PRZEDMOWA DO KSIĄŻKI I.I. STEEPANOWA

ELEKTRYFIKACJA RFSRR

A PRZEJŚCIOWA FAZA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

Z całego serca polecam niniejszą pracę tow. Stiepanowa uwadze wszystkich komunistów.

Autorowi udało się wyłożyć w sposób niezwykle trafny najtrudniejsze i najważniejsze zagadnienia. Autor bardzo słusznie postąpił postanawiając napisać książkę nie dla inteligentów (jak to zwykło się u nas robić naśladując najgorsze maniery pisarzy burżuazyjnych), lecz dla ludzi pracy, dla najszerszych mas ludowych, dla zwykłych robotników i chłopów. W załączniku do książki autor za-mieścił wykaz literatury przeznaczony zarówno dla tych, którym trudno byłoby bez wyjaśnień zrozumieć niektóre miejsca w jego wykładzie, jak i dla tych, którzy chcą poznać najważniejsze pozycje literatury rosyjskiej i obcej z tej dziedziny. Na specjalne podkreślenie zasługuje początek rozdziału VI, w którym daje znakomity wykład znaczenia nowej polityki ekonomicznej, a następnie w świetnym wywodzie obala dość rozpowszechniony „leciutki" sceptycyzm wobec elektryfikacji; za tym sceptycyzmem kryje się zazwyczaj brak poważnego zastanowienia się nad sednem sprawy (o ile nie kryje się za nim — co również niekiedy się zdarza — wrogość ze strony białogwardzistów, eserowców i mienszewików do wszelkiego budownictwa radzieckiego w ogóle).

Po to, by nasza praca na odcinku oświaty ludowej była pracą owocną (nie zaś bezdusznym urzędowaniem, zbijaniem bąków) — potrzeba nam przede wszystkim takich właśnie „podręczników dla szkół" (dla wszystkich, absolutnie dla wszystkich szkół). Gdyby wszyscy nasi publicyści-marksiści — zamiast tego, by na lamach gazet i czasopism tracić swe siły na paplaninę polityczną, która wszystkim nadojadła — zabrali się do pisania tego rodzaju podręczników z zakresu wszystkich bez wyjątku zagadnień społecznych, nie bylibyśmy świadkami takiej hańby, że niemal pięć lat po zdobyciu władzy politycznej przez proletariat w państwowych szkołach i uniwersytetach należących do proletariatu starzy, burżuazyjni uczeni wpajają w młodzież stare, burżuazyjne brednie (ściślej mówiąc — deprawują ją).

Osmy Zjazd Rad uchwalił, że wykładanie planu elektryfikacji jest obowiązkowe we wszystkich — we wszystkich bez wyjątku — zakładach nauczania RFSRR [1]. Uchwała ta, jak i wiele innych, pozostała na papierze wskutek naszego (cechującego nas, bolszewików) braku kultury. Teraz, z chwilą ukazania się niniejszego „podręcznika dla szkół" tow. Stiepanowa, musimy osiągnąć — i osiągniemy! — to, ażeby w każdej bibliotece powiatowej (a następnie również w każdej bibliotece gminnej) znalazło się po kilka egzemplarzy tego „podręcznika", — ażeby przy każdej elektrowni w Rosji (a jest ich ponad 800) nie tylko znajdowała się ta książka, ale również by w trybie obowiązkowym organizowano przystępne dla całej ludności pogadanki na temat elektryczności, elektryfikacji RFSRR i techniki w ogóle; — ażeby każdy nauczyciel ludowy w każdej szkole przeczytał i przyswoił sobie ten „podręcznik" (w celu przyjścia mu z pomocą należy w każdym powiecie zorganizować kółko lub grupę inżynierów oraz wykładowców fizyki), ażeby nie tylko go przeczytał, zrozumiał i przyswoił sobie sam, ale by również umiał opowiedzieć o tym w prostej i zrozumiałej formie uczniom szkoły i młodzieży chłopskiej w ogóle.

Trzeba będzie nie lada wysiłku, by to osiągnąć. Jesteśmy nędzarzami i ludźmi niekulturalnymi. Ale to nic. Byleby była świadomość tego, że trzeba się uczyć. Byleby była chęć do nauki. Byleby było pełne zrozumienie tego, że robotnikowi i chłopu nauka potrzebna jest teraz nie po to, by przynosić „korzyść" i zysk obszarnikom i kapitalistom, lecz po to, aby polepszyć własne życie.

A to wszystko mamy. I dlatego będziemy się uczyć i nauczymy się.

18 III 1922

W.Lenin

Po raz pierwszy opublikowała „Prawda" 1922 nr 64

Dzieła t. 33 s. 248—250