STAROŻYTNOŚĆ Babilon ( Mezopotamia)Między rzeką Eufrat a Tygrys, pierwsze zapisy XVII w pne. tzw. Kodeks Hammurabiego na kamiennych tablicach wyryte. „Oko za oko, ząb za ząb”- opisywanie są kary i wynagrodzenia za leczenie .Stosowano leki (doustne, zapijane piwem, zewn.- oparte na ropie naftowe) pochodzenia roślinnego: mięta, tymianek, mirt, olejki eteryczne i żywice drzew. Choroba jest wynikiem zła, które uosabiano z człowiekiem lub zwierzęciem (robiono ich figurki i odczyniano chorobę) Egipt Żeby zwłoki zabalsamować trzeba było usunąć narządy wew., zostawiali tylko serce.Przy mumiach papirusy ( na piersi lub między nogami) na których jest opis choroby, na którą umarli :zaburzenia jelitowe słoniowatość Kończyn zapalenie stawów, skóry, oczu też badając mumię stwierdzano trąd. Księgi Egipcjanie umieli: robić operacje na kręgosłupie podwiązywać naczynia- tamowanie krwotoku przywiązywali wagę do czystości- zakaz picia wody brudne stwierdzali, że choroba może się przenieść przez powietrze z jednego osobnika na drugiego2500 lat pne z Egiptu, z miasta Kahun jest papirus z opisem leczenia zwierząt (pierwsze opisy) , stosowane były środki roślinne ale też np. na kurzą ślepotę dawali wątrobę innych. Z Kartaginy znane są dokumenty , że 2500 lat pne były hodowle psów ale i opisy ich chorób ze szczególnym uwzględnieniem wścieklizny- uznano, że e przyczyną były porażenia słoneczne. Palestyna (religia żydowska) W Talmudzie w zakazach i nakazach jedzenia mięsa zw. był zapis: zwierzę nieczyste to świnia- zakaz ich jedzenia , zakaz jedzenia krwi. W Starym Testamencie- 7 plag egipskich- jedna z nich to opis wąglika XIV w pne. z Egiptu- Traktat o chorobach koni..Indie Księgi Wedy ( jedna Weda)- kilkanaście- są to poetycko pisane normy Aju Weda- księga o medycynie ( połączenie prawdy z baśnią). Uważali, że centrum życia to pępek. Umieli leczyć- ospę i szczepienia p.ospie ( płyn z pęcherzyków wcierano w skórę ludzi zdrowych- wariolizacja) Leczono wzrokiem, dotykiem, smakiem. Środki lecznicze: - roślinne, Hg, S, sole metali Sus Ruta- najbardziej znany „lekarz”- już robiono laparotomię u świń, dokonywano operacji plastycznych Lazarety- pierwsze szpitale dla Eq w starożytnych Indiach Chiny Była wysoka specjalizacja- lekarz od oka lewego i lekarz od oka prawego. Stosowano też wariolizację. Lekarstwo- dużo snu, w przerwach praca. Źródło życia- żywioły: ogień, woda, powietrze też minerały, drzewa, planety. Za odpowiednią pracę narządów odpowiedzialna jest planeta. Magiczne liczby 5i7 Środki lecznicze- wydaliny. Leczono też akupunkturą i miejscowe przypalanie rozgrzanymi metalami ból- przekrwienie. Grecja córki: Hygzja- symbol higieny, Panakeja Patron medycyny ludzkie- Asklepios, bóg przedstawiony ako młodzieniec, oparty na lasce (Kadyleusz), dookoła które jest wąż. Drugi symbol to kieliszek z owiniętym wężem- symbol mądrości. Symbol med. wet.- pół człowiek, pół koń- CENTAUR CHIRON-(półbóg, jedyny dobry centaur, leczący ludzi i zwierzęta- ręką i muzyką) Stoły, nad nimi modły- stosowano leki halucynogenne. Demokryt (400 lat pne) zajmował się leczeniem- opis febry, kaszlu, diety. W Grecji pierwsze szkoły: Krotońska V w pne- wszystkie żywe organizmy składają się z powietrzaSzkoła w Knidos- wprowadziła pojęcie DYSKRAZJI- zwichnięcie równowagi Szkoła w Kos- uczył się tu i nauczał Hipokrates Ociec Medycyny (V w pne) HIPOKRATES (V w pne)-autor przysięgi, wprowadził zasady etyki: „primum non nocere”, „medicus curat, natura san” (medyk czuwa, natura działa sama) odrzucił przesądy w med., leczeniu podzielił ludzi na sangwiników, melancholików, choleryków... ego uczniowie i ich uczniowie spisali część myśli Hipokratesa ( 100 lat po ego śmierci) ARYSTOTELES ( III w pne) Opis: wścieklizny, wąglika, pryszczycy, nosacizny- Historia Animali ( Historia zwierząt) opis leczenia- m.in. upust krwi, laparotomia.Rzym ASKLEPIADES- pochodził z Azji Mniejszej. Uważał, że powinno być bardzo dużo lekarzy, zakładano szkoły, w ciągu 6 miesięcy uczono leczyć- tzw. „Osły Tesala” bo bardzo słabo leczyli KORNELIUSZ CELSUS ( 70 r pne.)( do zapalenia) wprowadził rugor, tumor, calor, dolor; do tego Galen (1r pne)- functio lesa. GALEN lekarz w szkole gladiatorów z pochodzenia Grek, mieszkał w Rzymie zawarł wiedzę w księgach: „Metodus Medelli”, „ Ars Medica”, „ Ars Parva”- bardzo piękne opisy anatomiczne ( ukł. kostny, i mm.) stosował środki pochodzenia roślinnego używane do dziś- leki galenowe miał powiedzenie „ludowi potrzeba leków” (kapusta i czerwone wino- bdb) Marcus Terrenciusz Warro pisał: „Dererustica”- dzieło o rolnictwie- tu pojęcia wet. ( lekarze koni w legionach rzymskich) i mulomedici- 2-gie pojęcie o lek wet. Apsyrtos lekarz koni woskowych bardzo dużo pism z opisem chorób koni- one w XVI w. Posłużyły się do utworzenia dzieła „Hipiatryka” ( opis m.in. ochwatu z leczeniem) JEST TO OJCIEC MEDYCYNY WETERYNARYNEJ 8. Ameryka- Indianie skaza moczanowa u Ho i zw. była częsta wynaleźli nici z elit ( lub ścięgien zw.) i roślin ŚREDNIOWIECZE To okres zacofania, ciemnoty w Europie, ale w krajach Arabskich był lekarz ADICENNA (X w. pne.), który napisał: „Canonon Medicinae” ) podręcznik do nauczania medycyny) Ordanus Rufus- Niemiec (XIII w) napisał „Dzieło o koniu”- choroby koni. NRENESANS VEZALIUS- napisał anatomię Ho, a autorem rycin był Tycjan AMBROŻY PARE- twórca chirurgii naczyniowe KARLO RUINI ( Włoch)- anatomia Eq ( „Anatomia del cavallo”), rysunki- Leonardo da Vinci Wojny- wędrówki Ho i zw.