XVII. BADANIE MECHANIZMÓW ZEGAROWYCH

1. Wiadomości ogólne

Określenia podstawowe

Naprawę zegara lub zegarka rozpoczyna się od znalezienia przyczyny, która uniemożliwia dokładną pracę mechanizmu. Jeżeli jakaś część jest wyraźnie uszkodzona, gdy mechanizm jest bardzo zanieczyszczony albo jest źle nasmarowany to przyczyna jest widoczna. Gorzej natomiast, gdy nie widać wyraźnej przyczyny, a zegar źle działa lub czasami się zatrzymuje. W takim przypadku należy mechanizm zbadać szczegółowo.

Badanie mechanizmu zegarowego polega na wyszukiwaniu i ustalaniu przyczyn złego funkcjonowania lub zatrzymania się zegara.

Przyczyną złego funkcjonowania mechanizmu mogą być uszkodzenia lub zużycie niektórych części, albo wady i usterki tkwiące w mechanizmie. Części są wadliwie wykonane jeśli nie są zgodne np. z rysunkiem wykonawczym lub z ogólnymi zasadami wykonywania danej części zegarowej. Usterkami nazywa się małe wady produkcyjne.

Wady i usterki mechanizmu mogą powstać już w produkcji zegara, zwłaszcza gorszych firm, albo też w czasie naprawy. Niektóre wady powstają po pewnym zużyciu się części. Powodują one zatrzymanie się lub błędy we wskazaniach zegara. Często nazywa się też błędami wady trudne do wykrycia, zwłaszcza w zegarkach. Błędem ukrytym nazywa się taką wadę, której w czasie normalnego badania zegarka nie można zauważyć, a zegarek czasami się zatrzymuje.

Metody badania

Szybkie odnalezienie i prawidłowe usunięcie wady zegara lub zegarka zależy od umiejętności zegarmistrza i jego wprawy, której nabywa się stopniowo. Trzeba zachować stałą kolejność w wyszukiwaniu wad oraz wyrobić sobie pewną metodę badania i według niej sprawdzać i rozbierać mechanizm. Nie powinno się od razu usuwać zauważonej domniemanej wady, np. prostować skrzywiony słupek ograniczający ruch kotwicy, gdyż po dalszym badaniu może się okazać, że zabieg ten spowodował inny czasem gorszy błąd. Wprawdzie wady należy ustalać od razu przy rozbieraniu mechanizmu, ale do ich usuwania trzeba przystępować po dokładnym sprawdzeniu. Dotyczy to zwłaszcza wychwytu, gdzie jednym zabiegiem można nieraz usunąć kilka wad. Co innego, gdy chodzi o naprawę części widocznie uszkodzonej, np. wymianę osi balansu ze względu na połamane jej czopy.

Nie trzeba tracić zbyt wiele czasu na badania, jeżeli po sprawdzeniu nic się nie zauważyło, gdyż niektóre przyczyny wadliwego chodu zegara lub zegarka ujawniają się dopiero po oczyszczeniu. Stąd też mechanizmy bardzo zabrudzone powinno się oczyścić przed rozbieraniem. Oczywiście nie może to być zasadą, żeby najpierw mechanizm rozbierać i czyścić, a dopiero przy składaniu wyszukiwać jego wady. Jeżeli jednak zakład ma czyszczarkę z wibratorem do czyszczenia zegarków bez rozbierania mechanizmu, to lepiej jest najpierw mechanizm odmagnesować i oczyścić, a potem - jeśli trzeba - naprawiać.

Zauważone wady mechanizmu dobrze jest zapisać na kartce, aby potem którejś z nich nie pominąć w czasie usuwania, co może się zdarzyć, zwłaszcza początkującym zegarmistrzom, gdyż mechanizm ma czasem wiele wad.

