niewłaściwe metody wychowawcze. Rodzina ma zatem unikalne znaczenie w całokształcie procesów wychowawczych oddziałujących na jednostkę. Rodzina przekazuje dziecku dorobek kulturowy społeczeństwa, system wartości i norm społecznych, a także pośredniczy w nadawaniu przez dziecko znaczenia przedmiotom i zjawiskom z otoczenia.

- szkoła

- grupa rówieśnicza

Jeżeli jednak w domu narastają konflikty z rodzicami, a w szkole młody człowiek napotyka na niepowodzenia zaczyna szukać akceptacji i zrozumienia w takim środowisku, w którym jego zachowanie będzie odebrane jako pozytywne, normalne – akceptowane i powtarzane przez innych członków grupy. Najczęściej tym środowiskiem jest grupa rówieśnicza w szkole, w miejscowości gdzie się młody osobnik wychowuje.

- środki masowego przekazu

• Telewizja

• Radio

• Prasa

• Internet i inne

Ważne jest aby rodzic pamiętał o tym, że środki masowego przekazu również wpływają na ukształtowanie pewnych aspektów osobowości jego dzieci, dlatego ważna jest kontrola dziecka i jego drogi korzystania z Internetu czy innych mass media. Należy wskazać dziecku odpowiedni sposób korzystania z tych środków a nie zabranianie ich korzystania.

5. Produktem procesu socjalizacji jest osobowość społeczna jednostki.

• jest to zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie, a wyrastających na podbudowie cech biologicznych i psychicznych pochodzących z wpływu kultury i struktury zbiorowości ludzkich, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy.

Na osobowość społeczną składają się:

- czynniki biogenne - cechy biologiczne: płeć, rasa, wiek, kod genetyczny
- czynniki psychogenne - cechy psychiczne: pamięć, inteligencja potencjalna, uczucia, emocje, temperament.
- czynniki socjogenne - część naszej osobowości, kształtowana przez otoczenie społeczne.