- roznoszenie chorób zakaźnych- konieczność tworzenia szkół weterynaryjnych Lyon 1762r. I szkoła wet. Klaudiusz Bourgelat (Bourżelo) jej założyciel, był instruktorem, szefem szkoły jazdy konnej. ALFORT 1766r. Założona II szkoła przez w/w pana Wiedeń, Hanower, Berno- kolejne szkoły Pierwszy wykład z weterynarii był w Polsce na wydziale lekarskim na Uniwersytecie Jana Kazimierza w 1784r. we Lwowie. Skąd się wywodzi nazwa „weterynaria”?: Weterynaria wywodzi się od słowa Ars Weterinaria lub Medicus Weterinarius, które to pojęcia pochodzą z Rzymu. Badacz Jugosłowianin twierdzi: Weterinus, veterina, Veterinum} tzn. zwierzęcy, a to od Vetus- łac. zręczny ( z Rzymu). Terion- zwierzę ( Greka) Po upadku Rzymu używano Mulomedicus- człowiek leczący konie Tenatria- tenus- zw. Po grecku- sztuka leczenia zwierząt Medicus pecorius- lekarz małych zwierząt Zooatra- lekarz wszystkich zwierząt. Pierwsze wzmianki na temat lecznictwa- Grecja w IV w. pne. Cesarstwo rzymskie prowadziło walki przeciwko narodom niemieckim a Saracenom. Absyrdos po wojnie przyglądał się koniom saraceńskim. Pisze on, że u Słowian znany był sposób kastrowania koni ( miażdżenie jąder)- to miało zapobiegać chorobom: zapaleniu węzłów chłonnych podżuchwowych ochwatowi dostarczało siły pociągowej Gdy powstało Państwo Polskie, wierzono, że choroby powodują czynniki zewnętrzne, też czynniki nadprzyrodzone. Tu wiara w duchy przodków- ANIMIZM- Słowianie wierzyli, że gdy ktoś umiera należy zapewnić mu pożywienie, ofiarę. Gdy tego nie zrobią- duch wcieli się w zwierzę i będzie atakować. Noc Kupały- 21.06.- ofiary duchom przodków. Najstarszy dokument polski, w którym jest mowa o chorobach zwierząt to Statut Wiślicki z 1447r. Karola Wielkiego. Tu nie ma mowy o leczeniu. Gospodarz dał zdrowego konia, odebrał chorego. Kolejne wzmianki o leczeniu- rachunki, które zostały płacone przez Zygmunta Augusta aptekarzom. Na receptach: pro equo italica. Leczeniem zajmują się koniuszy, kowal, roztrukarz, owczarze. Znajomością koni powinien wykazać się każdy szlachcic. Zabiegami chirurgicznymi zajmowali się kowale. Piśmiennictwo weterynaryjne polskie:XVI w. 1505r. ukazuje się pierwsza rycina o tematyce wet. Przedstawia upust krwi u konia. Ona godłem cechu kowali. 1532r. ukazuje się książka „Sprawa, a lekarstwa końskie przez królewskiego kowala doświadczone...” Conrada ( ten sam pan w Czechach i Niemiec to Albert). Oryginał w Muzeum Narodowym w Krakowie. 1542r. „Księgi o gospodarstwie i patrzeniu rozmnożenie rozlicznych pożytków” Piotr Trescentyk. Tu rozdziały o hodowli zw., leczeniu. Dotyczy to ssaków, ptaków, ryb i pszczół. Tu po raz pierwszy polskie nazwy chorób: ochwat; wozgrzywność (nosacizna) 1564r. „Lekarstwa doświadczone” wydawcą jest Marcin Siennik i prawdopodobnie autorem jest Biernat z Lublina 1564r. „Lekarstwa końskie doświadczone”- autor nieznany, przepisane dzieło Conrada Prawie wszystkie prace z XVI w oparte na włoskich pierwowzorach. XVII w. 1603r. „Hippika- o koniach księgi”- autor Drohostayski Morwit 1608r. „ O psie gończym i myślistwie w nim”, to samo „ Myślistwo z ogary” Jan Ostroróg. Pierwsza książka w Polsce na temat psów, tu mowa o wściekliźnie. 1613r. „Zielnik...” Szymon Syreński- książka przydatna aptekarzom, nasalenom... Z wykształcenia Syreński jest botanikiem 1630r. „Lekarstwa końskie doświadczone” Paweł Guzon (przekład z Włoskiego) 1679r. „Ziemiańska, generalnie ekonomika” Jakub Havr- tu o hodowli i leczeniuXVIII w. Dzieła Kluka- ks.Krzysztof Kluk ur. W 1739r. w Ciechanowcu początkowo uczył się w Warszawie, potem skończył szkołę Pijarów w Łukowie. Kształcił się w seminarium duchownym Księży Misjonarzy pod wezwaniem św. Krzyża w Warszawie- tu miał święcenia. Został kapelanem na Dworze Ossolińskich, proboszczem w Wilnie, Ciechanowcu- tu umiera. Pochowany w podziemiach kościoła w Ciechanowcu. W 1848r. postawiono koło kościoła pomnik. Pozostał po nim ogród botaniczny- tu teraz skansen i muzeum rolnicze, a w 1982r. w Ciechanowcu utworzono pierwsze w Polsce muzeum weterynaryjne otrzymało nazwę im. ks. K.Kluka. Dzieła Kluka: 1777r. „ O zwierzętach, gadzie i owadzie” 1795r. „Historia naturalna” 12 tomów- tu pisze np. o wściekliźnie u psów- psy pod językiem mają żyłkę, którą należy usunąć. Zwierzęta posiadają duszę, nie jest ona jednak tak doskonała jak człowieka. 1782r. Jan Wolstein „Uwagi nad zarazami bydła”- przeciwstawia się wybijaniu zwierząt 1780r. Antoni Pietraszkiewicz „Apteczka końska...” –tu też leki pochodzenia chemicznego 1797r. „Manualnik zawierający sposoby leczenia bydła” Becker. Wydanie jej we Wrocławiu- to plagiat z dzieła niemieckiego „Dzieło doręczne dla ekonomii wieśniaków o zarazie bydła” XIX w. 1800r. „Szczęśliwy, prędki i tanio uzdrawiający lekarz koński” To przekład z niemieckiego, autor niemiecki- Robertson 1809r. Piątkowski- „Zoonomia, czyli sztuka leczenia chorób zewnętrznych i wewnętrznych właściwych koniom, bydłu, owcom, świniom, psom” Autor- dr medycyny, książka typowo polska 1818r. Jan Mikołaj Rohlwes „Nowy lekarz, czyli sposoby leczenia bydła, koni, owiec, i innych zwierząt domowych”- tu recepty pisane po łacinie, takie jak teraz. 1820r. W.Balicki „Nadużycie Weterynarii w gospodarstwie wiejskim”- tu potępia odbieranie porodów zwierząt dużych przez zaprzęganie konia i wyciąganie płodu na siłę; wybijanie przetrwałych zębów mlecznych; nie powinno się usuwać paskudnika (III powieka). Koni z ochwatem nie powinno się pędzić kłusem i nie leczyć przez podstawianie pod brzuch gnojowicę. Pierwsze rzeźnie w PolsceNajstarsza znana rzeźnia wybudowana była w Krakowie przed 1257 r. ( z tego roku jest edykt)1467 r. taki sam edykt w Krakowie mówi o rzeźni w liczbie mnogiej. One musiały powstawać na brzegu rzeki- pierwsza rzeźnia powstaje nad rzeką Rudawką w dzielnicy zwane Kotłów. Rzeźnie nad rzekami- bo rzeki do płukania wnętrzności i jelit. Przy rzeźniach budowano obory- własność ludzi, którzy przywozili bydło. W rzeźniach już w 1568 r. musiały być oddzielne hale uboju Su i Bo.W Poznaniu pierwsza rzeźnia w 1280 r. ul.Garbary. Druga- dopiero w XV w. i jest położona na obrzeżach miasta- ul.Czapniki- tylko dla peryferii miasta. Na mocy przywileju Królestw poznańscy Żydzi w 1669 r. wybudowali własną rzeźnię na ubój rytualny.Na Śląsku powstanie rzeźni jest nieco późniejsze i dopiero powstają rzeźnie po 1887 r. , kiedy to władze pruskie wydały zarządzenie, że wszystkie miejscowości > 10 tys. mieszkańców muszą mieć rzeźnie ( nie ma uboju domowego). Pierwsza rzeźnia w 1877 r. w Katowicach, kolejne w Cieszynie, Opolu, Bytomiu.Rzeźnie te miały jednakowy schemat budowy- obiekt zamknięty, wspólny dach, oddzielne hale uboju dla Su i Bo, ściany pokryte glazurą a w systemie oczyszczania ścieków- osadniki, na których tłuszcz i nieczystości się osadzają. Powierzchnie dookoła rzeźni musiały być brukowane, odpowiednio wyprofilowane a przed wejściem rynna ze środkiem dezynfekującym.W pruskich rzeźniach transport tusz na wisząco. Uboju dokonywali czeladnicy, którymi kierował Halmistrz. Rzeźnie pruskie były