Dobra metoda badania polega również na tym, że nie stosuje się jej szablonowo do każdego naprawianego zegara lub zegarka; nie każdy bowiem ma dużo wad. Jeżeli np. zegarek przyniesiony do naprawy jest dobrej firmy i niedługo był używany, to po znalezieniu przyczyny zatrzymania - którą najczęściej jest zanieczyszczenie - nie trzeba szczegółowo badać dalej, ale można zegarek rozebrać do czyszczenia, lub oczyścić mechanizm w całości w czyszczarce wibracyjnej. Jeżeli w zegarku pękła sprężyna, trzeba sprawdzić, czy zęby kół nie zostały skrzywione lub wyłamane.

Zegarek bardziej zniszczony wymaga gruntownego badania. Dlatego zaraz w czasie przyjmowania do naprawy - jeżeli jest to możliwe - trzeba wyszukać w zegarku wady i uszkodzenia oraz zaliczyć go do naprawy małej, średniej lub dużej, zależnie od liczby i jakości wad i uszkodzeń. Oprócz tego inaczej trzeba traktować zegarki bardzo małe albo wykazujące jakieś specyficzne wady, powstałe np. wskutek zamoczenia lub namagnesowania, a inaczej zegarki większe, budziki lub zegary domowe.

Narzędzia i przyrządy do badania

Do badania zegarów oraz wyszukiwania w nich wad i usterek potrzebne są przede wszystkim chwytki (patrz rys. I-5) i lupa. Chwytkami bada się luzy w łożyskach, a przez lupę trzeba sprawdzić działanie wychwytu.

Do sprawdzania dużych zegarów i budzików praktyczne są lupy dwuoczne o niewielkim powiększeniu. Do badania zegarków używa się lupy silniejszej, powiększającej co najmniej 3 razy (rys. XVII-1a), a do sprawdzania czopów i kamieni lupy o podwójnych soczewkach, powiększającej 10 -:- 15 razy (rys. XVII-1b).

Badanie zegarka jest połączone zawsze przynajmniej z częściowym jego rozbieraniem, dlatego potrzebne są także narzędzia do rozbierania, jak klucze, otwieraki, wkrętaki itp.

Przy badaniu zegarków, które jeszcze się nie zatrzymały, ale wykazują różne błędy w chodzie, wielkie usługi oddaje sprawdzarka. Zasadniczo służy ona do wyregulowania chodu zegarków po naprawie, ale przed naprawą pomaga nieraz wykryć niektóre wady. Jeśli zegarmistrz nie dysponuje sprawdzarką przed

naprawą powinien osłuchać zegarek w różnych pozycjach. Osłuchiwanie

stosuje się również głównie do sprawdzania naprawionych już zegarków, ale jest ono także pomocne do wykrywania wad przed naprawą.

W celu wzmocnienia stuków i szmerów w zegarku wkłada się go do jakiegoś naczynia, którym może być blaszany lub bakelitowy kubek (rys. XVII-2). Trzeba w nim zamocować sprężynkę 1 do przytrzymywania zegarka ułożonego na przegrodzie 3, aby można było obsłuchiwać go w różnych pozycjach.

Jeszcze lepiej obsłuchuje się zegarek przez słuchawkę membranową, bardziej wzmacniającą stuki i szmery. Może to być słuchawka od starego gramofonu, do której w miejsce igły należy wprawić dłuższy drut stalowy. Drutem tym dotyka się do zegarka, a słuchawkę trzyma się przy uchu.

Do badania zegarków elektrycznych konieczne są chwytki niemagnesujące się, wkrętaki izolowane oraz mierniki do pomiaru napięcia prądu, natężenia i rezystancji (oporu). Najlepszy jest miernik uniwersalny, którym można mierzyć wszystkie wielkości prądu elektrycznego w różnych zakresach.

2. Uszkodzenia i wady chodzików

W czasie naprawy zegarów oprócz zabrudzenia spotyka się w nich bardzo różne uszkodzenia, wady i usterki, stąd też trudno byłoby omawiać wszystkie. Wymienimy tylko występujące najczęściej, wyliczając je kolejno według poszczególnych zespołów zegara.

W obudowach rozróżnia się uszkodzenia i wady dwojakiego rodzaju:

• nie mające bezpośredniego wpływu na chód zegara,

• zakłócające lub wstrzymujące chód zegara.

