2.

22 października

Karl Jaspers - Uwagi o wychowaniu

Obecnie jest przekonanie, że jednostka może wszystko, że od jednostki zależy przyszłość. Współcześnie dominacja „ja" zapominamy, że to „ja" jest ważne, ale w pewnym kontekście. Samo „ja" niczego nie ustanawia.

Jaspers mówi, że cele są potrzebne dopiero wtedy, gdy przychodzi kryzys wychowania. Poddanie kształcenia procedurom technicznym nie zastąpi kształcenia takiego, jakim ono jest. Jaspers wyraża niezgodę na techniczne określanie kształcenia.

Substancja to pojęcie metafizyczne. Wychowanie jest irracjonalne, bo oparte na wierze. Substancja jest związana z wiarą. Synonimem substancji jest własna wola. Kiedy substancja jest oczywista, to i treść wychowania jest oczywista. W pożądanej sytuacji nikt nie myśli o substancji. Gdy substancja stanowi problem, wychowawca nie wie co zrobić. Samo w sobie wychowanie nie stanowi problemu. Jeśli wychowawca zna swoje miejsce w wychowaniu, to umie to wszystko przekazać innym. Substancja całości; całość to nie suma części; u Platona całość to kołowość, czyli ja rozumiem świat i wracam w tym rozumieniu do siebie i jestem inny; nie jest to koło błędne; jestem ten sam, ale nie taki sam. Tzn. substancja całości plus wiari wola to jest to, że ja chcę. Ta całość Jaspersa to zaangaźowanie. Np. ktoś w biurze jest naukowcem, a poza nim człowiekiem; tego Jaspers chce uniknąć. Ja i świat to całość.

Jeśli np. nauczyciel gra przed uczniami, udaje urzędnika, to nie będzie słuchany. W zainteresowaniach rozumienie czegoś jest rozumieniem siebie i świata. Zrozumienie siebie musi odbywać się w kontekście czegoś, bo w oderwa@iu nie ma sensu. Zainteresowanie sami człowiekiem w oderwa@iu od świata nie ma sensu. Gdy nie ma substancji całości u dorosłego następuje kryzys wychowania. To oznacza, że nie interesuje ich świat, nie rozumieją go. Zrzucają ten ciężar na młodszych. Jeśli dorośli sobie nie dają rady np. z językami, to odpowiedzialność zrzucają na młodzież twierdząc, że oni się nauczą, oni zrozumieją świat. Autonomia świata dziecka - dziecko ma wchodzić w świat dorosłych ze swoim językiem, który się zmienia; jeśli dziecko coś zdrabnia, nie znaczy, że wszystko trzeba dziecku zdrabniać.

Tradycja według Jaspersa jest zadana, a nie dana.

Sens wychowania. Zrozumienie świata zależy nie tylko od ciała. Człowiekiem staje się wtedy, kiedy jestem w świeci.