zaopatrzone w wieże wodne ze zbiornikiem. Nie korzystano z rzek. Wprowadzono amoniakalny system chłodzenia- rzeźnie wytwarzały też lód. Przy rzeźniach były oddzielne hale dla uboju z konieczności- tu oddzielny system kanalizacyjny. We Wrocławiu, w 1427 r. istniały rzeźnie drewniane, które znajdowały się pod nadzorem Władz Miasta. Pierwszą murowaną rzeźnię we Wrocławiu wybudowano w 1615 r. Ona istniała do 1896 r. ako jedyna W 1896 r. wybudowano rzeźnię na ul. Legnickiej. We Wrocławiu handel mięsem odbywał się w 77 kramach należących do obu rzeźni, a 12 kramów należało do Cesarza Karola IV ( Króla Czech), który czerpał z tych 12 kramów kasę dla siebie. Cech rzeźników był najbardziej bogatym z cechów. W XIX w. spotykamy się z funkcją OGLĄDACZY MIĘSA, którą potem przejmują FIZYCY MIEJSCY. Oglądacze wywodzili się z cechu rzeźników i wyznaczani byli przez cech do obrony interesu cechu. Oni oglądali mięso i pilnowali by na rynek nie dostało się mięso z innych miejscowości. Oglądanie mięsa oparte było tylko na doświadczeniu oglądaczy i ich odczuciu. Gdy oglądanie przejęli fizycy, w dużych miastach handel zaczyna przenosić się do sklepów. W Opolu w drugie połowie XIX w. likwiduje się wszystkie kramy. Na końcu XIX w. na terenie Dolnego Śląska w skład zwierząt rzeźnych , zgodnie z ustawą, weszło mięso Ca- to spowodowane było dużymi cenami mięsa Bo i Su. Najwięcej danych na temat sprzedaży i badania mięsa Ca możemy znaleźć w sprawozdaniach lekarzy weterynarii zrzeszonych w istniejących we Wrocławiu Związku Śląskim Lekarzy Weterynarii. W 1900 r. wchodzi ustawa- obowiązkowe badanie mięsa psów w kierunku wągrzycy. W 1900 r. jest ustawa badania zwierząt przed ubojem i zakazująca uboju zwierząt ślepych, wychudzonych, młodych oraz chorych na:księgosusz, biegunkę, grudę, ospę Ov, zarazę pyska i racic, wściekliznę, Ponadto wyłączone z uboju były zw. chore na zapalenie płuc + wysięk, gruźlicę + wychudzenie, motylicę.Badanie tusz po uboju kazało konfiskować mięso Su, gdy po uboju stwierdzano, że jest ono zakażone wągrami, znakowane. Wykluczone mięso Bo, gdy pod skórą larwy gzów.Mięsa konfiskowane były topione. Oględzin mięsa dokonywano na targach. Dni targów mięsnych- WOLNICE.Pierwsze statuty cechu rzeźników z Krakowa, z 1658 r. , mówią, że nie wolno sprzedawać mięsa wędzonego tzw. KIAJKOM. A ci to rzeźnicy nie zrzeszeni w cechu danego miasta. Nie mogą sprzedawać mięsa mniejszego niż półtusze- to troska o jakość mięsa, uważano, że może się psuć. Ustawa zabraniała rzeźnikom krakowskim sprzedawać mięso Su i Bo, które nie zostało sprzedane poprzedniego dnia przez kolejne 3 dni w lecie i 6 w zimie. Podroby i krew sprzedawano przez 24 h w lecie i 48 h w zimie.Nie wolno było sprzedawać mięsa obślizgłego, pobrudzonego krwią i o żółtym tłuszczu. Sprzedaż mięsa na kramach JATKACH – one znajdowały się w okolicy Rynku. Pierwsze jatki w Krakowie w 1257 r. . W Poznaniu jatki w 1530 r. Wymogi w stosunku do jatek: Musiały być zadaszone ( słońce- szybsze psucie). Za teren dookoła jatek odpowiedzialni ci, którzy sprzedawali. Na jatkach nie wolno było sprzedawać ryb i ptactwa. Dla sprzedaży ryb oddzielne kramy ( też w okolicach rynku). Za oględziny ryb odpowiedzialni byli tzw. TUTNARZE, którzy sprawdzali czy ryby nie są przynoszone na sprzedaż w szmacianych płachtach lub brudnych pojemnikach. Mieli oni obowiązek wszystkim rybom nie sprzedanym w danym dniu obciąć ogony, aby na następny dzień wiadomo było, że są nieświeże. Sprzedaż śledzi nie na tych samych kramach co reszta ryb. Oddzielne kramy dla raków- te sprzedawane tylko żywe. Zawód Tutnarów jest jednym za starszych ( oglądacze)- pierwszy raz wspomina o nich Wilkierz Krakowski z 1364 r.Ponadto w Krakowie w XV w. wprowadza się funkcję SACARZY, którzy byli odpowiedzialni za stan czystości miasta oraz stan czystości jatek. Rolę sacarów w następnych latach przejmuje Urząd Miasta, który wśród swoich członków wybiera dwóch i oni tworzą LONHERAT – oni pilnują stanu czystości. Lonherat wybierany jest co roku. Najstarsza zachowana pieczęć cechu rzeźni z Krakowa jest z 1362 r. . Cech ten ze swojej strony typował cech mistrzów, którzy odpowiedzialni byli za kontrolę nad jatkami. Cech-mistrzowie mogli wyznaczyć swoich następców, którzy nosili nazwę STOŁOWYCH, a w niektórych regionach Polski ( Poznań) nazywani byli CUDZARAMI. Oni egzystowali do połowy XIX w. , kiedy to obowiązek opieki nad produktami pochodzenia zwierzęcego przejęła Rada Lekarska, w skład której weszła Policja Weterynaryjna, złożona z lekarzy wet., i lekarzy ludzkich. Poprzedniczką rady była funkcja fizyka, nigdy on nie oglądał mięsa sam. Wyznaczał cechom kierunek w badaniu mięsa. W 1846 r. w Warszawie na istniejącej uczelni wet. po raz pierwszy wprowadzono wykłady z zakresu „Oglądu mięsa”. Rys historyczny przepisów weterynaryjnych Pierwsze z sformułowań o chor. wet. w Statucie Wiślickim w 1347r.; Zbiorze Ustaw Prawa Ziemskiego 1488r.; i w tzw. Statucie Łaskiego 1506r. Wszystkie wzmianki tam zawarte mają charakter pouczeń, dla tych, którzy kupują zwierzęta, nie ma nakazów i zakazów.Przepisem o charakterze prawnym (1550) „Mandat z powodu zaświerzbionych owiec”. Wspomina o kołowaciźnie owiec, mówi o zabijaniu zwierząt chorych i zakazie wywozu i wwozu do kraju.W Księstwie Warszawskim odpowiedzialnymi za tępienie zaraz bydła byli fizycy (lekarze powiatowi)- oni byli odpowiedzialni za administrację weterynaryjną, medycynę sądową. Wydali oni w 1807r. „Przepisy ratowania bydła rogatego”. Tu mówi się o stworzeniu przy drogach zagród ze zwierzętami chorymi, specjalnym miejscu wypasu przy przepędzaniu bydła z jednego kraju do drugiego i przy przetrzymywaniu na przejściach granicznych. W 1810r. została wydana instrukcja postępowania przy wściekliźnie 1838r. po raz pierwszy wymienia się, że rolę policji wet. ma pełnić Służba Wet. 1844r. wychodzi „Ustawa Policji Wet.” Edwarda Ostrowskiego- tu, że rolę służby wet. (opieki) pełni Służba Wet. , a w razie ich braku– fizycy. 1856r. „Ustawa o powzięciu środków przeciwdziałających rozprzestrzenianiu się księgosuszu”. Nakazuje wprowadzenie funduszu ubezpieczeń Bo i wybijaniu sztuk chorych. Prusy. Do końca XVII w. ustawodawstwo weterynaryjne oparte było na edyktach wydawanych przez Króla Prus. „Edykt przeciwko księgosuszowi” z 1803r.