Do pierwszego rodzaju uszkodzeń należy zaliczyć zniszczenia powierzchniowe politurowanych lub lakierowanych obudów drewnianych oraz malowanych obudów metalowych. Również często zdarzają się uszkodzenia nóżek obudów szafkowych i innych obudów zegarów stołowych.

Wadami drugiego rodzaju są szpary i szczeliny, przez które doostaje się kurz, a zwłaszcza drobne włoski z odzieży, powodujące z czasem zatrzymanie zegara. Wadą zakłócającą chód zegara jest także ocieranie się wskazówki minutowej o szkło obudowy lub zaczepianie wskazówek o siebie.

Najczęściej występują następujące wady i uszkodzenia:

W regulatorach wahadłowych:

- ocieranie się wahadła o obudowę lub obciążnik,

- skrzywienia lub zwichrowania sprężynki zawieszki na skutek nieumiejętnego zdejmowania wahadła lub przenoszenia zegara bez jego wyjęcia,

- wadliwy kołek mocujący zawieszkę wahadła w siodełku,

- za duże luzy zawieszki w siodełku lub zupełne jej usztywnienie,

- za luźne umocowanie widełek na wałku kotwicy,

- za duży luz widełek na pręcie wahadła lub zupełny brak tego luzu.

W regulatorach balansowych:

- złamanie lub zatarcie czopów osi balansu,

- za duży luz wzdłużny osi balansu lub brak tego luzu,

- niewyważenie balansu i jego bicie osiowe,

- skrzywienie włosa, wskutek czego dotyka on do sąsiednich części,

- obluzowany pierścień włosa na osi balansu,

- obluzowany włos w pierścieniu lub w klocku.

W wychwytach:

- wytarte powierzchnie impulsu palet oraz czopy i łożyska,

- skrzywiony ząb koła wychwytowego,

- niejednakowe odpady i spoczynki,

- nasadzanie palety na ząb koła wychwytowego,

- obluzowanie kotwicy na osi (lub drążka widełek - jeśli jest osobno).

We współpracy kotwicy z balansem:

- ocieranie widełek o oś balansu (lub o przerzutnik),

- wytarty palec przerzutowy (kołek),

- za krótki drążek widełek,

- za krótki bezpiecznik,

- za duży, za mały lub nie jednakowy luz widełek po obu stronach osi balansu.

W przekładni chodu:

- za duży luz wzdłużny osi lub brak tego luzu,

- wytarte czopy i łożyska,

- wytarte,wyłamane lub skrzywione zęby kół i zębników,

- bicia promieniowe lub osiowe kół,

- wady zazębień: nasadzanie lub opadanie.

W przekładni wskazań:

- wyłamane lub skrzywione zęby,

- brak dostatecznego tarcia w sprzęgle ciernym między przekładnią chodu a przekładnią wskazań, wskutek czego zegar chodzi a wskazówki stoją.

W urządzeniu naciągowo-nastawczym:

- uszkodzony klucz naciągowy lub czop kwadratowy do klucza,

- brak pokrętki do nastawiania wskazówek,

- złamana sprężynka zapadki,

- uszkodzona zapadka lub wytarte zęby koła zapadkowego.

W urządzeniu napędowym:

- zerwane cięgno, na którym wisi obciążnik,

-pęknięta sprężyna napędowa.

3. Uszkodzenia i wady budzików

W mechanizmie chodu budzików występują te same wady, które zostały wymienione przy omawianiu wad chodzików, z wyjątkiem wad regulatorów wahadłowych. Specyficzne uszkodzenia mechanizmu chodu w budziku to:

- złamane lub zatarte czopy osi balansu,

- zatarte czopy i wytarte łożyska niektórych osi przekładni chodu,

- pęknięta sprężyna napędowa,

- uszkodzone urządzenie zapadkowe,

- brak pokrętek i kluczy.

W mechanizmie budzenia rozróżnia się następujące zespoły: napęd, przekładnię, wychwyt służący do napędu młotka, zespół nastawczo-włączający, źródło dźwięku (dzwonek), zastawka do przerywania sygnału.

