uchwała 11styczeń 1999






























30

















 

















POSTANOWIENIE Z DNIA 30 KWIETNIA 1998 R.















WZ 22/98

















 

















Właściwość wojskowego sądu okręgowego, o której mowa w art. 572a ż 1 pkt 1 k.p.k., uzależniona jest od ustalenia, że w czasie
popełnienia zarzuconego przestępstwa oskarżony żołnierz posiadał stopień
wojskowy co najmniej majora.

















 

















Przewodniczący: .sędzia płk E. Matwijów.















Sędziowie: ppłk M. Buliński, mjr J.Dołhy (sprawozdawca).















Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: ppłk J. Krawiec.

















 













Sąd Najwyższy, w sprawie Stefana G., oskarżonego o popełnienie przestępstwa określonego w art. 184 ż 1 k.k., po rozpoznaniu w dniu 30
kwietnia 1998 r. zażalenia prokuratora na postanowienie Wojskowego Sądu
Okręgowego w W. z dnia 10 kwietnia 1998 r., mocą którego stwierdzono niewłaściwość
wojskowego sądu okręgowego i sprawę przekazano do rozpoznania Wojskowemu
Sądowi Garnizonowemu w K.







 













uchylił



zaskarżone postanowienie i sprawę

przekazał

Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. celem kontynuowania postępowania.













 















Uzasadnienie:

















 















Powołanym postanowieniem Wojskowy Sąd Okręgowy w W. uznał się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy
Stefana G., oskarżonego o popełnienie przestępstwa określonego w art. 184 ż I
k.k. i sprawę przekazał według właściwości do rozpoznania Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu
w K. Zdaniem wojskowego sądu okręgowego, z przeprowadzonego dotychczas
postępowania dowodowego wynika, że z dniem 1 lipca 1994 r., kiedy to
pokrzywdzona wyprowadziła się ze wspólnego mieszkania, ustało „sprawstwo
zarzuconego oskarżonemu czynu”, a skoro oskarżony stopień majora uzyskał w
sierpniu 1995 r., to tym samym właściwym do rozpoznania sprawy jest wojskowy
sąd garnizonowy. Ponadto rysuje się możliwość zmiany kwalifikacji prawnej
czynu zarzuconego oskarżonemu, zaś wszystkie zdarzenia odpowiadające czynom
określonym w art. 181 ż 1, art. 182 ż 1, art. 156 ż 1 i 2 k.k. miały miejsce
przed 1 lipca 1994 r.











Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł prokurator, zarzucając obrazę przepisu art. 572a ż 1 pkt 1
k.p.k., polegającą „na uznaniu się przez Wojskowy Sąd Okręgowy w W.
niewłaściwym podmiotowo do rozpoznania sprawy i przekazaniu sprawy Wojskowemu
Sądowi Garnizonowemu w K.” i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.











Sąd Najwyższy zważył, co następuje:











Zażalenie jest zasadne.











Akt oskarżenia zarzuca Stefanowi G. popełnienie w okresie od września 1983 r, do końca lutego 1996
r. i od początku marca 1997 r., przestępstwa określonego w art. 184 ż 1 k.k.
Pokrzywdzonym członkiem rodziny jest żona oskarżonego.











Przepis art. 184 ż 1 k.k. zapewnia ochronę małżonkowi z racji samej przynależności tej osoby do
rodziny, nie wymagając istnienia innej trwałej więzi faktycznej ze sprawcą,
jak wspólne zamieszkanie lub prowadzenie razem gospodarstwa domowego. Dla
bytu przestępstwa z art. 184 ż 1 k.k. nie ma zatem znaczenia, w realiach
niniejszej sprawy, że pokrzywdzona w dniu 1 lipca 1994 r. wyprowadziła się ze
wspólnego z mężem mieszkania. Zebrany w sprawie w toku dochodzenia materiał
dowodowy, w szczególności zeznania pokrzywdzonej Wioletty G., wskazuje, że
ostatnia awantura połączona ze znieważeniem pokrzywdzonej miała miejsce w
dniu 15 września 1997 r.











Sąd ma obowiązek ustalić i osądzić czyn w jego rzeczywistym kształcie, w granicach zakreślonych regułami
tożsamości czynu, zatem o właściwości rzeczowej sądu w toku toczącego się
postępowania sądowego decyduje czyn przestępny popełniony przez oskarżonego,
tak jak się on przedstawia w świetle okoliczności danej sprawy. W wyniku
dowodów przeprowadzonych na rozprawie może się zmienić wersja przestępstwa, a
wraz z nią właściwość sądu. Samo prawdopodobieństwo takiej zmiany, w sytuacji
gdy nie ma materiału wystarczająco uzasadniającego tę zmianę, nie daje
podstawy do orzeczenia przez sąd o swej niewłaściwości i przekazania sprawy
sądowi niższego rzędu bowiem sąd ma prawo postąpić w myśl art. 25 ż 1 k.p.k,
tylko „w razie stwierdzenia swej niewłaściwości”, a nie w przewidywaniu
możliwości stwierdzenia swej niewłaściwości (por. postanowienie SN z dnia 22
kwietnia 1975 r., Cs 17/75 – OSNKW 1975, z. 7, poz. 102 ).











Zawarta w art. 572a ż 1 pkt 1 k.p.k. norma określa właściwość osobową (podmiotową), zastrzegając do
wyłącznej właściwości wojskowego sądu okręgowego sprawy o przestępstwa
popełnione przez żołnierzy posiadających stopień majora i wyższy. Zatem o
właściwości sądu uzasadnionej posiadanym przez żołnierza stopniem wojskowym
decyduje stopień oficerski sprawcy w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu.












Przestępstwo określone w art. 184 ż 1 k.k. charakteryzuje się rozciągniętym w czasie działaniem złożonym
zazwyczaj z wielu elementów wykonawczych działania przestępczego. Oskarżony
awansował do stopnia majora w sierpniu 1995 r., a zatem w czasie objętym
zarzucanym mu czynem. Okoliczność ta jednoznacznie przesądza więc właściwość
wojskowego sądu okręgowego w tej sprawie.











Z tych względów należało, w uwzględnieniu zażalenia prokuratora, uchylić zaskarżone postanowienie i
sprawę przekazać Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. celem kontynuowania
postępowania.