- mówi o kwarantannach na granicach. Tu po raz pierwszy słowo „lekarz bydła”- on powinien po właścicielu zgłosić, że gdzieś się rozprzestrzenia choroba. 1845r. Regulamin mówiący o zwalczaniu wścieklizny, leczeniu zwierząt i ludzi pogryzionych przez zwierzęta wściekłe. Trzeba to zgłaszać powiatowemu. Austria Przepisy zmieniają się bardzo często. 1854r. zwalczanie wścieklizny ( przepis)- tu, ze wścieklizna powstaje u zwierząt ze zbyt niską lub zbyt wysoką temperaturą, złego pożywienia, braku wody, zbyt dużego popędu płciowego. Skaleczenia trzeba przemyć wodą z mydłem i ługiem. 1880 r. Ustawa, która mówi o zapobieganiu zaraźliwym chorobom zwierzęcym. ORGANIZACJE WETERYNARYJNE Pierwsza organizacja- Galicyjskie Towarzystwo Weterynarskie (1886r.)- powstało z założonego rok wcześniej Kółka Weterynarzy Galicyjskich- tu pierwsi prof. Lwowskiej Szkoły Weterynaryjnej ( Spilmann, Kadi, Barański) . Pierwszym prezesem Towarzystwa był Antoni Littich, który był Krajowym Lekarzem Weterynaryjnym miasta Lwowa. Po nim prezesami byli: Spilmann, Kadi, Seifmann. Towarzystwo to istniało do 1913 r. W 1918 r. Towarzystwo to się odradza, ale nazywa się – Małopolskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych. Siedzibą Towarzystwa jest Lwów. W Warszawie w 1909 r. – Warszawskie Towarzystwo Weterynarskie. Egzystuje do wybuchu I wojny światowej. W 1918r. ma inną nazwę: Polskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych. W 1918 r., oprócz tych 2 towarzystw powstają: Wielkopolskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych Pomorskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych Wileńskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych W 1924 r. powstaje Krakowsko-Śląskie Towarzystwo Lekarzy Weterynaryjnych W 1920 r. powstaje Związek Zawodowy Lek Wet Rzeczypospolitej Polskiej- to do 1930 r. – w nim wszystkie w/w organizacje (Wlkp, Małop..)- tworzą całość- Zrzeszenie Lekarzy Weterynaryjnych Rzeczypospolitej Polskiej. Czasopismo przejmuje z Małopolskiego Towarzystwa. Tak do 1939 r. 1945 r. Izby Lekarsko – Weterynaryjne, tworzy się też Krajowa Izba Lek.-Wet.. Do 1952 r. to jedyna organizacja. W 1952 r. powstaje PTNW- Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych (do 1954 r. ) W 1954 r. zlikwidowano Izby. Lukę po nich w 1954 r. – Sekcja Weterynaryjna, którą lekarze założyli przy Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Rolnictwa- a to istniało przy NOCIE ( NOT). Też powstaje Komisja Weterynaryjna. Obie ( Komisja + Stowarzyszenie) do 1957 r. W 1957r. Stowarzyszenie znika, a komisja to wtedy Komisja Weterynaryjna do Spraw Nauki ( egzystuje do dziś przy V oddziale Polskiej Akademii Nauk) W 1957 r. powstaje Zrzeszenie Lekarzy Weterynaryjnych. Ono w latach następnych wciąga też techników weterynaryjnych- Zrzeszenie Lekarzy i Techników Weterynaryjnych. Tak jest do 1991 r. W 1991 r. ulega likwidacji Zrzeszenie, na jego miejsce powstają znowu Izby Lekarsko Weterynaryjne z Krajową Izbą Lek Wet. SZKOŁYPierwszym miejscem, gdzie miała być szkoła było Grodno- tu w 1776r. zostaje sprowadzony Francuz- Jan Emanuel Gilbert ( on po szkole Lyońskiej) Początkowo wydawało się, że szkoła zostanie otwarta w 77r. ale do tego nie doszło, bo Gilbert się obraził- nazwano go konowałem. Przeniósł się do Wilna.Podskarbi Wielkiego Księstwa Warszawskiego – Tyzenhaus – zabiegał o utworzenie szkoły.Wilno- tu w 1806r. przyjeżdża uczeń szkoły Lyońskiej- Ludwik Boyanus. Przez 18 lat prowadzi on Katedrę Weterynaryjną przy Wydziale Medycyny na Uniwersytecie Wileńskim. Boyanus starał się wyszkolić personel- wybrał 3 studentów medycyny, którzy uczyli się weterynarii- uczyli oni w Szkole Wileńskiej. Uczniowie ci to: Adam Ferdynand Adamowicz ( nauczał zooterapii – chor. wewn. i zakaźnych), Karol Muysehel (zoochirurgia) Fortunat Jurewicz ( anatomia).Szkoła istnieje kilka lat i upadła wraz z Powstaniem Listopadowym. Czas nauki w szkole 3 lata, uczono w języku polskim, od kandydatów wymagano czytania i pisania, chętnych nie było.W 1832r. powstaje w Wilnie tzw. II Szkoła Weterynaryjna. Uczy tylko trzech uczniów Boyanusa. Nauka- 4 lata, absolwenci uzyskują stopień młodszego lub starszego weterynarza, pomocnika wet. Szkołę ukończyło 180 osób. Istniała 10 lat.Buraków k/Warszawy. Szkoła powstaje w 1824r. – Rządowy Instytut Weterynaryjny w Burakowie k.Warszawy. Projekt szkoły ( program) układa Boyanus. Proponuje on, aby w szkole te były 3 odrębne zakłady:Katedra Wet. przy Wydziale Med., dla słuchaczy wet., Praktyczna Szkoła Wet., Naukowe Zakłady Badawcze.Tu uczniowie stali ( ci, którzy tu mieszkali) i dochodzący żołnierze lub podoficerowie kształcili się by uzyskać tytuł hipiatryka. Nauka trwała 2 lata. Nabór co 2 lata. Wymagania: zdrowy, odpowiedni wiek, czytanie, pisanie, rachowanie. Dyrektorem został Adam Rudnicki, który był uczniem uczniów Boyanusa.1840r. Warszawa Zostaje założona Szkoła Niższych Weterynarzy. Tu 2 nauczycieli i 1 pomocnik ( Edward Ostrowski- potem on dyrektorem). 2 kategorie uczniów- stypendyści i ci, którzy uczyli się na koszt własny. Na początku było 6 uczniów, nabór co 2 lata, nauka 2 lata. Musieli nauczyć się wypisywania recept, przepisywania lekarstw i leczenia zw. Tytuły lekarz wet- w języku polskim i rosyjskim.W 1845r. wyszło w Państwie Rosyjskim rozporządzenie o zmianie w nadawaniu stopni naukowych w szkołach wyższych ( kierunki medyczne)- wprowadzono tytuł mgr nauk weterynaryjnych i tytuł weterynarza.Od 1846r. podniesiono rangę szkoły- Szkoła Weterynaryjna. Aby być do nie przyjętym- ukończone 4 klasy gimnazjum. Nauka 3 lata ( 2 lata, gdy ktoś był lekarzem medycyny). Tytuł mgr nauk wet., lub weterynarza- nadawała Rada Lekarska.1858r. Naukę przedłużono do 4 lat, dodając nowe przedmioty i w 1861r. zostają przez szkołę nadawane tytuły mgr nauk weterynaryjnych. Dyplomów do 1874r. wydano 224 sztuki.1874r. okres rusyfikacji szkoły, w końcu nie ma Polaków w kadrze i wśród studentów. To już szkoła rosyjska.Wojna1918r. na wniosek Senatu Uniwersytetu, Ministerstwo Wyznań Religijnych wydaje dekret o utworzeniu Wydziału Weterynaryjnego przy Uniwersytecie, przy Wydziale Lekarskim. 