Ordynacja podatkowa dr Małgorzata Hybka 18-12/2010
Zaliczenie: 3 pytania, 4 pytania, jedno na lepsza ocenę, jedno na max4+, na lepsza - z książek, decyzji postanowień odwołań i zażaleń, 5-6-7-8-9 rozdział.
Wezwanie
Wezwanie jest czynnością procesowa o charakterze pomocniczym, zaliczaną do czynności materialno-technicznych, która może być podjęta:
- w toczącym się postepowaniu podatkowym
- w postepowaniu kontrolnym
- w toku czynności sprawdzających
Warunki, jakie powinno spełniać wezwanie
W wezwaniu organ podatkowy powinien wskazać:
Nazwę i adres organu podatkowego:
Imię i nazwisko osoby wzywanej
W jakiej sprawie i w jakim charakterze oraz w jakim celu osoba ta zostaje wezwana
Czy osoba wezwana powinna stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie
Termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce zgłoszenia się osoby wzywanej lub pełnomocnik
Skutki prawne niezastosowania się do wezwania
Wezwanie powinno być podpisane przez pracowania organu podatkowego z podaniem imienia nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej.
Potencjalne cele wezwania
Organ podatkowy może wezwać osobę lub inne osoby do złożenia:
-
wyjaśnień
- wezwań
- dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.
Przykład związany z dokonaniem określonej czynności:
Art. 198. OP. Stanowi, że, organ może wezwać osobę w posiadaniu, której znajduje się przedmiot oględzin, do okazania go w celu przeprowadzenia dowodu
Istotne w przypadku wezwań
Żądanie informacji lub dokumentów, w których posiadaniu jest już organ podatkowy jest niedopuszczalne, sprzeczne z art. 120 Ordynacji podatkowej.
ALE opinia strony, że organ podatkowy może pozyskać żądane dokumenty z innych źródeł uznania jest za ingerencje w kompetencje organów podatkach.
Brak możliwości stawienia się podatnika na wezwanie:
Jeżeli osoba wezwana nie może się stawić z powodu:
- Choroby
- Kalectwa
- Innej ważnej sprawy
Wtedy, organ podatkowy może przyjąć wyjaśnienia lub zeznanie albo dokonać czynności w miejscu pobytu tej osoby.
Wezwany jest zobowiązany do osobistego stawienia się tylko na obszarze województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa.
Kontrola podatkowa w świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
Ustawa zakazuje równoczesnego podejmowania i prowadzenia więcej niż jednej kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy.
Nie dotyczy to sytuacji, gdy np.:
Ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
Przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.
Kontrola podatkowa w świetle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
3. Kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu VAT przed dokonaniem tego zwrotu.
4. Kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku VAT na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkalnym.
Zbieg czynności kontrolnych
W przypadku zbiegu kontroli organ kontroli odstępuje od czynności kontrolnych i uzgadnia z przedsiębiorca nowy termin do przeprowadzenia czynności kontrolnych.
Czas trwania czynności kontrolnych
Ograniczony został czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w roku kalendarzowym
Czas trwania wszystkich kontroli:
U mikro przedsiębiorców 12 dni roboczych
U małych przedsiębiorstw 18dni roboczych
U średnich przedsiębiorstw 24 dni robocze
U pozostałych przedsiębiorstw 48dni roboczych.
Czas trwania czynności kontrolnych
Z wyjaśnień ministra gospodarki wynika, że limit czasu trwania kontroli odnosi się wyłącznie do dni roboczych przedsiębiorczych.
Oznacza to, że kontrola musi, zatem odbywać się w dniach i godzinach pracy przedsiębiorcy, nie dłużej niż 8 godzin dziennie.
Przykład kontrola u mikro przedsiębiorcy (12dni roboczych) pracującego w soboty będzie musiała zakończyć się w 2 tygodnie, czyli 10 dni roboczych organu kontrolującego) a nie w dwa tygodnie i dwa dni.
Szczególne sytuacje, w których nie obowiązuje ograniczenie czasu kontroli
Ograniczenia czasu kontroli nie dotyczą w sytuacji gdy np.:
Ratyfikowane umowy stanowią inaczej
Przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla prowadzonego przeciwko przedsiębiorcy śledztwa lub dochodzenia
Przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione zagrożeniem życia zdrowia lub środowiska naturalnego
Kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobą fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.
Organy uprawnione do przeprowadzenia kontroli:
Kontrole przeprowadzają organy pierwszej instancji, czyli:
- naczelnicy urzędu skarbowego oraz urzędu celnego,
- Wójt, burmistrz, prezydent miasta
-starosta oraz marszałek województwa
Stosownie do właściwości miejscowej i rzeczowej
Ustawodawca nadal Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych szczególne uprawnienia do prowadzenia kontroli podatkowej, której zakres przedmiotowy związany jest z sprawdzeniem stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej miedzy podmiotami powiązanymi.
Przedstawiciel podatnika w trakcie kontroli podatkowej
Podatnicy, płatnicy, inkasenci oraz następcy prawni mogą w formie pisemnej wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej, oraz zgłosić tę osobę naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym, wójtowi, burmistrzowi (prezydentowi miasta).
