SOCJOLOGIA WYKŁAD

Grupy społeczne i Rodzina

Komunikacja społeczna

Interakcje społeczne to inaczej wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek, które charakteryzuje określony cel oraz skierowanie ku innym ludziom.

Jest to podstawowy element komunikacji społecznej, którą możemy podzielić na: werbalną i niewerbalną.

Komunikacja niewerbalna to wyrażanie komunikatów po przez mowę ciała.

Komunikacja werbalna polega na wyrażaniu celów własnych oddziaływań przy użyciu akceptowalnego w zbiorowości kodu językowego. Komunikacja werbalna dotyczy sfer intymnych, sfer społecznych, sfer publicznych.

Proces interakcji składa się :

I – obejmowania ról społecznych i zajmowania określonego statusu społecznego a co za tym idzie przywilei i uprawnień, które przejawiają się w formach komunikacji społecznej.

Komunikacja dokonuje się w trzech obszarach (strefach) społecznych:

1. strefa współżycia – obejmuje obszary w których jednostki przebywają anonimowo,

2. druga strefa ekspansji – wszelkie obszary związane z istnieniem i funkcjonowaniem instytucji społecznych. Tą sferę komunikacji społecznej regulują zarówno normy społeczne jak i normy o charakterze prawnym,

3. sfera dyskursu – obejmuje osobiste kontakty jednostek, przedmiotem interakcji w tym obszarze jest osiągnięcie porozumienia poprzez wspólnotę przekonań, wierzeń, norm czy wartości.

Grupa społeczna – czynniki ją kształtujące;

1. komunikacja między członkami grupy,

2. uporządkowanie interakcji, przybierające formę struktury, ról i układów społecznych,

3. podzielanie przez członków grupy pewnych norm, celów i wartości,

4. musi istnieć poczucie przynależności do grupy oraz wyrażanie jej poprzez zasadę odrębności od innych grup.

Grupa społeczna jest to zbiór co najmniej trzech osób powiązanych więzią społeczną.

Jan Szczepański wyróżnia następujące składniki takiej grupy społecznej: członkowie, wspólne cele i poczucie solidarności grupowej, identyczność wyrażająca się poprzez odrębność od innych grup i zbiorowości, ośrodki skupienia, które przybierają formę materialną, wartości symboli i idei.

Członkostwo w grupach społecznych może mieć dwojaki charakter:

• można wskazać członkostwo realne – co oznacza faktyczny udział danej jednostki w życiu grupy oraz ideologiczne – które polega na spełnieniu tylko niektórych kryteriów w życiu grupy np. członkostwo honorowe.

Podział grup społecznych:

I kryterium wielkości: mała, duża

• mała to taka, w której kontakty między członkami mają charakter osobowy (twarzą w twarz),

• grupa duża – gdzie jednostki nie kontaktują się bezpośrednio a za pośrednictwem innych ludzi lub technicznych środków przekazu.

II kryterium podziału to charakter więzi społecznej (Charles Cooley)

• grupy pierwotne – jako pierwsze w doświadczeniu jednostki wywierają największy wpływ na kształtowanie się jej osobowości mamy ich trzy rodzaje:

1. rodzina,

2. grupa rówieśnicza

3. grupa sąsiedzka

III kryterium to charakter członkostwa w grupie;

1. grupy formalne – tworzą się za pośrednictwem instytucji społecznych,

2. grupy nieformalne to takie, w których jednostki utrzymują kontakty dzięki własnej woli i podobieństwa postaw, zainteresowań, wartości itd.

• grupy spontaniczne, przymusowe, automatyczne

IV Kryterium podziału wg odniesienia – to takie układy społeczne wedle których jednostka ocenia własną sytuację i pozycję życiową oraz kształtuje swoje postawy;

1. grupy odniesienia normatywnego – dostarczają jednostce wzorów zachowań i są przez nie przyswajane,

2. grupy porównawcze – czyli takie gdzie jednostka ocenia własną pozycję życiową wedle tamtej

V Grupy realistyczne i monalistyczne;

1. monalistyczne – grupa społeczna jest czymś niesprowadzalnym do jednostek ludzkich, do ich wzajemnych kontaktów jest więc ponad jednostkowa,

2. realistyczne – istnieją tylko jednostki społeczne ich zachowania i działania a grupa jest fikcją.

Rodzina jako główna grupa społeczna

Rodzina to grupa społeczna połączona więzami krwi, pokrewieństwa bądź adopcji

Typy rodzin w historii:

1. rodzina patryjarchalna:

• uprzywilejowana sytuacja mężczyzny,

• wyłączna jego odpowiedzialność za byt i standard życia rodziny,

• wyłączne prawo do podejmowania strategicznych decyzji

• podział zadań oparty o kryterium płci.

2. Rodzina matryjalchalna:

• uprzywilejowana pozycja kobiet,

• szczególny kult dla tzw. Kobiecych czynności np. macierzyństwa.

3. Rodzina partnerska:

• równouprawnienie mężczyzny i kobiety wynikające z pracy zawodowej kobiet, elastyczność ról społecznych, wspólne podejmowanie decyzji i poczucie odpowiedzialności.

Inne podziały:

• rodziny wielopokoleniowe – wspólne zamieszkiwanie, wspólnota interesów, wspólny budżet gospodarstwa,

• rodziny nuklearne – jednopokoleniowe – zanikające

Funkcje rodziny:

Funkcje biologiczne rodziny;

• funkcja prokreacyjne i seksualna

Funkcje ekonomiczne rodziny;

• funkcja materialna – zabezpieczająca byt, funkcja zarobkowa

Funkcje psychiczne rodziny:

• funkcja emocjonalno-ekspresyjna ( zapewnienie jednostce podstawowych potrzeb emocjonalnych i możliwości ich wyrażenia),

• funkcja zabezpieczenia potrzeby bezpieczeństwa i miłości,

Funkcje społeczne rodziny;

• funkcja statusowa (rodzina wyznacza pozycję jednostki w społeczeństwie),

• funkcja socjalizacyjne – wychowawcza,

• funkcja kulturowa.