W napędzie mechanizmu budzenia mogą wystąpić następujące uszkodzenia i wady:

- pęknięcie sprężyny napędowej,

- złamanie sprężynki zapadki,

- uszkodzenie zębów koła zapadkowego.

W przekładni budzika, która składa się z koła napędowego i zębnika wychwytowego, występują takie same uszkodzenia i wady, jak w przekładni chodu, omówionej w poprzednim rozdziale.

Wychwyt budzika, to przeważnie wychwyt hakowy z kotwicą masywną lub wyginaną z grubej blachy. Uszkodzenia wychwytu są rzadkie. Czasem zdarzają się wytarte palety lub zniszczone zęby koła wychwytowego, zwłaszcza gdy sprężyna napędowa jest za silna.

W zespole nastawczo - włączającym z boczną wskazówką nastawczą uszkodzenia i wady mogą być następujące:

- obluzowana wskazówka nastawcza 1 (rys. XVII-3),

- zbyt silnie lub za słabo dociskająca sprężyna włączająca 2,

- obluzowana krzywka włączająca 5 w kole nastawczym 3,

- obluzowany lub zatarty kołek 4 na zatartej i niegładkiej powierzchni krzywki 5,

- za słabo dociskająca sprężyna śrubowa 6 (lub gwiaździsta), wskutek czego zmienia się nastawiony czas sygnału,

- obluzowany pierścień ustalający 7.

W zespole nastawczo-włączającym z centralną wskazówką nastawczą mogą występować podobne wady:

- obluzowana krzywka 1. (rys. XVII-4) w kole nastawczym 2,

- przygięty lub wytarty występ 4 wyciśnięty z koła godzinowego 3,

- zbyt silnie lub za słabo dociskająca sprężyna włączająca 5,

- za słabe tarcie w połączeniu koła nastawczego z tarczą, wskutek czego zmienia się położenie wskazówki nastawczej i nastawiony czas sygnału.

Źródłem, dźwięku w większości budzików mechanicznych jest dzwonek, wydający sygnał dzwiękowy. W budzikach popularnych młotek uderza w słupek osadzony w tylnej pokrywie lub bezpośrednio w obudowę; wtedy sygnałem jest terkotanie. Najczęstsze uszodzenia i wady tego zespołu to:

- odgięty trzonek młotka,

- odkręcony (zluzowany) dzwonek,

- za duży luz w ułożyskowaniu młotka.

Wady zastawki to:

- brak przycisku 1 (rys.XVIl-5),

- zbyt przygięty lub odgięty koniec dźwigni 2,

- uszkodzona sprężynka 4.

4. Uszkodzenia i wady zegarów bijących

W mechanizmie chodu zegara bijącego mogą wystąpić te same wady i uszkodzenia, co w chodziku. Najczęstsze uszkodzenia tego mechanizmu to:

- wytarte palety,

- zatarte czopy i łożyska.

Mechanizm bicia składa się z następujących zespołów;

• napędu i przekładni zębatej,

• regulatora ruchu przekładni (wiatrak),

• źródła dźwięku (gong, dzwonek, piszczałka),

• urządzenia powodującego ruch młotków,

• urządzenia włączającego,

• urządzenia odliczającego liczbę uderzeń (zapadowe lub grzebieniowe),

• urządzenia zatrzymującego.

W zespole napędu i przekładni mechanizmu bicia występują takie same uszkodzenia i wady, jak w przekładni chodu, wymienione przy omawianiu wad chodzika.

W regulatorze ruchu przekładni zdarzają stępujące uszkodzenia i wady:

- wytarte czopy i łożyska wiatraka,

- niewłaściwe zazębienie wiatraka,

- wytarte zęby zębnika,

- za małe lub za duże skrzydła wiatraka,

- niewyważenie wiatraka.

Wady i uszkodzenia źródła dźwięku:

- dotykanie gongu do obudowy,

- za słabe zamocowanie gongu,

- stałe przyleganie młotka do gongu, co powoduje tłumienie dźwięku,

- za mały lub za duży ruch młotka,

- młotek uderza w gong za blisko lub za daleko od umocowania,

- skrzywiony trzonek młotka, wskutek czego nie trafia on dokładnie w środek gongu,

- za słabo sprężynujący podtrzymywacz młotka,

- za twarda lub za miękka nakładka na obuch młotka.