1927r. Otwarto oddzielny wydział wet, którego pierwszym dziekanem został prof. Jan Gordziałowski. Studia 4 lata, po ukończeniu tytuł lekarza weterynarii. Można było uzyskać stopień doktora- pierwszy dyplom dr nauk wet. w 1925r. Do wybuchu wojny nie było nowych szkół. 1946r. powołano do życia Wydział Wet. (prof. Heliodor Szwejkowski- anatomopatolog) Początkowo wydział ten przy Uniwersytecie. 1952r. Powstaje SGGW i Wydział Weterynaryjny.Edward Ostrowski- autor podręcznika z chirurgii, weterynarii praktycznej, epizoocologii, pierwszej ustawy policji weterynaryjnej. prof. Kirkor- apiolog.LwówPierwsza Szkoła Wet we Lwowie w 1881r. nosiła nazwę: „Szkoła Weterynarii i Kucia Koni w połączeniu z Zakładem Leczenia Zwierząt”. Szkoła weszła pod nadzór Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświaty. 3 lata nauki. Kończono z tytułem lekarza weterynaryjnego (medicus veterinarius).1896r.- przedłuża się czas do 4 lat nauki. 1898r. nowa nazwa: „Akademia Weterynaryjna”, szkołą rządzi dyrektor. 1901r. już jest rektor, i tylko medicus veterinarius na dyplomie. 1908r. Akademia otrzymuje prawo nadawania tytułów dr nauk wet. 1909r. ma wszystkie pełne prawa uniwersyteckie Pierwszym organizatorem uczelni lwowskiej był prof. Seifmann- on jednocześnie ostatnim, polskim dyrektorem Szkoły Warszawskiej.. Uczył chorób zakaźnych i wewnętrznych. Prof. Henryk Kadyi- pierwszy kierownik anatomii opisowej i patologicznej. Anatoni Borański- wykładał filozofię, położnictwo i produkcję zwierzęcą. Na początku 3 instytuty: chorób zakaźnych i wewnętrznych, anatomii, hodowli. Oprócz 3 prof. był Paweł Kretowicz – uczył kucia koni ( później on prof.) Stanisław Królikowski ( absolwent Szkoły Warszawskiej)- chirurg, to pierwszy człowiek, który zajął się historią wet., bibliografią prac hod. wet. polskich. Dyrektorzy: Piotr Seifmann 1881-1894 Józef Spilmann 1894-1896 Rektor mianowany: Józef Spilmann 1897-1909 Rektorzy z wyboru: Józef Spilmann do 1911 Stanisław Królikowski do 1913 Mieczysław Grabowski do 1915 Stanisław Fibich do 1917 (ichtiolog) Włodzimierz Kulczycki do 1919 Kazimierz Panek do 1920 Zygmunt Markowski do 1923 Stanisław Niemczycki do 1925 Wacław Moraczewski do 1927 Zygmunt Markowski do 1930 Bronisław Janowski do 1936 Kazimierz Szczudłowski do 1939 Tuż przed wojną było 17 katedr, oddzielna apteka, biblioteka. Piotr Seifmann- poprzednio ostatni dyrektor Szkoły Warszawskiej, i pierwszy dyrektor Lwowskiej, w międzyczasie założył szkołę w Kazaniu. Zajmował się głównie chorobami zakaźnymi, autor podręczników z zakresu chorób zakaźnych i pasożytniczych.. Wiele badań księgosuszu i gruźlicy. Antoni Barański ( poprzednio doc. Uniwersytetu Jagiellońskiego) wykładał hodowlę zwierząt, higienę i historię literatury weterynaryjnej. On razem z Kretowiczem założyli we Lwowie pierwszy Instytut Krowiankowy- produkcja szczepień przeciwko ospie. Barański też pierwszym redaktorem Przeglądu Weterynaryjnego ( pierwsze czasopismo wet.) w 1886r. , utworzone przez profesorów lwowskich. Józef Spilmann- specjalista chemii lekarskiej, fizjologii i bakteriologii. W 1909r. tytuł doktora honoris causa. Józef Vusbaum Hilarowicz – kierownik katedry anatomii, zoologii. Włodzimierz Kulczycki – anatom. Zygmunt Markowski- wykładał patologię i terapię chorób wewnętrznych, był założycielem i redaktorem „Rozpraw Biologicznych”. Dr honoris causa uczelni lwowskiej, po wojnie przyjechał w listopadzie 45r. do Wrocławia , był pierwszym dziekanem Wydziału Wrocławskiego 45-47r., oraz kierownikiem 3 katedr: diagnostyki chorób wewn.; patologii i terapii chorób wewn.; epizoocjologii. Ze Lwowa przyjechali także: (45r.): Bronisław Janowski, botanik Antoni Band Andrzej Klisiecki – fizjolog Gustaw Holuszyński –parazytolog Tadeusz Olbrycht -specjalista hodowli zwierząt Kazimierz Szczudłowski –chirurg Aleksander Zakrzewski –anatomopatolog. Oni to twórcy Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. Początkowo wydział miał 18 katedr. Pierwszy nabór w 1945r. – 152 osoby (różny wiek osób) Z końcem 1951r. utworzono Wyższą Szkołę Rolniczą. 1972r. zostaje ona przemianowana na Akademię Rolniczą- tu cały czas Wydział Weterynaryjny. 1990r. WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYNE Kolejni dziekani: Gustaw Holuszyński Antoni Band Aleksander Zakrzewski Tadeusz Sobiech Lesław Ogielski Bronisław Gancarz Pracownicy pełniący funkcję rektora: Alfred Senze –położnik Tadeusz Garbuliński – farmakolog Ryszard Badura – chirurg H. Balgierz – fizjologW czasie pierwszych 50 lat działalności uczelni wydano 5000 dyplomów lekarskich i ponad 400 stopni doktora i 80 habilitacji. CZASOPISMA WETERYNARYJNE; PRASA LEK-WET 1886 r. Galicyjskie Towarzystwo Weterynarskie zaczyna wydawać „Przegląd Weterynarski” On wydawany był co miesiąc. Pierwszy redaktor- Antoni Barański ( przez 4 pierwsze miesiące)- uważał, że powinno to być czasopismo o charakterze popularnym. Inni prof. –że o naukowym. Kolejni: Spilmann- charakter naukowy Królikowski- decyduje się na przyjmowanie artykułów ze wszystkich zaborów.Wojna W 1918 r. ponownie „Przegląd Weterynarski” 1920 r. Zmiana nazwy na „Przegląd Weterynaryjny” Od 1924 r. wychodzi co miesiąc, a gdy powstaje Zrzeszenie (1930 r. ) staje się pismem Zrzeszenia. 1910 r. „Pamiętniki Warszawskiego Towarzystwa Weterynarskiego” – wychodzą do wybuchu wojny 1919 r. Polskie Towarzystwo Weterynaryjne wydaje „Wiadomości Weterynaryjne” 1926 r. „Pamiętniki Polskiego Towarzystwa Lekarzy Weterynarii w Warszawie” 1930 r. „Biuletyn Sekcji Weterynaryjnej Wiedzy Woskowej”- tu artykuły ludzi związanych z wojskiem 1936 r. Zmiana nazwy z Biuletynu... na „Wojskowy Magazyn Weterynaryjny” 1936 r. W Warszawie – „Higiena produktów zwierzęcych”, która jest dodatkiem do „Wiadomości Weterynaryjnych” Redaktorem Higieny...jest Irena Maternowska 1938 r. „Biuletyn Instytutu Naukowo-Weterynaryjnego w Puławach” 1939 r. „Biuletyn Studentów Med. Weterynaryjnej”- wydawany we Lwowie 1945 r. W Lublinie wydawana przez tworzący się Wydział Weterynaryjny- „Medycyna Weterynaryjna” 1947 r. „Medycynę..” wydaje Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, a w 1957 r. PTNW 1945 r. wznawia się „Życia wet.” 1952 r. PTNW wydaje „Polskie Archiwum Weterynaryjne” Każda uczelnia wydaje swoje zeszyty. Dalej istnieje wydawnictwo w Puławach. Polfa i Biowet wydają informatory.

