RozdzielaczJ E K T Y
P R O telefoniczny
Rozdzielacz telefoniczny
kit AVT-461
Wielu CzytelnikÛw
Elektroniki Praktycznej ma
w domu zainstalowany
telefon. SÄ…dzÍ jednak, Å‚e
niewielu z nas pogodziÅ‚o siÍ
z uciąłliwościami związanymi
z koniecznością korzystania
z jednego aparatu. Co
w takiej sytuacji robimy?
Układamy odcinek kabla
i doÅ‚Ä…czamy rÛwnolegle drugi
telefon.
Przy okazji warto wspomnieĘ, Jeśli posiadany telefon ma wy-
Takie rozwiÄ…zanie ma
Å‚e potrzebÍ Å‚Ä…czenia dwÛch tele- prowadzone dwie Å‚yÅ‚y, nic nie
jednÄ… zaletÍ - jest tanie.
fonÛw zauwaÅ‚ono juÅ‚ dośĘ daw- moÅ‚na zmieniĘ. JeÅ›li ma trzy Å‚yÅ‚y
Poza tym sÄ… tylko wady,
no. NiektÛre wersje starych tele- (zielonÄ…, czerwonÄ…, biaÅ‚Ä…) i nie
ktÛre zna kaÅ‚dy korzystajÄ…cy
fonÛw miaÅ‚y specjalne, dodatkowe musi dzwoniĘ, moÅ‚emy odÅ‚Ä…czyĘ
z takiego połączenia.
styki w przełączniku widełkowym, dzwonek usuwając z wtyczki mos-
WymieniÍ dwie najwaÅ‚niejsze:
odłączające drugi telefon. tek zwierający styki 3 i 4. W ten
brak poufnoÅ›ci rozmÛw
Czy zastanowiÅ‚o Was kiedyÅ›, sposÛb odetniemy dzwonek wraz
i kłopoty z wybieraniem
dlaczego gniazdko telefoniczne z szeregowym kondensatorem. Po-
(zwłaszcza impulsowym).
ìstandardu polskiegoî jest takie winno to w znaczÄ…cy sposÛb po-
Koszmar zaczyna siÍ, gdy skomplikowane? Cztery, czasem prawiĘ sÅ‚yszalnośĘ rozmÛw pro-
sześĘ kontaktÛw, dwa styki roz- wadzonych z pozostaÅ‚ych apara-
jednym z aparatÛw jest
wierane przy wkÅ‚adaniu wtyczki tÛw. PoprawiÄ… siÍ teÅ‚ parametry
modem lub telefaks. Rzadko
i do tego jeszcze kondensator. sygnalizacji wybierczej, zwłaszcza
ktÛre urzÄ…dzenie nie zerwie
Nie lepiej wyglądają kable impulsowej. Uwaga: naleły pa-
połączenia po podniesieniu
w starszych telefonach polskiej miÍtaĘ, Å‚eby zostawiĘ chociaÅ‚
sÅ‚uchawki w rÛwnolegÅ‚ym
produkcji. Sznur takiego telefonu jeden telefon z działającym
telefonie. Co to oznacza dla
ma dwie, trzy, czasem nawet piÍĘ dzwonkiem!
Internauty nie bÍdÍ tÅ‚umaczyÅ‚.
Å‚yÅ‚. W dodatku niektÛre z nich sÄ… Z tego samego powodu warto
połączone mostkiem we wtyczce. usunąĘ kondensatory ze wszys-
Na rys. 1 przedstawiono naj- tkich wolnych gniazd. Konden-
bardziej rozbudowanÄ… wersjÍ satory te symulujÄ… pojemnośĘ
gniazda telefonicznego natynko- obwodu dzwonka, gdy nie jest
wego 6-stykowego z kondensato- podÅ‚Ä…czony telefon. DziÍki temu
rem - GTN6C. Poniłej zestawiono urządzenia pomiarowe centrali
funkcje poszczegÛlnych stykÛw nie sygnalizujÄ… uszkodzenia linii
i odpowiadajÄ…ce im kolory prze- przy okresowych pomiarach. JeÅ›-
wodu w sznurze telefonu: li nasz telefon ma wyprowadzo-
nr kolor (kod) zastosowanie ny przewÛd niebieski i brÄ…zowy,
żyÅ‚y moÅ‚emy podÅ‚Ä…czyĘ do nich ürÛd-
4 biaÅ‚y (b) obwód sygnalizacyjny Å‚o napiÍcia 4..6V. Po podniesie-
(dzwonek) niu mikrotelefonu powinna zo-
3 zielony (t) obwód sygnalizacyjny staĘ podświetlona tarcza nume-
i rozmówny rowa.