W zegarach kukułkowych:

- uszkodzony miech piszczałki,

- pokrzywione dźwignie i cięgna powodujące ruch miecha.

Uszkodzenia i wady urządzenia powodującego ruch młotków:

- pokrzywione kołki lub gwiazdy bicia,

- skrzywiona dźwignia bicia,

- za krótka, lub za długa dźwignia bicia.

Wady urządzenia włączającego:

- pokrzywione lub zatarte kołki włączające,

- brak kołka włączającego,

- obluzowana krzywka włączająca.

Uszkodzenia i wady zapadowego urządzenia odliczającego:

- odgięty lub za dużo przygięty koniec ramienia oporowego 1 (rys. XVII-6) nie trafiający we wręby kołnierza zapadowego 2,

- rozregulowane położenie ramienia oporowego względem zapadnika wskutek za luźnego osadzenia na wałku.

Uszkodzenia i wady grzebieniowego urządzenia odliczającego:

- czerpak 2 nasadzony na zęby grzebienia 3, (rys. XVII-7)i

- uszkodzony ząb 4 czerpaka,

- czerpak obluzowany na czopie,

- obluzowany kołek 5 osadzony w grzebieniu,

- odgięty, za ciasno osadzony lub przesunięty na wałku zapadnik 1 (zegar bije bez przerwy),

- obluzowane ramię grzebienia na tulejce,

- za krótki lub skrzywiony słupek oporowy grzebienia,

- rozregulowane położenie krzywki stopniowej i ramienia oporowego.

Wady urządzenia zatrzymującego:

- brak kołka zalotowego lub sercowego,

- skrzywiony lub obluzowany kołek zalotowy lub sercowy.

5. Uszkodzenia i wady zegarów elektrycznych

Badanie zegarów elektrycznych w celu ustalenia ich wad i uszkodzeń można podzielić na dwa etapy: badanie części elektrycznej i badanie części mechanicznej zegara. Bateryjne zegary elektryczne i elektroniczne składają się z następujących zespołów:

• źródła prądu (ogniwo, bateria, akumulator),

• zespołu elektrycznego (stykowy lub tranzystorowy),

• zespołu napędowo-regulatorowego,

• przekładni zębatej zliczającej (zwalniającej),

• urządzenia wskazującego (przekładnia wskazań, tarcza i wskazówki lub wskazania cyfrowe).

Do części elektrycznej zegara należy źródło prądu i zespół elektryczny, a do części mechanicznej przekładnia zębata i urządzenie wskazujące. Zespół napędowo-regulatorowy należy zarówno do części elektrycznej i mechanicznej.

Usterki części elektrycznej zegara, w zależności od umiejscowienia, można podzielić na trzy grupy:

• w źródle prądu i ogólnym jego obwodzie,

• w stykach,

• w elektromagnesach i tranzystorach.

Usterki mogą być trwałe lub tylko chwilowe.

W źródle prądu i jego obwodzie wytępują najczęściej następujące wady i uszkodzenia:

- rozładowana bateria,

- skorodowane zaciski baterii,

- uszkodzony przewód doprowadzający zasilanie,

- przerwa w zewnętrznych połączeniach lub w miejscach lutowanych,

- wadliwe połączenie prądu nie przewodem, lecz przez oś przekładni zębatej.

W celu sprawdzenia obwodu prądu woltomierz (rys. XVII-8) włącza się w obwód równolegle, a amperomierz - szeregowo.

W stykach występują następujące usterki:

- słaba sprężystośc sprężynek stykowych,

- uszkodzona izolacja na sprężynkach stykowych,

- za duża lub za mała odległość między stykami,

- iskrzenie wskutek uszkodzonych gasików.