Cytat:

Szkoły weterynaryjne Pierwsze szkoły weterynaryjne powstały w Europie w Lyonie (1762) oraz Alforcie (1766). Założycielem obu tych szkół był prof. C. Bourgelaut. Był on z wykształcenia prawnikiem. Był miłośnikiem hipiatrii i kierownikiem szkoły jeździeckiej w Lyonie. Napisał z reszta podręcznik o leczeniu koni. Początkowo do szkół tych delegowani byli lekarze medycyny oraz chirurgii delegowani przez rządy. Należy podkreślić, że to lekarze medycyny byli założycielami, wykładowcami pierwszych szkół wet. Szczególny nacisk kładziony był na leczenie koni, co związane było z potrzebami kawalerii. W niektórych szkołach jak np. w Kopenhadze przede wszystkim szkolono w kierunku profilaktyki i postępowania w przypadkach chorób zakaźnych i zaraźliwych. Początkowo szkoły weterynaryjne były niewielkie, ich personel liczył kilku ludzi. Ponieważ w okresie tym zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt zajmowali się lekarze medycyny, z reguły wydziały medycyny dysponowały katedrami weterynarii. Dopiero w XIX i XX wieku uzyskały status szkół wyższych. Pierwsza szkoła weterynaryjna w Niemczech z kolei powstała w Dreźnie w 1774 roku. Powstanie szkół weterynaryjnych usprawniło hodowle zwierząt, a także pozwoliło na opanowanie chorób takich jak księgosusz, zaraza płucna, wąglik czy nosacizna. Ziemie polskie 1. Grodno. Pomysłodawcą założenia szkoły był podskarbi Wielkiego Ks. Litewskiego Antoni Tyzenhaus. W 1776 r. sprowadził on profesora medycyny wydziału lekarskiego Jana Gilberta do Grodna. Prof. Gilbert założył szkołę lekarską i zamierzał założyć szkołę weterynaryjną. W wyniku jednak wielu sprzeczności losu do powstania szkoły nie doszło. 2. Wilno. W 1803 r. powzięto decyzję o powołaniu Katedry Weterynarii w ramach Wydziału Medycyny Uniwersytetu Wileńskiego. W 1804 r. przybył z Francji Prof. medycyny Ludwik Bojanus i objął tą Katedrę i rozpoczął wykłady dla lekarzy medycyny. 3. Wilno II. 15 września 1823 powołano do życia samodzielną Szkołę Weterynaryjną zwaną też Instytutem Praktycznej Weterynarii. Wykładowców tej szkoły wybrał profesor Bojanus z pośród słuchaczy studiów lekarskich. Byli to: K. J. Muyschel i F. Jurewicz. Odbyli oni szkolenia w szkołach weterynaryjnych Europy Zachodniej. Od kandydatów wymagano umiejętności pisania i czytania. Nauka trwała 3 lata. Szkołę zamknięto 1 maja 1832 roku. 4. Wilno III. W 1832 roku utworzoną Akademię Medyko-Chirurgiczną z Oddziałem Weterynaryjnym. Uczniów podzielono na I i II rzędu. Od kandydatów na uczniów I rzędu wymagano ukończenia gimnazjum od II rzędu jedynie czytania i pisania po rosyjsku oraz 4 podstawowych działań arytmetycznych. Kurs dla uczniów I rzędu trwał 4 lata a dla II rzędu 3. Kursy kończyły się egzaminami, a absolwenci mieli obowiązek przepracowania 5 lat w służbie państwowej. Akademię zamknięto w 1842r. 5. Warszawa. W 1816 wyszedł dekret cesarski normujący szkolnictwo na terenie Królestwa Polskiego. W dekrecie tym przewidziano utworzenie również szkół weterynaryjnych. 17 lipca 1827 roku otwarto Rządowy Instytut Weterynarii wchodzący w skład Instytutu Agronomii. Nauka trwała 2 lata i kształcono hipiatrów na potrzeby armii cesarskiej. Do Instytutu delegowano podoficerów i szeregowców potrafiących czytać i pisać. Instytut przestał działać w wyniku powstania listopadowego. 6. Warszawa. 1 września 1840 roku powstała Szkoła Weterynarzy w Królestwie Polskim. Kształciła on niższych weterynarzy- pomocników lekarzy weterynarii. Wymagano rzędu jedynie czytania i pisania po rosyjsku oraz 4 podstawowych działań arytmetycznych. W związku z reformą szkolnictwa w 1845 nazwę szkoły zmieniono na Szkołę Weterynaryjną w Warszawie a tytuł absolwenta na pomocnika weterynaryjnego. W 1858 roku przedłużono okres nauki do lat 4, a absolwentom nadano prawo ubiegania się o tytuły weterynarza i magistra nauk weterynaryjnych przyznawanych przez Radę Lekarską Królestwa Polskiego. 7. Warszawa. 9. lutego 1927 roku powołano Wydział Weterynaryjny w ramach uniwersytetu Warszawskiego. W 1952 roku wydzielono SGGW. 8. Lwów - 27 XII 1880 Cesarz Austro-Węgier nakazał stworzenie szkoły weterynaryjnej we Lwowie. Tworowi temu nadano nazwę- Szkoły Weterynarii we Lwowie. Organizatorem szkoły z ramienia rządu cesarskiego był dr Piotr Seifmann. Od kandydatów wymagano ukończenia 6 klasy gimnazjum. Nauka trwała 3 lata. Dopiero 31 XII 1896 wyszło cesarskie rozporządzenie nadające szkole statut wyższej uczelni. W 1898 zmieniono nazwę na Akademii Weterynaryjnej, a w 1901 tytuł dyrektora na rektora. W 1908 roku nadano Akademii prawo przyznawania tytułu doktora. W 1909 nadano przywilej obieralności rektora i dodano przedrostek magnicficus. W 1922 nazwę ponownie zmieniono tym razem na Akademię Medycyny Weterynaryjnej. Wśród ważniejszych postaci należy wymienić – prof. Seifmanna, , prof. Henryka Kadyi, prof. Kulczycki, prof. Szpilmann. Po II Wojnie Światowej kadra imigrowała do Wrocławia. Początkowo nasz wydział wchodził w skład Uniwersytetu. W 1952 w związku z polityką władz zaczęto wyodrębniać z Uniwersytetu poszczególne uczelnie. I tak Wyższa Szkoła Rolnicza powstała w 1952r. W 1972 r. jej nazwę zmieniono na Akademię Rolniczą. W obecnej chwili myśli się znowu o połączeniu wszystkich wrocławskich uczelni w jeden organizm.