5 czerwony (k) obwód rozmówny PrzewÛd niebieski w telefonie
6 niebieski (n) zasilanie podświetlenia wyposałonym w dodatkowy przy-
tarczy, doziemienie cisk podłączano do uziemienia.
1 brÄ…zowy (o) zasilanie podÅ›wietlenia NaciÅ›niÍcie przycisku powodowa-
tarczy ło doziemienie obu łył linii abo-
Elektronika Praktyczna 8/98
55
Rozdzielacz telefoniczny
miniemy nieistotne w tym mo-
Cechy rozdzielacza
mencie kondensatory. Z łyły a
' umożliwia podłączenie do jednej linii dwóch
linii miejskiej prąd płynie przez
dowolnych urządzeń telefonicznych;
' urządzenia mają jednakowy priorytet - połą-
zwarte styki (5-6) przekaünika P1,
czenie z miastem otrzymuje ten, kto pierwszy
diodÍ w mostku prostowniczym,
podniesie mikrotelefon;
diodÍ LED (1-2) przekaünika P1,
Rys. 1. Rozmieszczenie styków
' zapewnia poufność rozmów i bezpieczeństwo
w gniez
dzie natynkowym. diodÍ mostka, telefon Ab1. Prze-
połączeń modemowych;
kaüniki OptoMos P1 majÄ… styki ' sygnaÅ‚ dzwonienia dochodzi do obu urzÄ…dzeÅ„
końcowych;
nenckiej. W niektÛrych centralach normalnie zwarte (opis przekaü-
' nie wymaga zewnętrznego zasilania;
moÅ‚na byÅ‚o w ten sposÛb zawie- nikÛw tego typu zamieszczono
' istnieje możliwość łączenia kaskadowego roz-
siĘ jednÄ… rozmowÍ i odebraĘ dru- w EP11 i 12/95, oraz 1, 2, 3, 4/
dzielaczy w celu zwiększenia pojemności.
gÄ…. Uwaga: nowoczesne centrale 96). Zastosowanie mostka pros-
elektroniczne bardzo nie lubią towniczego uniezalełnia działa-
takich doziemieÒ. nie ukÅ‚adu od polaryzacji napiÍ- naleÅ‚y przez taki czas podtrzy-
Na rys. 2 przedstawiono wzor- cia z centrali telefonicznej. Jest maĘ, aby zapobiec mołliwości
cowÄ… sieĘ gniazdek rozÅ‚Ä…cznych. to konieczne, poniewaÅ‚ wiele przejÍcia linii przez drugi telefon.
Linią przerywaną zaznaczono na central odwraca biegunowośĘ na Działanie takie ma juł kondensa-
rysunku obwÛd podÅ›wietlania tar- czas trwania poÅ‚Ä…czenia. tor filtrujÄ…cy dzwonienie, jednak
czy numerowej i uziemienia. W stanie spoczynku telefon przyjÍta pojemnośĘ jest zbyt maÅ‚a.
W tak poprowadzonej sieci dziaÅ‚a stanowi przerwÍ dla prÄ…du sta- Bipolarne kondensatory elektroli-
zawsze tylko jeden telefon, ten Å‚ego. Diody LED przekaünikÛw tyczne sÄ… stosunkowo drogie, dla-
podÅ‚Ä…czony najbliÅ‚ej gniazda po- nie Å›wiecÄ…. Podniesienie mikro- tego zwiÍkszanie pojemnoÅ›ci
czątkowego. Odłączenie wszyst- telefonu w aparacie Ab1 zamyka w tym miejscu jest nieekonomicz-
kich telefonÛw powoduje zamkniÍ- omÛwiony wyÅ‚ej obwÛd. Dioda ne. Ten sam efekt moÅ‚na uzyskaĘ
cie linii kondensatorem w gniaz- LED (1-2) przekaünika Å›wieci wÅ‚Ä…czajÄ…c rÛwnolegle do diody
dku koÒcowym. odÅ‚Ä…czajÄ…c stykami (7-8) telefon LED zwykÅ‚y (biegunowy) konden-
Obecnie wielu producentÛw Ab2 od Å‚yÅ‚y a linii telefonicznej. sator elektrolityczny C2.