Osoba, którą podatnik wyznaczył do reprezentowania go w trakcie kontroli podatkowej nie jest jego pełnomocnikiem. Orzekł tak 22 lipca 2008r. WSA w warszawie (syg. IIISA/Wa 844/08).
Zakres uprawnień osób wyznaczonych do reprezentowania
Jeżeli upoważnienie
nie stanowi inaczej, przyjmuję się że osoba do reprezentowania
jest uprawniona do działania w zakresie:
- odbioru
zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej
- Wyrażenia zgody na wszczęcie kontroli przed upływem 7 dnia od dnia doręczenia zawiadomienia.
- Odbioru upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej
- Zakończenia kontroli podatkowej i przyjęcia protokołu
- Złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu kontroli oraz wszystkich innych czynności kontrolnych (podstawa prawna art. 281a $1. $2.
Kontrola podatkowa a zasada ne bis in idem
W zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta, z zastrzeżeniem sytuacji, gdy:
Nastąpiło stwierdzenie nieważności, wygaśnięcie, uchylenie lub zamian decyzji ostatecznej albo, gdy wznowiono postepowanie w spawie zakończonej decyzja ostateczna
Nastąpiło uchylenie lub stwierdzenie nieważności decyzji przez sad administracyjny
(w terminologii prawnej ne bis in idem oznacza, że nie można orzekać dwa razy tej samej sprawie, przeciw temu samemu oskarżonemu)
Kontrola podatkowa a zasada ne bis in idem
Poprzez wspomniany przepis ustawodawca uniemożliwił ponowne przeprowadzanie kontroli podatkowej z powodu np.: nierzetelności kontrolujących z zebraniu materiału dowodowego, braków formalnych w protokole z kontroli.
Przykład nie obowiązania wspomnianej zasady: podatnik potwierdził odbiór decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego określającej zobowiązanie podatkowe. Podatnik nie skorzystał z prawa do złożenia odwołania. Po kilku miesiącach złożył wniosek o stwierdzenie nieważności wydanej decyzji (art. 247 par 1 OP) wskazując na uzasadnienie na wydanie decyzji z z rażącym naruszeniem prawa. Organ II instancji uznał zasadności wniosku i orzekł nieważność decyzji. Stwierdzenie nieważności decyzji umożliwia ponowne rozstrzygniecie sprawy, w tym może spowodować ponowne przeprowadzenie czynności kontrolnych.
Zawiadomienie o kontroli
Organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.
Brak obowiązku zawiadomienia
W sytuacji, gdy kontrola:
Dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.
Dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych
Dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej
Ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Ma być wszczęta na żądanie organu podatkowego postepowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
A) został prawomocnie skazany w rzeczypospolitej Polskiej za popełnione przestępstwa skarbowego. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu. Przestępstwa z ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości lub wykroczeniu polegającego na utrudnianiu kontroli.
b) Nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczenie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione
c) Jest zobowiązanym w postepowaniu egzekucyjnym w administracji.
Ponadto organ podatkowy nie wysyła zawiadomienia w razie konieczności rozszerzenia kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych (podstawa prawna art. 282c par2)
Zawiadomienie o kontroli podatkowej
Kontrole wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia z zamiarze wszczęcia kontroli.
Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.
Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego.
Zawiadomienie o kontroli podatkowej
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:
Oznaczenie organu
Datę i miejsce wstawienia
Oznaczenie kontrolowanego
Wskazanie zakresu kontroli
Pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji
Podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia
Zawiadomienie o kontroli podatkowej
Istotny dla kontrolowanego jest w szczególności obowiązek organu kontrolnego do uszczegółowienia zakres kontroli, czyli wskazania:
- Jakiego tytułu podatkowego
- Jakiego okresu rozliczeniowego będzie dotyczyła kontrola
Pozwala to podatnikowi np. Przejrzeć faktury zakupy i sprzedaży dotyczące poszczególnych operacji gospodarczych sprawdzić zapisy w prowadzonych ewidencjach, przygotować umowy gospodarcze oraz wszelkie inne dokumenty stanowiące podstawę przeprowadzonych transakcji handlowych.
Wszczęcie czynności kontrolnych:
Wszczęcie kontroli podatkowej następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub osobie wyznaczonej przez kontrolowanego do reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej, upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolnych oraz okazania legitymacji służbowej
Kontrolowany jest zobowiązany wskazać osobę która będzie go reprezentowała w trakcie kontroli w czasie jego nieobecności, jeżeli nie wskazał tej osoby wcześniej (art. 284 par1 )
Jeżeli kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej upoważnienie doręcza się oraz okazuje legitymacje służbową w zależności od formy prawnej kontrolowanego.
Członkowi zarządu ( w jednostkach, w których zarząd występuje np. w osobach pranych oraz spółkach osobowych prawa handlowego art. 284 ar 2)
Wspólnikowi ( w jednostkach, w których zarząd nie istnieje) lub
Innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego w trybie art. 281a OP.