1. Weterynaria w mitologii. Symbole w medycynie i weterynarii. Mit- to pojecie dwuznaczne, które ma swoje znaczenie popularne oraz naukowe.W ujęciu popularnym oznacza nierzeczywistość, bajkę. Często stanowi synonim legendy. W ujęciu naukowym mit oznacza rzeczywistość (niekoniecznie w świecie materialnym), w którą wierzono lub też wierzy się nadal. Cyt. za Elidae- „mit opowiada historię uświęconą, relacjonuje wydarzenia, które nastąpiły w czasach pierwotnych, w legendarnych czasach początków. Inaczej mówiąc, mit opowiada, jak dzięki działaniu istot nadprzyrodzonych powstała rzeczywistość zarówno w skali kosmicznej, jak i w detalach. Mit ukazuje oryginalny, uświęcony model ludzkich działań, odtwarzany cyklicznie w rytuałach...” np. w Starożytnym Egipcie cykliczny wylew i cofanie się Nilu były analogią Praoceanu czyli Pramaterii z której wyłania się świat. Symbol- wg. Junga – „...symbole nigdy nie są tworzone świadomie, lecz są wytworem nieświadomości, przekazywanym za pośrednictwem objawienia lub intuicji...” Niektóre jednak symbole są rezultatem świadomych, celowych przemyśleń ludzkich i wyrażają określoną ideę. Pewne symbole są zrozumiale w określonych kręgach kulturowych inne natomiast staja się czytelne jedynie podczas pewnych ceremonii. Zwierzęta pojawiają się w mitach wszystkich kultur niezwykle często. Podobnie symbole zwierzęce są powszechnie spotykane. Przykładem symbolu zwierzęcego może być wąż Urobaros zjadający swój własny ogon, który symbolizuje on wieczność i trwanie. Z weterynarią związany jest mit o grecki mit o Chironie. Chiron był centaurem tj. istotą w połowie ludzką a w połowie zwierzęcą. Centaur, pół człowiek pół koń, występujący w mitologii greckiej i etruskiej. Istniały również wyobrażenia centaurów jako pół jelenie czy pół psy. Udowodniono obecność przedstawień centaurów w źródłach asyryjskich (2000 B. C.) i indyjskich (3000 B. C.) a niektórzy wywodzą ich pochodzenie z mitologii wedyjskiej. Zgodnie z tradycją grecką centaury zamieszkiwały Nizinę Tyrreńską jako nieokrzesani, trudniący się pijaństwem i gwałtem, potomkowie Ixiona, Króla Lapithae przechwalającego się romansem z Hera żoną Zeusa. Kiedy Pan Gromów dowiedział się o tym stworzył kopię Hery, zesłanej na Ziemię pod postacią chmury. Król Ixion tak dalece był rozpamiętano w miłosnym uniesieniu, ze spędził z nią noc. Widząc to Zeus ukarał go, przykuwając do skrzydlatego, ognistego koła błądzącego po wieki po czeluściach Tartaru a chmura – Hera urodziła pierwszego centaura. Centaur jest istotą uosabiającą żywiołową, nieokiełznaną kosmiczną siłę. Chiron jednak, wyjątek wśród centaurów wiódł żywot spokojny w grocie góry Pelion w Tesalii. Zajmował się wróżbiarstwem, gimnastyką oraz medycyną. Posiadał zdolność leczenia przy pomocy rąk stąd imię Chiron od grec. cheir-ręka. Ponadto Chiron potrafił leczyć przy użyciu muzyki. Leczył także zwierzęta. Był wychowawcą takich mężów jak Jazon, Achilles czy Asklepios. W micie Chiron ginie śmiercią męczeńską, raniony przez Heraklesa, który przybył na zaproszenie centaura Pholusa. Kiedy Pholus otworzył wino poświecone Dionizosowi i przeznaczone dla centaurów, przechowywane w jego jaskini, zapach trunku zwabił inne centaury i rozpoczęła się walka, a Chiron, choć nieśmiertelny, został ugodzony zatrutą strzałą Heraklesa umoczoną we krwi Hydry. Sam Pholus, kiedy po skończonej walce wyszedł z jaskini, aby ujrzeć ogrom zniszczenia, nie mogąc uwierzyć w śmiertelną moc strzał Heraklesa wyjął jedna z nich z ciała martwego centaura i wbił w swoją stopę, skutkiem, czego umarł. Dobry centaur chcąc uniknąć wiecznego cierpienia poświęcił swoją wieczne życie dla uwolnienia przykutego do gór Kaukazu Prometeusza. Do dziś ma on swe miejsce na nieboskłonie jako konstelacja Centaurius (Sagittarius). Niektóre źródła podają, że Chiron był bóstwem tesalskim z biegiem czasu przejętym przez Greków i adaptowanym do greckiego panteonu jako centaur. Po dziś dzień Chiron jest symbolem weterynarii. Postacią związaną z kolei z medycyną człowieka jest Asklepios. Symbolem jego był kret, który co bardzo ciekawe, był także symbolem medycyny w mitologii hinduskiej. Był on synem boga Apollona i kobiety Koronis. Kiedy ta, zgodnie z wolą ojca wyszła za mąż za człowieka, Apollo zabił go, zaś zazdrosna o brata Artemida zabiła Koronis w ostatniej fazie ciąży. Wówczas Apollo rozciął jej powłoki brzuszne i wydobył żywe dziecko- Asklepiosa. Asklepiosa oddano na wychowanie Chironowi. Z czasem przerósł on w biegłości sztuki lekarskiej swego mistrza. Asklepiosowi towarzyszył wąż, który mu pomagał i służył rada. Wąż od niepamiętnych czasów był i jest po dziś dzień symbolem mądrości. Niektóre źródła utrzymują, że posiadał Asklepios umiejętność wskrzeszania martwych. Zeus zabił Asklepiosa przy pomocy pioruna, jednak Apollo przywrócił mu życie i uczynił bogiem medycyny. Do postaci Asklepiosa wrócimy podczas rozważań o medycynie starożytnej Grecji.

Cytat:

Ubój zwierząt i rzeźnie Ubój zwierząt związany jest bezpośrednio z procesem udomowienia zwierząt. Oczywiście, wcześniej chwytano dzikie zwierzęta, trzymano przez jakiś czas, po czym zabijano w różnych celach. Należy zdać sobie sprawę, że zabicie zwierzęcia w celu pozyskania mięsa, a także innych surowców pozyskiwanych w rezultacie uboju było czynnością niezwykle ważną. Produkcja zwierzęca była dużo droższa niż w dzisiejszych czasach i tym samym wartość zwierząt hodowlanych był nieporównywalnie większa. Ubój powodowany był chęcią pozyskania mięsa oraz innych surowców lub też dokonywany był w ramach kultu określonego boga, przy czym także i w tym przypadku mięso oraz np. krew mogły być konsumowane podczas określonych rytuałów. Starożytny Egipt Bydło Stanowiło najważniejszą grupę zwierząt rzeźnych. Rasy bydła pochodziły od Bos taurus prigeminus oraz Bos taurus brachycercos. Niektórzy badacze uważają, że niektóre rasy pochodziły, lub miały w sobie trochę krwi zebu (Bos indicus). Możliwe jest także, że w niektórych regionach Egiptu zebu hodowano. Święte byki, inkarnacje określonych Bogów otaczano kultem. Liczba hodowanego bydła była ogromna, o czym świadczą raporty i prowadzone bilanse. Z żywych zwierząt pozyskiwano mleko, pośrednio masło, sery. Wykorzystywano także bydło jako zwierzęta orne i transportowe. Z martwych uzyskiwano mięso, rogi, kości, tłuszcz, skórę być może krew. Z jeden strony uboju dokonywano w rzeźniach, z drugiej w specjalnych obszarach świątyń na potrzeby kultu. Owce Owca została udomowiona na terenie Egiptu już w okresie neolitu. Uzyskiwano z nich wełnę, skóry, włosie, mięso i mleko. Były to także zwierzęta związane z kultem Hnuma i Amona. Podobnie jak w przypadku bydła, znano kilka ras owiec. Ptaki Hodowano czaple (7 gatunków), kaczki, gęsi, kury i wiele innych. Problematyczne jest podejście Egipcjan do trzody chlewnej. Z jednej