modemÛw i telefaksÛw przewidu- Podniesienie sÅ‚uchawki telefonu NaleÅ‚y jeszcze podtrzymaĘ
je mołliwośĘ dołączenia do Ab2 nic nie zmienia, gdył jego świecenie diody w momencie od-
swoich urzÄ…dzeÒ dodatkowego te- obwÛd jest przerwany. Dopiero wracania biegunowoÅ›ci przez cen-
lefonu. Stosowane sÄ… dwa rozwiÄ…- odÅ‚oÅ‚enie sÅ‚uchawki telefonu tralÍ telefonicznÄ…. Kondensator bi-
zania: Ab1 powoduje zanik prądu polarny jest wtedy przeładowywa-
Montowanie dwÛch gniazdek: w pÍtli Ab1 i doÅ‚Ä…czenie Ab2 do ny do przeciwnej polaryzacji. Czas
jedno dla linii telefonicznej łyły a. To by było juł wszystko,
(WALL, LINE) i drugie do pod- gdyby nie fakt, Å‚e telefony mu-
łączenia dodatkowego telefonu szą jeszcze dzwoniĘ i wybieraĘ
(PHONE, AUX). numer.
Gniazdo typu Modular Jack Pojawienie siÍ zmiennego prÄ…-
o czterech stykach. WewnÍtrzne du w linii miejskiej spowoduje
styki (przewody czerwony i zie- okresowe zaświecanie diod LED
lony) sÅ‚uÅ‚Ä… do podÅ‚Ä…czenia linii w obu przekaünikach i przypad-
centralowej, do zewnÍtrznych kowe odÅ‚Ä…czanie telefonÛw w cza-
(przewody Å‚ÛÅ‚ty i czarny) przy- sie sygnaÅ‚u dzwonienia. Aby te-
Å‚Ä…cza siÍ dodatkowy telefon. mu zapobiec, rÛwnolegle do mos-
W obu przypadkach dodatkowy tka włączono kondensator C1.
aparat telefoniczny jest odÅ‚Ä…cza- Przy najwyÅ‚szym napiÍciu dzwo-
ny, gdy liniÍ zajmuje telefaks nienia i najwiÍkszym obciÄ…Å‚eniu,
(modem). spadek napiÍcia na tym konden-
Obydwa rozwiązania zakładają satorze nie mołe przekroczyĘ oko-
wyÅ‚szy priorytet pierwszego urzÄ…- Å‚o 2V (napiÍcie diody LED
dzenia, dlatego rozmowa prowa- i dwÛch diod mostka). PoniewaÅ‚
dzona z dodatkowego telefonu mo- w naszych warunkach zarÛwno
Å‚e zostaĘ przypadkowo przerwana impedancjÍ obwodu sygnalizacyj-
lub przejÍta. Wobec tego propo- nego telefonu jak i napiÍcie
nujemy wykonanie prostego roz- dzwonienia naleły traktowaĘ ra-
dzielacza telefonicznego, ktÛry jest czej jako niewiadome, przyjÍto
pozbawiony tych wad. pojemnośĘ 100µF. Jest to wartośĘ
osiÄ…galna w bipolarnych konden-
Opis układu satorach elektrolitycznych.
Schemat rozdzielacza przed- Telefon z wybieraniem impul-
stawiono na rys. 3. PrzeÅ›ledzimy sowym ma jeszcze tÍ cechÍ, Å‚e
drogÍ prÄ…du w gaÅ‚Ízi telefonu podczas wybierania numeru wie-
Ab1 - gaÅ‚Ä…ü telefonu Ab2 jest lokrotnie przerywa obwÛd na czas
identyczna. Dla uproszczenia po- okoÅ‚o 66ms. åwiecenie diody LED
Rys. 2. Sieć gniazdek rozłącznych.