Przy czym upoważnienie to musi wynikać bądź bezpośrednio z statutu (umowy) bądź z innego dokumentu , nie może być dorozumiane.
Nieobecność kontrolowanego
W przypadku nieobecności kontrolowanego lub osób do reprezentujących. Kontrolujący wzywa kontrolowanego lub osobę wskazana w trybie art. 281a OP do stawienia się w miejscu, w którym można prowadzić czynności kontrolne następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.
W przypadku niestawienia się kontrolowanego lub osoby a której mowa w art. 281a OP w ustawionym terminie, wszczęcie kontroli następuje w dniu upływu tego terminu. Upoważnienie d o kontroli doręcza kontrolowanemu lub osobie, o której mowa w art., 281 gdy stawi się w miejscu prowadzenia kontroli. W przypadku, gdy poprzez nieobecność kontrolowanego nie jest możliwe prowadzenie czynność kontrolowanych a w szczególności nie jest zapewniony dostęp do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli, kontrole zawiesza się do czasu umożliwienia przeprowadzenia tych czynności. Okresu zawieszenia nie wlicza się do czasu trwania kontroli.
Wszczęcie czynności kontrolnych
Organ kontrolujący może niezwłocznie podjąć czynności kontrolne po okazaniu legitymacji służbowej.
Niezwłoczne podjęcie kontroli ma miejsce:
- w przypadku, gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, a w szczególności:
istnieje ryzyko utraty materiału dowodowego lub
Istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
W przypadku wszczęcia czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu lub osobie, go reprezentującej, należy bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 dni od wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli,
Nie doręczenie upoważnienia do kontroli podatkowej w wyznaczonym terminie skutkuje tym ze dokumenty z czynności kontrolnych dokonanych z naruszeniem obowiązku doręczenia upoważnienia do kontroli nie stanowią dowodu w postepowaniu podatkowym.
Miejsce przeprowadzania czynności kontrolnych
Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestnictwa w czynnościach kontrolnych.
Zakończenie kontroli
Kontrola powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu.
O każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie wskazanym w upoważnieniu kontrolujący obowiązany jest zawiadomić kontrolowanego, podając przyczyny przedłużenia terminu zakończenia kontroli i wskazując nowy termin jej zakończenia.
Zakończenie kontroli
Dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie tego terminu nie stanowią dowodu w postepowaniu podatkowym, chyba, że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli.
Podatnik może skorzystać z uprawnienia do wniesienia ponaglenia na działanie kontrolujących – podstawa prawna art. 141 w zw. Z art. 292 OP ( na niezałatwienie sprawy w właściwym terminie lub terminie ustalonym na podstawie art. 140 stronie służy ponaglenie)
Ponaglenie stanowi formalny środek prawny wnoszący do organu wyższego stopnia nad organem prowadzącym kontrole.
Kontrola kończy się w di doręczenia podatnikowi protokołu kontroli. Po doręczeniu protokołu kontroli podatnik ma prawo złożenia korekty deklaracji, w której może uwzględnić ujawnione nieprawidłowości, bez ponoszenia żadnych dodatkowych sankcji.
Protokół kontroli
Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowane wnioski dowodowe.
Kontrolowany jest obowiązany rozpatrzyć zastrzeżenia wniesione przez kontrolowanego w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym.
W przypadku niezłożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń w ustawowym terminie określonym, przyjmuj się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli.
Skutki ustalenia nieprawidłowości w toku kontroli
Stosownie do zapisów art. 165b Ordynacji, w przypadku ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości, co do wywiązania się przez kontrolowanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego oraz niezłożenia przez podatnika deklaracji lub niedokonania przez niego korekty deklaracji w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości, organ podatkowy wszczyna postepowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej, nie później niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli.
Uprawnienia kontrolujących
Kontrolujący w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do:
Wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego;
Wstępu do lokali mieszkalnych w przypadku, o którym mowa w art. 276par1 (czynności sprawdzające – organ podatkowy, za zgodą podatnika, może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe);
Żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin.
Zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolną;
Zabezpieczenia zebranych dowodów;
Legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli;
Żądania przeprowadzenia spisu z natury;
Przesłuchiwaniu świadków, kontrolowanego oraz innych osób wymienionych w art. 287par4 (osoby upoważnione do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw. Pracownicy oraz osoby współdziałające z kontrolowanym są obowiązani udzielić wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań);
Zasięgania opinii biegłych
Obowiązki kontrolowanego:
Kontrolowany, osoba upoważnione do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani umożliwić wykonanie czynności, o których mowa w art. 286(np. wstęp na grunt oraz do budynków, lokali lub pomieszczeń kontrolowanego) a w szczególności:
umożliwić, nieodpłatnie, filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalenie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli;
przedstawić na żądanie kontrolującego tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli.
Czynności te kontrolowany jest obowiązany wykonać nieodpłatnie.
Książka kontroli:
Przedsiębiorca jest obowiązany prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnienia i protokoły kontroli, a także udostępnić je na żądanie organu kontroli. Książka kontroli służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli jego działalności. Książka kontroli zawiera wpisy dokonywane przez organ kontroli.