Czym jest etyka jako dział filozofii i w jaki sposób pojęcie moralności odnosi się do etyki.

Na podstawie:

Verdy P., Etyka, Poznań 1994.
Schrade U., Etyka, główne systemy, Warszawa 1992.

Filozoficzne podstawy etyki:
Zaplecze teoretyczne, na którym osadzone są rozważania etyczne sięga głęboko w filozofię. Ich ostateczne korzenie tkwią bowiem w metafizyce , tj. dziale filozofii zajmującym się ustalaniem istoty naszkicowania ogólnego obrazu bytu czyli wszystkiego tego, co istnieje. Etykę interesuje jednak szczególnie ta część metafizyki, która zajmuje się człowiekiem. Metafizyka człowieka była tradycyjnie nazywana psychologią racjonalną. Wyodrębnienie się w XIX wieku z filozofii psychologii jako nauki empirycznej spowodowało, że metafizykę człowieka zaczęto określać mianem antropologii filozoficznej. Jak metafizyka ustala istotę wszelkiego bytu, tak antropologia ogranicza się do ustalenia istoty człowieka, tj. zespołu cech charakterystycznych jego swoistości wśród wszelkich innych bytów.

Antropologiczna wizja człowieka jest bardzo ważna dla etyki. Nie trzeba wielkiej przenikliwości, aby zauważyć, że kto sądzi, iż człowiek jest z natury istotą dobrą, ten nie powinien w ogóle formułować norm postępowania lub formułować inne niż ten kto uważa, iż człowiek nie jest z natury dobry. Ważniejsze jednak jest to, że w antropologii filozoficznej zakotwiczona jest teoria wartości zwana aksjologią. Wartości definiuje się bowiem przez potrzeby i pragnienia, a według naturalizmu człowiek ma inne potrzeby niż według antynaturalizmu. Otóż wartości to to, co cenne, a człowiek ceni właśnie to, co zaspokaja jego potrzeby i pragnienia. To, co cenne jest lub powinno być celem działań ludzkich. A cele działań ludzkich są już bezpośrednio przedmiotem norm i ocen etycznych. Według naturalizmu istnieją tylko wartości użytkowe (utylitarne). Antynaturalizm uznaje, że owszem człowiek ceni to, co jest mu jakoś użyteczne, ale nie jest to jedyny rodzaj wartości, ani też rodzaj swoiście ludzki. Wartościami swoiście ludzkimi, a więc dla człowieka najcenniejszymi, są wartości duchowe (transcendentne).

Etyka a moralność: (na podstawie Wikipedii).

Etyka (z gr. ἦθος ethos – "zwyczaj") – dział filozofii, zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne.

Etyki nie należy mylić z moralnością. Moralność to z formalnego punktu widzenia zbiór dyrektyw w formie zdań rozkazujących w rodzaju: "Nie zabijaj", których słuszności nie da się dowieść ani zaprzeczyć, gdyż zdania rozkazujące niczego nie oznajmiają. Celem etyki jest dochodzenie do źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakie moralność lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Poglądy etyczne przybierają zwykle formę teorii, na którą składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń, na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowadniania słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych, jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów.

Współczesny podział teorii etycznych zaproponowany przez R. Carnapa:


Do czasów współczesnych opracowano już praktycznie systemy etyczne będące wszystkimi możliwymi kombinacjami tych podziałów. Obecnie praca etyków koncentruje się głównie na analizowaniu i ewentualnym uprecyzyjnianiu istniejących już systemów. Szczególnie duże postępy odnotowuje się w etyce chrześcijańskiej i systemach nominalistycznych.