Elektronika Praktyczna 8/98
56
Rozdzielacz telefoniczny
to my inicjujemy roz-
WYKAZ ELEMENTÓW
mowÍ. W takim przy-
Kondensatory
padku przerwanie
pÍtli juÅ‚ na 200ms C1, C3: 100µF/100V elektrolityczny
bipolarny
mołe spowodowaĘ
C2, C4: 470µF/10V
rozłączenie.
Zatem, jeśli chce- Półprzewodniki
my przełączaĘ rozmo- P1: LBB110 (CP Clare)
wy wychodzÄ…ce, na- MD1, MD2: mostki Graetza 1A/
leły dobraĘ pojem- 50V
noÅ›ci kondensatorÛw
Różne
C2 i C4 tak, aby czas
ZÅ‚Ä…cze Z1, Z2, Z3: ARK2
podtrzymania świece-
nia LED wynosił
100..200ms. Doświad- Z3, a telefony do złącz Z1 i Z2.
czalnie sprawdzono, Prosimy, Å‚eby ktoÅ› ze znajomych
Rys. 3. Schemat elektryczny rozdzielacza.
łe takie czasy mołna do nas zadzwonił i słuchamy,
uzyskaĘ przy wartoś- czy podczas dzwonienia nie wy-
w jakim to nastÍpuje to pojedyn- ci C2, C4 w granicach od stÍpujÄ… zaniki. Druga prÛba po-
cze milisekundy, zatem ten prob- 220..470µF. lega na wykonaniu peÅ‚nego po-
lem załatwia kondensator C2.
Å‚Ä…czenia z innym abonentem. Dru-
Pozostało juł tylko przeanali- Montał i uruchomienie gi telefon powinien mieĘ w tym
zowaĘ, jak przełączanie rozmowy
UkÅ‚ad rozdzielacza zmontowa- czasie podniesionÄ… sÅ‚uchawkÍ.
z jednego telefonu na drugi jest
no na jednostronnej płytce dru- Podczas wybierania i rozmowy
widziane od strony centrali miej- kowanej, wykonanej zgodnie ze nie mołe nastąpiĘ przerzucenie
skiej. ZaÅ‚ÛÅ‚my, Å‚e rozmawiamy
wzorami zamieszczonymi na poÅ‚Ä…czenia na drugi telefon. PrÛ-
przez telefon Ab1. åwieci dioda
wkÅ‚adce. Rozmieszczenie elemen- bÍ powtarzamy zamieniajÄ…c tele-
LED (1-2) odcinajÄ…c stykami (7- tÛw na pÅ‚ytce przedstawiono na fony rolami.
8) telefon Ab2. Kondensator C1
rys. 4. Tomasz Gumny, AVT
jest naÅ‚adowany do napiÍcia oko- Przy montaÅ‚u urzÄ…dzeÒ te-
ło 1V, kondensator C3 do około
lekomunikacyjnych stanowczo
2V. JeÅ›li teraz podniesiemy mik- odradzam stosowanie drukÛw
rotelefon Ab2, a nastÍpnie odÅ‚oÅ‚y- uniwersalnych lub konstrukcji
my sÅ‚uchawkÍ Ab1, te kondensa- typu pajÍczyna. NapiÍcia wy-
tory poÅ‚Ä…czone rÛwnolegle bÍdÄ…
stÍpujÄ…ce w linii telefonicznej
zasilaÅ‚y diodÍ LED (1-2). Przez
osiÄ…gajÄ… grubo ponad sto
ten czas centrala bÍdzie widziaÅ‚a
woltÛw. Ewentualne przebicia
przerwÍ: Ab1-odÅ‚oÅ‚ony, Ab2-jesz- mogÄ… Å‚atwo uszkodziĘ elemen-
cze odciÍty. Nie jest to proble- ty elektroniczne. Pod ukÅ‚ad P1
mem w przypadku rozmÛw przy- naleÅ‚y zamontowaĘ podstawkÍ.
chodzÄ…cych. Centrale miejskie
Układ po poprawnym
podtrzymujÄ… takie rozmowy jesz- zmontowaniu wymaga spraw-
cze 90 sekund po odłołeniu mik- dzenia.
rotelefonu przez abonenta wywo- PodÅ‚Ä…czamy liniÍ centralo-
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na
Å‚ywanego. Inaczej to wyglÄ…da, gdy
wą do środkowego(!) złącza
płytce drukowanej rozdzielacza.
Elektronika Praktyczna 8/98
57