strony na malowidłach i reliefach pojawia się ona sporadycznie poza tym Herodot pisze, że była uważana za zwierzę nieczyste. Z drugiej strony świnie znajdują się na listach darów na rzecz świątyń czynionych przez faraonów, np. Amenophis III podarował świątyni Ptaha w Memfis 1000 prosiąt. W medycznym papirusie Ebersa pewne pochodne świni uważane są za lekarstwo. Były także konsumowane. Ubój Ubojem zajmowali się wykwalifikowani rzeźnicy (sftw), a fach ten przechodził prawdopodobnie z pokolenia na pokolenie. Byli organizacją zhierarchizowaną o czym świadczą tytuły takie jak „Przełożony rzeźników”, mistrz rzeźnik. Na potrzeby kultowe uboju dokonywał kapłan. Wiadomo, że w pewnych sytuacjach mięso badane było przez lek. weterynarii aczkolwiek wydaje się mało prawdopodobne, że każde. Być może jedynie w wypadkach wątpliwych lub mięso trafiające na dwór królewski. Sam ubój jest przedmiotem wielu malowideł. W pierwszym etapie uboju zwierzę oblane było przy pomocy pęt na ziemię. Następnie rzeźnik obracał głowę zwierzęcia w prawo i przecinał szyję w poprzek przecinając tym samym tętnice szyjna wspólną i żyły szyjne. Być może krew była zbierana. Ptaki były zabijane przez zadzierzgnięcie. Przetwórstwo Mięso mogło zostać poddane suszeniu, zasoleniu, wędzeniu, zasnurzeaniu w miodzie. Produkowano także odmianę pemmikanu. Państwa Starożytne Izraelczycy przejęli cześć zwyczajów związanych z ubojem od Egipcjan., dodając pewne obwarowania prawne jak np. zakaz spożywania mięsa zwierząt pogryzionych przez inne zwierzęta, być może w tym wypadku chodziło o profilaktykę wścieklizny. W antycznej Grecji istniało już coś na kształt policji targowej, która sprawdzała stan sprzedanego mięsa. W Rzymie z kolei nadzór nad ubojem i sprzedażą mięsa spoczywał na urzędnikach państwowych- edylach. Edylowie mieli prawo do konfiskaty zepsutego mięsa i jego likwidacji. W okresie Średniowiecza brak było ogólnopaństwowych norm dla uboju i sprzedaży mięsa. W materii tej prawo tworzyły Rady miejskie i obowiązywało ono tylko na ich obszarze jurysdykcyjnym. Pierwsza rzeźnia na terenie Polski powstała w 1257 roku w Poznaniu. We Wrocławiu w 1262 a Krakowie w 1280 roku. Należy zaznaczyć, że Wrocław był wówczas największym miastem podległym królowi polskiemu a potem książętom z dynastii Piastów. W miastach, w których były rzeźnie ubój bydła z przeznaczeniem mięsa na sprzedaż mógł odbywać się tylko w nich. W domach można było przeprowadzać ubój na użytek własny. Istniały cechy rzeźników byli oni, zatem rzemieślnikami. Prawa cechowe określały także sposoby uboju oraz warunki zwierząt rzeźnych. Nie poddawano ubojowi zwierzęta ślepe i chore. Buhaje, przed ubojem kastrowano. W przypadku stwierdzenia niektórych chorób zarządzenia przewidywały dezynfekcję rzeźni ługiem lub siarką palona. Cechy rzeźników zaczęły powstawać w Europie Zachodniej już w XII wieku. We Wrocławiu istniały 2 cechy, a przynależność do nich warunkowana była posiadaniem jatki. Trzeci cech skupiał tzw. „koziarzy”, którzy nie posiadali własnej jatki i mięso sprzedawać mogli jedynie w soboty. Mięso sprzedawano na jatkach i w specjalnie wydzielonej części Rynku. Na Śląsku, prawodawstwo było znacznie bardziej rozwinięte, co związane było z jego bliskimi kontaktami ze Świętym Cesarstwem. Dokumenty z tego zakresu wydali np. książę Henryk I w 1224 roku oraz książę Bolesław w 1242 roku. Oba edykty książęce przeznaczone były dla klasztoru w Trzebnicy. W wilkierzu z 1462 roku pojawiają się regulacje dotyczące handlu rybami. Nakazuje się w nim handel rybami w miejscach oddzielonych od jatek tzn. kramach i budach. Przepisy te zabraniają również handlu rybami, na których powierzchni ciała stwierdzono pęcherzyki lub plamki oraz ryb, których przewód pokarmowy wykazywał zmiany chorobowe. W tym także czasie pojawiają się statusy zawierające przepisy sanitarne. Nakazują one min. zamykanie świń trzymanych w miastach w pomieszczeniach oraz wywożenia ich raz w roku z miasta, dalej zakaz hodowania i przepędzania przez miasto bydła i świń. W 1669 roku wydano nakaz likwidacji wałęsających się zwierząt. Generalnie nadzór na ubojem i handlem,mięsem spoczywał w rękach burmistrzów i rad miejskich. Tworzyły one specjalne instytucje kontrolujące ubój. Przykładem takiej organizacji mogą być tzw. „tutnarze” z Krakowa- była to policja targowa, o której wspomina dokument z 1364 roku. W XV wieku pojawiają się natomiast fizycy, czyli lekarze, a raczej chirurdzy, do których obowiązków należy także nadzór na mięsem. W 1811 roku w Księstwie Warszawskim Rada Lekarska całkowicie scedowała obowiązek badania mięsa na fizyków. Mieli oni także próbował mleka i śmietany. W 1838 roku pojawia się dokument wymieniający lek. weterynarii jako zobowiązanych do badania mięsa. Na Śląsku zadanie to powierzono lek. wet. w roku 1844. W Warszawskiej Szkole Weterynaryjnej rozpoczęto wykłady na ten temat w 1846 i można datę tę uznać za początek nauki o higienie mięsa i zwierząt rzeźnych. W XIX wieku ma miejsce eksplozja odkryć naukowych. Miedzy innymi dopatrzono się związku przyczynowego pomiędzy wągrzyca świń a tasiemczyca u człowieka oraz gruźlicą zwierząt i człowieka. Za ojca higieny środków pochodzenia zwierzęcego uważa się prof. Maxa von Pettenkofera, który uczynił z tego prawdziwą naukę. Aczkolwiek jego spór z Kochem przeszedł do historii.

1.Co to jest weterynaria?
2.ks.Kluk-wszytko o nim.
3.Hobby Kulczyckiego
4.Czym jest deontologia?
5.Czasopisma lekarskie
6Chronologia-co to,przykład
7.Kiedy powstała uczelnia lwowska?
8.Hipokrates-wszystko co wiesz o nim
9.Medycyna w Rzymie
10.Przepisy sanitarne w średniowieczu

I jeszcze....
Co to zbieractwo?
Kiedy powstała szkoła w Grodnie a kiedy w Warszawie?
Czym się zajmuje paleontologia?
Kim byli Hipokrates a kim Apsyrtos?
Medycyna w średniowieczu.
3)co to paleontologia
4)coś o badaniu mięsa
5)początki szkoly lwowskiej
6)weterynaria w starozytrnym Rzymie
7)Kulczycki
8)Apsyrtos
9)hipokrates
10)chronologia udomowienia zwierzat

1. symbol wet ze starożytności odp. Chiron
2. 3 szkoły w starożytnej Grecji odp. w Kos , w Pergamonie i sycylijsko- italijska
3. ojciec medycyny odp. Hipokrates
4. pierwsza świecka szkoła medyczna (gdzie powstała)odp. Salerno
5. najwybitniejsze dzielo dotyczace chorob koni w sredniowieczu odp. "De medicina equuorum"
6. kto ilustrowal dzielo Vesaliusa odp. Tycjan
7cos tam o 3 facetach ktorzy maja zwiazek z medycyna a maja fiola na punkcie rolnictwa odp. Wegecjusz, Apsyrtos,Teomnest
8. wymien jakie moga byc mumie zwierzece
9. jak nazywano kiedys lekarzy odp.medicus veterinarius
10. tytul dziela Avicenny "canon medicinae"

- sposoby mumifikacji
- jakie zwierzęta były mumifikowane
- autor pierwszego dzieła o weterynarii
- w którym roku założona szkole w Wilnie
- 2 autorow rzymskich który pisali o koniach
- dzieło jakieś tam cesarza niemieckiego