W elektromagnesach i tranzystorach występują następujące usterki:

- zabrudzenia magnesów i elektromagnesów,

- zmienione bieguny magnesów stałych,

- stykanie się cewki z innymi częściami (wskutek czego może się przetrzeć izolacja),

- przerwa w obwodzie cewki,

- klejenie się zwory do rdzenia elektromagnesu,

- za duża szczelina między zworą a rdzeniem,

- uszkodzenie lub zgięcie płytki izolacyjnej, która zapobiega klejeniu się zwory do rdzenia,

- luźne czopy i łożyska zwory (co powoduje szmery i szkodliwe tarcie),

- uszkodzony tranzystor.

W części mechanicznej zegara elektrycznego najczęstszymi usterkami są zanieczyszczenia zazębień i łożysk. Ponieważ działają tu bardzo małe siły, dlatego nieduże nawet zabrudzenie może być przyczyną zatrzymania się zegara. Inne wady są podobne do wad występujących w zegarach i zegarkach mechanicznych.

6. Uszkodzenia i wady zegarków

Typowe uszkodzenia zegarka to zanieczyszczenie, zatarcie czopów, uszkodzenie od upadku lub silnego wstrząsu, pęknięcie sprężyny, namagnesowanie, zamoczenie. Wyszukiwanie wad i uszkodzeń zegarka odbywa się głównie w jego mechanizmie, gdyż od niego zależy dokładność chodu i wskazań zegarka. Należy jednak sprawdzić także kopertę, pasek i sprzączkę, czy nie wymagają naprawy. Planowe sprawdzanie zegarka i ustalona kolejność wyszukiwania wad zapobiegają ich przeoczeniu.

Jeszcze przed rozebraniem zegarka można w nim zauważyć niżej wymienione wady i uszkodzenia.

Koperta i pasek:

- nieszczelność ramki i wieczka koperty,

-zarysowane lub pęknięte szkło,

- pokrzywione lub za mało sprężyste kołki sprężynujące koperty,

- obluzowane ucho koperty zegarka kieszonkowego,

- uszkodzony pasek i sprzączka lub bransoletka.

Urządzenie naciągowo - nastawcze i napęd:

- wytarta główka naciągowa,

- za mała, za duża lub źle osadzona główka,

- za duży luz wałka naciągowego,

- przeskoki wałka naciągowego wskutek wytartych zębów sprzęgnika i zębnika naciągowego,

- pęknięta sprężyna napędowa,

- wadliwe działanie zapadki (odkręcony wkręt lub pęknięta sprężynka),

- po nastawieniu na pozycję nastawczą główka przeskakuje samoczynnie z powrotem (złamana sprężynka nastawnika),

- za małe tarcie sprzęgła ciernego między przekładnią chodu a przekładnią wskazań,

- odkręcanie się główki naciągowej z wałka.

Tarcza i wskazówki:

- uszkodzona tarcza,

- wskazówki zaczepiające o siebie albo dotykające do tarczy lub do szkła.

Po otwarciu koperty sprawdza się dalej i wyszukuje wady w umocowaniu mechanizmu:

- brak wkręta mocującego lub są zbyt przygięte łapki pierścienia dociskającego mechanizm,

- uszkodzona uszczelka pod wieczkiem,

Zwalnia się sprężynę napędową, wyjmuje mechanizm z koperty, zdejmuje się wskazówki i tarczę i wyszukuje się wady wskazówek, tarczy i przekładni wskazań:

- za luźno osadzone i pokrzywione wskazówki,

- pokrzywione stopki tarczy,

- brak luzu koła zmianowego pod tarczą,

- błędy zazębienia kół i zębników przekładni wskazań,

- skrzywione zęby koła zmianowego lub godzinowego.

Zanim zacznie się rozbierać mechanizm, sprawdza się przedtem niektóre zespoły w całości, mianowicie luzy w łożyskach, włos i balans, gdzie mogą się znajdować następujące usterki:

- za mały lub za duży luz wzdłużny którejś z osi przekładni,

- ocieranie koła o mostek lub o bęben sprężyny,

- nierówne położenie włosa w stosunku do balansu,

- skrzywione zwoje włosa dotykające do półmostka lub do ramienia balansu,

- za mały lub za duży luz włosa w zamku,

- pierścień włosa dotyka do półmostka balansu,

- niesymetryczne ustawienie chodu (włos naciąga balans i widełki na jedną stronę),

- bicie promieniowe i osiowe balansu,

- za mały lub za duży luz wzdłużny osi balansu,

- ocieranie balansu o mostek kotwicy lub o koło minutowe,

- wykręcony wkręt z wieńca balansu,

- kołnierz przerzutnika ociera o płytę,

- widełki kotwicy dotykają do krążka przerzutnika,

- nie równe luzy widełek po obu stronach,

- za krótki bezpiecznik (wykotwiczenie),

- za mały lub za duży luz wzdłużny wałka kotwicy,

- uszkodzone palety lub niewłaściwie osadzone w kotwicy,

- brak przyciągania na paletach,

- nierówne, za małe lub za duże spoczynki i odpady.

Rozbiera się mechanizm i wyszukuje wady i uszkodzenia części w poszczególnych zespołach.

W regulatorze:

- za duży luz przesuwki lub zacięcia w jej przesuwaniu,

- skrzywiony lub złamany kołek zamka włosa,

- obluzowany zamek włosa,

- uszkodzony gwint w płytce nakrywkowej (wskutek czego wkręty jej nie dociskają),

- krzywo osadzone lub obluzowane kamienie nakrywkowe,

- pęknięte lub wyszczerbione kamienie łożyskowe balansu,

- balans za luźno osadzony na osi,

- czopy balansu za krótkie, krzywe lub zatarte,

- palec przerzutowy rusza się lub jest wyszczerbiony,

- przerzutnik za luźno osadzony na osi balansu,

- pierścień włosa za luźno osadzony na osi balansu,

- włos słabo zakołkowany w pierścieniu lub w klocku.

W wychwycie:

- zadziory na widełkach kotwicy,

- palety wyszczerbione lub obluzowane w wycięciach kotwicy,

- obluzowana kotwica na wałku,

- obluzowany lub skrzywiony bezpiecznik kotwicy.

W przekładni napędu i chodu:

- bicie osiowe i promieniowe kół,

- skrzywione lub wyłamane zęby kół i zębników,

- zatarte lub złamane czopy,

- pęknięte kamienie łożyskowe,

- obluzowane koło na osi.

W zespole naciągowo - nastawczym:

- brak luzu koła nastawczego 1 (rys. XVII-9) pod płytką dociskową 2,

- błędnie założone koło nastawcze (skośne ścięcia zębów powinny być skierowane w dół),

- błędy zazębienia koła nastawczego 1 z zębami sprzęgnika 3,

- zacięcia sprzęgnika na wałku naciągowym,

- uszkodzone zęby sprzęgła kłowego 5 (sprzęgnika i zębnika naciągowego 6),

- za duży luz zębnika naciągowego 6 na wałku naciągowym 7,

- za cienki wałek naciągowy 7 (za duże luzy w jego ułożyskowaniu w płycie),

- koniec wałka naciągowego 7 dotyka do zębów bębna lub do koła minutowego,

- zącięcia wodzika 4 w rowku sprzęgnika,

- za duży luz osiowy wodzika 4,

- uszkodzona, za słaba lub za silna sprężynka 8 dociskająca wodzik 4,

- złamana sprężynka 9 dociskająca nastawnik 10,

- kołek 11 osadzony w nastawniku 10 ma za duży luz w rowku wałka naciągowego 7 (za szeroki rowek),

- koło zapadkowe rusza się na czopie, mimo dokręcenia wkrętem,

- za duży luz zapadki,

- złamana lub za słaba sprężynka zapadki,

- za szeroka lub za gruba sprężynka zapadki (zapadka się zacina).

Każdą część należy po wyjęciu dokładnie obejrzeć, zęby kół zbadać pod światło, aby się przekonać, czy nie są pokrzywione (głównie zęby bębna sprężyny, koła minutowego i koła pośredniego). W płytach i mostkach trzeba sprawdzić kamienie łożyskowe, czy nie są wyszczerbione, a jeśli są dobre, czy się nie ruszają.